Bu bölümde; ara ştırmanın amac ı, önemi, ara ştırmanın konusunu belirten problem durumu, problem cümlesi, alt problemler, say ıtlılar, sınırlılıklar ve tan ımlar üzerinde durulmuştur.
3.1. Amaç
Çocukların geli şimlerinin belirli dönemlerinde belirgin olarak gösterdikleri davranışların yan ı s ıra art ık sorun olarak nitelendirilen davran ışlar da gösterdikleri bilinir. Bu davran ışların zaman ında fark edilmemesi ve çözüm yollar ının üretilmemesi o davran ışın kal ıcı hale gelmesine neden olabilir. Bu nedenle
çocukların gösterdikleri davran ışlar bilinirse ve bu davran ışların hangilerinin sorun olarak tan ımlandığı ortaya ç ıkarılırsa o ölçüde çocuklara yard ımcı olunabilir. Bu amaçtan yola ç ıkarak istenmeyen baz ı davran ışları erken tan ılamada ülkemizde bulunan çocuklar için geçerli ve güvenilir ölçeklerin olması büyük bir zorunluluktur. Geçerliği ve güvenirli ği yap ılmış bir ölçekle bu çocuklar ı de ğerlendirmek, tanılamanın sağlıklı ve güvenilir bir şekilde olmasını sağlayacaktır.
Bu ara ştırmanın amac ı, çocuklar ın istenmeyen davran ışlarını ortaya
koyabilmek için Çocuk Davranışlarını Değerlendirme Ölçeği’ni geliştirmek, geçerlik ve güvenirliliğini ölçmek ve ölçek puanlarını bazı değişkenlere göre incelemektir.
3.2. Önem
İnsan davran ışlarını inceleyen bilim adamlar ı, okulöncesi dönemin çocu ğun kişiliğinin olu şmasında en önemli dönemi olu şturduğunu bilimsel olarak kanıtlamışlardır. Ki şiliğin temellerinin at ıldığı ve izlerinin ya şam boyu ta şındığı bir kurum olarak ailenin, insanlar ın ya şamında önemli bir yerinin olmas ının yan ı s ıra kişiliğin oluştuğu ve şekillendiği diğer bir kurum olan okulöncesi e ğitim kurumu ve öğretmenleri de anne-baba kadar çocuk üzerinde etkilidir. Çocu ğun ki şiliği bu ilişkiler sonucu geli şir. Günümüzde çocuklar ın zamanlar ının büyük bir bölümünü okulda geçirdi ği dü şünülürse okulöncesi e ğitimin ve ö ğretmenlerin çocuklar üzerindeki önemi daha da ortaya ç ıkmaktadır. Bu nedenle çocu ğu yeti ştiren bireylerin çocu ğun geli şimsel özelliklerini ve çocu ğun ki şiliğinin okulöncesi dönemde olu ştuğunu bilmeleri ve çocu ğa olumlu yönde davran ışlar kazand ıracak tutumları sergilemeleri gerekir. Çünkü duygusal ve davran ışsal sorunlar ı olan çocukların, ailelerinin ve ö ğretmenlerinin ya şadıkları bireysel zorluklar ayr ıca toplumsal yapıyı da etkilemektedir.
Çocuğun ya şamında önemli yere sahip olan 0–6 ya ş döneminde, çocuklar ın özelliklerinin bilinmesi, davran ışlarının takip edilmesi, gerekti ğinde zaman kaybetmeden önlemlerin alınması önemlidir. Bu amaçların gerçekleştirilebilmesi için de çocuklar ın istenmeyen davran ışlarının neler olabilece ğinin saptanmas ı ve toplumun dikkatinin bu konulara çekilmesi gerekir. Bunlar ın yapılabilmesi de ancak geçerli ve güvenilir bir ölçme arac ı ile mümkündür. Bu özelliklere uygun bir ölçek öğretmenlerin çocuk hakk ında sa ğlıklı bilgi edinmelerini ve geli şimleri hakk ında bilgi sahibi olmalarını ve bu bilgileri aileleriyle paylaşmalarını sağlayacak, buna göre
erken dönemlerde gerekli önlemler al ınarak uygun e ğitim programlar ı
hazırlanabilecektir. Bu çal ışmada; çocuklar ın istenmeyen baz ı davran ışları ele alınmış, bu amaçla literatür taramas ı yap ılmış ve sonuçta; bu güne kadar yap ılan araştırmalarda, özellikle çocuklar ın dikkat eksiklikleri ve a şırı hareketlilik bozukluklarına, özbak ım becerilerine, al ışkanlık bozukluklar ına önem verilmi ş olduğu, duygusal ve davran ışsal bozukluklara ise bu konular çerçevesinde daha az değinildiği, çocuklar ın duygusal ve davran ışsal sorunlar ının ölçümünde genellikle
aynı ölçeklerin kullan ıldığı ve ara ştırmalarda çocuklar ın ya ş aral ıklarının geni ş tutulduğu görülmü ştür. Ara ştırmada, ya ş aral ığı k ısa tutularak çocuklar ın genel olarak istenmeyen davran ışlarının neler oldu ğuna ili şkin ölçek geli ştirilmeye çalışılmış ve çocuklar ın gösterdikleri istenmeyen davran ış düzeyleri baz ı değişkenlere göre incelenmiştir.
3.3. Problem
5-6 ya ş grubundaki çocuklar için Çocuk Davran ışlarını De ğerlendirme Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çal ışması bu ara ştırmanın problemini oluşturmaktadır.
3.4. Alt Problemler
Bu araştırmanın temel amacı, 5–6 yaş grubundaki çocukların istenmeyen bazı davranışlarının belirlenmesinde kullan ılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme arac ı geliştirmek ve çocuklar ın istenmeyen davran ışlarını belirlenen de ğişkenlere göre incelemektir. Bu amaçla araştırmada aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır:
Çocukların istenmeyen davranışları gösterme sıklıklarında,
a) Çocukların yaşlarına, b) Çocukların cinsiyetine, c) Çocuk sayısına,
d) Annenin eğitim durumuna, e) Babanın eğitim durumuna, f) Annenin çalışma durumuna, g) Babanın çalışma durumuna,
3.5. Sayıtlılar
1- Ö ğretmenler, ölçme arac ında yer alan sorular ı do ğru bir şekilde
cevaplamışlardır.
2- 5–6 ya ş çocuklar ın istenmeyen davran ışlarını belirlemede ö ğretmenlerin görüşlerinin temel alınabileceği kabul edilmiştir.
3- Seçilen örneklem evreni temsil etmektedir.
3.6. Kapsam ve Sınırlılıklar
3.6.1. Kapsam
Bu ara ştırma; 5-6 ya ş grubu çocuklar için geli ştirilen Çocuk Davran ışlarını Değerlendirme Ölçe ği’nin geçerlik ve güvenirlik çal ışmalarını ve çocuklardaki istenmeyen bazı davranışların belirlenen demografik değişkenlere göre incelenmesini içermektedir. Çalışma Şubat 2006 – Temmuz 2006 tarihleri arasında Kastamonu il ve ilçelerinde gerçekleşmiştir.
3.6.2. Sınırlılıklar
1- Ara ştırma, Kastamonu ili merkez ve ilçe s ınırları içinde bulunan okulöncesi e ğitim kurumlar ına devam eden çocuklarla ve bu çocuklar ın öğretmenleri ile yapılmıştır.
2- Araştırmaya 5–6 yaş grubunu kapsayan çocuklar ve onların öğretmenleri dahil edilmiştir.
3.7. Tanımlar
İstenmeyen Davran ışlar: Çocu ğun ya şına göre çevresiyle ileti şiminde gösterdiği bazı olumsuz tepkileri, saldırganlığı, korkuları, endişeleri gibi duygusal ve davranışsal bozuklukları ile ki şilerin beklentisi d ışında gelişen, çocuğun her yönden gelişimini engelleyen ve çocu ğun göstermesi onaylanmayan baz ı davran ışları bu araştırmada istenmeyen davran ışlar olarak tan ımlanmıştır (Rothbart ve ark., 2001; Kanlıkılıçer, 2005).
BÖLÜM 4