SONUÇ VE ÖNERİLER
6.1.2. Ölçek Puanlarının Bazı Değişkenlere Göre Karşılaştırılması
Çocuk Davran ışlarını De ğerlendirme Ölçe ği kullan ılarak çocu ğun ya şı, cinsiyeti, aile tipi, anne-baba çal ışma durumlar ı ve e ğitim düzeyleri, çocuk say ısı değişkenlerine göre ikili gruplar ın incelenmesinde ilişkisiz t-testi, üç veya daha fazla
grubun kar şılaştırılmasında tek yönlü varyans analizi kullan ılmıştır. Varyans analizinin anlaml ı ç ıkması durumunda, fark ın hangi ikili gruplar aras ındaki farklardan kaynaklandığını bulmak için Scheffe testi uygulanmıştır.
Sonuçta, erkek çocuklar ının k ız çocuklar ına göre daha isyankar (erkek: X =77.50, kız: X =64.07), daha uyumsuz (erkek: X =45.36, kız: X =40.76) ve daha çok istenmeyen davran ışlar gösterdikleri (erkek: X =165.86, k ız: X =149.48), cinsiyet ile sosyal kaygı arasında anlamlı bir fark olmadığı belirlenmiştir (p>.05).
Çocuklar ın yaşları ile istenmeyen davranışları arasındaki ilişkiye bakıldığında 5 ya ş grubundaki çocuklar ın ( X =47.15) 6 ya ş grubundaki çocuklara göre ( X =42.97) sosyal kayg ı davranışlarının daha fazla oldu ğu, isyankar davran ış, uyum ve genel ölçek toplam puanlar ına bak ıldığında da çocuklar ın ya şlarına göre istenmeyen davranışlar arasında anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür (p>.05).
Çocuk Davran ışlarını De ğerlendirme Ölçe ği puanlar ının çocuklar ın aile tiplerine göre kar şılaştırılmasına bak ıldığında, isyankar davran ışlar ve uyum alt ölçekleri ile ölçek toplam puan ında aile tiplerine göre anlaml ı bir fark görülmedi ği (p>.05), geni ş ailede ya şayan çocuklar ın ( X =47.30) çekirdek ailede ya şayan çocuklara göre ( X =43.00) sosyal kayg ı davran ışlarının daha fazla oldu ğu saptanmıştır.
Çocuk Davran ışlarını De ğerlendirme Ölçe ği Puanlar ının çocuklar ın
annelerinin çalışıp çalışmama durumlarına göre kar şılaştırılması sonucunda anneleri çalışmayan çocuklar ın ( X =45.34) çal ışan çocuklara ( X =38.30) oranla daha uyumsuz ve yine ayn ı şekilde anneleri çal ışmayan çocuklar ın ( X =45.91) çal ışan çocuklara ( X =38.76) oranla daha sosyal kayg ılı olduklar ı görülürken annelerin çalışma ve çal ışmama durumlar ına göre çocuklar ın isyankar davran ışları ve genel olarak istenmeyen davranışlar arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>.05).
Babalar ın meslek durumlar ına göre çocuklar ın istenmeyen davran ışlarına bakıldığında çocuklar ın uyum davran ışları aras ında (F (5, 237)=4.57,p<.05) babaların meslek gruplar ına göre anlaml ı bir fark görülmü ş babas ı i şçi olan çocukların ( X =49.73) uyumsuz davran ışlarının babas ı ö ğretmen ( X =34.84) ve doktor ( X =35.50) olan çocuklara göre daha fazla oldu ğu belirlenmi ştir. Di ğer gruplar arasında anlamlı bir fark görülmemiştir (p>.05).
Annelerin e ğitim durumlarının çocukların uyum davran ışları arasında, sosyal kaygı düzeylerinde ve ölçek toplam puanlar ı aras ında (p<.05) etkili oldu ğu, annesi ilkokul mezunu olan çocuklar ın lise ve üniversite mezunu olanlara göre ölçeklerden daha yüksek puanlar ald ıkları görülmü ştür. Babalar ın e ğitim düzeylerine bakıldığında da sadece çocuklar ın uyum davran ışlarında babalar ın e ğitim düzeylerinin etkisinin anlaml ı oldu ğu ortaya ç ıkmış di ğer alt ölçeklerde ve toplam ölçek puanında anlamlı bir fark görülmemi ştir. Buna göre de babas ı ilkokul mezunu olan çocuklar ın ( X =49.34) uyumsuzluk davran ışları babas ı lise ( X =42.49) ve üniversite ( X =38.76) mezunu olan çocuklara göre daha fazladır.
Son olarak Çocuk Davran ışlarını De ğerlendirme Ölçe ği puanlar ının çocuk sayısına göre kar şılaştırılmasına bakıldığında çocukların uyum davran ışlarında (F(2, 237)=4.68, p<.05) , sosyal kayg ılarında (F(2, 237)=3.75, p<.05) ve ölçek toplam puanları aras ında (F(2, 237)=3.92, p<.05) çocuk say ısına göre anlaml ı fark bulunurken isyankar davran ışları aras ında anlaml ı bir fark bulunmam ıştır. Tek çocukların ( X =38.75), 2 kardeş ( X =45.01) olanlara göre daha uyumlu olduklar ı, 3 kardeş ve daha üzeri ( X =46.30) olan çocuklar ın, tek çocuklara ( X =40.67) göre daha çok sosyal kayg ı gösterdikleri ve 2 karde ş olan çocuklar ın ( X =162.32), tek çocuk ( X =146.89) olanlara oranla daha çok istenmeyen davran ışlar gösterdikleri ortaya çıkmıştır.
Ara ştırmanın ba şlangıcında, belirlenen baz ı demografik de ğişkenlerin
istemeyen baz ı davran ışlar üzerinde etkisinin olabilece ği dü şünülmüş ve ç ıkan sonuçlarda bu dü şünceyi desteklemi ştir. Özellikle çocu ğun cinsiyetinin, annenin
çalışma durumunun, annenin e ğitim durumunun ve çocuk say ısının birkaç faktörde ve toplam istenmeyen davran ışlar üzerinde etkisinin oldu ğu tespit edilmi ştir. Çocuğun ya şının, aile tipinin, baban ın mesle ğinin ve baban ın e ğitim durumunun istenmeyen davran ışlar üzerinde daha az etkisinin oldu ğu ancak de ğişkenlerin hepsinin en az bir faktörde çocuklar ın istenmeyen baz ı davran ışlarını etkiledi ği saptanmıştır. Ya şın ve aile tipinin istenmeyen baz ı davran ışlar üzerinde etkisinin daha çok olabileceği düşünülmesine rağmen bu değişkenlerin sadece sosyal kaygı alt ölçeğinde etkisinin olduğu görülmüştür. İsyankâr davranışlar alt ölçeğinin ise sadece çocukların cinsiyeti de ğişkeninden etkilenmesi ara ştırmada dikkati çeken bir bulgu olarak değerlendirilebilir.
6.2. Öneriler
Yapılan çal ışmadan elde edilen sonuçlara göre, ölçe ğe ili şkin öneriler ve ailelere, okulöncesi e ğitimi ö ğretmenlerine, çocuk geli şimi ve e ğitimi uzmanlar ına, psikolojik dan ışmanlık ve rehberlik uzmanlar ına, ileride bu alanda çal ışma yapacaklara yol gösterici olması için öneriler şu şekilde sıralanabilir:
Çocuklar ın sorun olabilecek davran ışlarının gelişim dönemleri ile ilgili olup olmadığı araştırılmalıdır.
Çocuklar ın ihtiyaçları yerinde ve zaman ında karşılanmalı, onlara gere ğinden fazla kural ve kısıtlama konulmadan taşıyabilecekleri kadar sorumluluk verilmelidir.
Çocuklar duygular ını ifade edebilecekleri ve enerjilerini bo şaltabilecekleri etkinliklere yönlendirilmelidir.
Çocuk, duygular ını hareketten ziyade sözcükleri kullanarak ifade etmesi için teşvik edilmeli, cesaretlendirilmelidir.
İstenmeyen davran ışın yerine yeni bir davran ış koyma konusunda okul-aile işbirliği yapılmalı ve çocukların gelişimleri işbirliği içinde takip edilmelidir.
Çocuk, tüm davran ışları ile bireysel olarak gözlenmeli, davran ışlarının amaçları bulunmal ı ve olumsuz davran ışları yüzünden küçümsenmemeli ve onlar ın davranışları ile alay edilmemelidir.
Çocuklar ın bir birey olduklar ı unutulmamal ı, onlara de ğer verilerek güven duyguları geliştirilmeli ve en önemlisi onlara demokratik anlayışla yaklaşılmalıdır.
Çocuk istenilen davran ışı yapması için zorlanmamal ı bunun yan ında olumlu davranışı mutlaka pekiştirilmelidir.
İstenmeyen davran ışların oran ının azalmas ı için yeti şkinlerin dikkati bu noktalara çekilmeli ve onlarda çocuklara davran ışları ile olumsuz örnek olmamalar ı konusunda bilgilendirilmelidir.
Gerekli durumlarda mutlaka alan uzmanlar ından yardım alınmalıdır.
Çocuklar ın istenmeyen davranışları zamanında fark edilir, kayna ğı bulunarak kaldırılırsa bu davranışlar azalabilir.
Çocuklar ın ayn ı tür davran ışları kar şısında anne, baba ve ö ğretmenler ayn ı tepkiyi göstermelidir.
Ebeveynler ve e ğitimciler çocukların istenmeyen davranışları hakkında ve bu davranışlar karşısında nasıl davranmaları gerektiği konusunda bilgilendirilmelidir.
Ebeveynler, aileler ve toplum bu konuda gazeteler, TV programlar ı,
eğitim kurumlar ında ana-baba e ğitimine a ğırlık verilmeli ve çocuk ruh sa ğlığının önemi mutlaka vurgulanmalıdır.
Okulöncesi e ğitim ö ğretmenleri sorun olabilecek davran ışları tan ıyarak gerekli yönlendirmeleri yapabilir.
Toplumsal huzurun en üst seviyede olmas ının küçük yaşlarda verilen eğitime bağlı oldu ğu unutulmamal ıdır ve bu nedenle istenmeyen davran ışların toplumdaki dağılımını belirleyebilmek için daha geniş çalışmalar yapılmalıdır.
Türkiye’ de ya şayan çocuklara uygun, bu ölçe ğe benzer çe şitli tarama
ölçekleri ve Çocuk Davran ışlarını De ğerlendirme Ölçe ği’ nin daha küçük ve daha büyük yaş gruplarına uygulanabilmesi için değişik sürümleri geliştirilebilir.
Çocuk Davran ışlarını De ğerlendirme Ölçe ği özel durumu olan çocuklara uygulanabileceği gibi çocuklar hakk ında bilgi almak için annelere, babalara,
öğretmenlere, karde şlere uygulanarak sonuçlar aras ındaki farkl ılıklar
KAYNAKÇA
ACHENBACH, T.M. (2001). Ch ıld Behavior Checklist For Age 6–18. ASEBA
University of Vermont.
< https://www3.parinc.com/default.aspx > (2005, Kasım 23).
AKAN, G. A. (2001). 7-12 Ya ş Çocuklar ında Görülen Uyum ve Davran ış
Bozukluklar ı ve Benlik Sayg ısı İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, E ğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
AKAY, P.A., M İRAL, S., YEMEZ, B. ve ÇAKAR, K. (2002). “Y ıkıcı Davran ış
Bozukluklar ında DSM-IV Belirtileri Aç ısından Anne ve Ö ğretmen
Verilerinin Uyumu.” Çocukluk ve Gençlik Ruh Sa ğlığı Dergisi . 9 (2):77-
85.
ALAK, V. (1993). Hastaneye Ameliyat Olmak Üzere Gelen 7-14 Ya ş Grubu
Çocuklar ın Korkular ı ve Hem şirelik Uygulamalar ı. Doktora Tezi. Ege
Üniversitesi, Sa ğlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Programı.
ANKAY, A. (1992). Ruh Sa ğlığı ve Davran ış Bozukluklar ı. Ankara: Adalet
Matbaac ılık.
ARLI, M. ve NAZ İK, M.H. (2001). Bilimsel Ara ştırmaya Giri ş. Ankara: Gazi
Kitabevi. Ba şak Ofset.
ASLAN, B. (1997). Kurum Bak ımında Bulunan Korunmaya Muhtaç
Çocuklar ın Davran ış Sorunlar ı. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Hizmetler Anabilim Dal ı.
ATİLLA, F.Ç. (1989). Üç –Alt ı Ya ş Grubundaki Çocuklar ın Baba
İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sa ğlık Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Sa ğlığı ve Eğitimi Programı.
ATKINSON, R., ATKINSON, R.C. ve HILGARD, E.R. (1995). Psikolojiye Giriş I. Çeviren: Kemal ATAKAY, Mustafa ATAKAY ve Aysun Yavuz. Ankara:
Sosyal Yay ınlar.
AVCI, A. (1990). 6–12 Ya ş Yuva Çocuklar ında Psiko-Biyo-Sosyal Bulgular.
Uzmanl ık Tezi. Çukurova Üniversitesi, T ıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim
Dal ı.
AYDIN, C. ve TUNCER, O. (1978). “Annenin Ev D ışında Çal ışmasının Çocuk
Geli şimi ve Davran ışına Etkisi.” Hacettepe Üniversitesi Ulusal Psikiyatri
ve Nörolojik Bilimler Kongresi Bilimsel Çal ışmaları XII. Ankara. s:91-97.
AYDIN, O. ve AYDIN, H.B. (1999). “Okul Öncesi Çocu ğunun Geli şimi
Özellikleri”. Marmara Üniversitesi Anaokulu/Anas ınıfı Ö ğretmeni El
Kitab ı. s:11-18. İstanbul: Ya-Pa Yayınları. Turan Ofset.
AYDIN, H.B. (2003). Çocuk Ruh Sağlığı. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
AYDOĞMUŞ, K. (1995). “Çocuklarda Uyum ve Davran ış Bozukluklar ı.” Ana-
Baba Okulu . (5. Basım). s:141-155. İstanbul: Remzi Kitabevi.
BABİNSKİ, L. M., HARTSOUGH, C.S. and LAMBERT, N.M. (1999). “Childhood Conduct Problems, Hyperactivity- İmpulsivity and İnattention as Predictors of Adult Criminal Activity”. The Journal of Child Psychology and Psychiatry and Allied Disciplines . 40(3): 347-355.
BARAN, G. (1993). “0-6 Ya ş Çocu ğunda Davran ış Problemleri .” 9. Ya-Pa Okul
Öncesi E ğitimi ve Yayg ınlaştırılması Semineri . s:80-85. Ankara: Ya-Pa
BARRON, A.P. and EARLS, F. (1984). “The Relat ıon of Temperament and Soc ıal
Factors to Behav ıor Problems ın Three-Year-Old Ch ıldren”. Journal of
Ch ıld Psychology and Psychıatry. 25(1):23–33.
BAŞ, T. (2001). Anket. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
BAŞARAN, İ.E. (1974). Eğitim psikolojisi . (4. Bas ım). Ankara: Yarg ıçoğlu
Matbaas ı.
BAYKAN, S. ÖMEROĞLU, E. ve TEMEL, F.Z. (1998). Erken Çocukluk Gelişimi
Anne E ğitimi Program ı Uygulama K ılavuzu. (Üçüncü Bas ım). Ankara:
MEB Ç ıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü.
BİEDERMAN, J., H İRSHFELD-BECKER, D.R., ROSENBAUM J.F., HEROT, C.,
FR İEDMAN, D., SN İDMAN, N., KAGAN, J. and FARAONE, S.V. (2001).
“Further Evidence of Association Between Behavioral Inhibition and Social Anxiety in Children.” American Journal of Psychiatry. 158:1673-1679.
BİRMAHER, B., KHETARPAL, S., BRENT, D., CULLY, M., BALACH, L., KAUFMAN, J. and NEER, S.M. (1997). “The Screen For Child Anxiety Related Emotional Disorders (SCARED): Scale Construction and
Psychometric Characteristics.” Journal of the American Academy of Child
& Adolescent Psychiatry . 36(4):545-553.
BULUT, Ş. (2000). 6 Ya ş Çocuklar ında Davran ış Problemleri İle Anne ve
Ö ğretmenlerin Uyum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek
Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ev Ekonomisi
BUZLU, S. (1988). Annelerin, Çocuklar ının Psikolojik Geli şimleri Hakk ındaki
Bilgi Düzeyleri . Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sa ğlık Bilimler Enstitüsü, Hem şirelik Anabilim Dalı.
BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., AKGÜN, Ö.E.,ÖZKAHVEC İ, Ö. ve DEM İREL, F. (2004).
“Güdülenme ve Ö ğrenme Stratejileri Ölçe ğinin Türkçe Formunun Geçerlik
ve Güvenirlik Çal ışması.” Kuram ve Uygulamada E ğitim Bilimleri. 4(2):
207-239.
BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2006). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitab ı. (6.
Bask ı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
CAİ, X., KA İSER, A.P. and HANCOCK T.B. (2004). “Parent and Teacher Agreement on Ch ıld Behavior Checklist İtems in a Sample of Preschoolers
From Low-Income and Predominantly African American Families.” Journal
of Clinical Child and Adolescent Psychology . 33(2):303-312.
CHANG, L., L İ, K.K.,LE İ, L., L İU, J.,GUO, B., WANG, Y. And FUNG, K.Y.. (2005). “Peer Acceptance and Self-Perceptions of Verbal and Behavioural
Aggression and Social Withdrawal.” International Journal of Behavioral
Development . 29 (1):48–57.
CHEN, X. and RUB İN, K.H. (1992). “Correlates of Peer Acceptance in a Chinese
Sample of Six-Year-Old.” İnternational Journal of Behav ıoral
Development . 15(2):259-273.
CİRHİNLİOĞLU, F.G. (2001). Okul Öncesi Dönem Çocuk Ruh Sa ğlığı ve
Geli şimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
COLE. L. (1968). Çocukluk ve Gençlik Psikolojisi . Milli E ğitim Bakanl ığı
CONROY, M.A., DUNLAP, G., CLARKE, S. and ALTER, P.J. (2005). “A
Descriptive Analysis of Positive Behavioral İntervention Research with
Young Children with Challenging Behavior.” Topics in Early Childhood
Special Education . 25(3): 157-166.
COOK, J.L. and COOK, G. (2005). Child Development Principles and
Perspectives . Boston: Pearson.
CÜCELOĞLU, D. (1991). İnsan ve Davran ışı. (2. Bas ım). İstanbul: Remzi
Kitabevi.
ÇAĞDAŞ, A. (2000). “Okul Öncesi E ğitimde Sosyal Geli şimi Ölçmede Gözlem
Formlar ı.” Selçuk Üniversitesi Anaokulu/Anas ınıfı Ö ğretmeni El Kitab ı. s: 31-44. İstanbul: Ya-Pa Yayınları. Turan Ofset.
ÇAKMAK, D. ve SAATÇ İOĞLU, Ö. (2003). Yüksek Lisans İçin Ruh Sa ğlığı ve
Hastal ıkları. (No:5). İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi Yayınları.
ÇELİK, İ. (2003). Öfke Tetikleyicileri Ölçe ği (Bir Geçerlik ve Güvenirlik
Çal ışması). Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü, E ğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
DİESENDRUCK, G. and BEN-EL İYAHU, A. (2006). “The Relationships Among Social Cognition, Peer Acceptance, and Social Behavior in Israeli
Kindergarteners.” International Journal of Behavioral Development . 30
(2), 137-147.
DİNÇ, B. (2002). Okul Öncesi E ğitimin 4–5 Ya ş Çocu ğunun Sosyal Geli şimine
Etkileri Konusunda Ö ğretmen Görü şleri. Yüksek Lisans Tezi. Anadolu
DİNÇER, Ç. (2004). “Babalar ın 3-6 Ya ş Grubundaki Çocuklar ın E ğitimine ve Bakımına Kat ılım Durumlar ının İncelenmesi.” OMEP Dünya Konsey
Toplantısı ve Konferans ı Bildiri Kitab ı – II . s.517-528, İstanbul: Ya-Pa
Yayınları. Kelebek Matbaası.
DİRİM, A. (2003). Çocuk Ruh Sağlığı. İstanbul:Esin Yayınevi.
DİZMAN, H. (2003). Anne Babas ı İle Ya şayan ve Anne Yoksunu Olan
Çocuklar ın Sald ırganlık Eğilimlerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi.
Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ev Ekonomisi (Çocuk Geli şimi)
Anabilim Dal ı.
DOUGLAS, J. (1989). Behaviour Problems İn Young Children . London:
Tavistock/Routledge.
DOYLE, A., OSTRANDER, R., SKARE, S., CROSBY, R.D. and AUGUST, G.J. (1997). “Convergent and Criterion-Related Validity of the Behavior
Assessment System for Children-Parent Rating Scale.” Journal of Clinical Child Psychology . 26(3):276-284.
DUMAS, J.E., BLECHMAN E.A. and PR İNZ, R.J. (1994). “Aggressive Children
and Effective Communication.” Aggressive Behavıor. 20:347-358.
EBRİNÇ, S. (2000). “Psikiyatrik Derecelendirme Ölçekleri ve Klinik Çal ışmalarda Kullan ımı.” Klinik Psikofarmokoloji Bülteni. 10(2):109-116.
EGGER, H.L., ERKANLI, A., KEELER, G., POTTS, E., WALTER, B.K. and ANGOLD, A. (2006). “Test-Retest Reliability of The Preschool Age
Psychiatric Assessment (PAPA).” Journal of American Academy of Child
EISENBERG, N., FABES, R.A., MURPHY, B.C., SHEPARD, S., GUTHRIE, I.K., MAZSK, P., POULIN, R. and JONES, S. (1999). “Prediction of Elementary
School Children's Socially Appropriate and Problem Behavior From Anger
Reactions At Age 4-6 Years.” Journal of Applied Developmental
Psychology . 20(1): 119-142.
ENSOR, R. and HUGHES, C. (2005). “More Than Talk: Relations Between
Emotion Understanding and Positive Behaviour in Toddlers.” British
Journal of Developmental Psychology . 23: 343–363.
ERCAN, İ. ve KAN, İ. (2004). “Ölçeklerde Güvenirlik ve Geçerlik.” Uludağ Üniversitesi T ıp Fakültesi Dergisi. 30(3):211-216.
ERDEN, G. ve AKÇAKIN, M. (2001). “Otizmi Olan Çocuklar ve Karde şlerinin
Davran ış Sorunları ve Kişilik Özellikleri Örüntüleri.” Çocuk ve Gençlik Ruh
Sa ğlığı Dergisi. 8(3): 145-155.
ERDOĞAN, H., URAL, M. ve URAL, M. (1993). Eğitimde Ölçme ve
De ğerlendirme (İstatistik Uygulamalı). (Üçüncü Baskı). Ankara: 72TDFO
Ltd. Şti.
EREN, N. (1985). Grup-Terapiye Kat ılan Çocuklar ın Annelerinin Çocuk
Bak ımı ve E ğitimi Hakk ındaki Bilgi Düzeyleri Üzerine Bir Çal ışma.
Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sa ğlık Bilimleri Enstitüsü,
Hem şirelik Programı.
EROL, N., ŞAHİN, N. ve ÖZCEBE, H. (1990). “Çocukluk Korkuları: Korku Tarama
Ölçe ğinin Psikometrik Özellikleri ve Gecekondu Kesimine İlişkin Norm
Çal ışması.” Türk Psikiyatri Dergisi. 1:31-38.
EROL, N. ve ÖNER, Ö. (1999). “Anksiyeteye Yeni Bak ışlar.” Çocuk ve Gençlik
EROL, N. ve ŞİMŞEK, Z. (2001). “Çocuk ve Gençlerde Ruh Sa ğlığı: Yeterlik Alanlar ı, Davranış ve Duygusal Sorunlar ın Dağılımı.” Türkiye Ruh Sa ğlığı
Profili Raporu . Hazırlayan: EROL,N., KILIÇ, C., ULUSOY, M., KEÇEC İ,
M. ve ŞİMŞEK, Z. Ankara: Eksen Tanıtım Ltd.
EVİRGEN, Ş. (2002). Okulöncesi E ğitim Çerçevesinde Okul Destekli Anne
E ğitim Programının Anneler Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi. Yüksek
Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, E ğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim
Anabilim Dal ı.
FİNKENAUER, C., ENGELS, R.C.M.E. and BAUME İSTER, R.F. (2005).
“Parenting Behaviour and Adolescent Behavioural and Emotional Problems:
The Role Of Self-Control.” International Journal of Behavioral
Development . 29: 58-69.
FORDHAM, K. and STEVENSON-H İNDE, J. (1999). “Shyness, Friendships
Quality, and Adjustment During Middle Childhood.” Journal of Ch ıld
Psychology and Psychiatry and All ıed Discıplınes. 40(5):757-768.
FUCHS-BEAUCHAMP, K.D. (1996). “Preschoolers’ İnferred Self-Esteem: The
Behavioral Rating Scale of Presented Self-Esteem in Young Children.” The Journal of Genetic Psychology . 157(2):204-210.
GANDER, J.M. ve GARD İNER, H.W. (1998). Çocuk ve Ergen Geli şimi. (3. Bask ı). Yay ına Haz ırlayan: ONUR, B. Ankara: İmge Kitapevi Yay ınları, Zirve Ofset.
GEÇTAN, E. (2000). Psikanaliz ve Sonrası. (9. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
GERVAİS, J., TREMBLAY, R.E., DESMARA İS-GERVAİS, L. and V İTARO, F. (2000). “Children’ s Persistent Lying, Gender Differences, and Distruptive
Behaviours: A Longitudinal Perspective.” International Journal of Behavioral Development . 24 (2), 213-221.
GİNSBURG, G.S., LA GRECA, A.M.L. and S İLVERMAN, W.K. (1998). “Social Anxiety in Children with Anxiety Disorders: Relation with Social and
Emotional Functioning.” Journal of Abnormal Child Psychology . 26
(3):175-185.
GİZİR, Z. (2002). Anaokuluna Devam Eden Dört-Be ş Yaş Çocuklarında Sosyal
Davran ışların Geli şimi İle Benlik Sayg ısı Aras ındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri
Enstitüsü, Ev Ekonomisi (Çocuk Geli şimi) Anabilim Dalı.
GLEASON, T.R., GOWER, A.L., GLEASON, T.C. and HOHMANN, L.M. (2005).
“Temperament and Friendship in Preschool-Aged Children.” International
Journal of Behavioral Development . 29 (4), 336-344.
GÖVSA, İ.A. (1998). Çocuk, Çocukta Duygusal Geli şim. İstanbul: Hayat E ğitim Dizisi.
GÖVSA, İ.A. (1999). Çocuk Çocukta Davran ış Geli şimi. İstanbul: Hayat E ğitim Dizisi.
GREENBERG, M.T., DOM İTROVİCH, C. ve BUMBARGER, B. (2001).
“Çocukluk Döneminde Psikolojik Sorunlar ı Önleme.” Çeviren: Ilg ın, Gökler.
Türk Psikoloji Bülteni (2003). sayı:30-31:114-119.
GUERİN, D.W., GOTTFR İED, A.W. and THOMAS, C.W. (1997). “Difficult Temperament and Behaviour Problems: A Longitudinal Study From 1.5 to12 Years.” International Journal of Behavioral Development. 21 (1):71-90.
GÜNGÖR, A. (1995). Aile İçi Etkile şim. Gazi Üniversitesi Mesleki E ğitim
Fakültesi Yayınları.
GÜNGÖRMÜŞ, O. (1993). “Baba- Çocuk İlişkisi.” Ana-Baba Okulu . (5. Bas ım). s:241-252. İstanbul: Remzi Kitabevi.
GÜRSOY, F. (2002). “Annesi Çal ışan ve Çal ışmayan Çocuklar ın Sald ırganlık E ğilimlerinin İncelenmesi.”Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi. 6-7:7-15.
HAMMARBERG, A. and HAGEKULL, B. (2002). “The Relat ıon Between Pre-
school Teacher’s Classroom Experiences and Their Perceived Control Over
Child Behaviour.” Early Child Development and Care.172:625-634.
HART, C.H., YANG, C., NELSON, L.J., ROB İNSON, C.C., OLSEN, J.A.,
NELSON, D.A., PORTER, C.L., J İN, S., OLSEN, S.F. and WU, P. (2000).
“Peer acceptance in early childhood and subtypes of socially withdrawn
behaviour in China, Russia, and the United States.” International Journal of Behavioral Development . 24(1):73-81.
HATUNOĞLU, A. (1994). Ana-Baba Tutumlar ı İle Sald ırganlık Aras ındaki
İlişkiler. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü, E ğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
HAY, D.F., PAYNE, A. and CHADW İCK, A. (2004). “Peer Relations in
Childhood.” Journal of Child Psychology and Psychiatry. 45(1): 84-108.
HERRERA, M. and L İTTLE, E. (2005). “Behaviour Problems Across Home and Kindergarten in an Australian Sample.” Australian Journal of Educational and Developmental Psychology . 5:77-90.
HUMPHREYS, T. (1999). Çocuk E ğitiminin Anahtar ı: Özgüven . (2. Bask ı).
IRMAK, S.A. (1995). Beş ve Alt ı Yaş Grubu Çocuklarda Do ğuş Sırasının Uyum
Problemleri İle Olan İlişkisinin İncelenmesi. Bilim Uzmanl ığı Tezi.
Hacettepe Üniversitesi, Sa ğlık Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Sa ğlığı ve E ğitimi
Program ı.
JOHNSON, H.R., THOMPSON, J.J.M, WILKINSON, S., WALSH, L., BALDING, J. and WRIGHT, V. (2002). “Vulnerability to Bullying: Teacher-Reported
Conduct and Emotional Problems, Hyperactivity, Peer Relationship Difficulties, and Prosocial Behaviour in Primary School Children.”
Educational Psychology. 22(5):553-556.
JONES, K., LING, M.Q. and CHARLTON, T. (1999). “Professional Development in Response to Problem Behaviours in Primary and Special Schools in
Singapore.” Journal of In-Service Education. 25(1):55-68.
KANDIR, A. (2000). “Ö ğretmenlerin Beş-Altı Yaş Çocuklarında Görülen Davran ış Problemlerine İlişkin Bilgi ve Tutumlar ı.” Mesleki Eğitim Dergisi. 2(1):42- 50.
KANLIKILIÇER, P. (2005). Okul Öncesi Davran ış Sorunlar ı Tarama Ölçe ği:
Geçerlilik Güvenilirlik Çal ışması. Yüksek Lisans Tezi. Marmara
Üniversitesi E ğitim Bilimleri Enstitüsü, Okul Öncesi Ö ğretmenliği
Anabilim Dal ı.
KAPÇI, E.G. (1998). “Okul Öncesi Davran ış Ölçe ğinin Türk Çocuklar ına
Uyarlanmas ı ve Çe şitli De ğişkenler Aç ısından İncelenmesi.” Çocuk ve
Gençlik Ruh Sa ğlığı Dergisi. 5 (1):9-15.
KARAOĞLU, M. (2002). Okul Öncesi E ğitim Kurumlar ında İstenmeyen
Davran ışlar ve Yönetimi . Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi,
KARGI, E. ve ERKAN, S. (2004). “Okul Öncesi Dönem Çocuklar ının Sorun Davran ışlarının İncelenmesi (Ankara İli Örne ği).” Hacettepe Üniversitesi
E ğitim Fakültesi Dergisi. Sayı: 27: 135-144.
KARTAL, Ş. (2005). “En Sevdi ği Sözcük “Banane mi? ” Çocuk ve Aile . Sayı: 86: 21.
KAYA, İ. (2003). Evlilik Uyumlar ı İle Çocuklardaki Davran ış Problemleri
Aras ındaki İlişkide Çocuk Yeti ştirme Tutumlarının Rolü. Yüksek Lisans
Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim
Dal ı.
KELLER, E.T., BOST, S.N., LOCK, E.D. and MARCENKO, M.O. (2005). “Factors Associated With Participation of Children With Mental Health Problems in
Structured Youth Development Programs.” Journal of Emotional and
Bahav ıoral Dısorders. 13(3):141-151.
KERESTES, G. (2006). “Children’s Aggressive and Prosocial Behavior İn Relation To War Exposure: Testing The Role Of Perceived Parenting And Child’s
Gender.” İnternational Journal of Behavioral Development. 30(3):227-239.
KIMMET, E. (2003). “Baba Destek Program ı (BADEP).” Gelişim ve E ğitimde
Yeni Yakla şımlar. Yay ına Haz ırlayan: SEV İNÇ, M. s: 464-472. İstanbul:
Morpa Kültür Yay ınları.
KIMMET, E. (2004). “Erken Çocukluk Eğitiminde Farklı Yaklaşım ve Uygulamalar: Baba Destek Program ı.” OMEP Dünya Konsey Toplant ısı ve Konferans ı
Bildiri Kitabı – I. s.371-378, İstanbul: Ya-Pa Yayınları. Kelebek Matbaası.
KIRKINCIOĞLU, M. (2003). Çocuk Ruh Sağlığı. İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
KOZANOĞLU, M.C. (2006). “ İlk Ergenlik: 2-3 Ya ş Dönemi.” AGAPE Psikolojik
ve Dan ışmanlık Merkezi.
< http://www.agapedanismanlik.com/makaleler.asp> (2007, Haziran 8).
KULAKSIZOĞLU, A. (2003). Farklı Geli şen Çocuklar . (2. Bask ı). İstanbul:
Epsilon Yay ıncılık.
KÜLTÜR, S.E., T İRYAKİ, A. ve ÜNAL, F. (2003). “Ayr ılık Kayg ısı Bozuklu ğu
Olan Çocuklarda Sosyodemografik ve Klinik Özellikler.” Çocuk ve Gençlik