Çalışmada “Biyoloji öğretmen adayları proje tabanlı öğrenme sürecini nasıl değerlendirmektedirler?” şeklinde belirtilen altıncı alt problemi test etmek amacıyla öğretmen adaylarına uygulanmış olan “Etkinlik Değerlendirme Anketi” verileri frekans ve yüzde olarak Tablo 17’de belirtilmiştir.
Tablo 17. Etkinlik Değerlendirme Anketinden Elde Edilen Veriler
Etkinlik değerlendirme soruları Evet Bazen Hayır
1. Proje çalışmaları konuları daha iyi anlamanıza yardımcı oldu mu?
f 32 8 -
% 80 20 -
2. Proje çalışmaları derse aktif katılımınızı sağladı mı?
f 34 6 -
% 85 15 -
3. Proje çalışmaları derse karşı ilginizi artırdı mı?
f 25 12 3
% 62,5 30 7,5
4. Proje çalışmaları eğlenceli bir sınıf ortamı yarattı mı?
f 27 10 3
% 67,5 25 7,5
5. Proje çalışmalarını yaparken zorlandınız mı?
f 13 23 4
% 32,5 57,5 10
6. Proje çalışmaları gözlem yapma, sınıflandırma, veri toplama, sonuç çıkarma vb. bilimsel süreç becerilerinizi geliştirmenize yardımcı oldu mu?
f 36 4 -
% 90 10 -
7. Proje çalışmaları araştırma yapabilme becerinizi geliştirmenize yardımcı oldu mu?
f 36 4 -
% 90 10 -
8. Proje çalışmaları birçok konuda bilgi edinmenize yardımcı oldu mu?
f 34 6 -
% 85 15 -
9. Farklı türlerde projeler (deneysel, araştırma ve materyal projesi) yapmanın yararlı olduğunu düşünüyor musunuz?
f 33 7 -
% 82,5 17,5 -
10. Projeleri hazırlarken grupla çalışmanın yararlı olduğunu düşünüyor musunuz?
f 17 18 5
% 42,5 45 12,5
11. Proje çalışmalarında grup arkadaşlarınızdan bir şeyler öğrendiğinizi düşünüyor musunuz?
f 20 15 5
% 50 37,5 12,5
12. Çeşitli projeler hazırlayıp sunmak kendinize olan güveninizi artırdı mı?
f 30 8 2
13. Proje çalışmaları sırasında kendi davranışlarınızı değerlendirdiniz mi?
f 27 12 1
% 67,5 30 2,5
14. Proje çalışmaları sırasında önceki deneyimlerinizden yararlanabildiniz mi?
f 27 10 3
% 67,5 25 7,5
15. Proje çalışmaları karar verebilme becerinizi geliştirmenize yardımcı oldu mu?
f 24 16 -
% 60 40 -
16. Proje çalışmalarından iyi sonuçlar elde etmek sizi mutlu etti mi?
f 38 2 -
% 95 5 -
17. Proje çalışmaları sırasında sizi sonuca götürebilecek hedefler belirleyebildiniz mi?
f 26 14 -
% 65 35 -
18. Proje çalışmaları sırasında karşılaştığınız problemleri çözebilme beceriniz gelişti mi?
f 28 12 -
% 70 30 -
19. Proje çalışmaları hedeflerinize yönelik plan yapabilme becerinizi geliştirmenize yardımcı oldu mu?
f 31 9 -
% 77,5 22,5 -
20. Proje çalışmaları yaratıcılığınızı geliştirdi mi?
f 32 6 2
% 80 15 5
Biyoloji öğretmen adayları proje tabanlı öğrenme sürecini, yararları doğrultusunda nasıl değerlendirmektedirler?
Proje tabanlı öğrenme süreci ve yararları doğrultusunda öğretmen adaylarının süreci nasıl değerlendirdiklerini belirlemek amacı ile ankette yer alan ilk 11 sorudan elde edilen veriler incelenmiştir. Bu doğrultuda proje çalışmalarının öğretmen adaylarının %80’inin konuları daha iyi anlamasına yardımcı olduğu, %85’inin derse aktif bir şekilde katılmalarını sağladığı, %90’ının gözlem yapma, sınıflandırma, veri toplama, sonuç çıkarma vb. bilimsel süreç becerilerini geliştirdiği, %90’ının araştırma yapabilme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olduğu ve %85’inin de birçok konuda bilgi edinmesine yardımcı olduğu belirlenmiştir. Ayrıca % 82,5 oranında öğretmen adayı farklı türlerde projeler yapmanın yararlı olduğunu düşündüklerini ifade etmişlerdir. Proje çalışmalarının yararlarına yönelik sorulmuş olan bu sorulara öğretmen adaylarının büyük bir kısmının olumlu yanıt vermesi, öğretim sürecinden memnun
olduklarını ve yararlı bir ders dönemi geçirdiklerini göstermektedir.
Öğretmen adaylarının %62,5’i proje çalışmalarının derse karşı ilgilerini artırdığını ve %67,5’i eğlenceli bir sınıf ortamı oluşturduğunu belirtmişlerdir. Blumenfeld ve arkadaşları (1991), projelerin öğrencilerin derse karşı ilgilerini artırabileceğini ifade etmişlerdir. Etkinlik değerlendirme anketinden elde edilen bu veriler proje çalışmalarının öğrencilerin motivasyonunu artırdığını ve derse katılmaları için teşvik edici bir rol oynadığını belirtmektedir.
Projeleri hazırlarken grupla çalışmanın yararlı olduğunu düşünen öğretmen adayı oranı % 42,5 ve proje çalışmalarında grup arkadaşlarından bir şeyler öğrendiğini düşünen öğretmen adayı oranı %50’dir. Bu oranların diğer sorulara göre daha düşük seviyede olması, grup çalışmalarında bazen grup içi problemler yaşanabilmesinden kaynaklanıyor olabilir.
Öğretmen adaylarının %32,5’inin proje çalışmalarını yaparken zorlandıklarını ve %57,5’inin de bazen zorlandıklarını belirttikleri görülmüştür. Caine ve Caine (1991) uygun düzeyde zorlandığında beynin daha iyi düzeyde öğrendiğini belirtmiştir. Öğretmen adaylarının %80’inin konuyu daha iyi anladıkları göz önünde bulundurulduğunda, öğretmen adaylarının biraz zorlanmalarının onların öğrenme seviyeleri üzerinde olumlu bir etkiye sahip olduğu söylenilebilir.
Biyoloji öğretmen adayları proje tabanlı öğrenme sürecini öz-düzenlemeye yönelik olarak nasıl değerlendirmektedirler?
Biyoloji öğretmen adaylarının proje tabanlı öğrenme sürecini öz-düzenlemeye yönelik olarak nasıl değerlendirdiklerini belirlemek amacı ile hazırlanmış olan anketin son dokuz sorusundan elde edilen veriler incelenmiştir.
Öğretmen adaylarının büyük bir bölümü (%95) proje çalışmalarından iyi sonuçlar elde etmenin onları mutlu ettiğini ifade etmişlerdir. Bu durum öğrencilerin öğrenme düzeylerinin, öz-düzenleme ve öz-yeterlik inançlarının gelişimi için motive olmalarını sağlayacaktır. Toci (2000), 5 ve 6. sınıf öğrencileriyle yaptığı sekiz aylık bir çalışma sonunda teknoloji destekli proje tabanlı öğrenme ortamının öğrencilerin içsel
motivasyonlarına olumlu yönde etkide bulunduğunu belirlemiştir. Araştırmada proje çalışmalarının sunumunda teknolojik unsurlardan yararlanıldığı göz önünde bulundurulduğunda bu durumun öğretmen adaylarının motivasyonuna katkıda bulunduğu düşünülmektedir.
Proje tabanlı öğrenme öğrencilerin kendilerine olan güvenlerini artırmakta ve öz- yeterlik inancı oluşturmalarını sağlamaktadır (Korkmaz ve Kaptan, 2001; Sünbül, 2007:192). Öğretmen adaylarının bu konudaki görüşlerine bakıldığında, %75’inin çeşitli projeler hazırlayıp sunmanın kendilerine olan güvenlerini artırdığını belirttikleri görülmektedir. Bu oranın yüksek olması proje tabanlı ders süreci sonunda öğretmen adaylarının biyoloji öz-yeterliklerinin artması sonucunu desteklemektedir.
Öğretmen adaylarının %80’i proje çalışmalarının yaratıcılıklarını geliştirdiğini, %67,5’i proje çalışmaları sırasında kendi davranışlarını değerlendirebildiğini, %67,5’i proje çalışmaları sırasında önceki deneyimlerinden yararlanabildiğini, %60’ı proje çalışmalarının karar verebilme becerilerini geliştirdiğini ve %65’i proje çalışmaları sırasında kendilerini sonuca götürebilecek hedefler belirleyebildiklerini ifade etmişlerdir. Ayrıca öğretmen adaylarının %70’i proje çalışmaları sırasında karşılaştıkları problemleri çözebilme becerilerinin geliştiğini, %77,5’i proje çalışmalarının hedeflerine yönelik plan yapabilme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olduğunu belirtmişlerdir.
Korkmaz (2002), çalışmasında fen eğitiminde proje tabanlı öğrenmenin ilköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin yaratıcı düşünme, problem çözme becerisi ve akademik risk alma düzeyleri üzerinde olumlu etkiye sahip olduğunu tespit etmiştir. Bu sonuçlar çalışmadan elde edilen bulgularla örtüşmektedir. Öz-düzenleme becerilerine yönelik olarak hazırlanmış olan bu sorulara öğretmen adaylarının büyük çoğunluğunun olumlu yanıt vermesi, öğretmen adaylarının öz-düzenlemeye yönelik olan süreçlerde gelişme gösterdiklerini; fakat birinci alt problemden elde edilen sonuçlar bu süreçlerin öz-düzenleme seviyelerini artırmaya yetmediğini göstermektedir.