Araştırmanın Deseni

Bu araştırma veri toplama ve veri analizleri bakımından nitel ve nicel verilerin birlikte toplandığı bir karma yöntem çalışmasıdır. Karma yöntem olarak nitel ve nicel verilerin bir arada kullanılması araştırma sorularının daha kapsamlı olarak yanıtlanması noktasında başarılı bulunmaktadır (Cresswell, 2003). Karma araştırma yöntemlerinden ise deneysel desen tercih edilmiştir. Deneysel desende nitel ve nicel veri aynı zamanda ya da sıralı olarak toplanır. Bu desende bir veri kümesi, diğer veri kümesine destekleyici amaçlı yer alır (Creswell ve Plano Clark, 2018). Başka bir deyişle ikinci tür veri grubunun toplanmasının nedeni, birinci tür veri grubunu desteklemek ve yeni bakış açıları sağlamaktır (Gürcüm ve Arslan, 2017). Şekil 3.1‘de bu araştırmada kullanılan karma desenin prototip modeli gösterilmektedir

Şekil 3.1: Araştırmanın desenin prototip modeli

İç içe gömülü deneysel deseninin kullanıldığı bu araştırmanın temel yönlendiricisi olan nitel boyutunda bir ya da birkaç durumu derinliğine araştırıp bütüncül bir yaklaşım ile durumun nasıl etkilendiğini açıklamaya çalışan durum çalışması (Yıldırım ve Şimşek, 2011), destekleyici amaçlı nicel boyutunda ise ön test son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmanın deseni ve yapılan deneysel işlemler Tablo 3.1’de gösterilmiştir.

Nitel Desen

Nitel veri toplama ve çözümleme

Nicel Desen

Nicel veri toplama ve çözümleme

Tablo 3.1: Araştırmanın deseni

Gruplar Veri

Türü Ön Ölçümler Deneysel İşlemler Son Ölçümler

Den ey Gr u b u Nice l V er

iler  Hazırbulunuşluk _Testi  Kavramsal Anlama Testi  Üstbiliş Ölçeği 7. sınıf öğretim programı kapsamında Üstbilişsel Stratejilerle Destekli Anlam Oluşturma Yaklaşımına bağlı öğretim  Kavramsal Anlama Testi  Üstbiliş Ölçeği Nitel Ver

iler  Kavramsal _{Anlama Testi}  Yarı- yapılandırılmış Görüşme Gözlem Günlükler  Kavramsal Anlama Testi  Yarı- yapılandırılmış Görüşme  Görüşme Ko n tr o l G ru b u Nice l V er iler i _{ Hazırbulunuşluk} Testi  Kavramsal Anlama Testi  Üstbiliş Ölçeği 7. sınıf öğretim programına göre ders öğretmeni tarafından planlanan öğretim  Kavramsal Anlama Testi  Üstbiliş Ölçeği Nitel Ver

iler  Kavramsal _{Anlama Testi}  Yarı- yapılandırılmış Görüşme Gözlem  Kavramsal Anlama Testi  Yarı- yapılandırılmış Görüşme  Görüşme

Tablo 3.1’de görüldüğü gibi deneysel işlemler öncesinde ve sonrasında hem kontrol grubu hem de deney grubu katılımcılarına araştırmanın bağımlı değişkenleri olan kavramsal anlama düzeyi, üstbilişsel beceriler ve üstbiliş beceri farkındalığı ile ilgili ölçme araçları uygulanmıştır. Araştırmanın deneysel işleminde deney grubundaki öğrencilere araştırmacı tarafından 2016 – 2017 eğitim öğretim yılında 7. sınıf öğretim programı kapsamında üstbilişsel stratejilerle desteklenmiş anlam oluşturma yaklaşımına bağlı öğretim ve etkinlikler uygulanmıştır. Kontrol grubuna ise araştımacı tarafından 7. sınıf öğretim programına göre ders öğretmeni tarafından planlanan öğretim ve etkinlikler uygulanmıştır. Her iki gruba da öğretim öncesi ve sonrası ölçme araçları ön test ve son test olarak uygulanmıştır. Araştırmacı tarafından her iki grupta öğretim boyunca gözlem yapılmıştır. Bu gözlemler öğretim sürecine ilişkin bir yargı oluşmasını sağlamıştır.

Bu araştırmada takip edilen adımlar aşağıdaki gibidir:

1. Problem durumu belirlenerek anlam oluşturma yaklaşımı, üstbiliş, kavramsal değişim, kuvvet ve hareket ünitesi ile ilgili literatür araştırması yapılmış ve araştırmanın konusu ve sınırları belirlenmiştir.

2. Öğretim programı, ünite kazanımları, ders kitapları, öğretmen yıllık ve günlük planları, kullanılan ders materyalleri incelenerek ölçme araçları belirlenmiş ve hazırlanmıştır. 3. Araştırmada kullanılacak üstbilişsel stratejiler belirlenerek, kontrol ve deney grupları için

ders planları, etkinlikler ve çalışma kağıtları hazırlanmıştır.

4. 2014 – 2015 eğitim öğretim yılında Hazırbulunuşluk Testi ve Kavramsal Anlama Testinin ön uygulamaları gerçekleştirilmiş ve analizler sonucunda soru köklerinde ve maddelerde gerekli değişiklikler yapılmış, uygun bulunmayan sorular çıkarılmıştır.

5. 2015 – 2016 eğitim öğretim yılında 7. sınıfta öğrenim gören 43 öğrenci ile 8 haftalık deneme (pilot) çalışma gerçekleştirilmiştir. Bu deneme çalışmasında deney grubuna 7. Sınıf öğretim programı ve kazanımları kapsamında üstbilişsel stratejilerle destekli anlam oluşturma yaklaşımına uygun hazırlanan ders planı ve etkinlikler uygulamıştır. Kontrol grubuna ise 7. sınıf öğretim programına göre ders öğretmeni tarafından planlanan öğretim ve etkinlikler uygulanmıştır. Öğretim öncesi ve sonrası testler ve görüşmeler yapılmıştır. 6. Deneme (pilot) çalışma neticesinde uygulanan ders planı ve ölçekler gözden geçirilerek

esas çalışma için gerekli olan düzenlemeler yapılmıştır.

7. 2016 – 2017 eğitim öğretim yılında 7. sınıfta öğrenim gören 33 öğrenci ile toplam yedi hafta süren esas çalışma gerçekleştirilmiştir. Öğretime başlamadan önce ön testler ve ön görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Deneme çalışmasında da yapıldığı gibi yenilik etkisini ortadan kaldırmak için 2016 – 2017 eğitim öğretim yılında 7. sınıfta öğrenim gören 33 öğrenciye üç hafta süren Kütle ve Ağırlık ile Kuvvet ve Basınç konularında araştırmada tasarlanan öğretim yaklaşımı kullanılarak öğretim gerçekleştirilmiştir.

8. Öğretim öncesi ön test olarak uygulanan ölçekler öğretim sonrası son test olarak uygulanmış ve son görüşmeler gerçekleştirilmiştir.

9. Elde edilen nitel ve nicel veriler analiz edilerek değerlendirme yapılmıştır.

Şekil 3.2: Araştırmanın akış şeması

Bu araştırmada deney ve kontrol grubunda bulunan katılımcılar deneysel işlemden önce ve sonra bağımlı değişkenlerle ilgili ölçme araçlarıyla değerlendirilmişlerdir. Araştırmanın bağımlı değişkeni kavramsal anlama düzeyi, üstbilişsel beceriler, üstbiliş farkındalığıdır. Bağımlı değişkenler Kavramsal Anlama Testi ve Üstbiliş ölçeği ile nicel olarak, Kavramsal

Öğretimin planlanması ve materyallerinin hazırlanması Problemin belirlenmesi ve araştırmanın sınırlarının

oluşturulması

Veri toplama araçlarının hazırlanması

Veri toplama araçlarının geçerlik – güvenirlik analizlerinin yapılması

Deneme (pilot) çalışmanın yapılması

Deneme çalışması sonrası değerlendirmelerin ve gerekli düzenlemelerin yapılması

Ön testlerin ve ön görüşmelerin uygulanması

Asıl uygulamamın yapılması

Son testlerin ve son görüşmelerin uygulanması

Anlama Testi yarı-yapılandırılmış görüşme formu ve üstbiliş farkındalığına ilişkin yarı- yapılandırılmış görüşme formu ile nitel olarak ölçülmüştür. Araştırmaya ilişkin değişkenler ve bu değişkenleri ölçen araçlar Şekil 3.3’te gösterilmiştir.

Şekil 3.3: Araştırmanın değişkenleri tablosu ve ölçme araçları

Bu araştırmada bağımsız değişkenlerin (üstbilişsel stratejilerle destekli anlam oluşturma yaklaşımına bağlı öğretim ve etkinlikler) bağımlı değişkenler (kavsamsal anlama düzeyi, üstbilişsel beceriler ve üstbilişsel becerinin farkındalığı) üzerindeki etkisi incelenmiştir.