Araştırmada karma araştırma yöntemi kullanılmıştır. Nitel araştırma yöntemi, hiçbir şekilde istatistiki verilere başvurulmaksızın, kişilerin deneyimleri, davranışları, etkileşimleri göz önüne alınarak bunların yorumlanması şeklinde tanımlanabilir (Şimşek ve Yıldırım, 2016: 41). Farklı bir şekilde tanımlamak gerekirse verilerin sayılmaması yorumlanmasıdır. Nicel araştırma yöntemi ise; Gelir, yaş, çocuk sayısı, eğitimli kişi sayısı ya da iktisadi verilerin analizlerde kullanılmasıdır (Altunışık vd., 2015: 22). Pozitivist ve olgusal yaklaşım arasında kesin bir ayrım yapılmış olsa da bu ayrım bir araştırma da sadece birinin kullanılabileceği anlamına gelmez. Bu iki yaklaşımın karmasını kullanmak mümkündür. Nitel ve nicel analiz tekniğinin kullanılması durumunda “karma yöntem”den söz edilebilir (Altunışık vd., 2015: 66). Turizm Terörizm Terör Eylemleri Turizm Çeşitliliği Sosyal Ekonomik
Bu çalışmada, nitel araştırma tekniği kullanılarak Diyarbakır ve Mardin örnekleminde otel işletmelerinin terör olaylarından etkilenme düzeyleri incelenmiştir. Bu çalışmanın mikro ölçekli kısmını oluşturmaktadır. Ayrıca Türkiye için uluslararası turizm talebinin Türkiye’de yaşanan terör olaylarına olan tepkisini ve etkisini incelemek amacıyla zaman serisi analizinin kullanılmıştır. Zaman serisi analizi; Bir zaman serisi, ilgilenilen bir büyüklüğün zaman içerisinde sıralanmış ölçümlerinin bir kümesidir. Zaman serisi ile ilgili bu analizin yapılma amacı ise, gözlem kümesince temsil edilen gerçeğin anlaşılması ve zaman serisindeki değişkenlerin gelecekteki değerlerinin doğru bir şekilde tahmin edilmesidir. Ekonometrik yöntemlerin zaman serileri için uygulanmasına geçmeden önce zaman serilerini oluşturan farklı unsurları incelemek gerekmektedir. Zaman serileri; Trend (genel eğilim) bileşeni, Mevsim bileşeni, Çevrimsel bileşen ve Düzensiz bileşen şeklinde dört farklı bileşenden oluşur (Şeneşen, 2000: 777-785)
Bu kapsamda; Türkiye İstatistik Kurumundan (TÜİK) Türkiye’de 2015 ile 2017 yılları arası yaşanan terör eylemleri sayısı ve Türkiye’ye gelen uluslararası turist sayısı verileri alınarak ilk olarak;
1. Birim Kök Testleri
2. Eş Bütünleşme Testleri, kullanılarak değişkenler arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Bu yöntemler sonucunda makro açıdan terör eylemleri ile turizm talebi arasındaki ilişkiler de ortaya konulmuştur. Bu iki yöntem kullanılarak terör olaylarının turizm endüstrisine etkisi hem mikro hem de makro ölçekte incelenmiştir.
1.1.4.1. Karma Araştırma Yöntemleri ve Özellikleri
Yıldırım ve Şimşek’e (2016: 41) göre nitel araştırma yöntemi gözlem, görüşme ve doküman analizi gibi nitel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı, algıların ve olayların doğal ortam da gerçekçi ve bütüncül bir şekilde ortaya konmasına yönelik nitel bir sürecin izlendiği araştırma olarak tanımlanabilir. Bir başka tanıma göre nitel araştırma yöntemi, dünyanın anlaşılabilir bir hal amasına katkı sağlayan düşüncelerin hakim olduğu, materyal ve uygulamalarından oluşur (W., Creswell, 2015: 44).
Nicel araştırma yöntemi ise; olgu ve olayları nesnelleştirerek gözlemlenebilir, ölçülebilir ve sayısal olarak ifade edilebilir bir şekilde ortaya koyan bir araştırma türüdür. Nicel araştırma yönteminde, araştırılan konuya ilişkin, evreni temsil edecek örneklemden sayısal sonuçlar elde edilmektedir. Nicel araştırma yönteminde, araştırma evreninin
araştırma konusu hakkındaki fikrinin yönü sorgulanmaktadır. Yani, konu hakkında yoğun bir analiz değil aksine, daha yüzeysel daha çok sayısal verilere saptanmaktadır. Nicel araştırmalarda sayısal temsiliyet söz konusu olduğundan araştırma evrenini temsil edecek örneklemin hatasız tespit edilmesi ve bu örnekleme doğru soruların sorulması önemlidir. Nicel araştırma yöntemlerinin üstün tarafı objektif olmalarıdır (Akman, 2014: 10).
Nitel ve Nicel analiz yönteminin birlikte kullanılmasına “karma araştırma yöntemi” denilmektedir.
1.1.4.2. Nitel ve Nicel Araştırmalar Arasındaki Farklar
Nicel veya nitel araştırmaları planlarken bize yol gösteren en önemli başlangıç aşaması araştırma konusudur. Araştırmacı seçtiği konu doğrultusunda araştırma yöntemi tercih etmektedir. Bazı çalışmalar ise hem nitel hem de nicel araştırma yönteminin bir arada kullanılmasını gerektirebilir. Burada nicel ve nitel araştırma yöntemleri arasında bir karşılaştırma yapılarak farklar ortaya konulmaya çalışılmış araştırmanın hangi yöntemi seçeceği konusunda açıklık getirilmeye çalışılmıştır. Nicel ve nitel araştırma arasındaki farklar Tablo 3’te ayrıntılı bir şekilde verilmiştir.
Tablo 3: Nicel ve Nitel Araştırmalar Arasındaki Farklar
Nicel Araştırmalar Nitel Araştırmalar
Başlangıçta belirlenen kesin hipotezler tercih edilir.
Çalışmanın gelişme sürecinde hipotezlerin ortaya çıkması tercih edilir.
Eğitim araştırmalarının amacı ilişkileri tanımlamak ve tahmin etmektir. Bilimin amacı gerçeğin doğasını ve nasıl çalıştığını keşfetmektir.
Çalışma süresince ortaya çıkan tanımlar tercih edilir.
Veriler sayısal değerlere indirgenir. Eğitim araştırmalarının amacı nelerin başkalarınca nasıl anlamlandırıldığının anlaşılmasıdır. Yüksek ve genel kurallar bulunmaz.
Araçlardan elde edilen değerlerin güvenilirliğinin ölçülmesi ve artırılmasına daha çok önem verilir.
Betimlemelerin sözel ifadelerle yapılması tercih edilir. Geçerliğe ilişkin ölçümler istatistiksel indekslerle
yapılır.
Sonuçların güvenilirliğinin uygun olduğu varsayılır. Anlamlı örneklemlerin elde edilebilmesi için
seçiksiz seçim yöntemleri tercih edilir.
Geçerliliğe ilişkin ölçümler bilgi kaynaklarının sağlaması yapılarak sağlanır.
Kesin olarak tanımlanmış prosedürler tercih edilir.
Alan uzmanlarının belirlediği örneklemler tercih edilir.
Konu dışı değişkelerin istatistiksel ya da desende kontrol edilmesi tercih edilir.
Prosedürlerin anlatılarak betimlenmesi tercih edilir. İşlemelere ilişkin ön yargılar için özel desensel
kontroller tercih edilir.
Konu dışı değişkenlerin kontrolünde ya da açıklanmasında mantıksal analizler tercih edilir.
Sonuçların istatistiksel olarak özetlenmesi tercih edilir.
İşlemlere ilişkin ön yargılarla baş etmede araştırmacıya güvenilir.
Karmaşık olay ve olguların analiz edilebilir sözel parçalara ayrılması tercih edilir.
Sonuçların sözel ifadelerle anlatılarak özetlenmesi tercih edilir.
Karmaşık olay ve olgular çalışılırken, koşullar, durumlar amaca uygun olarak yönlendirilebilir.
Karmaşık olgu ve olayların bütününün tanımlanması tercih edilir.
Araştırmalar kesin ifadelerle sonuçlanır. Doğal olarak ortaya çıkan olgu ve olaylara dışardan müdahale edilmez.
Kaynak: Büyüköztürk, Ş., Çakmak K. E., Demirel F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, PEGEM Akademi Yayınları, Ankara: 238.