Selânik Askeri Rüştiyesi; Mustafa Kemal ATATÜRK, Nuri CONKER, Fevzi ÇAKMAK (Öğrenimini, Soğukçeşme’de tamamlamıştır.).
Beşiktaş Askeri Rüştiyesi; Hasan Rıza Paşa, Ali İhsan SABİS, Halil KUT, Süreyya Hidayet SERTER.
Fatih Askeri Rüştiyesi; Kazım KARABEKİR, Refik SAYDAM.
Kocamustafa Paşa Askeri Rüştiyesi; Recep PEKER.
Toptaşı Askeri Rüştiyesi; Mim Kemal ÖKE.
Paşakapısı Askeri Rüştiyesi; Akil Muhtar ÖZDEN.
Üsküp Askeri Rüştiyesi; Kazım ÖZALP.
Edine Askeri Rüştiyesi; Mehmet Talat Paşa (Sadrazam).
Erzincan Askeri Rüştiyesi; Galip PASİNLER, Fahrettin ALTAY, Ali Fuat CEBESOY.
Trabzon Askeri Rüştiyesi; Hasan Hüsnü SAKA, Sivas Askeri Rüştiyesi, İsmet Paşa (İNÖNÜ).
Manastır Askeri Rüştiyesi; Hafız Hakkı Paşa, Enver Paşa, Cafer Tayyar Paşa’dır47.
47Yusuf, ÇAM; a. g. e., s. 82.
- 29 -
BİRİNCİ BÖLÜM
EYÜP ASKERİ RÜŞTİYESİ’NİN PERSONEL İŞLERİ
A. PERSONEL İŞLERİ
Rüştiye’nin, Resim Öğretmeni Kıdemli Yüzbaşı Rıza ve Arapça öğretmeni Hayrettin efendiler, 22 Nisan 326 (5 Mayıs 1910) günü derslerine gelmemeleri nedeniyle, haklarında soruşturma açılmış ve Genel Müdürlük durumdan haberdar edilmiştir48. Ancak öğretmenlerin bu konuda nasıl bir yaptırımla karşı karşıya kaldıkları ve olayın diğer yönleri ile ilgili başka bir bilgi yoktur.
Rüştiye’deki, Arapça derslerinin, öğretmenler arasında paylaştırılması konusunda, Arapça öğretmenleri arasında önceden beri uygulanan senelik değişim usulüne göre, önceki sene birinci sınıfın derselerine giren İsmet Efendi’nin; 326 (1910/11) Eğitim-öğretim senesinde; haftalık toplam, iki günde üç ders olan üçüncü sınıfın Arapça derslerine, Şerif Efendi’nin de haftalık toplam, üç günde beş ders olan ikinci sınıf ve birinci sınıfların Arapça derslerine girmesi gerektiğinden böyle bir uygulama yapıldığı belirtilmiştir. Ancak Şerif Efendi’nin Eyüp Askeri Rüştiyesi’ne asaleten tayin olduğunu belirterek Arapça derslerinin hepsine kendisinin girmek istemesi nedeniyle, uygulamaya itiraz ederek, Askeri Rüştiye Okulları Ders Bakanlığına müracatıyla kendi lehine bir karar aldırmıştır. Bunun üzerine, bu ders paylaşımı konusunda ortaya çıkan anlaşmazlığın gidrilmesine yönelik; ne gibi bir uygulamanın takip edileceği, Askeri Rüştiye Okulları Ders Nezareti Makamı’na sorulmuştur49. Sorunun nasıl çözüme kavuşturulduğuna ve nasıl bir uygulamaya gidildiğine ait başka bir bilgi yoktur.
Rüştiye’de yapılacak olan genel sınavlarda, İkinici sınıf Farsça ve Coğrafya derslerinin sınavlarında gözetmen olarak görevlendirilen, Toptaşı Askeri Rüştiyesi Farsça öğretmeni, Osman Nuri ve Coğrafya öğretmeni, Hamit Kadri’nin görevlerine
48 Eyüp Askeri Rüştiyesi’nin (1910-1916) Tezkere Kayıt Defteri, Tezk. No 9, 6 Mayıs 1326 (19 Mayıs 1910/9 Cemaziyelevvel 1328) Perşembe, s. 3.
49 a. g. e., Tezk. No 1, s. 7.
- 30 -
gelmedikleri Genel Müdürlüğe bildirilmiştir50. Ancak görevlerine gelmeyen bu öğretmenler ve olayın diğer yönleri ile ilgili başka bir bilgi yoktur.
Rüştiye öğretmenlerinden Teğmen İbrahim, Cevdet, Fahrettin Efendilerin adına gelen tebliğnameler ile nakil olan Hüseyin Fehmi Efendi’nin dilekçesi üzerine Rüştiye’ye yanlışlıkla gelen kardeşinin tebliğ namesinin Birinci Ordu Müfettişliği’ne gönderildiği bildirilmiştir51. Konunun diğer yönleriyle ilgili başka bir bilgi yoktur.
Ancak bahsedilen bu tebliğnamelerin, İtalya ile Osmanlı Devleti arasında ortaya çıkabilecek bir savaş tehlikesi karşısında, seferberlik hazırlıkları olarak, adı geçen öğretmenlerin seferberlik görev emri olduğu düşünülebilir.
Rüştiye’de yapılan genel sınavlarda; birinci sınıf Osmanlıca Yazı ve Peygamber Kıssaları sınavlarına gözetmen olarak görevlendirilen Hacı Halit Efendi’nin gelmediği Genel Müdürlüğe bildirilerek, birinci sınıf Osmanlıca Yazı sınavına; İdare Subayı Üsteğmen İbrahim Efendi ve Peygamber Kıssaları sınavına; Üsteğmen Hilmi Efendi vekâleten görevlendirildiği ilave edilmiştir. Ayrıca üçüncü sınıf Osmanlıca sınavı gözetmeni Bektaş Derviş Bey’in bir saat geç gelmesi ile ilgili olarak, 12 Haziran 328 (25 Haziran 1912) Salı tarih ve 96 numaralı emir ile tekrar bilgi istemiştir52.Cevap olarak; 11 Haziran 328 (24 Haziran 1912) Pazartesi tarih ve 28 numaralı giden evrakla arz edildiği gibi Rüştiye’deki genel sınavlarda; 5 Haziran 328 (18 Haziran 1912) Salı günü yapılan, birinci sınıf Osmanlıca Yazı ile 10 Haziran 328 (23 Haziran 1912) Pazar günü yapılan, Peygamber Kıssaları sınavlarına gözetmen olarak görevlendirilen Hacı Halit Efendi’nin gelmediği, ayrıca 9 Haziran 328 (22 Haziran 1912) Cumartesi günü yapılan üçüncü sınıf Osmanlıca sınavı gözetmeni, Bektaş Derviş Bey’in bir saat geç geldiği bildirilmiştir53. Ancak Hacı Halit Efendi ve Bektaş Derviş Bey’in, bu konuda nasıl bir yaptırımla karşı karşıya kaldıkları ve olayın diğer yönleri ile ilgili başka bir bilgi yoktur.
Rüştiye’de 17 Haziran 329 (30 Haziran 1913) Pazartesi günü yapılacak ikinci sınıf Fransızca, sınavında İhsan Efendi’nin yerine Üsteğmen Halil Efendi, birinci sınıf Din
50 a. g. e., Tezk. No 35, 15 Haziran 1327 (28 Haziran 1911/1 Recep 1329) Çarşamba, s. 36.
51 a. g. e., Tezk. No 39, 12 Temmuz 1327 (25 Temmuz 1911/28 Recep 1329) Salı, s. 37.
52 a. g. e., Tezk. No 27, 11 Haziran 1328 (24 Haziran 1912/9 Recep 1330) Pazartesi, s. 64.
53 a. g. e., Tezk. No 31, 14 Haziran 1328 (27 Haziran 1912/12 Recep 1330) Perşembe, s. 66.
- 31 -
Bilgisi dersine Mülkiye’den Zühtü Beyin yerine Yüzbaşı ? ve Mülkiye’den Nuri Bey’in geleceği Genel Müdürlüğe bildirilmiştir54.
Rüştiye’nin Türkçe öğretmenlerinden Yaver Zühtü Bey ve Ali Rıza Efendi ile Matematik öğretmeni Süleyman Bey’in Genel Sınavlar’da görevlendirildiği cetvel ile adı geçen öğretmenlerin başka okullarda da görevlendirilip görevlendirilmediklerinin bildirilmesi Maarif Müdürlüğü’nden istenmiştir55. Cetvelde yazılı olanlar ve öğretmenlerin görevlendirilip görevlendirilmedikleri ile ilgili başka bir bilgi yoktur.
Ancak genel sınavlarda öğretmenlerin farklı okullarda görevlendirilmesi usulü uygulandığından büyük ihtimalle görevlendirildikleri düşünülebilir.
Rüştiye’nin Güzel Yazı öğretmeni Asım Efendi dışındaki subay ve öğretmenlerinin, devlet memurluğu ile ilgili olarak, stajyerliklerini tamamladıklarından, asil kadrolara geçirilmek üzere memuriyet yemin törenlerinin yapılıp, evraklarının düzenlenerek kendilerine verildiği belirtilerek56, isimlerinin yazılı olduğu tutanakta Genel Müdürlüğe gönderilmiştir57. Asaletlerini alan öğretmenlerin isim listesi veya konuyla ilgili başka bir bilgi yoktur.
Rüştiye’deki Matematik, Fransızca ve Resim dersleri başta olmak üzere ve diğer dersler ile ilgili olarak Genel Müdürlük’ten; 8 Teşrin-i evvel 328 (21 Ekim 1912) Pazartesi tarih ve 237 numaralı yazı ile emir gönderilmiştir. Cevap olarak; Askeri Rüştiye Okulları Müfettişliği’nin emriyle ile Rüştiye Resim öğretmenliğine tayin edilen Askeriye’den emekli Binbaşı Celal Bey ile Matematik öğretmeni olarak tayin edilen Donanma’dan emekli Kıdemli Yüzbaşı İsmail Bey’in, 25 Eylül 328 (8 Ekim 1912) Salı gününden beri derslerine devam ettikleri, Fransızca öğretmenliğine tayin edilen Albay Resulzade Hüsnü Bey’in ise hala görevine gelmediği belirtilmiş, ardından Tarih dersinin; Osmanlıca Dilbilgisi öğretmeni, Salih Zühtü Bey tarafından gösterildiği, Peygamber Kıssaları dersinin ise öğretmeninin olmadığı ilave edilerek, bir öğretmen gönderilmesi istenmiştir58. Konuyla ilgili başka bir bilgi yoktur.
54 a. g. e., Tezk. No 17, 17 Haziran 1329 (30 Haziran 1913/25 Recep 1331) Pazartesi, s. 87.
55 a. g. e., Tezk. No 24, 12 Mayıs 1330 (25 Mayıs 1914/29 Cemaziyelahir 1332) Pazartesi, s. 105.
56 a. g. e., Tezk. No 56, 13 Ağustos 1328 (26 Ağustos 1912/13 Ramazan 1330) Pazartesi, s. 73.
57 a. g. e., Tezk. No 65, 5 Eylül 1328 (18 Eylül 1912/6 Şevval 1330) Çarşamba, s. 75.
58 a. g. e., Tezk. No 71, 10 Teşrîn-i evvel 1328 (23 Ekim 1912/12 Zilkade 1330) Çarşamba, s. 77.
- 32 -
Rüştiye’deki askeriyeden emekli ve sivil öğretmenlerin maaş kesintileri hakkında Genel Müdürlük’ten; 23 Kanun-ı evvel 328 (5 Ocak 1913) Pazar tarih ve 294 numaralı yazı ile emir gönderilerek bilgi istenmiştir. Cevap olarak; Rüştiye’nin gerek emekli, gerekse sivil öğretmenlerinden olan ve maaşları haricinde maaş alanların kesinti cetvelleri gönderilmiştir59. Ancak bu kesintilerin, ne amaçla, kimden ve ne kadar kesildiği hakkında bir bilgi yoktur. Ancak bu kesintilerin Yol Vergisi ya da epey bir süredir devam eden, askeri rüştiyelerin, mülkiye rüştiyeleri ile birleştirilmesi düşüncesiyle; devir teslimleri sırasında, idareci ve öğretmenlerden isteyenlerin askerlikten emekli edilerek emekli maaşları ile birlikte üç yüz ile bin kuruş arası bir ücretle yeni kurulacak okullarda görevlerine devam etmesi, istemeyenlerin ise askerlik görevlerine dönmeleri şeklindeki uygulama ile ilişkisi olduğu düşünülebilir.
Bu gelişmeler üzerine Rüştiye’deki askeriyeden emekli öğretmenler, kadro durumları ve askeri emeklilik maaşları hakkında bilgi almak için idareye baş vurmuşlardır. Bunun üzerine Maarif Müdürlüğü’nden; bu durumdaki öğretmenlerin askeri emeklilik maaşlarından vazgeçmeleri halinde, Maarif Nezareti kadrosundan sayılıp sayılmayacaklarının, sayılacaklar ise ne gibi şartlara tabi tutulacaklarının bildirilmesi istenmiştir60.
Ayrıca bu konu ile ilgili olarak; emekli süvari subaylarının, 18 Mayıs 330 (31 Mayıs 1914) Pazar tarihinden önce isimleri istenmemiş olduğu halde, Ordu’nun, 27 Mayıs 330 (9 Haziran 1914) Salı tarih ve 7 numaralı emir gereğince emekli olanların başka bir işten dolayı emekli maaşlarından kesinti yapılmasının kanuni zorunluluk olduğu, bundan dolayı kesintinin yapılarak öğretmenlere bildirilmesi ve bu durumda olan öğretmenlerin de Maarif Müdürlüğü’ne bildirilmesinin istendiği doğrultusunda Maarif Müdürlüğü’ne bilgi verilmiştir61.
Rüştiye’nin İdare Heyeti’ndeki asker emeklisi öğretmenler ile ilgili olarak Müdürlük’ten, 15 Teşrîn-i evvel 331 (28 Ekim 1915) Perşembe tarih ve 6424 numaralı yazıyla emir gönderilmiştir. Cevap olarak; İdare Heyeti’nden asker emeklisi olanların daha önce rüştiyelerin Harbiye Nezareti’ne bağlı iken Maarif Nezareti’ne geçmesiyle
59 a. g. e., Tezk. No 85, 26 Kânûn-ı evvel 1328 (8 Ocak 1913/29 Muharrem 1331) Çarşamba, s. 80.
60 a. g. e., Tezk. No 6, 19 Mart 1330 (1 Nisan 1914/5 Cemaziyelevvel 1332) Çarşamba, s. 99.
61 a. g. e., Tezk. No 27, s. 105.
- 33 -
bahsedilen durumdaki öğretmenlerinde geçişi ile ilgili verilen emir gereğince geçiş yapan öğretmeler hakkında, bilgi verilmiştir62. Ancak bu öğretmenlerin kimler olduğu hakkında bir bilgi yoktur. Bununla birlikte, bu yazışmaların, Askeri Rüştiyelerin, Mülkiye Rüştiyeleri ile birleştirilmesi düşüncesi doğrultusunda olduğu söylenebilir.
Rüştiye’nin İdare Subaylarından olan Teğmen İbrahim ve Ahmet efendiler, kıtaya çıkma isteklerini idareye bildirmişlerdir. Yapılan yazışmalar sonucunda; Harbiye Nezareti’nin Maarif Nezareti tarafından orduya çıkmalarında bir sakınca yoktur kararı verilmedikçe çıkamayacakları bildirmiştir. Ancak Maarif Müdürlüğü’nün göndermiş olduğu kadroda ise isimleri bulunmayan bu subayların durumu muallakta kalmıştır.
Bunun üzerine adı geçen subaylar hakkında ne gibi bir uygulamanın takip edileceği Maarif Müdürlüğü’ne sorulmuştur63.
Bir aylık geçen bir sürenin ardından; cevap olarak, 23 Mart 330 (5 Nisan 1914) Pazar tarih ve 50 numaralı yazı ile Rüştiye’de istihdam edilemeyecekleri bildirilmiştir.
Ayrıca, müdürlükten 31 Mart 330 (13 Nisan 1914) Pazartesi tarih ve 830 numaralı yazı ile gönderilen emre cevap olarak ise; sene sonu itibariyle Rüştiye ile ilişkileri kalmayacağı ve kendilerinin de Harbiye Nezareti’ne başvurmuş oldukları bildirilmiştir.
Tekrar Maarif Müdürlüğü’nün 1594 numaralı yazı ile gönderilen emrine cevap olarak ise; 23 Nisan 330 (6 Mayıs 1914), itibariyle Rüştiye’den kıtaya çıkmak isteyen subayların olduğu bildirilmiştir64. Konuyla ilgili daha sonraki gelişmeler ve adı geçen subayların durumlarıyla ilgili başka bir bilgi yoktur.
Rüştiye’de görevli öğretmen ve hizmetlilerin, 324 senesinden (1908/09), 329 senesi (1913/14) bitimine kadar kesilen Yol Vergisi ile ilgili olarak, yanlışlık yapıldığı tespit edilmiştir. Buna göre, öğretmenlerden Yaver Recep Vehbi, Mehmet Rıza Efendi ile 306 (1890/91) doğumlu İbrahim ve 307 (1891/92) doğumlu Ahmet’in vergilerinin fazla tahsil edildiği anlaşılmıştır. Bunun üzerine İl Özel Muhasebe Müdürlüğü’nden, fazla kesilen paraların geri ödenmesi istenmiştir65. Paraların ödenip ödenmediği ve konuyla ilgili başka bir bilgi yoktur.
62 a. g. e., Tezk. No 79, 24 Teşrîn-i evvel 1331 (6 Kasım 1915/28 Zilhicce 1333) Cumartesi, s. 148.
63 a. g. e., Tezk. No 7, 19 Mart 1330 (1 Nisan 1914/5 Cemaziyelevvel 1332) Çarşamba, s. 100.
64 a. g. e., Tezk. No 20, 23 Nisan 1330 (6 Mayıs 1914/10 Cemaziyelahir 1332) Çarşamba, s. 103.
65 a. g. e., Tezk. No 18, 17 Nisan 1330 (30 Nisan 1914/4 Cemaziyelahir 1332) Perşembe, s. 103.
- 34 -
Aynı yanlışlığın hizmetli Ahmet’in vergi kesintisinde de yapıldığı tespit edilmiştir.
Buna göre hizmetli Ahmet’in vatandaşlık kaydında doğum tarihinin, 307 (1891/92) olduğu ve 329 (1913/14), 328 (1912/13) ve 327 (1911/12) seneleri Yol Vergisi’nin vilayet tarafından kesildiği, bu kesintilerin, 449839, 468106, 518924 numaralı kayıtlarda sabit olduğu belirtilmiştir. Bunun üzerine İl Özel Muhasebe Müdürlüğü’nden, daha önce kesilen fazla paraların iadesi istenmiştir66. Paraların ödenip ödenmediği ve konuyla ilgili başka bir bilgi yoktur.
Rüştiye’nin idareci, öğretmen ve öğrenci sayıları ile ilgili olarak Maarif Müdürlüğü’nden, 7 Haziran 330 (20 Haziran 1914) Cumartesi tarih ve 2591 numaralı yazı ile emir gönderilerek bilgi istenmiştir. Verilen cevaba göre rüştiyede; bir müdür, iki idare subayı, bir müdür yardımcısı ve on öğretmen olmak üzere toplam on üç kişi görevli olduğu bildirimiştir. Öğrenci sayılarına gelince; birinci sınıf elli yedi, ikinci sınıf doksan bir ve üçüncü sınıfında otuz altı öğrenci olduğu, toplam yüz seksen dört öğrencinin öğrenim gördüğü bildirilmiştir67.
Rüştiye öğretmenlerinden üsteğmenler Cevdet, Süleyman, Şerif, Fahri efendilerin mart ve nisan maaşlarından kesilen paralarda bir yanlışlığın tespit edilmesi üzerine öğretmenler de dilekçe ile Rüştiye İdaresi’ne başvurmuşlardır. Bunun üzerine İl Özel Muhasebe Müdürlüğü’nden fazla kesilen paraların geri verilmesi için gerekenin yapılması istenmiştir68.
Rüştiye’nin idareci ve öğretmenlerinden askere gidenlerin isimleri Maarif Müdürlüğü’ne bildirilmiştir. Buna göre; Okul Müdürü Hazım Efendi; Harbiye Nezareti Dairesi Hayvan Deposu’na, Fransızca öğretmeni; On birinci Telsiz Telgraf Merkezine, Muhasebe öğretmeni Süleyman Efendi; Sirkeci Ot ve Arpa Anbarı’na, Güzel Yazı öğretmeni Asım Efendi; Mezbahalar Müfettişliği İdare Heyeti’ne görevlendirilmiştir69. Bu görevlendirmelerin Birinci Dünya Savaşı seferberlik hazırlıkarı ile doğrudan ilgili olduğu söylenebilir. Bu durum nedeniyle de eğitim öğretim faaliyetlerinin savaştan ne derece etkilendiği ortaya çıkmaktadır.
66 a. g. e., Tezk. No 19, 23 Nisan 1330 (6 Mayıs 1914/10 Cemaziyelahir 1332) Çarşamba, s. 103.
67 a. g. e., Tezk. No 35, 12 Haziran 1330 (25 Haziran 1914/1 Şaban 1332) Perşembe, s. 109.
68 a. g. e., Tezk. No 38, 5 Temmuz 1330 (18 Temmuz 1914/24 Şaban 1332) Cumartesi, s. 110.
69 a. g. e., Tezk. No 45, 30 Ağustos 1330 (12 Eylül 1914/21 Şevval 1332) Cumartesi, s. 112.
- 35 -
Sütlüce Numune Okulu öğretmen ve hizmetlilerinin, okuldaki öreve başlama tarihleri Maarif Müdürlüğü’ne bildirilmiştir. Buna göre; Okul Müdürü, Müdür Yardımcısı Hilmi Efendi, Türkçe öğretmeni İsmail Efendi, Dini Bilgiler öğretmeni Ali Rıza Efendi, Fransızca öğretmeni Fahri Efendi, Tarih ve Coğrafya öğretmeni Cevdet Efendi, Geometri öğretmeni Süleyman Efendi, Resim ve El Aletleri öğretmeni İbrahim Şerif Efendi, Yazı öğretmeni Asım Efendi, Baş Hizmetli Osman, Hizmetli Hüseyin ve Hizmetli Hasan; 1 Teşrin-i evvel 330 (14 Ekim 1914) Çarşamba, Türkçe öğretmeni Ayni Efendi, Eşya ve Ziraat öğretmeni Halit Efendi ve Hizmetli Hüseyin; 21 Teşrin-i sani 330 (4 Aralık 1914) Cumartesi, Müdür Yardımcısı Ahmet Efendi ve Kapıcı Sadettin Efendi; 22 Teşrin-i sani 330 (5 Aralık 1914) Pazar, Müzik Öğretmeni Nuri Efendi; 28 Teşrin-i sani 330 (11 Aralık 1914) Cuma (7 Kanun-ı sani 330 (20 Ocak 1914) Çarşamba), Fransızca öğretmeni Paku Efendi ve Türkçe öğretmeni Ömer Lütfü Efendi; 29 Teşrin-i sani 330 (12 Aralık 1914) Cumartesi, Fransızca öğretmeni İsak Efendi; 6 Kanun-ı evvel 330 (19 Aralık 1914) Cumartesi ve Türkçe öğretmeni Fettah Eefendi’nin yerine, Hüseyin Remzi Efendi; 18 Kanun-ı evvel 330 (31 Aralık 1914) Perşembe tarihinde görevlerine başlamışlardır70.
Sütlüce Numune Okulu öğretmenlerinden Tarih ve Coğrafya öğretmeni Salih Cevdet, Dini Bilgiler öğretmeni Ali Rıza, Resim El Aletleri öğretmeni İbrahim Şerif, Fransızca öğretmeni Fahri efendilerin, 330 senesi (1914/15) eğitim öğretim senesinde vermiş oldukları özgeçmişlerinin okulda kaldığı anlaşılmıştır. Diğer öğretmenlerin dosya numaraları yazılı dosyaları ile birlikte Maarif Müdürlüğü’ne bildirilmiştir. Buna göre;
(2613) İlk Kademe Birinci Sınıf öğretmeni İsmail Hakkı Efendi, (2078) İlk Kademe İkinci Sınıf Fransızca öğretmeni İsak Efendi, (5350) İlk Kademe İkinci Sınıf Türkçe öğretmeni Hüseyin Ayni Efendi, (14923) Orta Kademe Birinci Sınıf Türkçe öğretmeni Hüseyin Remzî Efendi, (3775) Üst Kademe Türkçe öğretmeni Ömer Lütfü Efendi, (10180) Eşya öğretmeni Halid Bey’in dosyaları gönderilmiştir71.
Ardından iki hafta süre sonra, Sütlüce Numune Okulu öğretmen ve İdare Heyeti’nin dosya numaraları ile birlikte öz geçmişleri içeren bir cetvel ile Emlak
70 a. g. e., Tezk. No 5, 28 Teşrin-i sani 1330 (11 Aralık 1914/21 Muharrem 1333) Cuma , s. 116.
71 a. g. e., Tezk. No 39 (8), 15 Mart 1331 (28 Mart 1915/12 Cemaziyelevvel 1333) Pazar, s. 127.
- 36 -
Muhasebesi öğretmeni Ali Rıza Efendi ve Orta Kademe Fransızca öğretmeni Selim Fuat Efendi’nin öz geçmişlerinin de ilave edildiği bir liste Maarif Müdürlüğü’ne gönderilmiştir72.
Sütlüce Numune Okulu memur ve öğretmenlerinin sicil bilgileri ile ilgili olarak Maarif Müdürlüğü’nden, 21 Mayıs 331 (3 Haziran 1915) Perşembe tarih 8597 numaralı yazı ile emir gönderilerek bilgi istenmiştir. Bunun üzerine, düzeltilmesi istenilen;
Müdür Yardımcısı Ahmet Efendi, Emlak Muhasebesi öğretmeni Ali Rıza Efendi, Orta Kademe Birinci Sınıf öğretmeni Hasan Zihni ve İlk Kademe İkinci Sınıf öğretmeni Asım Efendi’nin bilgileri düzeltilerek Maarif Müdürlüğü’ne gönderilmiştir73. Ancak adı geçen öğretmenler ile ilgili sicil biligileri ve yapılan düzeltmeler ile ilgili bir bilgi yoktur.
Sütlüce Numune Okulu İdare Heyeti ve öğretmenlerinden geçen sene maaş konusunda mağdur olan olup olmadığının tespiti ile ilgili olarak Maarif Müdürlüğü’nden, 28 Temmuz 331 (10 Ağustos 1915) Salı tarih ve 4223 numaralı yazı gönderilerek bilgi istenmiştir. Cevap olarak; İlk Kademe İkinci Sınıf Türkçe öğretmeni Ayni Efendi’nin maaşında indirim yapıldığından, Orta Kademe Türkçe öğretmeni Ömer Lütfü Efendi’nin maaşından yüz kuruş indirim yapıldığından, Orta Kademe Muhasebe ve Geometri öğretmeni Süleyman Servet Efendi’nin emekli olup maaşında indirim yapıldığından, Orta Kademe Resim ve El Aletleri öğretmeni Şerif Efendi’nin emekli olup maaşında indirim yapıldığından, Orta Kademe Yazı öğretmeni Asım Bey’in emekli olup maaşında indirim yapıldığından mağdur oldukları bildirilmiş, buna karşılık; Müdür Yardımcısı Ahmet Efendi’nin maaşına iki yüz kuruş zam yapıldığından, Beden eğitimi öğretmeni Hilmi Efendi’nin askereiyeden emekli olduğundan, İlk Kademe Birinci Sınıf öğretmeni İsmail Efendi’nin maaşına yüz kuruş zam yapıldığından, İlk Kademe İkinci Sınıf Fransızca öğretmeni İsak Efendi’nin elli kuruş gideri olduğundan, Orta Kademe Birinci Sınıf Fransızca öğretmeni Selim Fuat Efendi’nin yeni tayin olduğundan, Orta Kademe Birinci Sınıf Türkçe öğretmeni Hüseyin Remzi Efendi’nin maaşına iki yüz elli kuruş zam yapıldığından, Orta Kademe Üst Sınıf Muhasebe ve Dini Bilgiler öğretmeni Ali Rıza Efendi’nin maaşına 330
72 a. g. e., Tezk. No 42 (11), 5 Nisan 1331 (18 Nisan 1915/3 Cemaziyelahir 1333) Pazar, s. 128.
73 a. g. e., Tezk. No 23, 28 Mayıs 1331 (10 Haziran 1915/27 Recep 1333) Perşembe, s. 132.
- 37 -
senesinde (1914/15) iki yüz kuruş zam yapıldığından, Orta Kademe Fransızca öğretmeni Fahri Bey’in askeriyeden emekli ve maaşına iki yüz kuruş zam yapıldığından, Orta Kademe Tarih ve Coğrafya öğretmeni Cevdet Efendi’nin askeriyeden emekli ve maaşı muhafaza edildiğinden, Orta Kademe Eşya öğretmeni Halit Bey’in askeriyeden emekli ve maaşından kesinti yapıldığından, Orta Kademe Müzik öğretmeni Nuri Bey’in emekli olup 330 senesinde (1914/15) yeni tayin edildiğinden mağdur olmadıkları bildirilmiştir74. Ancak daha sonra bu konuyla ilgili nasıl bir işlem yapıldığı, öğretmenlerden mağdur olanların mağduriyetlerinin giderilip giderilmediği hakkında bir bilgi yoktur.
Müdürlükten istenilen cetvelin Maarif Okulu öğrencilerinden bazılarının şikâyetleri üzerine terfi ve görevleri hanesine bir bilgi yazılmasına gerek görülmemekle birlikte uygun olarak tamamlandığı, okuldaki görevlerine geri tayin edilen Orta Kademe Birinci sınıf Türkçe öğretmeni Hüseyin Remzi ve Selim Fuat efendiler ile ilgili bir rapor Maarif Müdürlüğü’ne gönderilmiştir75. Ancak ne bahsedilen cetvel, ne de adı geçen öğretmeler ile ilgili gönderilen raporda yazılanlarla ilgili bir bilgi yoktur.
Sütlüce Numune Okulu İdare Heyeti üyelerinin, yüksek okul mezunu olmaları ve uygun olanlarında; 23 Eylül 329 (6 Ekim 1913) Pazartesi tarihinden önce öğretmenlik görevine başlamış olmalarından ötürü, 5 Eylül 331 (18 Eylül 1915) itibariyle uzmanlık sınavına girecek kimsenin bulunmadığı, 11 Ağustos 331 (24 Ağustos 1915) Salı tarihinde gönderildiği Maarif Müdürlüğü’ne bildirilmiştir76. Buradan öğretmenlerin kariyerleri ile ilgili olarak yüksek okul mezunu olmaları şartının arandığı ve mesleki yeterlilik konusunda sınava tabi tutuldukları anlaşılmaktadır.
74 a. g. e., Tezk. No 38, 9 Ağustos 1331 (22 Ağustos 1915/11 Şevval 1333) Pazar, s. 136.
75 a. g. e., Tezk. No 47, 17 Ağustos 1331 (30 Ağustos 1915/19 Şevval 1333) Pazartesi, s. 139.
76 a. g. e., Tezk. No 56, 5 Eylül 1331 (18 Eylül 1915/9 Zilkade 1333) Cumartesi, s. 141.
- 38 -
a. İdareciler
Tezkerelerden tespit edildiğine göre; Zihni Bey, Hazım Bey, Hilmi Efendi, Hasan Fikri Efendi ve Ahmet Efendi idarecilik yapmıştır.
Zihni Bey, 6 Aralık 1914 ile 19 Nisan 1915 tarihleri arasında, Sütlüce Nümune Okulu’nda müdürlük görevinde bulunmuştur. Harp Akademisi mezunu ve askeriyeden emeklidir. Bin iki yüz kuruş maaş almıştır. Beşiktaş Askeri Rüştiyesi’nden naklen gelmiştir.
Hazım Bey, 20 Nisan 1915 ile 17 Haziran 1915 tarihleri arasında Sütlüce Nümune Okulu’nda müdürlük görevinde bulunmuştur. 1877 doğumludur. Harp Akademisi mezunudur. Askeriyeden emeklidir. Bin iki yüz kuruş maaş almıştır. Hasköy Kız Nümune Okulu’ndan naklen gelmiştir.
Teğmen Hilmi Efendi, 6 Aralık 1914 ile 19 Nisan 1915 tarihleri arasında Sütlüce Nümune Okulu’nda müdür yardımcılığı görevinde bulunmuştur. Ayrıca beden eğitimi öğretmenliği görevinin de yürütmüştür. 1884 doğumludur. Harp Akademisi’nden mezundur. Altı yüz kuruş maaş almıştır. 2 Aralık 1915’te vefat etmiştir.
Üsteğmen Ahmet Efendi, 6 Aralık 1914 tarihinden itibaren Sütlüce Nümune Okulu’nda müdür yardımcılığı görevi yapmıştır. Ayrıca İdare Subaylığı görevini de yürütmüştür. 1869 doğumludur. Tıp Akademisi Hariç Sınıfı’ndan mezundur. Altı yüz kuruş maaş almıştır.
Sütlüce Numune Okulu üst kademe resim ve el aletleri dersi vekâletinin bu
Sütlüce Numune Okulu üst kademe resim ve el aletleri dersi vekâletinin bu