Çalışmada “Biyoloji öğretmen adaylarının proje çalışmalarına yönelik görüşleri nelerdir?” şeklinde belirtilen yedinci alt problemi test etmek amacıyla öğretmen adaylarına uygulanmış olan “Proje Çalışmalarına Yönelik Görüş Anketi” verileri yüzde ve frekans olarak hesaplanmıştır. Ankette bulunan sorulara bir kişinin birden fazla görüş belirtmesi nedeniyle belirtilen görüşler için % hesaplanırken çalışma grubunda bulunan toplam öğretmen adayı sayısı göz önünde bulundurulmuştur.
1. Görüş anketi 1. sorusuna öğretmen adaylarının verdikleri yanıtlar (Tablo 18)
Tablo 18. Proje Çalışmalarına Yönelik Görüş Anketi 1. Sorudan Elde Edilen Veriler
“Proje çalışmaları hakkında ne düşünüyorsunuz?” sorusuna verilen yanıtlar f %
Öğreticiydi. 20 50
Kendimizi birçok açıdan geliştirmemizi sağladı.
Araştırma yaptığımız için birçok bilgi edinmemizi sağladı. Güzeldi.
Eğlenceliydi.
Sınıf içi işbirliğini artırdı. Yoğun ve yorucu bir süreçti.
Grup çalışması yapmak öğrenmemizi artırdı. Konuyu daha iyi kavramamızı sağladı. Dersi sıkıcı olmaktan kurtardı.
Derste aktif olmamızı sağladı.
Yaratıcı fikirler ortaya koyabilmemize yardımcı oldu. Problem çözebilme yeteneğim gelişti.
Sorumluluk alabilme becerimi geliştirdi. Kendimizi ifade edebilmemize yardımcı oldu. Zorlandım. 7 6 5 5 5 5 4 2 2 2 2 1 1 1 1 17,5 15 12,5 12,5 12,5 12,5 10 5 5 5 5 2,5 2,5 2,5 2,5
Tablo 18’de proje çalışmalarına yönelik görüş anketinden elde edilen veriler incelendiğinde, “Proje çalışmaları hakkında ne düşünüyorsunuz?” şeklinde yöneltilen birinci soruda öğretmen adaylarının yarısı (% 50) proje çalışmalarının öğretici olduğunu ifade etmişlerdir. Ayrıca %17,5’i proje çalışmalarının kendilerini birçok açıdan geliştirdiğini ve %15’i araştırma yaptıkları için birçok bilgi edinebildiklerini belirtmişlerdir. Diğer ifadelere de bakıldığında öğretmen adaylarının süreci öğretici ve yararlı buldukları; süreç hakkında genel olarak olumlu düşüncelere sahip oldukları görülmektedir.
Petersen (2008) tarafından yapılan çalışmada öğrencilerin büyük bir bölümü bir sınıf aktivitesi olarak proje çalışmalarından hoşlandıklarını belirtmişlerdir. Bu olumlu düşüncelerini öğrenciler şu kelimelerle ifade etmişlerdir: İlgi çekici, motive edici, çeşitli beceri kazanımına yardımcı, dinamik, öğrenci katılımı fazla, kendine güven, takım çalışmasını öğrenme ve başarı. Çalışmadan elde edilen bulgular Petersen’in çalışmasında olduğu gibi proje çalışmalarının öğrencileri motivasyonel olarak olumlu yönde etkilediğini göstermektedir. Birinci soruya verilen bazı yanıtlar şu şekildedir:
“Bence gayet eğlenceli dersler geçirdik. Dersi sıkıcı olmaktan kurtardı. Sunduğumuz konuyu araştırdığımız için bilgi edinmemizi sağladı.”
“Proje çalışmalarının iyi olduğunu düşünüyorum. Sunum yaparak kendime güvenmeyi öğrendim. Problem çözebilme yeteneğim gelişti. Bölümümüzle ilgili deneyler yaparak yaratıcı fikirler ortaya koyabildik.”
“Proje hazırlamak o konudaki hâkimiyetimizi artırdı. Daha kalıcı bilgilere sahip olduk. Bu çalışmalar sayesinde derslerimiz daha eğlenceli ve yararlı oldu.” “İnsanı araştırmaya ve öğrenmeye yönlendiriyor. Öğrenmek için verimli bir yöntem.”
“Eğlenceli ve bir o kadar da zorlayıcı olduğunu düşünüyorum.”
“Grup çalışmasının önemini kavradım. Yaptığımız projeler sayesinde bazı bilgileri daha iyi kavramış oldum.”
“Güzel, verimli bir süreçti. Fakat çok yoğun ve yorucu geçti.”
2. Görüş anketi 2. sorusuna öğretmen adaylarının verdikleri yanıtlar (Tablo 19) Tablo 19. Proje Çalışmalarına Yönelik Görüş Anketi 2. Sorudan Elde Edilen Veriler
“Proje hazırlama sürecinde ne tür sıkıntılar yaşadınız?” sorusuna verilen
yanıtlar f %
Proje konusu hakkında araştırma yaparken zorlandım. Grup içinde bazen anlaşmazlıklar yaşadık.
Sıkıntı yaşamadık.
Proje konusuna karar vermede fikir ayrılıkları yaşadık. Projeleri verilen sürede yetiştirmede zorlandık.
Deneysel projelerde iyi bir deney tasarlamada zorlandık. Grup olarak toplanmada bazen sıkıntılar yaşadık.
Gruptaki her üyenin projeye aynı özeni göstermemesi sıkıntı yaşattı. Materyal yapımı projesinde bazı malzemeleri bulmada sorun yaşadık. Grup arkadaşlarımla paylaştığımız görevler tam olarak zamanında yapılmadı.
Grupla ortak çalışmada zorlandım. Stres ve endişe yaşadım.
Grup içi görev dağılımında sorun yaşadık.
Deneysel projelerin yapım aşamasında zorlandık.
9 7 6 5 5 4 4 4 3 2 2 2 1 1 22,5 17,5 15 12,5 12,5 10 10 10 7,5 5 5 5 2,5 2,5
Tablo 19’da “Proje hazırlama sürecinde ne tür sıkıntılar yaşadınız?” şeklinde yöneltilen ikinci soruya verilen yanıtlar incelendiğinde öğretmen adaylarının % 22,5’i proje konusu hakkında araştırma yaparken zorlandıklarını, %17,5’i grup içinde bazen anlaşmazlıklar yaşadıklarını, %12,5’i ise proje konusuna karar vermede zorluk yaşadıklarını belirtmişlerdir. Fleming (2000:6), proje çalışmalarının birçok kazancı olmasına rağmen, bir dezavantaj olarak öğrencilerin proje konusu seçmede ve ürünü iyi bir şekilde sunmada sorun yaşayabileceklerini ifade etmiştir.
Gerlach (2008) yaptığı çalışmada öğrencilerin proje tabanlı öğrenme sürecinde çeşitli kaynaklardan bilgiyi sentezlemeyi-seçmeyi ve araştırma yapabilmeyi öğrenmeleri için daha fazla rehberliğe ihtiyaç duydukları bulgusunu elde etmiştir. Çalışmadan elde
edilen sonuçlar öğrencilerin bu konuda daha fazla çalışmalar yaparak, yönlendirilerek bilimsel bir araştırma yapabilme sürecini daha iyi öğrenmeleri gerektiğini göstermektedir. İkinci soruya verilen bazı yanıtlar şu şekildedir:
“Bilgi toplama ve konuya karar verme sürecinde sıkıntılar yaşadık.” “Grup içi iletişimsizlik yaşadık ve araştırma sürecinde zorlandık.” “Stres, endişe ve zaman sıkıntısı yaşadık.”
“Materyal hazırlamada sıkıntılar yaşadık. Bazı malzemeleri bulmak zor oldu.” “Grup toplantılarında sıkıntılar oldu.”
“Konuyla ilgili bilgi toplamada sıkıntı yaşadım. İstediğim bilgiyi bulmak zor oldu.”
“Sıkıntı yaşamadık. Gruptaki arkadaşlarım ellerinden geleni yaptı. Hepimiz katkıda bulunduk. Ortak kararlar alabildik. Farklı fikirler ortaya çıktı.”
“Bir araya gelmede sıkıntı yaşadık.”
3. Görüş anketi 3. sorusuna öğretmen adaylarının verdikleri yanıtlar (Tablo 20)
Tablo 20. Proje Çalışmalarına Yönelik Görüş Anketi 3. Sorudan Elde Edilen Veriler
“Proje değerlendirme boyutları (arkadaşını ve kendini değerlendirme, öğretmen değerlendirmesi) hakkında ne düşünüyorsunuz?” sorusuna verilen yanıtlar
f %
Çok doğru bir değerlendirmeydi.
Çalışan ve çalışmayan öğrenciyi ayırt etme açısından iyi oldu. Gruptaki herkesin aktif olarak projeye katılmasını sağladı. Adil bir değerlendirme.
Her ders için gerekli olan bir değerlendirme. Adil davranabilmemizi sağladı.
Çok mantıklı bir değerlendirme.
Arkadaşlarımızı değerlendirirken yeterince objektif olamayabiliriz. Birbirimizi değerlendirirken farkındalıklarımız arttı.
Sadece öğretmen değerlendirmesi olsun.
17 13 9 6 5 4 2 2 1 1 42,5 32,5 22,5 15 12,5 10 5 5 2,5 2,5
Tablo 20'de “Proje değerlendirme boyutları (arkadaşını ve kendini değerlendirme, öğretmen değerlendirmesi) hakkında ne düşünüyorsunuz?” şeklinde yöneltilen üçüncü soruya verilen yanıtlar belirtilmiştir. Öğretmen adaylarının %42,5’i değerlendirme boyutlarını doğru bulduklarını, %32,8’i çalışan ve çalışmayan öğrenciyi ayırt etme açısından iyi olduğunu, %22,5’i değerlendirme boyutlarının gruptaki herkesin aktif olarak proje çalışmalarına katılmasını sağladığını ifade etmişlerdir. Yüzde 15 oranında bir grupta adil bir değerlendirme olduğunu belirtmiştir.
Araştırmadan elde edilen bulgularda öğretmen adaylarının proje değerlendirme boyutları hakkında olumlu görüşler belirttikleri görülmektedir. Çalışmada projeler öz- değerlendirme, akran değerlendirmesi ve öğretmen değerlendirmesi için hazırlanan rubriklerle yapılmıştır. Bu şekilde kullanılan alternatif değerlendirme yöntemleri öğrencilerin kendi öğrenmelerini izleyen, öz-düzenlemeli ve yansıtıcı öğrenenler olmaları için öğretmenlere yardım eder (Krajcik vd., 1999: 209). Bu açıdan bu değerlendirme yöntemlerinin yararlı olduğunu, öğretmen adaylarının belirttikleri görüşler de doğrulamaktadır. Üçüncü soruya verilen yanıtların bazıları şu şekildedir:
“Bu değerlendirmeler grupta herkesin aktif olarak çalışması için iyi bence.” “Çok doğru bir değerlendirme yöntemi. Çalışan ve çalışmayanı ayırt ediyor.” “Çok yararlı bir uygulama. Değerlendirme nedeniyle insan kendini daha çok çalışmaya teşvik ediyor.”
“Bence sadece öğretmen değerlendirmesi olsun.” “Birbirimizi değerlendirirken farkındalıklarımız arttı.”
“Bu şekilde değerlendirmeler daha adil oldu. Grup arkadaşımızın ne kadar önem verdiği, ne kadar yardımcı olduğu daha net gözlemlendiği için doğru değerlendirmeler yapıldığını düşünüyorum.”
“Arkadaşlarımızı değerlendirirken yeterince objektif olamayabiliriz.”
“Bu değerlendirme bence iyi oldu. Çünkü insanlar kendilerinin başkaları tarafından değerlendirildiğini bildiği zaman kendine daha çok çeki düzen verecektir diye düşünüyorum.”
4. Görüş anketi 4. sorusuna öğretmen adaylarının verdikleri yanıtlar (Tablo 21) Tablo 21. Proje Çalışmalarına Yönelik Görüş Anketi 4. Sorudan Elde Edilen Veriler
“Grupla çalışma hakkında ne düşünüyorsunuz?” sorusuna verilen
yanıtlar f %
Yararlı ve verimli bir çalışmaydı. İşbirlikli çalışmayı sevdirdi.
Bilgi ya da fikir alışverişi yapabilmemi sağladı.
Tek başımıza çalışsaydık bu kadar iyi projeler yapamazdık. Bazen grupla çalışmada zorlandım.
Bazen problemler çıkabiliyor. Sorumluluk alabilmemizi sağladı.
Grupla çalışmak işleri daha kolay yapabilmemizi sağladı. Bireysel çalışsaydık daha iyi olurdu.
Arkadaşlarımızla iletişimimizi artırdı. Eğlenceliydi.
Grupla çalışmada zorlandım.
19 10 9 7 6 5 3 3 3 2 2 2 47,5 25 22,5 17,5 15 12,5 7,5 7,5 7,5 5 5 5
Tablo 21’de “Grupla çalışma hakkında ne düşünüyorsunuz?” şeklinde yöneltilen dördüncü soruya verilen yanıtlar incelendiğinde öğretmen adaylarının %47,5’i grupla çalışmanın yararlı ve verimli olduğunu, %25’i işbirlikli çalışmayı sevdirdiğini, %22,5’i bilgi ve fikir alışverişi yapabildiklerini, %17,5’i de grupla çalışmada daha iyi projeler elde ettiklerini belirtmişlerdir. Öğretmen adaylarının belirttikleri diğer görüşler de incelendiğinde grupla çalışma hakkında olumlu düşüncelere sahip oldukları görülmektedir. Petersen (2008)’in çalışmasında da öğrencilerin büyük bir bölümü grupla çalışmanın iyi olduğunu belirtmişlerdir.
Grupla çalışma hakkında öğretmen adaylarının büyük bir bölümünün olumlu düşüncelere sahip olmasının yanında grupla çalışmadan memnun olmayanların da bulunduğu görülmektedir. Yüzde15 oranında grupla çalışmada zorlananların, % 12,5 oranında problem yaşayanların olduğu ve % 7,5 oranında da bireysel çalışmak
isteyenlerin olduğu tespit edilmiştir. Petersen (2008) yaptığı çalışmada benzer şekilde bazı öğrencilerin grup çalışması yaparken zorlandıklarını belirtmiştir. Dördüncü soruya verilen yanıtların bazıları şu şekildedir:
“Gayet verimli idi. Arkadaşlığımız pekişti ve sorumluluk alma bilinci kattı.” “Grup çalışmaları arkadaşlarımızla hem iletişimimiz de hem de işbirlikli çalışmada olumlu katkılar sağladı.”
“Grup çalışması ile proje hakkında daha çok fikir oluyor ve en iyisi seçilip, üzerinde yapılan araştırma daha kapsamlı oluyor. İş bölümü ile sorumluluk alma ve yerine getirme kavramları gelişiyor.”
“İşbirlikli çalışmayı sevdirdiğini, daha kısa bir zamanda daha başarılı projelerin üretildiğini düşünüyorum.”
“Tek çalışmak daha güzel. Arkadaş uyumu önemli.”
5. Görüş anketi 5. sorusuna öğretmen adaylarının verdikleri yanıtlar (Tablo 22)
Tablo 22. Proje Çalışmalarına Yönelik Görüş Anketi 5. Sorudan Elde Edilen Veriler
“Grup çalışması yaparken yaşadığınız sıkıntılar nelerdir?” sorusuna verilen
yanıtlar f %
Grup toplantılarında sıkıntı yaşadık.
Grup elemanlarının verilen görevi tam olarak yerine getirmemesi. Herhangi bir sıkıntı yaşamadık.
Grup elemanlarının verilen görevi zamanında yerine getirmemesi. Grup içinde iletişim sorunu yaşadık.
Projeye herkesin aynı ilgiyi göstermemesi. Bazı arkadaşların grup çalışmasına katılmaması. Bazı arkadaşların gruptan bağımsız çalışmayı istemesi. Görev dağılımında problem yaşadık.
Projenin grupta belli kişiler üzerine yüklenmesi. Grup içi fikir ayrılıkları yaşadık.
14 9 6 5 4 4 4 3 3 2 2 1 35 22,5 15 12,5 10 10 10 7,5 7,5 5 5 2,5 Birbirimize ulaşmada sıkıntı yaşadık.
Tablo 22’de “Grup çalışması yaparken yaşadığınız sıkıntılar nelerdir?” şeklinde yöneltilen beşinci soruya verilen yanıtlar incelendiğinde öğretmen adaylarının en çok grup toplantıları yapmada sıkıntılar yaşadıkları (%35) görülmektedir. Bunun yanında grup elemanlarının verilen görevleri yerine tam olarak getirmemesinden (%22,5) ve zamanında görevlerin yapılmamasından (%12,5) dolayı sıkıntı yaşadıkları da tespit edilmiştir. Bunun yanında öğretmen adaylarından herhangi bir sıkıntı yaşamayan kişilerde bulunmaktadır (%15). Chan ve Chen (2010) yaptıkları çalışmada öğrencilerin grup çalışmasında yaşadıkları anlaşmazlıkları tespit etmeyi amaçlamışlardır. Elde ettikleri bulgulara göre öğrencilerin en çok yaşadıkları anlaşmazlıklar; zayıf iletişim, görev yönetimi ve görev paylaşımı, haksızlıklar, bencillik ve bireysel olarak değer farklılıkları, girişimci olmama ve sorumsuzluktur.
Bu sonuçlar çalışmadan elde edilen bulgularla örtüşmektedir. Beşinci soruya verilen yanıtların bazıları şu şekildedir:
“Grubun hepsini bir araya getirmek, toplanmak zor çünkü herkesin uygun olduğu zaman farklı; ikincisi herkesin görevini yerine getirmeme durumu olabilir. Buna benzer sorunlar yaşanabiliyor fakat grup çalışması her şeye rağmen güzel.” “Verilen görevlerin tam olarak yerine getirilmemesi.”
“Görev dağılımında sıkıntı yaşadık.”
“Gruptaki arkadaşların sorumluluklarını yerine getirmemesi ya da zamanında yapmaması.”
“Grup içi iletişimsizlik.”
“Bir araya gelmede bazen sorunlar yaşandı. Onun dışında bir sıkıntı olmadı” “Sorun olmadı grupta.”
“Grup olarak toplanmada sıkıntı yaşadık.”
“Arkadaşlarla bir araya gelebilmek biraz zordu. Bazen fikir karmaşası da oldu.” “Grubumda çok sorun olmadı. Çok nadir olarak toplanmada sorun yaşadık. Herkes sorumluluğunu yerine getirdi.”
6. Görüş anketi 6. sorusuna öğretmen adaylarının verdikleri yanıtlar (Tablo 23)
Tablo 23. Proje Çalışmalarına Yönelik Görüş Anketi 6. Sorudan Elde Edilen Veriler
“Proje çalışmalarının yararlı olduğunu düşünüyor musunuz? Hangi
açılardan?” sorusuna verilen yanıtlar f %
Yararlı olduğunu düşünenler 39 97,5 Kendimiz araştırma yaptığımız için öğreticiydi.
Daha kalıcı öğrenmemizi sağladı. Kendime güvenimi artırdı.
Dersi daha görsel bir hale getirdiği için yararlı buluyorum. İşbirlikli çalışma becerimizi geliştirdi.
Sorumluluk alma becerimi geliştirme açısından yararlı. Birçok yeteneğimizi geliştirdiği için yararlı buluyorum. Dersi sıkıcılıktan kurtarıyor.
Araştırma yapma becerisini artırdığından yararlı buluyorum. Soyut bilgilerin somutlaştırılmasını sağlıyor.
Yaratıcı düşünmeyi sağladığı için yararlı buluyorum.
17 12 11 7 6 4 4 4 4 3 2 42,5 30 27,5 17,5 15 10 10 10 10 7,5 5
Yararlı olmadığını düşünenler 1 2,5
Sadece kendi grup projemle ilgilendiğim için diğer konuları anlamakta güçlük çektim.
1 2,5
“Proje çalışmalarının yararlı olduğunu düşünüyor musunuz? Hangi açılardan?” şeklinde sorulan altıncı soruya verilen yanıtlar proje çalışmalarının yararlı olduğunu düşünen ve düşünmeyenler olarak iki gruba ayrılmıştır. Tablo 23 incelendiğinde 40 öğretmen adayından 39’unun (%97,5) proje çalışmalarının yararlı olduğunu düşündüğü, sadece 1 tanesinin (%2,5) yararlı olmadığını düşündüğü görülmektedir.
Proje çalışmalarının yararlı olduğunu düşünen öğretmen adaylarının görüşlerine bakıldığında %42,5’i kendileri araştırma yaptıkları için öğretici olduğunu ve %30’u daha kalıcı öğrenmelerini sağladığını belirtmişlerdir. Çiftçi (2006) de ilköğretim 6. sınıf öğrencileri ile yaptığı çalışmada proje tabanlı öğrenmenin Sosyal Bilgiler öğretiminde, dersin kalıcılık düzeyini artırdığını tespit etmiştir. Bu bulgular çalışmadan elde edilen bulgularla örtüşmektedir. Bunun yanında öğretmen adaylarının %27,5’i kendilerine olan güvenlerini artırdığını belirtmişlerdir. Bu ifade öğretmen adaylarının öz-yeterlik seviyelerinin artması sonucunu desteklemektedir. Belirtilen diğer ifadelere bakıldığında proje çalışmalarının öğretmen adayları tarafından birçok açıdan yararlı bulunduğu görülmektedir. Altıncı soruya verilen bazı yanıtlar şu şekildedir:
“Derse katılım açısından çok yararlı oldu.”
“Proje çalışmaları çok yararlı. Şu açıdan, hem kendimiz araştırma yapıyoruz, hem de o konuyu kendimiz anlatıyoruz. Bu nedenle konu daha iyi anlaşılıyor. Ayrıca konuyu biz anlattığımız için öğretmenliğe hazırlık yapmış oluyoruz. Her laboratuvarda ve derste uygulanmalı.”
“Çok yararlı. Ben araştırmayı davranış haline getirdim. Çok verimli ve faydalı oldu.”
“Hem bilimsel çalışmayı hem de grup çalışmasını öğrenmek açısından yararlı.” “Evet yararlı. Dersi daha görsel hale getiriyor.”
“Kendimize olan öz-güvenimizi artırdı.”
“Kendimizi geliştirmemizde, öz-güvenimizin artmasında, bilgilenmemizde yararlı olduğunu düşünüyorum.”
“Sadece kendi grup projemle ilgilendiğim için diğer konuları anlamakta güçlük çektim.”
BÖLÜM 5
SONUÇ VE ÖNERİLER
Bu bölümde çalışmadan elde edilen verilerin analizi doğrultusunda ulaşılan sonuçlara ve önerilere yer verilmektedir.
5.1. Sonuç
Bu çalışmada proje tabanlı öğrenme yöntemine dayalı işlenen dersin, biyoloji öğretmen adaylarının öz-düzenleme seviyeleri ve öz-yeterlik inançları üzerine ne düzeyde etkisi olduğu araştırılmıştır. Bu amaç doğrultusunda proje tabanlı öğretim süreci sonunda biyoloji öğretmen adaylarının öz-düzenleme ve öz-yeterlik seviyeleri, öz-düzenleme ve öz-yeterlik seviyeleri arasındaki ilişki, cinsiyet değişkenine göre öz- düzenleme ve öz-yeterliğin farklılık gösterip göstermediği boyutları değerlendirilmiştir. Ayrıca proje tabanlı öğrenme sürecini öğrencilerin nasıl değerlendirdiği ve süreçle ilgili neler düşündükleri de incelenmiştir. Bu açılardan elde edilen verilerin analizi ile şu sonuçlara varılmıştır.
Araştırmada öncelikle “Proje tabanlı öğrenme yöntemine dayalı olarak işlenen dersin biyoloji öğretmen adaylarının öz-düzenleme seviyeleri üzerine etkisi nedir?” şeklinde belirtilen birinci alt probleme cevap aranmıştır. Bu doğrultuda çalışma grubunun öz-düzenleme ön test puanları ile öz-düzenleme son test puanları arasındaki farkın anlamlı olup olmadığını belirlemek için bağımlı gruplar t-testi ile analiz
yapılmıştır.
Yapılan analiz sonucunda öz-düzenleme ön test puanları ile öz-düzenleme son test puanları arasındaki fark istatistikî olarak anlamlı bulunmamıştır. Bu durum proje tabanlı öğrenme süreci sonunda öğretmen adaylarının öz-düzenleme seviyelerinin değişmediğini göstermektedir. Araştırmada proje çalışmaları bir ders dönemi sürmüştür. Öz-düzenleme içinde birçok alt süreçleri barındırdığından dolayı bu süre öz- düzenlemenin artması için yetersiz olabilir. Ayrıca proje tabanlı öğrenme sürecinin başka etkinliklerle desteklenmesi de gerekebilir.
Yapılan çalışmalar incelendiğinde biyoloji dersinde proje tabanlı öğrenme yönteminin öğrencilerin öz-düzenleme seviyeleri üzerine etkisini inceleyen çalışmaya rastlanılmamıştır. Bu doğrultuda çalışmadan elde edilen bu sonuç biyoloji derslerinde proje tabanlı öğrenmenin öz-düzenleme üzerine etkisini ortaya koyma açısından önemlidir.
Araştırmanın “Proje tabanlı öğrenme yöntemine dayalı işlenen dersin biyoloji öğretmen adaylarının biyoloji öz-yeterlikleri üzerine etkisi nedir?” şeklinde belirtilen ikinci alt problemini test etmek amacıyla bağımlı gruplar t-testi ile analiz yapılmıştır.
Yapılan analiz sonucunda öz-yeterlik ön test puanları ile öz-yeterlik son test puanları arasındaki fark istatistikî olarak son test lehine anlamlı bulunmuştur. Bu sonuç proje tabanlı öğrenme süreci sonunda öğretmen adaylarının biyoloji öz-yeterliklerinin arttığını göstermektedir. Öğrenci görüş anketlerinden de elde edilen veriler göstermektedir ki, öğretim süreci esnasında öğretmen adaylarının kendi öğrenme süreçlerini yönetmeleri ve kendi kararlarını vermeleri onların kendilerine olan güvenlerini artırmıştır. Bu bulgular öz-yeterliğin artması sonucunu desteklemektedir.
Proje tabanlı öğrenmenin öğrencilerin biyoloji öz-yeterliği üzerine etkisi konusunda yapılan çalışmalara rastlanılmaması nedeniyle çalışmadan elde edilen bu sonuç biyoloji derslerinde proje tabanlı öğrenmenin biyoloji öz-yeterliği üzerine etkisini ortaya koyma açısından önemlidir.
Araştırmanın birinci ve ikinci alt problemi için elde edilen verilerin analiz sonuçları proje tabanlı öğrenme sürecinin öğretmen adaylarının öz-düzenleme
seviyelerini yeteri kadar artırmadığını; fakat öz-yeterlik inançlarını artırdığını göstermektedir. Schunk (1994), etkili bir öz-düzenlemenin öğrencilerin öğrenmesi ve iyi performans göstermesi için öz-yeterlik duygularının gelişmesine bağlı olduğunu belirtmiştir. Bu durumda öz-düzenlemenin artması için öncelikle öz-yeterliğin artması gerektiği ve zamanla öz-düzenlemenin de artacağı düşünülmektedir.
Grafik 7. Öz-Düzenleme ve Öz-Yeterlik Ortalama Puanları Grafiği
Grafik 7 incelendiğinde öz-yeterliğin arttığı ve öz-düzenlemenin de artmaya başladığı görülmektedir.
Araştırmanın “Biyoloji öğretmen adaylarının öz-düzenleme seviyeleri ve biyoloji öz-yeterlikleri arasında bir ilişki var mıdır?” şeklinde belirtilen üçüncü alt problemini test etmek amacıyla korelasyon analizi yapılarak Pearson korelasyon katsayısı (r) hesaplanmıştır.
Bu analiz sonucunda Pearson korelasyon katsayısının 0,041 olması, öğretmen adaylarının öz-düzenleme ve biyoloji öz-yeterlikleri arasında herhangi bir ilişki olmadığını göstermektedir. Öz-düzenleme ve öz-yeterlik arasında düşük ilişki bulan
çalışmaların bulunduğu (Kuo, 2010); fakat yüksek derecede ilişki bulan çalışmaların çoğunlukta olduğu tespit edilmiştir (Pintrich, 1989; Pintrich ve DeGroot, 1990; Pintrich ve Garcia,1991; İsrael, 2007).
Çalışmada öncelikle öz-düzenleme ve öz-yeterlik arasında ilişki bulunmaması, öz-