Araştırmanın Model

AraĢtırmaları, felsefik yaklaĢımları ve uyguladıkları stratejiler bakımından nicel, nitel ve karma araĢtırmalar olarak sınıflandırmak mümkündür. Nicel araĢtırmalar ölçülebilir ve gözlemlenebilir istatistiksel verilere dayanırken, nitel araĢtırmalar öncelikli olarak anlatı analizi, fenomenoloji, etnografi, kuram oluĢturma ve durum çalıĢmaları stratejileri ile tarama ve deneme modellerinin kullanımını, bireysel deneyimler gibi nitel verilerin toplanmasını ve analizini temel almaktadır. Karma yöntemler yaklaĢımı ise, henüz yeni ve geliĢmekte olan bir yaklaĢım olup, nicel ve nitel araĢtırmaların bir arada kullanılmasını amaçlamaktadır (Creswell, 2003, s. 18).

Nicel araĢtırmada, bulunan iliĢkinin belirli aralıklarla test edilerek tekrarlanması ve sonucun bir yasa olarak genellenmesi söz konusudur. AraĢtırmada seçilen örneklem ise bütünü temsil etmektedir. Bu nedenle nicel araĢtırmaların en önemli amaçlarından biri ―genelleme‖dir. Buna karĢın, nitel araĢtırma genellemeyi bir amaç olarak görmez. Nitel araĢtırmada amaç, belirli bir durumun derinlemesine ve detaylı olarak irdelenmesidir (Yıldırım ve ġimĢek, 2005, s. 57).

J.S.Bach 5. Çello Süitinin el yazmaları, lavta transkripsiyonu ve belirlenen edisyonlarının karĢılaĢtırılmasını ve çello sanatçıları/eğitimcilerinin bu süitin el yazmaları, lavta transkripsiyonu ve edisyonların kullanımına iliĢkin görüĢlerini ortaya koymayı amaçlayan bu tez çalıĢması nitel araĢtırma deseninde gerçekleĢtirilmiĢtir.

Yıldırım ve ġimĢek (2005, s. 39)‘e göre nitel araĢtırma, gözlem, görüĢme ve doküman analizi gibi nitel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı, algıların ve olayların doğal ortamda gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya konmasına yönelik

34

nitel bir sürecin izlendiği araĢtırma olarak tanımlanmaktadır. Nitel veri, çalıĢmaya dahil olan insanlarla yapılan görüĢmeler sonucu kiĢinin kendi ifadelerinden tecrübeleri, fikirleri, duyguları ve bilgilerinden doğrudan alıntılardan oluĢabildiği gibi, kayıt edilerek gözlem yapılan insan eylemlerinin, davranıĢlarının detaylı olarak tanımlanmasından veya çeĢitli dokümanlardan elde edilen alıntılardan, pasajlardan da oluĢabilmektedir (Merriam, çev.,2013, s.83). Nitel araĢtırmalar genellemeyi temel amaç olarak görmez, bunun aksine bir durumun veya olayın yeterli ölçüde ayrıntılı çalıĢılması ve önceden keĢfedilmemiĢ iliĢkilerin bir çerçeve içinde anlaĢılmasını önemsemektedir (Yıldırım ve ġimĢek, 2005, s. 57). Nitel örneklemlerde amaç, istatistiksel genellemeler değil, analitik genellemeler yapmaktır (BaĢ ve Akturan, 2013, s. 196).

AraĢtırmalar veri toplama tekniklerine göre görgül (ampirik, gözleme dayalı) ve belgesel (doküman) araĢtırmalar olarak ikiye ayrılır. Görgül araĢtırmalar, araĢtırma sorularını cevaplamada ihtiyaç duyulan verilerin anket, gözlem, görüĢme gibi çeĢitli araçlarla toplandığı çalıĢmaları; belgelere-dokümana dayalı araĢtırmalar ise programlar, yönetmelikler, kitaplar, gazeteler, raporlar gibi çeĢitli yazılı ya da elektronik ortamlarda kayıtlı olan verilerin analizine dayalı yürütülen çalıĢmaları tanımlar (Büyüköztürk, Kılıç Çakmak, Akgün, Karadeniz ve Demirel, 2013, s. 12).

Bu araĢtırma, kullanılan veri toplama teknikleri açısından hem görgül hem de doküman araĢtırma özelliği taĢımaktadır. AraĢtırmanın birinci alt amacı J.S.Bach 5. Çello Süitinin el yazmaları, lavta transkripsiyonu, belirlenen edisyonların karĢılaĢtırılması ve farklılıkların belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda doküman incelemesi yapılmıĢtır. ÇalıĢma, 5. Süitin el yazmaları, lavta transkripsiyonu ve farklı edisyonlarının karĢılaĢtırılmasına ve bu süitin yorumlanmasına yönelik çello icracıları ile yapılan görüĢmeler yoluyla veri toplanması yönüyle de görgül araĢtırmadır.

Bir çalıĢmada birden fazla örneklem stratejisi benimsenebilir ve çalıĢma çeĢitli veri türlerini içerebilir (Patton, çev., 2014, s. 247). Çoklu veri toplama tekniklerine baĢvurmak genelde anket ve yönelim/eğilim belirleme çalıĢmalarında kullanılan bir kavram olan çeĢitleme yani üçgenleme (triangulation) olarak adlandırılmaktadır (Glesne, çev.,2013, s.63). Tek bir çalıĢmada farklı yöntem ve veri

35

türlerinin kullanıldığı durumlarda belgeler, çeĢitlemenin önemli bir parçası olabilmektedir (Punch, çev., 2005, s.180). ÇeĢitli veri kaynakları, veri toplama ve analiz yöntemleri kullanılarak araĢtırma sonuçlarının farklı boyutlardan değerlendirilmesine yardımcı olan çeĢitleme (üçgenleme), araĢtırmanın geçerliği ve güvenirliğinin arttırılmasını sağlayan önemli stratejilerden biridir (Yıldırım ve ġimĢek, 2005, s. 94; Kümbetoğlu, 2012, s. 79-80). Karma araĢtırmalar ile çok yöntemli araĢtırma desenleri birbirinden farklıdır. Çok yöntemli araĢtırmalarda paralel çalıĢmalar yapılarak, veriler birleĢtirilmektedir. Karma araĢtırmalarda ise, yöntemler daha bütünleĢtirici bir anlayıĢla uygulanmaktadır. Çok yöntemli desenler genel olarak bir bilginin diğerini tamamlaması amacıyla farklı veri kaynakları kullanılarak karĢılıklı sınama (triangulation) yapmak için kullanılmaktadır (Balcı, 2015, s.43). GörüĢmede ortaya çıkan bulguların dokümanlarla desteklenmesi ya da yapılan doküman analizi sonuçlarının ilgili bireylerle yapılacak görüĢmelerle açıklanması ve zenginleĢtirilmesi araĢtırmanın inandırıcılığını arttıran bir yöntemdir (Yıldırım ve ġimĢek, 2005, s. 267). Bu çalıĢmada; veri kaynakları, yöntem ve araĢtırmacı üçgenlemesi olarak adlandırılan çeĢitleme türlerinden yöntem üçgenlemesi kullanılmıĢtır.

Şekil 3.1. Araştırmada Kullanılan Yöntem Üçgenlemesinin Biçimsel Gösterimi Doküman incelemesi veya analizi tek baĢına bir araĢtırma yöntemi olabildiği gibi, diğer nitel yöntemlerin kullanıldığı durumlarda ek bilgi kaynağı da olabilir. Nitel araĢtırmalarda gözlem ve görüĢme gibi diğer veri toplama yöntemleriyle

J.S.Bach Çello Süitlerinin El Yazmaları ve Farklı Edisyonlarının Karşılaştırılması

Doküman

Analizi

Görüşme

36

birlikte kullanıldığında verinin çeĢitlendirilmesi amacına hizmet ederek, araĢtırmanın geçerliğini önemli ölçüde arttırmaktadır (Yıldırım ve ġimĢek, 2005, s.187-188).

AraĢtırmanın ―Çello sanatçıları/eğitimcilerinin bu süitin el yazmaları, lavta transkripsiyonu ile farklı edisyonlarının kullanımına ve yorumlanmasına iliĢkin görüĢleri nelerdir?‖ olan ikinci sorusuna yanıt aramak amacıyla yarı yapılandırılmıĢ görüĢme tekniği kullanılmıĢtır.

Karasar (2012, s.165), görüĢmeyi sözlü iletiĢim yoluyla veri toplama tekniği olarak tanımlamıĢtır. Nitel araĢtırma görüĢmelerinin amacı, çalıĢma grubunun deneyimlerine dayalı olarak kavramsal ve teorik bir miktar bilgiye katkı sağlamaktır (Bloom ve Crabtree, 2006, s. 314). Merriam (çev., 2013, s.87-88)‘a göre görüĢmeler yapılandırılıĢlarına göre tam yapılandırılmıĢ/standartlaĢtırılmıĢ, yarı yapılandırılmıĢ ve yapılandırılmamıĢ/informel görüĢmeler olarak üçe ayrılırlar. Yarı yapılandırılmıĢ görüĢme tekniğinde araĢtırmacı, sormayı planladığı sorulara ek olarak görüĢmenin akıĢına göre gerek duyduğunda farklı veya yanıtların ayrıntılandırılmasına dayalı açımlayıcı sorulara yer verir. Eğer görüĢme sırasında belli soruların yanıtları baĢka soruların içerisinde yanıtlamıĢ ise araĢtırmacı bu soruları sormayabilir. Yarı yapılandırılmıĢ görüĢme tekniği sahip olduğu belirli düzeyde standartlık ve aynı zamanda esneklik nedeniyle eğitimbilim araĢtırmalarına daha uygun bir teknik görünümü vermektedir (Türnüklü, 2000, s.547).