İncelenen partilerin web sayfalarının fonksiyon ve sunum özellikleri baz alınarak, içeriklerinin nekadar donanımlı olduğu, bu içerikleri nekadar yoğun sunabildikleri, hedef kitleleri ile interaktif bir iletişim kurma bağlamında internetin siyasal iletişimde kullanım amaçlarının neler olduğu, yeni teknolojilerin web sayfalarına yansıması ve bunu ne kadar sağlayabildikleri ortaya çıkarılacaktır. Araştırma dahilindeki veriler tablolar ve grafiklerle gösterilecektir. İncelemeye dahil edilen her partinin web sayfası, fonksiyon özellikleri dahilinde bilgi akışı, kaynak toplama, haberleşme ağı, katılım, kampanya ve seçim bilgileri indeksleri ve sunum özellikleri dahilindeki görsellik, erişebilirlik, gezilebilirlik, güncellik, görülebilirlik/izlenme indekslerini içerme kapasitelerine göre puanlandırılmıştır. Ayrıca yukarıdan aşağıya, aşağıdan yukarıya, yatay ve etkileşimli iletişim biçimlerinin web sayfalarında yer alıp almadıkları incelenecektir. Web sayfası analizindeki puanlama sistemine ayrıntılı olarak ekler bölümünde yer verilmiştir.
Araştırmanın yöntem bölümü Gibson, Ward, Margolis, Resnick ve Ward’un “Election Campaigning on the WWW in the USA and UK: A Comparative Analysis (Türkçesi: İnternet Üzerinde Seçim Kampanyaları, US ve UK Karşılaştırmalı Analizi)” adlı makalesi temel alınarak hazırlanmıştır.193 (2001) Bu makale İngiliz ve Amerikan Partilerinin ve adaylarının 2000 ve 2001 seçimleri boyunca internet (WWW) üzerinden yürüttükleri online seçim kampanyalarının karşılaştırmalı analizini içermektedir. Bu makalenin temel sorunsalları; iki ülkenin parti ve adaylarının seçim dönemi süresince kampanya aracı olarak internet kullanımındaki amaçları ve farklılıklarının neler olduğu ile partilerin mesaj iletiminde internetin geleneksel medyaya kıyasla küçük partilere karşı daha az eşitsiz bir ortam sağlayıp sağlamadığı üzerine kurulmuştur. İlgili araştırmada yöntem olarak görüşme, web sayfalarının içeriklerinin incelenmesi ve sorgulama (anket) teknikleri uygulanmıştır. Bu çalışmada ise yöntem olarak Gibson ve arkadaşlarının uyguladıkları yönteme bağlı kalınarak, internet
193
teknolojisinin getirdiği yeni yöntemlerde (youtube vidio, blog, facebook vb.) ek olarak sorgulanmıştır.
4.1.1. Araştırmanın Amacı Ve Önemi
Web sayfası analizi, oldukça yeni bir çalışma alanı olduğundan bu alandaki çalışmalar hala sınırlı sayıdadır. Bu analizlerde kullanılan yaklaşımlar kalitatif (nitel) ve kantitatif (nicel) olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Bu çalışmalarda temel olarak sitenin amacı ve dizaynı ön plana çıkarılmıştır. İnternetin siyasal amaçlı kullanımından hükümetler, kamu kurumları, siyasal partiler, resmi kuruluşlar, uluslararası örgütler ve sivil toplum kuruluşları, şirketler vb. birçok organizasyon yararlanmaktadır. İnternetin siyasal iletişim aracı olarak kullanımının geçmişi oldukça yeni olmasına rağmen siyasal aktörler tarafından internet, seçmenlerine ve kamuoyuna ulaşmada, bilgi verme ve propaganda çalışmalarını yürütmede yeni fırsat alanı olarak görülmektedir.
Siyasal partiler ve organizasyonlar için televizyon, radyo ve gazete gibi temel kitle iletişim araçlarının yanı sıra internet, siyasal partilerin enformasyon ve mesaj iletiminde önemli bir araç niteliği kazanmıştır. İnternet ortamında siyasal parti ve siyasal aktörler tanıtım ve propaganda çalışmalarını yürütmek için çoğunlukla siyasal parti web sayfalarını kullanmaya başlamışlardır. Bu yüzden oldukça yeni bir iletişim kanalı olan internet üzerinde böyle bir araştırma yapmak partilerin internete bakış açılarını ortaya çıkaracak ve siyasal iletişim olgusunun internete uyarlanış biçimini anlamamıza yardımcı olacaktır. Bu çalışmada internetin siyasal iletişimde kullanımı, siyasal partilerin web sayfaları özelinde incelenecektir. Siyasal partilerin web sayfaları yoluyla interneti kullanış biçimleri ve amaçları fonksiyon ve sunum özelliklerine göre incelenecektir.
Bu çalışmanın amacı araştırma dahilindeki siyasal partilerin, web sayfaları yoluyla neleri amaçladıkları ve interneti web sayfaları özelinde nasıl kullandıklarının belirlenmesidir. Ayrıca farklı ülkelerdeki farklı siyasal partilerin interneti kullanış biçimlerinin karşılaştırmalı analizini yaparak, siyasal partilerin yeni teknolojilerden yararlanma yeteneklerinin ve kullanım farklılıklarının ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır.
4.1.2. Araştırmanın Evreni ve Örneklemi
Bu çalışmada temel olarak, “web sayfalarının siyasal iletişim alanındaki kullanım amaçları doğrultusunda ülkeler arasında farkların bulunmaktadır ve teknolojik gelişmişlik düzeyindeki farklılıkların siyasal iletişim alanında internet kullanımına olası etkileri vardır” ile “internet diğer kitle iletişim araçlarına oranla siyasal partilere çift yönlü iletişim fırsatları sunmaktadır” sorunsalları incelemeye tabi tutulmuştur. Bu sorunsalların gerçekliliklerini ortaya koymak amacıyla Türkiye’den, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) ve Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), İngiltere’den İşçi Partisi (LABOUR) ve Muhafazakar Parti (TORY), ABD’den Cumhuriyetçi Parti (RNC) ve Demokrat Parti (DNC)’nin web sayfaları incelenecektir.
Bu partilerin incelemeye örneklem seçilmesinin temel nedeni ülkemizdeki iktidar partisi AKP ve anamuhalefet partisi CHP’nin; İngiltere ve Amerika Birleşik Devletlerindeki iktidar ve ana muhalefet partileri ile benzer ikili bir siyasal düzleme yerleşmiş olmasıdır. Her üç ülkede de iktidar ve ana muhalefet partileri çalışmaya dahil edilmişlerdir. Bu yolla iktidar partileri ile anamuhalefet partilerinin interneti kullanış biçimleri, nedenleri ve farklılıkları partilerin web sayfaları örneğinde incelenecektir. Çalışmaya yukarda belirtilen siyasal partilerin seçilmesinin sebeblerinden bir diğeri ise ABD ve İngiltere’nin internetin ortaya çıkışında ve siyasal iletişim aracı olarak siyasal partiler tarafından kullanımında öncü ülkeler olmasıdır. Ayrıca siyasal partilerin İnternetle ilişki düzeyleri ve bu ilişkilerinin genel siyasi yaşamla etkileşim boyutları, doğurduğu sonuçlar üzerine yapılan ilk çalışmaların Birleşik Krallık (İngiltere) ve Amerika Birleşik Devletleri’nde faaliyet gösteren siyasal partiler üzerinde gerçekleştirilmiş olmasıdır.
Türkiye’de internetin siyasal iletişim aracı olarak kullanımı ve bu alanda yapılan araştırmalar diğer iki ülkeye göre oldukça yenidir. Bu iki ülke bilgisayar teknolojisini üreten, siyasal iletişim alanında kullanan öncü ülkelerdir, Türkiye ise üretilmiş teknolojiyi kullanan ve siyasal iletişim aracı olarak kullanımından etkilenen ülke konumundadır. Üç ülkedeki siyasal partilerin internet kullanımlarının web sayfaları örneğinde karşılaştırmalı analizi, siyasal partiler tarafından internet kullanım amaçlarının ve ülkelerarası internet kullanım farklılıklarının ortaya çıkarılmasını sağlayacaktır.
4.1.3. Araştırmanın Zaman Planlaması
Altı siyasal partinin web sayfaları 24 Aralık 2007-15 Ocak 2008 tarihleri arasında 3 haftalık bir incelemeye tabi tutulacaktır. Bu tarihin seçılmesinin nedeni, üç ülkede siyasal koşulların benzer olmasıdır. Siyasal partiler tam olarak herhangi bir seçim kampanyasının içinde bulunmamaktadırlar. Partiler en yakın genel yada yerel seçime yaklaşık 1 yıl uzaklıktadır. Bu da partilerin normal koşullarda web sayfalarını kullanış biçimlerini eşit kılmaktadır. Üç hafta boyunca araştırma dahilindeki bütün siyasal partilerin web sayfaları araştırma yöntemine bağlı kalınarak incelenecektir.
4.2. Türkiye İngiltere ve ABD’ deki Siyasal Partilerin Web Sayfalarının Karşılaştırmalı