Yapılan araştırmada şirketlerin büyük bölümünün ortak sayısının 2-5 aralığında olması küçük aile şirketlerini işaret etmektedir. Yöneticilerin çoğunluğunun eğitim seviyesinin ilköğretim ve lise seviyesinde olması daha az çaba ve bilgi gerektiren alım satım sektöründe yoğunlaştığını desteklemektedir.
115 Şirketlerin çoğunluğunun 1991 ve sonrası kurulması yöneticilerin birinci nesilde yoğunlaşmalarını desteklemektedir. Şirketlerde çoğunlukla yetki paylaşımı olmadığı, şirket ortaklarının çalışmaları karşılığı belli bir maaş almadığı , profesyonel yöneticilere yer verilmediği, , şirketle ortaklar arasında düzgün bir cari kaydın olmadığı göz önüne alındığında şirketlerin kurumsallaşma sürecine uzak olduğu söylenebilir.
Ancak çoğunluklu şirket yöneticisinin ciro artışına göre ikramiye vb. ödemeler aldığı, sonraki nesil için hazırlık yapıldığı, şirket ödemelerinin banka hesabından yapıldığı göz önüne alınırsa kurumsallaşmanın küçük aşamalarının olduğu izlenimi edinilebilir.
Ortakların çoğunluğunun istediği zaman şirketten para çekmesi, genelde kar dağıtımı gibi bir kavramdan uzak olmaları, şirketin kasasını kendi kasaları gibi görmeleri muhasebe kayıtları ile fiili kasa durumunun eş güdüm içinde olmaması transfer fiyatlamasının düzgün çalışmadığını ortaya çıkarmaktadır.
Fakat çoğunluğun şirketin ilişkili kişilerle yaptığı alışverişin piyasa rayici ile yapıyor olması, vergisel nedenlerle değil de farklı bir sektörde faaliyet göstermek için ikinci bir şirket kurulması, kanunen kabul edilmeyen gider olarak kabul edilen ortakların şahsi harcamalarının şirkete fatura ettiriliyor olmaması, harcamalarını kendi kredi kartı ile yapıyor olması, yöneticinin sorumluluğundan doğan ceza vb. ödemelerin sorumlularına mal edilmesi, ortakların şahsi kredi kartı ödemelerinin kendilerinin yapmaları, finansman ihtiyacı olduğunda şirketin mal varlığının yeterli olması transfer fiyatlamasının işleyişinin azda olsa düzgün çalıştığı gibi görünse de bunun sebebinin transfer fiyatlaması bilincinden değil bilgisayar ve bilişim teknolojilerinin gelişmesi ile beraber vergisel endişeler olarak değerlendirilebilir.
116 SONUÇ
Aile şirketleri mülkiyeti görünüşte aile bireylerine ait gibi görünse de yıllar geçtikçe bu şirketler topluma mal olmakta ve milli servete dönüşmektedir. Dolayısı ile şirketlerin kapanması milli servetin yok olması anlamına gelmektedir.
Bunun içindir ki aile şirketlerinin gelişim süreci için çalışmak son derece önem taşımaktadır. Bu süreç içinde kurumsallaşma faktörü göz ardı edilmemelidir. Kurumsallaşma, şirketleri belli normlara göre idare etmenin en doğru yoludur. Ayrıca şirketler kurumsallaşmanın tam olarak uygulaması ile daha verimli ve planlı çalışır hale geleceklerdir.
Kurumsallaşma maalesef şirketler ortakları gözünde yanlış algılanmaktadır. Kurumsallaşmanın sadece şekli boyutları öne çıkmakta , şirketin üçüncü kişilere karşı görüntüsüne önem verilmektedir. Şirket binasının düzgün olması, araçlarda şirket logosunun bulunması, şirket yöneticilerinin kartvizitlerinin gösterişli olması kurumsal bir yapı olarak algılanmaktadır. Oysa ki bunların işin sadece şekli boyutu olduğu ,şirketin ayrı bir karakteristik özelliği olduğu göz ardı edilmektedir.
Dünya ekonomisi gelişmekte ve globalleşmenin etkisi ile ülkeler buna uzak kalamamaktadır. Dünya’da gelişmiş ülke ekonomilerine bakıldığında nesiller boyu ayakta kalan şirketlerin bu ülkelerde yoğun olduğu rahatlıkla gözlenebilir. Bunun içindir ki aile şirketleri , kurumsallaşma yönünde cesaretle adım atmalıdırlar.
Transfer fiyatlaması ise kurumsallaşmanın ayrılmaz bir parçası olarak karşımıza çıkmaktadır. Transfer fiyatlaması metotlarını , belirlenen standartlarına uyumlu halde uygulamak şirketlere bazı noktalarda kayıp gibi görünse de uzun vade de şirketlere kurumsallaşma yönü ile olumlu yansıyacaktır.
Konya ilinde aile şirketleri üzerinde yapılan kurumsallaşma ve transfer fiyatlamasına ilişkin çalışmada şirketlerin sürekliliği konusunda genelde büyük çoğunluğun birinci nesil yönetici olduğu, kurumsallaşma ve transfer fiyatlaması kurallarını, bu kavramları oluşturmak adına değil, vergisel ve vergi cezalarına muhatap olmamak adına bir takım davranışlar içinde oldukları gözlenebilir. Ancak bunun bile bu iki kavramın yerleşmesi adına önemli bir adım olduğu düşünülebilir.
Şirketlerin, kurumsallaşma ve Transfer Fiyatlamasına tam uyumundaki en önemli engel , şirketlerin alışkanlıkları ve tabi ki vergisel boyutlarıdır. Ayrıca
117 kurumsallık özünde disiplini barındırmaktadır. İdealde tüm şirketlerin belirli kurallar çerçevesinde yönetilmesidir. Bunun için okullardan başlayarak ,meslek ve ticaret odalarının da içine alan ve toplumu bu konuda bilinçlendirmeye yönelik yoğun çalışmalar yapmak gerekir. Sonuçlarını bugünden yarına beklemek yerine uzun vadeli düşünmek ve sabırla çalışmak lazımdır.
118 KAYNAKÇA
Kitaplar
-Aktaş, Mehmet, (2004) Uluslararası Transfer Fiyatlandırması ve Türk Vergi Mevzuatında Uygulanma Olanakları, Yaklaşım Yayıncılık, İstanbul,
-Akay, Hüseyin, (1997)İşletme Birleşmeleri ve Muhasebesi, İstanbul: Yaylım Matbaası,
-Akdoğan,Nalan ve Nejat Tenker, (2005) Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, 10.Baskı, Ankara, Gazi Kitabevi
-Ataman Ümit,(2000) Şirketler Muhasebesi, İstanbul Türkmen Kitabevi
-Avcıoğlu, Doğan, (1982) Türkiye’nin Düzeni Dün-Bugün-Yarın, Tekin Yayınevi, İstanbul
-Bektöre, Sabri, Yılmaz Benligiray ve Davut Aydın, Muhasebe Uygulamaları, Dördüncü Baskı, Eskişehir: A.Ü. Yayınları,
-Biçer Ramazan , Transfer Fiyatlandırması Uygulama Rehberi, Türmob Yayınları ,
-Can, Halil, ve Diğerleri (2004) Genel İşletmecilik Bilgileri, Ankara Siyasal Yayınevi
-Demirbaş, Mahmut ve Uyar, Süleyman, (2006) Kurumsal Yönetim İlkeleri ve Denetim Komitesi,İstanbul Güncel Yayıncılık
-Erdoğmuş, Nihat , (2004) Aile İşletmeleri: İkinci Kuşağın Yetiştirilmesi, İktisadi Girişim ve İş Ahlakı Derneği Yayınları, İstanbul
119 -Fındıkçı,İlhami,(2008) Aile Şirketlerinde Yönetim ve Kurumsallaşma, Alfa Basım Yayın Dağ. Ltd. Şti., Mart
-Kızılot, Şükrü, (2002) Türk Vergi Hukukunda Örtülü Kazanç ve Örtülü Sermaye Yaklaşım Yayınları
-Koçel, Tamer, (1998). İşletme yöneticiliği - Yönetim ve Organizasyon, Organizasyonlarda Davranış, Klasik-Modern Çağdaş Yaklasımlar:476-489.Beta, İstanbul.
-Koçel, Tamer (1995), İşletme Yöneticiliği: Yönetici Geliştirme Organizasyon ve Davranış, 5.b., İstanbul Beta Basım, Yayım, Dağıtım AŞ.
-Koyuncu, Mesut,(2005) “Örtülü Sermaye Örtülü Kazanç Dağıtımı ve Uluslararası Transfer Fiyatlandırması”, Yıldız Yayın Reklam A.Ş., 1. Baskı, İstanbul, Nisan
-Köse, Tunç, ve Ferhatoğlu,Emrah,(2008) Transfer Fiyatlandırması Maliye ve Hukuk Yayınları
-OECD, Çok Uluslu İşletmeler ve Vergi İdareleri için Transfer Fiyatlaması Rehberi I
-Öncel, Mualla, Kumrulu, Ahmet,Nami Çağan ve Mustafa Akkaya, (2002 )Vergi Hukukunda Ekonomik Yaklaşım, Turhan Kitabevi, Ankara
-Özkesen Özcan, (1999) Ekonomi Sözlüğü, Ekonomik Çözüm Yayınları, İzmir
-Özmen,Remzi,(2002) Türk Ticaret Kanunu, Ankara Seçkin Yayınevi
-Özbalcı,Yılmaz,(2006) Kurumlar Vergisi Kanunu Yorum Ve Açıklamaları, Ankara: Oluş Yayıncılık
-
120
-Sabuncuoğlu, Zeyyat ve Tuncer Tokol, (2005)Genel İşletme, Bursa: Aktüel Yayıncılık
-Şerafettin Sevim, (1999) Şirketler Muhasebesi, İkinci Baskı, Kütahya Ekspres Yayıncılık
-Şimşek, M.Şerif(2001) Yönetim ve Organizasyon Günay Ofset Konya
-
Ural Aydın, (2004) “Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma Sendromu”, Sayfa 19, İstanbul
-Taşkıran Necati, (1995) İşletme Stratejileri ve Politikaları, Kardeşler Mat. İzmir,
-
Tosun Kemal, (1978) İşletme Yönetimi, Birinci Cilt, Genel Esaslar, Fatih Matbaası, İstanbul
Makaleler
-Akın, H. Bahadır, (2002) “Küçük İşletmelerde Büyüme ve Örgütsel Sorunlar”, Selçuk Üniversitesi Karaman İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı 3, Karaman
-Alayoğlu, Nihat, (2003) Aile Şirketlerinde Yönetim ve Kurumsallaşma, MÜSİAD Yayınları, İstanbul
-
Arslan,Sinan, (2008) “İşletmelerde Stratejik Faaliyet Bölümleri Arasında Transfer Fiyatlandırması”, Muhasebe ve Denetime Bakış, Sayı:12, Nisan 2004, s. 50; Adem Anbar, “Çokuluslu İşletmelerde Transfer Fiyatlandırması”, Vergi Dünyası, Sayı:324, Ağustos
121 -Balcı, Süleyman Hayri ve Altınok,Derviş, (2006) ‘‘5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı’’, Vergi Dünyası, Sayı: 299, Temmuz
-Biyan,Özgür,(2007) “Transfer Fiyatlandırması İle İlgili Bakanlar Kurulu Karar Taslağının Değerlendirilmesi”, Vergici ve Muhasebeciyle Diyalog, Sayı: 231, Temmuz
-Biyan,Özgür,(2007) “Türk Vergi Hukukunda Yeni Bir Boyut: Transfer Fiyatlandırması”, Bütçe Dünyası, Cilt 2, Sayı: 26,
-Büyükışık,Emre (2000) “Holdinglerde Dönemsonu İşlemleri ve Konsolide Mali Tablolar”, Vergi Dünyası Sayı 225, Mayıs
-Ceylan, Özgen, (2005) “Kurumsal Yönetim Nedir?”, Ekonomistler Bülteni, Sayı No 50,Haziran
-Cudi, Tuncer Gürsoy, (1999) Yönetim ve Maliyet Muhasebesi Beta Basım Yayım Dağıtım AŞ. Yayın No:917, İşletme-Ekonomi Dizisi:94, İstanbul, Eylül,
-Çak,Murat, Uluslar arası Vergi Rekabeti Transfer Fiyatlaması ve Vergilendirme T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayın No:2008/385
-Çelik,Orhan, (2000) “Uluslararası Transfer Fiyatlama: Teorik Bir Yaklaşım”, Muhasebe ve Denetime Bakış, Cilt:1, Sayı:1, Nisan
-
Elele,Onur, (2008) ‘‘Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımında Emsallere Uygunluk İlkesi ve Karşılaştırılabilirlik Analizine İlişkin Değerlendirmeler’’, Yaklaşım, Sayı: 182, Şubat
-
Euro Ajans; (2002) “Tek Yol Profesyonelleşme”, Euromedya, Dünya Bilişim Yayıncılık, Sayı:2002/13, Temmuz
122 -Güneş,İsmail Hakkı,(2007) ‘‘Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında Bakanlar Kurulu Karar Taslağının İncelenmesi’’, Lebib Yalkın, Sayı:43, Temmuz
-Güneş, İsmail Hakkı ve Ali Arslan Akbıyık, (2002)İşletmelerde Birleşme ve Tasfiye Uygulamaları, İstanbul: İSMMO Yayınları,
-İlter H.M., (2001) Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma ve Kobilerin Yönetim Sorunları İstanbul Ticaret Odası Yayınları İstanbul
-Işık, İsmail ve Çankaya, Mehmet,(2005) Serbest Bölgelere Satışlarda Örtülü Kazanç Konusunun Değerlendirilmesi II, Yaklaşım, (152),
-Karpuzoğlu, Ebru,(2001) Büyüyen ve Gelişen Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma, Hayat Yay, İstanbul,
-Kapusuzoğlu,Tuncay, (1999) “Transfer Fiyatlandırmasına İlişkin ABD’de Yapılan Yasal Düzenlemeler II” Vergi Dünyası, Sayı: 215, Temmuz
-
Kartal, Ali, Sevim,Adnan ve Gündüz, H.Erdin (Ed:Kerim Banar), (2003) Maliyet Muhasebesi, Anadolu Üniversitesi Yayın No:1524Açıköğretim Fakültesi Yayını No:808, Eskişehir
-Kırıktaş, İlhan, 2005a, Serbest Bölgelerde Olası İnceleme Riskleri (Örtülü Kazanç Dağıtımı ve Muvazaalı işlemler I ), Yaklaşım, (152),
-Kırıktaş, İlhan, 2005b, Serbest Bölgelerde Olası İnceleme Riskleri(Örtülü Kazanç Dağıtımı ve Muvazaalı işlemler II ), Yaklaşım, (153),
-Kurumsal Yönetim Derneği ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü Kurumsal Yönetim İlkeleri 2005 Ocak, İstanbul
123 -
Koyuncu,Mesut, (1999) “Örtülü Kazanç Müessesesinde Hazine Zararı Kavramı”, Vergi Dünyası, Kasım, Sayı 159,
-Mavral,Ülker,(2002) “Örtülü Kazanç ve Özellik Gösteren Hususlar” Vergi Sorunları, sayı 169 Ekim
-Organ,İbrahim, Muhsin Çelik, (2006) “İşletmelerde Vergisel Bir Planlama Unsuru: Transfer Fiyatlandırması” Vergi Dünyası, Sayı:301, Eylül
-Öncel, Mualla,(1978), Kurumlar Vergisi Açısından Sermaye Şirketlerinde Örtülü Kazanç ve Örtülü Sermaye, Banka Ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara
-Öncel, Yenal, (2002), “Transfer Fiyatlaması, Örtülü Kazanç Dağıtımı ve Vergilendirme”, S.Ü. İktisat Fakültesi, Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, İstanbul,Seri:41.
-Pazarcık, Orhan, (2004) Aile işletmelerinin Tanımı Kurumsallaşması ve Yönetimi, Editör Tamer Koçel, 1.Aile İşletmeleri Kongresi, İstanbul İstanbul Kültür Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Aile İşletmeleri ve Girişimcilik Araştırma Merkezi
-Saraç,Mehmet,(2005) ‘‘Çok Uluslu Şirketlerde Transfer Fiyatlandırması Ve Amerikan Vergi Siste-minde Bu Konudaki Yasal Düzenlemeler’’, Vergi Dünyası, Sayı:284, Şubat
-Sarı, Hamit, (2002) Sermaye Artırımı Avansı, Örtülü Kazanç Dağıtımı ve Örtülü Sermaye, Vergi Dünyası, Sayı:264, Ağustos 2003, s. 153; Erdoğan Sağlam, Sermaye Artırım Avansı, Vergi Dünyası, Sayı:255, Kasım
-Şeker,Sakıp, (1996) “Kanunen Kabul Edilmeyen Giderlerin Örtülü Kazanç ve Vergi Alacağı Üzerindeki Etkileri”, Yaklaşım, Yıl:4, Sayı:37, Ocak
124 -Şeker,Sakıp,(2008) ‘‘Örtülü Sermaye Kullanımı Ve Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Üzerine Bir Değerlendirme’’, Yaklaşım, Sayı:184, Nisan
-
Ufuk,M.T. (2007) “5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na Göre Transfer Fiyatlaması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı”, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, sayı 40, Nisan
-
Ufuk,M.T.,(2006) “5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na Göre Transfer Fiyatlaması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı”, Vergici ve Muhasebeciyle Diyalog, sayı 220, Ağustos
-Yalçın,Hasan,(1994) Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler Vasıtasıyla Örtülü Kazanç Dağıtımı, Vergi Dünyası, Sayı:154, Haziran
-Yalçın,Hasan,(1991) ‘‘Örtülü Kazanç Dağıtımı’’, Vergi Dünyası, Sayı:124, Aralık
-Yakar, Soner ve Ünal, Elif N., (2007), “Transfer Fiyatlama ve Çok Uluslu işletmeler Açısından Bir Değerlendirme”, Vergi Sorunları, Sayı:222, Mart.
-Yaltı Soydan, Billur, (1996) “Çokuluslu İşletmeler ve Vergi İdareleri için Transfer Fiyatlaması Rehberi” Vergi Sorunları, Sayı:91, Nisan
-
Yardımcıoğlu,Mahmut, Veli Özer ve Nuray Demirel, (2007) “Emsallere Uygunluk Prensibi Çerçevesinde Uluslararası Transfer Fiyatlandırmanın Değerlendirilmesi” Mali Çözüm, Sayı.83, Eylül
-Yakışıklı,Ramazan,(2009) “Transfer Fiyatlandırmasında Düzeltme ve KDV Uygulamaları” Vergi Dünyası, Sayı:332, Nisan
-Yıldırım,Ali Haydar (2007) ‘‘Transfer Fiyatlandırılmasına Yönelik Düşünceler’’, Vergi Sorunları, Sayı.228,Eylül
125 -Yıldırım, Musa, Fatih Balcı ve Abdullah Kiraz, (2008) Transfer Fiyatlandırması Uygulaması, Mali Pusula Dergisi Ücretsiz Eki, Ankara,
-Yıldırım Haydar, A. Ve Kolotoğlu, O., 2003, Örtülü Kazanç Dağıtımında Vergileme Zamanı Ne Zaman Yapılmalıdır?, Yaklaşım Yayınları 121
-Ergülen, Güneri,ve Erdem, Hayreddin Vergi Kanunlarındaki Vergi Avantajları, Yaklaşım 2.Baskı
Tezler
-Altınkaynak,Seyfettin Kaan (2007) Küçük ve Orta Ölçekli Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İstanbul
-Bayram, Hüseyin Deniz, (2006)Uluslararası Transfer Fiyatlandırması Ve Türkiye Uygulaması, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Mali Hukuk Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
-Bolaç,Uğur,(2008) Transfer Fiyatlandırması ve Türk Vergi Sistemi Açısından Önemi Yüksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Maliye Programı Trabzon
-Demir, Hakan, (2008) Holding Şirketlerde Transfer Fiyatlandırmasının Esasları ve Uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilimdalı Muhasebe Finansman Bilim Dalı İstanbul,
-Dilbaz, Sümeyra, (2005) Büyüme ve Kurumsallaşma Sürecinde Aile Şirketlerinde Yönetim Karman Örneği S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilimdalı Yönetim Organizasyon Bilim Dalı Konya
126 -Doğruyol, Muhittin, (2008) Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu Kapsamında Transfer Fiyatlandırması Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Muhasebe Finansman Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul,
-Erdoğan, Ersu Ayşe Türedi, (2010) Türk Vergi Mevzuatı Çerçevesinde Transfer Fiyatlaması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Ve Vergilendirme, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
-Ertürk, Cihat, (2007)Transfer Fiyatlandırması Ve Türk Vergi Sistemindeki Yeri Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi Ekim
-Ferhatoğlu,Emrah (2005) Uluslararası Vergi Rekabeti ve Ulusal Vergi Sistemlerine Etkisinin Avrupa Birliği-Türkiye Açısından İncelenmesi Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir
-Gülen, Dilek, (2005) Aile Şirketlerinin Kurumsallaşması ve Bu Süreçte Yaşanan Sorunlar Kahramanmaraş Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal ilimler Enstitüsü Kahramanmaraş
-Haspullukçu,Gülseren, (1999) Türk Hukukunda Ticaret Şirketlerine Ortak Olması Kanunla Yasaklanan Kişiler Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Bilim Dalı Haziran
-Kerimoğlu, Ali, (2008) Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı, Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Muhasebe Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul,
-Kıran Cihan, (2007) Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma Sendromu ve İstanbul İOSB’deki Aile Şirketleri Üzerinde Bir Araştırma Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Toplam kalite Yönetimi Anabilimdalı
127 -Meşe, Bahri(2005) Aile Şirketlerinin Kurumsallaşması Gebze İleri teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü Gebze
-Özuysal Hacı Devrim, (2006) Aile Şirketlerinin Kurumsallaşmasında Aile Anayasasının Önemi Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilimdalı Yönetim Organizasyon Bilim Dalı İstanbul
-Seçil,Ayvaz (2007)Kurumsal Yönetim Uygulamalarının Bir İç Paydaş Olarak Çalışanların Bağlılığına Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, İşletme Ana Bilim DalıYönetim Ve Organizasyon Bilim Dalı Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler EnstitüsüEskişehir
-Uysal Hacı Devrim, (2006) Aile Şirketlerinin Kurumsallaşmasında Aile Anayasasının Önemi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı İstanbul
-Terzi, Serkan,(2009)Endüstri İşletmelerinde Transfer Fiyatlama Sistemive Performans Ölçümünün Stratejik Maliyet Yönetimi Açısından Değerlendirilmesi ve Bir Uygulama Örneği Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü işletme Anabilim Dalı Muhasebe Finansman bilim Dalı Doktora Tezi İstanbul,
-Yalçın, Azmi ,(1993). Türkiye’deki Aile İşletmelerinin Karşılaştıkları Yönetim ve Organizasyon Sorunlarının Analizi. Yüksek Lisans Tezi; Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı.
-Yalınkılıç, Emine Esra. (2009) Basel II Kriterlerine göre Kurumsal Yönetim Derecelendirme (Rating) Modeli Oluşturma, Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı İşletme Yönetimi, Ankara,
128 -Yılmaz, Erdoğan, (1993) Türkiye’de Kurumlaşma Aşamasına Gelmiş Orta Ölçekli Aile Şirketlerinin Sorunları ve Çözümleri. Yayınlanmamış, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul,
Yasal Mevzuat
-5422 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu Madde 15 Fıkra 3
129 EKLER
Anket soruları
Demografik Özellikler Katılımcı Sayısı Yüzde Oranı
Şirket yöneticilerinin cinsiyeti
Kadın 1 2,5
Erkek 39 97,5
Toplam 40 100
Şirketin faaliyette bulunduğu sektör hangisidir?
İmalat 12 30
Alım Satım 21 52,5
Hizmet 7 17,5
Toplam 40 100
Şirketin hukuki kişiliği nedir?
Limited Şirket 36 90
Anonim Şirket 4 10
Toplam 40 100
Şirketin ortak sayısı kaçtır?
2 ile 5 arası 34 85
6 ile 10 arası 6 15
11 ve daha fazlası 0 0
Toplam 40 100
Şirketin kuruluş yılı aşağıdakilerden hangi dönemi kapsamaktadır? 1980 ve öncesi 3 7,5 1981 ile 1990 arası 7 17,5 1991 ile 2000 arası 12 30 2001 ve sonrası 18 45 Toplam 40 100
Şirket yöneticisi olarak eğitim durumunuz nedir?
İlköğretim 10 25
Lise 13 32,5
Lisans ve üstü 17 42,5
130
Şirkette çalışan personel sayısı kaçtır?
1 ile 5 arası 20 50
6 ile 10 arası 10 25
11 ile 20 arası 3 7,5
21 ve daha fazlası 4 10
Toplam 40 100
Kurumsallaşma Katılımcı Sayısı Yüzde Oranı
Şirkette kaçıncı nesil yöneticisiniz?
Birinci nesil 26 65
İkinci nesil 9 22,5
Üçüncü nesil 5 12,5
Toplam 40 100
Şirkette yetki paylaşımı var mı?
Finansal konularda 3 7,5
Satış konusunda 4 10
İdari konularda 4 10
Mal alım konusunda 0 0
Yok 29 72,5
Toplam 40 100
Şirkette yönetici olarak şirketteki performansa göre ikramiye vb. ödemeler alıyor musunuz?
Ödeniyor 20 50
Kıdemine göre 0 0
Ciro artışına göre 13 65
Müşteri portföyünü artırımına göre 7 35
Ödenmiyor 20 50
Toplam 40 100
Sizden sonra yerinize geçecek kişi yada kişileri yönetim için hazırlıyor musunuz ?
Aile içinden bir kişiyi hazırlıyorum 22 55
Hiçbir hazırlığım yok 17 42,5
Aile dışından bir kişiyi hazırlıyorum 1 2,5
131
Şirket ortakları çalışmaları karşılığı maaş alıyor mu? Alıyor ise kriter nedir? Almıyor ise nedenleri?
Alıyor 9 22,5
Piyasa koşullarına göre 2 22,22
Hisse oranına göre 1 11,11
Şirketteki sorumluluk durumuna göre 2 22,22
Hepsi eşit alıyor 4 44,44
Almıyor 31 77,5
Başka gelir kaynağı var 2 6,45
İhtiyacı olduğunda 29 93,55
Toplam 40 100
Şirketin yönetim kademesinde profesyonel yönetici çalışıp çalışmadığı ve nedenleri nelerdir?
Çalışıyor 18 45
Yetki paylaşımının gereği 0 0
Ortaklar bir fiil işin içinde olmadıkları için 18 100
Çalışmıyor 22 55
Güvensizlik 9 40,91
Maaş Maliyeti 13 59,09
Toplam 40 100
Şirketinize ait ödemeler nasıl yapılıyor?
Şirketin kredi kartı ile 0 0
Ortakların şahsi kredi kartı ile 0 0
Şirketin banka hesabından 35 87,5
Ortakların banka hesabından 0 0
Herhangi bir ayırım yapılmıyor 5 12,5
Toplam 40 100
Şirket kasasında bulunması gereken nakit tutarını belirlerken bir kriteriniz var mı?
Her zaman ihtiyat amacı ile bir miktar nakit kasada bulundurulur
22 55
Her hangi bir kriter yok 18 45
Her zaman ihtiyat amacı ile bir miktar nakit şirketin banka hesabında bulundurulur
0 0
İhtiyaç fazlası nakit parayı ortaklar kullanır istenildiğinde şirkete verirler
0 0
132
Şirketle ortaklar arasında cari hesap kaydı var mı ?
Düzenli cari hesap kaydı var 23 57,5
Ortaklar şirket hesabını kendi özel hesapları gibi gördüğü için hiçbir kayıt yok
9 22,5
Çok az para alışverişi olduğu için herhangi bir kayıt yok 8 20
Toplam 40 100
Şirkette oluşabilecek acil durumlarla ilgili planlarınız var mı?
Sadece ödemelerle ilgili planımız var 13 32,5
Ortaklar arasında oluşacak anlaşmazlıklarla ilgili planımız var.
8 20
Hiçbir planımız yok. 19 47,5
Toplam 40 100
Transfer Fiyatlaması Katılımcı Sayısı Yüzde Oranı
Şirket ortakları şahsi ihtiyaçları için istedikleri zaman şirketten para çekiyorlar mı?
Şirketin ödeme dengesi düzgün ise çekiyorlar 24 60
Kendi ihtiyaçlarını ön planda tuttuğu için isteği zaman çekiyor
13 32,5
Ortağın diğer firmasına ihtiyaç olduğunda çekiyor 1 2,5
Şirketin kredi kartı şirket ortağının aile bireylerinde de olduğu için istedikleri zaman harcama yapıyorlar
2 5
Toplam 40 100
Yıl bazında şirkette oluşan kar belli kriterlere göre mi ortaklara dağıtılıyor?
Ortakların ihtiyacı doğrultusunda karar veriliyor 5 12,5
Yıl sonu ortaklarla yapılan toplantı sonucu karar veriliyor 17 42,5
Hiçbir şekilde kar dağıtımı yok şirket faaliyetleri doğrultusunda kullanılıyor
1 2,5
Kar dağıtımı gibi bir kavram söz konusu değil 17 42,5
133
Şirket tarafından satışı yapılan ürün yada hizmet ortaklarca ilişkili kişilere yapılıyor mu? Fiyat politikası neye göre belirleniyor?
Yapılıyor 21 52,5
Piyasa rayici 13 61,9
Pazarlık 0 0
İlişkili kişi ile yakınlığına göre 8 38,1
Yapılmıyor 19 47,5
Toplam 40 100
Şirketin finansman ihtiyacı olduğunda banka kredisi yerine şirket ortalarına borçlanılıyor
0 0
Şirket ortaklarının ve şirketin ayrı hesabı olmadığı için kasa bir
26 65
Ortağın ihtiyacı olduğunda belli vadelerle ortaklar şirketten borç para alıyor
14 35
Toplam 40 100
Vergisel nedenlerden dolayı ikinci bir şirket üzerinden de faaliyette bulunuyor musunuz?
İkinci bir şirket yok 14 35
İkinci bir şirket var, farklı bir sektörde faaliyet gösteriyor 17 42,5