Araştırmanın Güvenilirlik ve Faktör Analizleri

Çıkarımsal istatistik bazında verilere öncelikle güvenilirlik analizi uygulanmıştır. Araştırmada iş tatmini ölçeğinin güvenilirlik analizi sonucunda verilerin genel güvenilirlik değeri (Cronbach Alpha Katsayısı) 0,89 olarak hesaplanmıştır. Motivasyonu etkileyen faktörlerin güvenilirlik analizi sonucu ise verilerin genel güvenilirlik değeri (Cronbach Alpha Katsayısı) 0,87 olarak bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar, her iki ölçeğin de yüksek derecede güvenirliğe sahip olduğunu göstermektedir. Ayrıca, her iki ölçeğin alt boyutları ile ilgili olarak güvenilirlik değerleri (Cronbach Alpha Katsayıları) de kabul edilebilir sınırlar içinde kalmaktadır. Elde edilen bu Cronbach Alpha sonucuna göre, değişkenler arasındaki sapmaların daha az sayıdaki ortak faktörler tarafından açıklanması amacıyla özendirme araçları ile ilgili verilere faktör analizi uygulanmıştır.

Yapılan faktör analizinde Barlett testi sonucu 12580,513 değeri ve p<0,001 düzeyi ile Kaiser- Meyer-Olkin örneklem değeri 0,913 olarak gerçekleşmiştir ve bu değerler kabul edilebilir sınırlar içindedir. Aynı şekilde İş tatmini Kaiser- Meyer-Olkin örneklem değişkenlerinin birbiriyle ilişkili olmayan bir gruptan alınıp alınmadığını test etmeye yarayan bir yöntemdir. Kaiser- Meyer-Olkin değerinin 0.50’nin altında olması örneklemin yeterli olmadığını, 0.90’ın üzerinde olması ise örneklem yeterliliğinin oldukça iyi düzeyde olduğunu göstermektedir. Araştırmada Kaiser- Meyer-Olkin değeri örneklemin faktör analizi için yeterli ve uygun olduğunu göstermektedir.

Literatürde birden fazla faktörde yer alan ve faktör yükü değerleri arasındaki fark 0.10’dan az olan maddeler ile faktör yükü 0.30’ un altında kalan maddelerin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği belirtilmektedir. Yapılan faktör analizi sonucunda birden fazla faktörde yer alan ve faktör yükü 0,30 dan küçük olan madde bulunmadığından herhangi bir sorunun çıkartılmasına gerek kalmamıştır.

Tablo-3.2:Faktör Analizi Sonuçları

MOTİVASYONLA İLGİLİ SORULAR FAKTÖR

EKONOMİK FAKTÖRLERLE İLGİLİ SORULAR

Aldığım ücret, kurumda sahip olduğum statüye uygundur. 0,554 Primli ücret uygulaması motivasyonumu artırır. 0,413 Ekonomik ödüllendirme kişilere yönelik olarak yapılmalıdır. 0,707 Çalışanların kâra katılımı aidiyet hissini arttırır. 0,579 PSİKOSOSYAL FAKTÖRLERLE İLGİLİ SORULAR

İş güvencemin olması motivasyonumu artırır. 0,585 Çalışma ortamında iş güvenliğine önem verilmesi motivasyonumu

artırır. 0,503

Bağımsız çalışma imkânı verilerek insiyatif kullanabilmek iş

yapma isteğimi artırır. 0,607

Üst kademe yöneticilerin, çalışma saatleri dışında sosyal

toplantıları (spor, eğlence, piknik vb.) destekleyerek çalışanlarla daha yakından ilgilenmesi motivasyonumu artırır.

0,653 Doğum günü, evlilik, yıl dönümü gibi özel günlerin hatırlanması

benim için önemlidir. 0,664

Çalışanlara dostça davranılmalı, empatik tutum sergilenmelidir. 0,631 Çalışanların görüş ve önerilerinin, üstlerince önemsenmesi onların

çalışma hevesini kamçılar. 0,619

Çalışılan kurum ve iş arkadaşlarının özel yaşama saygılı olması motivasyonu yükseltebilir.

Önemli bir ünvana ve cazip bir işe sahip olmak, daha yüksek

maaşlı bir işe tercih edilebilir. 0,487

İşyerindeki prestij ve diğer insanlardan görülen saygı ve değer

çalışanlar için önemlidir. 0,59

Yöneticilerim tarafından açık rekabet koşullarının tanımlanması ve rekabete açık bir çalışma ortamının sağlanması motivasyonumu artırır.

0,61 Çalıştığım kurumda, bireysel farklılıklar, çalışanların psikolojisi ve

kişiliği dikkate alınmaktadır. 0,678

Adil bir ceza sistemi çalışma disiplinini ve çalışma isteğini artırır. 0,66 ÖRGÜTSEL VE YÖNETSEL FAKTÖRLERLE İLGİLİ

SORULAR

Tüm çalışanların (yöneten ve yönetilen), ortak amaçlar için

Çalışanlara yetki devirleri yapılarak sorumlulukları arttırılmalıdır. 0,569 Konularında uzman olan kişiler tarafından toplantı, seminer,

konferans vb.faaliyetlerle personelin eğitimi sağlanmalıdır. 0,583 Başarılı olan personelin çalıştığı kurumda terfi edebilme olanağına

sahip olmalıdır. 0,501

Kararlar, konuyla ilgili kişilerin katılımı ile alınmalıdır. 0,588 Bölümler arası ve iş arkadaşları arasındaki iletişimin varlığı

motive edici bir faktördür. 0,626

Çalışma ortamındaki (ısıtma, havalandırma, aydınlanma) fiziksel

şartların iyi seviyede olması motivasyonumu artırır. 0,796 Kurumda, disiplin kurallarının hakkaniyetli bir biçimde tüm

çalışanlara uygulanmalıdır. 0,799

İŞ TATMİNİYLE İLGİLİ SORULAR

Başarımdan dolayı bana ekstra ücret ödenmesi iş tatminimi artırır. 0,602 Yaptığım işten aldığım ücretin tatminkâr olması iş tatminimi

artırır. 0,677

İş yerimde özel günlerde çay, yemek, piknik programları

düzenlenmesi iş tatminimi artırır. 0,699

Yöneticilerim iş arkadaşlarımla olan anlaşmazlıklarımı çözmekte

bana yardımcı olmaları, iş tatminimi arttırır. 0,622 İş yerinde doğum günümün kutlanması iş tatminimi artırır. 0,718 Yaptığım işle ilgili bir konuda karar verilirken bana danışılması, iş

tatminimi arttırır. 0,739

Yaptığım işin saygın olduğuna inanmam iş tatminimi artırır. 0,614 İş dışında da yöneticilerimle ve çalışanlarla birlikte vakit

geçirmem, iş tatminimi arttırır. 0,628

Terfi imkânımın olması iş tatminimi artırır. 0,599 İşimi tam anlamıyla yapacak yetkiye sahip olmam, iş tatminimi

arttırır. 0,665

İşyerimde kendimi eğitme ve yetiştirme imkânım olması, iş

tatminimi arttırır. 0,702

Hastanede çalışan fazlalığı olduğu durumlarda işine son

Bağlı bulunduğum yönetici ve çalışanlar ile ilişkilerimin iyi

olması, iş tatminimi arttırır. 0,567

İşyerimin fiziksel şartlarının (ısıtma, havalandırma, aydınlatma,

nem vb. ) uygun olması, iş doyumumu arttırır. 0,618 Çalışanlar arasında ayrımcılık yapılması, iş tatminimi arttırır. 0,583

Tablo 3.2’de görüldüğü gibi anketi oluşturan sorular keşifsel faktör analizine tabi tutulmuştur. Bu tabloya göre faktör yüklerinin 0,413’den 0,799’a kadar değişen bir dağılım gösterdiği tespit edilmiştir. Yapılan faktör analizi sonucunda bütün soruların istenilen değişkenleri ölçtüğü görülmektedir.

Faktör yapısı belirlendikten sonra faktörlerin güvenilirlik düzeyleri iç tutarlılıkları belirlemek suretiyle yeniden hesaplanmıştır. Bu doğrultuda, her faktör için ayrı ayrı ve anketin tümü için Cronbach Alpha katsayısı hesaplanmıştır. Ekonomik motivasyon araçlarının güvenilirlik katsayısı 0,78, psikolojik motivasyon araçlarının güvenilirlik katsayısı 0,834 ve örgütsel-yönetsel motivasyon araçlarının güvenilirlik katsayısı ise 0,823 olarak hesaplanmıştır. En düşük güvenilirlik düzeyi ekonomik özendirme araçları faktörüne aittir. Güvenilirlik düzeyinin düşük çıkmasının sebebi bu faktör altındaki ifade sayısının az olmasından kaynaklanıyor olabilir. İş Tatminiyle ilgili anketin güvenilirlik katsayısı 0,884 ve anketin tümünün güvenilirlik katsayısı ise 0,89’dur.

Birinci faktörün ortalaması 3,75, ikinci faktörün ortalaması 3,58 ve üçüncü faktörün ortalaması 2,71 olarak gerçekleşmiştir. Dördüncü faktör olan iş tatmininin ortalaması da 3,24 olarak bulunmuştur. İşgörenlerin ekonomik özendirme araçlarına ilişkin ifadelere verdikleri olumlu cevaplamaların ortalaması diğer özendirme araçlarına göre daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Bu durum, hastanede en çok kullanılan özendirme aracının ekonomik özendirme aracı olduğunu göstermektedir.

3.2.3. Motivasyonda Kullanılan Özendirme Araçlarının İş Tatmini