Araştırma Bulgularının Genel Değerlendirmesi

Tez kapsamında öncelikle araştırmanın amaçları ve yanıtı aranan sorular çerçevesinde bir anket formu oluşturulmuştur. Oluşturulan form pilot uygulamaya tabii tutulmuş, gelen geribildirimler doğrultusunda gerekli düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Düzenlemeler sonucunda, Likya Yolu yürüyüşçülerinin memnuniyet düzeylerini belirleyebilmek adına bir memnuniyet ölçeği oluşturulmuştur. Son halini alan anket formu, Likya Yolu yürüyüşçülerinin bir kısmına araştırma alanında yüz yüze, bir kısmına ise çevrimdışı bir yaklaşım ile uygulanmıştır. Türkçe seçeneğinin yanı sıra İngilizce olarak da hazırlanan anket formu, tüm ülke vatandaşlarına uygulanabilecek niteliktedir. Anket formları, 2018 yılının Eylül-Ekim-Kasım aylarında Likya Yolu yürüyüşü gerçekleştiren bireylere ulaştırılmıştır. Veri toplama sürecinin sonucunda elde edilen 416 adet anket formu analiz edilmiştir.

Katılımcıların demografik özellikleri, Likya Yolu yürüyüşü deneyimlerine ilişkin gerçekleştirilen frekans analizi sonuçları aşağıdaki gibidir:

 Katılımcıların %64,7’si erkek bireylerden oluşmaktadır.

 Katılımcıların %27,4’ünü 40 yaş ve üzeri bireyler oluşturmaktadır.  Katılımcıların %57,9’u bekârken, %42,1’i evlidir.

 Katılımcıların %57,2’si lisans mezunudur.

 Katılımcıların %50’sinin ortalama aylık gelir düzeyi 3.500 TL ve daha azdır. Yüksek oranda lisans ve üzeri eğitim durumu söz konusu iken, gelir düzeyinin düşüklüğü dikkat çekici bir nokta olmuştur.

 Katılımcıların %94’ünü T.C. vatandaşları oluşturmaktadır. Önceki yıllarda yoğun yabancı turistin ziyaretine uğrayan rotada, son yıllarda belirgin bir azalış görülmektedir.

 Katılımcıların %38,2’si yılda iki kereden fazla tatil yapmaktadır.

 Katılımcıların %54,1’i daha önce daha önce herhangi bir rota yürüyüşünde bulunmuştur. %95,6’sının T.C. vatandaşlarından oluştuğu bu grubun, %66,2’sini erkekler ve %33,8’ini kadınlar oluşturmaktadır. %35,6’sı 40 yaş ve üzeridir. %54,7’si bekâr ve %54,7’si lisans mezunudur. %46,2 oranında özel sektörde çalışan bu bireylerin, ortalama aylık gelir düzeyleri %43,1 oranında 3.500 TL ve daha azdır. %22,8’i daha önce 3-4 kez bir rota yürüyüşünde bulunmuşken, %20,4’ü 1-2 kez yürüyüş gerçekleştirmiştir. Daha önce bir rota yürüyüşünde bulunmayan katılımcıların oranı ise, %45,9’dır. Bu durum, ilk kültür rotası yürüyüşü deneyimlerini Likya Yolu’nda gerçekleştirdiklerini göstermektedir. Türkiye’nin işaretli ilk kültür rotası olmasının etkisi oldukça fazladır.

 Katılımcılar, Likya Yolu yürüyüşlerine %34,1 oranında 1-3 ay öncesinden karar vermektedirler.

 Katılımcıların %37,5’i daha önce hiç Likya Yolu yürüyüşüne katılmamıştır.  Katılımcılar, Likya Yolu’na dair bilgileri daha çok sosyal medyadan ve

tanıdıklarından edinmektedir. Katılımcıların cevapları doğrultusunda Likya Yolu hakkında turizm fuarlarından çok fazla bilgi öğrenilemediği sonucuna varılmıştır. Bu durum, Culture Routes Society tarafından henüz hiçbir turizm fuarına katılım olmaması ile açıklanmaktadır.

 Katılımcılar ulaşımlarını %48,1 oranında toplu taşıma araçlarıyla gerçekleştirmektedir.

 Katılımcıların %93,5’i yürüyüşleri için 3.500 TL ve daha az bir bütçe ve %45’i 4-7 gün arası zaman ayırmıştır.

 Çoğu katılımcı birden çok konaklama şeklini tercih etmektedir. %69,5 oranında ilk tercihleri çadır olmuştur. İkincil konaklama şekli olarak, kişisel ihtiyaçlarını giderebilmek adına kamp işletmelerini, odalarında banyo bulunan özel pansiyonları seçmişlerdir.

 Katılımcılar, yürüyüşlerine karar verirken %45,9 oranında kimseden etkilenmemiş ve %56 oranında yürüyüşünü arkadaşlarıyla gerçekleştirmeyi tercih etmiştir.

 Katılımcılar, daha çok doğayla iç içe olma arzusu ile yürüyüşlerini gerçekleştirmektedir. Bunu, yeni yerler görme, tarihi ve kültürel değerleri keşfetme isteği takip etmiştir.

 Katılımcıların %55’i yürüyüşlerinden Faralya-Kabak Plajı güzergâhından geçmeyi tercih etmektedir. İlk parkurlara talep oldukça fazla iken, rotanın son parkurlarında talep azalmıştır. Likya Yolu başlangıcının Ovacık’ta olması büyük bir etkendir. Ayrıca ilk rotalarda bulunan müze ve örenyerleri, rekreatif etkinlikler ve doğa manzarası zenginliği katılımcılara daha cazip gelmektedir.

 Katılımcıların %45,2’si en çok yiyecek-içecek hizmetleri için harcama yapmıştır.

Memnuniyet ölçeğinde yer alan alt yapı, üst yapı, görsel peyzaj ve tanıtım gruplarının memnuniyetine ilişkin frekans analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda katılımcıların, yürüyüşlerinden genel olarak yüksek oranda memnun kaldıkları görülmüştür. En iyi seyahat deneyimlerinden biri olarak adlandırdıkları Likya Yolu, beklentilerini yüksek oranda karşılamıştır. Katılımcıların Likya Yolu’nu tekrar ziyaret etme ve çevresindekilere tavsiye etme eğiliminde oldukları tespit edilmiştir.

Araştırma kapsamında gerçekleştirilen analizler sonucunda hipotezlerin genel değerlendirme sonuçları Tablo 36’’da verilmiştir.

Tablo 36. Araştırma hipotezlerinin genel değerlendirme sonuçları

Hipotezler Sonuç

H1: Likya Yolu yürüyüşçülerinin memnuniyet düzeyleri cinsiyetlerine göre

farklılık göstermemektedir. Reddedildi.

H2: Likya Yolu yürüyüşçülerinin memnuniyet düzeyleri yaşlarına göre

farklılık göstermemektedir. Reddedildi.

H3: Likya Yolu yürüyüşçülerinin memnuniyet düzeyleri medeni

durumlarına göre farklılık göstermemektedir. Kabul Edildi.

H4: Likya Yolu yürüyüşçülerinin memnuniyet düzeyleri öğrenim

Tablo 36.’nın devamı

H5: Likya Yolu yürüyüşçülerinin memnuniyet düzeyleri ortalama aylık

gelir düzeylerine göre farklılık göstermemektedir. Reddedildi.

H6: Likya Yolu yürüyüşçülerinin memnuniyet düzeyleri mesleklerine göre

farklılık göstermemektedir. Reddedildi.

H7: Likya Yolu yürüyüşçülerinin memnuniyet düzeyleri uyruklarına göre

farklılık göstermemektedir. Reddedildi.

Araştırmada yalnızca H3 ve H4 hipotezi kabul edilmiştir. H1 hipotezinin kabul edilmeme sebebi: Tanıtım grubunun, cinsiyete göre farklılık göstermesidir. Bu durum, kadınların tanıtıma daha çok önem verdiğini göstermektedir. H2 hipotezinin kabul edilmeme sebebi: 40 yaş ve üzeri katılımcıların, tüm gruplarla arasında farklılık olmasıdır. Bu durum, yürüyüş parkuru ve çevresinin sahip oldukları olanaklardan, diğer gruplara göre daha az memnun kaldıklarını göstermektedir. H5 hipotezinin kabul edilmeme sebebi: Ortalama aylık gelir düzeyi 10.501 TL ve daha fazla olan grubun, tanıtım konusunda diğer tüm gruplarla arasında anlamlı bir farklılık olmasıdır. Bu durum, gelir seviyesi yüksek bireylerin de tıpkı kadınlar gibi, tanıtıma daha çok önem verdiğini göstermektedir. H6 hipotezinin kabul edilmeme sebebi: Alt yapı, üst yapı ve tanıtım için; emekliler ile tüm meslek grupları arasında ve öğrencilerin de emeklilerin yanı sıra özel sektör çalışanları ile arasında fark bulunmasıdır. Ayrıca görsel peyzaj için; emeklerin, kamu çalışanları ve öğrencilerle arasında ortalamalar yönünden farklılık tespit edilmiştir. H7 hipotezinin kabul edilmeme sebebi ise, üst yapı ve tanıtımın uyruğa göre farklılık göstermesidir. T.C. vatandaşı olmayan bireylerin, üst yapı ve tanıtıma daha çok önem verdiği anlaşılmaktadır. Hipotez sonuçlarının genelinde tanıtım, önem verilen ve eksik görülen bir unsur olmuştur. Ayrıca emeklilerin, dolayısıyla 40 yaş ve üzeri katılımcıların diğer gruplara nispeten daha an memnun kaldığı görülmüştür. Bu durum, beklentilerin rota olanakları ile örtüşmediğini göstermektedir. Genel itibariye katılımcıların doğal unsurlara yönelik memnuniyetlerinin yüksek olduğu fakat insanlar tarafından yaratılan olanakların yetersiz olduğu sonucuna varılmıştır.

Ayrıca katılımcılara, isteğe bağlı olarak cevaplandırılmak üzere 7 adet açık uçlu soru yöneltilmiştir. Yöneltilen sorular ve verilen yanıtlar aşağıdaki gibidir:

Daha önce yürüyüş gerçekleştirdiğiniz rotaların adı nelerdir?

Katılımcıların verdiği cevaplar doğrultusunda; Fethiye yürüyüş parkurları, Kaçkarlar, Pamukova-Yuvacık, St. Paul, İstiklal, Karia, Frig Vadisi, Kurtuluş, Efes-Mimas, Evliya Çelebi, Mimar Sinan, Idyma, Gastronomi, Hitit, ve İstiklal rotalarında yürüyüşler gerçekleştirildiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu rotalar arasında en fazla yürünen ve tercih edilen rota Karia’dır.

Yürüdüğünüz rotaların en çok hangisinden/hangilerinden memnun kaldınız?

Likya Yolu üzerinde alternatif rotalar ile birlikte 33 adet etap bulunmaktadır. Katılımcılar yürüyüşleri esnasında en fazla Faralya-Kabak Plajı rotasından memnun kalmışlardır. Bunun dışında Likya Yolu’nun başlangıç rotası olan Ovacık Faralya, Kabak-Alınca, Kaş-Limanağzı, Çayağzı-Demre/Myra, Adrasan-Çıralı ve Üzümlü- Gelemiş/Patara rotaları da en çok memnun kalınan rotalardandır.

Yürüdüğünüz hangi rotada/rotalarda işaretlemeleri eksik buldunuz?

Katılımcıların büyük bir çoğunluğu bu soruya “genel itibariyle eksik” şeklinde yanıt vermişlerdir. Özellikle rota belirtilecek olursa, Alınca-Sidyma-Bel, Alınca-Gey-Bel, Bel-Gavurağılı, Kalkan-Sarıbelen, Sarıbelen-Gökçeören, Yukarı Kuzdere-Göynük Yaylası rotaları işaretleme eksikliğinin yoğun hissedildiği rotalardır.

Likya Yolu denildiğinde aklınıza gelen ilk üç kelime nedir?

Katılımcıların bu soruya en çok verdikleri yanıtlar; manzara, doğa, kamp, spor, huzur, terapi, mutluluk, özgürlük, miras, tarih, plajlar, sessizlik, kültür, sanat, tarih, organik olmuştur.

Likya Yolu yürüyüşünüz esnasında sizi en fazla etkileyen yerler ve unsurlar nelerdir?

Katılımcılar bu soruyu yanıtlarken en çok etkilendikleri unsurlardan ziyade yer ismi vermişlerdir. Bu yerler arasında; Demre, Yanartaş, Kabak Koyu, Kaş, Adrasan, Kelebekler Vadisi, Kekova, Gelidonya Feneri, Phaselis, Korsan Koyu, Sdyma, Myra

yer almaktadır. Unsur niteliğinde verilen yanıtlar ise; yerel halkın yardımsever tavırları, eşsiz manzaralar, yabani yaşam şeklindeki genel ifadelerden oluşmaktadır.

Likya Yolu yürüyüşünüz esnasında sizi en fazla rahatsız eden ya da eksikliğini hissettiğiniz unsurlar nelerdir?

Katılımcılar yürüyüşleri esnasında en çok; mobil uygulamaların yetersizliğinden, işletmelerdeki fiyatların yüksekliğinden, su kaynaklarının yetersizliğinden, çevre kirliliğinden, yönlendirme levhalarının eksikliğinden, kötü niyetli işletmelerden, hizmet kalitesinin düşüklüğünden ulaşım olanaklarının kısıtlılığından, tarihi mekânlara erişim ücretinin yüksekliğinden, terör korkusu yaşadıklarından, yabani hayvan tehlikesinin fazla olmasından, yapılan restorasyonların yapılara uygun olmadığından, yönlendirme levhalarının işletmeler tarafından değiştirilmesinden rahatsız olduklarını dile getirmişlerdir.

Likya Yolu yürüyüşünüz kapsamında yerel yöneticilere önerileriniz nelerdir?

Katılımcılar yaşadıkları problemlere yönelik; yerel yönetimin destinasyonlara daha fazla katkı sağlamaları gerektiğini, su kaynakları yetersizliğine çözüm bulunması gerektiğini, işaretlemelerin ve yönlendirme tabelalarının yenilenmesi gerektiğini, koruma bekçilerinin olması gerektiğini, yürüyüşçüler için dinlenme tesisleri yapılabileceğini, hizmet kalitesinin artırılması gerektiğini, flora ve fauna bilgilendirme panolarının artırılması gerektiğini, daha fazla tanıtım yapılması gerektiğini, ulaşım ve işletmelerdeki fiyatlara müdahale edilmesini, peyzaj tasarıma önem verilmesini, etaplara yakın yerleşim bölgelerinde açık hava etkinliklerinin artırılmasını, şehir merkezlerinde ücretsiz internet hizmeti sağlanmasını talep etmişlerdir.

SONUÇ VE ÖNERİLER

Dünya genelinde yaşanan gelişmeler, yaşam koşulları gibi faktörler bireylerin istek ve beklentilerini büyük oranda etkilemektedir. İşletmelerin, sürekli değişim halinde olan bu istek ve beklentilere yönelik süreçten zararsız çıkabilmesi için, hitap ettiği kitleyi tanımlayıp faaliyetlerini buna göre sürdürmesi gerekmektedir. Bireylerin bu davranışları yalnızca işletmeleri değil, destinasyonları da büyük oranda etkilemektedir. Destinasyonların hedef kitlesinin belirleyici özelliklerini saptayarak, çalışmalarını buna göre yürütmesi gerekmektedir.

Turist memnuniyeti sağlamak, destinasyonlar adına önem arz eden bir konudur. Yeni turistler çekme çabası göstermektense, var olan turistlerin sadakatini kazanmayı tercih eden destinasyonlar daha başarılı olacaktır. Çünkü memnun bir turist, o destinasyonu hem tekrar ziyaret etmek isteyecek hem de yakınlarına tavsiye ederek merak uyandırmayı başaracaktır. Bu konuya ilişkin bilincin yerel yönetim ve yerel halka aşılanması gerekmektedir.

Likya Yolu, Türkiye’nin işaretlenen ilk kültür rotasıdır. İçinde barındırdığı doğal, kültürel ve tarihi değerler ile ülkemizde bulunması büyük bir şanstır. Bu araştırmada Likya Yolu ve çevresinin sahip olduğu olanaklara yönelik memnuniyet düzeylerinin belirlenmesi esas alınmıştır. Likya Yolu’nda bulunan 33 rotadan herhangi birinde ya da birkaçında yürüyüş gerçekleştiren turistlere uygulanmak üzere bir anket formu oluşturulmuştur. Yürüyüşçülerin demografik özellikleri ile Likya Yolu deneyimi öncesi ve sonrasına ait bilgiler öğrenilmiştir. Memnuniyet düzeyleri ise alt yapı, üst yapı, görsel peyzaj ve tanıtımdan oluşan memnuniyet ölçeği ile belirlenmiştir.

Yürüyüşçülerin, Likya Yolu’nun alt yapısına yönelik en fazla memnun kaldıkları nokta rotanın güvenliği olmuştur. Antalya kısmındaki etaplarda, son dönemlerde terör olaylarının başladığı ve buna ilişkin kısıtlamalar getirildiği öğrenilmiştir. Bazı turistik mekânlara erişim, yalnızca günübirlik ya da birkaç saatlik sağlanabilmektedir. Tehlike durumuna göre zaman zaman karayolu ulaşımı yasaklanmaktadır. Yasak bulunmadığı zamanlarda da gece kamp kurulmasına izin verilmeyen bu özel bölgelere yürüyüşçüler çok fazla uğramamaya başlamıştır.

Bahsedilen olaylara rağmen yürüyüşçülerin en çok güvenlik konusunda memnun olmaları dikkat çekici bir noktadır. Rotanın doğada yer almasından dolayı sağlık hizmetlerine erişim sağlanamamaktadır. Yürüyüşçüler gerekli malzemeleri yanlarında bulundurarak önlemlerini almalıdır. Yazın bitiminde yürüyüşlerine başlayan turistlerin problem yaşadığı bir diğer nokta su kaynaklarının sınırlılığıdır. Ülke genelinde su kaynağı konusunda ciddi bir alt yapı problemi bulunmaktadır. Dünyanın birçok ülkesinde bu duruma bir çözüm bulunmuşken, Türkiye’de halen bir çözüm önerisi geliştirilememiştir. Veri toplama aracının uygulandığı dönemde Likya Yolu’na yönelik bir mobil uygulama bulunmamaktadır. Ancak kısa bir süre sonra üç farklı rota için mobil uygulama geliştirilmiştir. Bir diğer memnun kalınmayan nokta ise temizlik konusu olmuştur. Özellikle gerçekleştirilen rekreatif etkinlikler sonrasında etaplar üzerinde ciddi bir kirlilik yaşanmaktadır. Çevre kirliliğinin yanı sıra rota üzerinde bulunan işletmeler de hijyen konusunda oldukça yetersizdir. Özellikle lavaboların temizliği, hem Likya Yolu’nun hem Türkiye’nin önemli problemlerinden biridir.

Likya Yolu çevresinde yer alan plajlar, Türkiye’nin en gözde plajlarındandır ve ülke genelinde yoğun talep görmektedir. Güzergâh üzerinde birçok konaklama, yiyecek- içecek ve ihtiyaçların karşılanabileceği küçük çaplı işletmeler bulunmaktadır. Bu işletmelerin sunduğu hizmet kalitesi ile uygulanan fiyat politikası arasında oldukça büyük bir fark olduğu gözlemlenmiştir. Likya Yolu ve çevresinde her ne kadar kültürel etkinlik ve festivallerin az olduğu söylense de belirli zaman aralıklarında etkinlikler gerçekleştirilmektedir.

Likya Yolu yürüyüşü için yılın en uygun ayları: Sonbaharda Eylül, Ekim ve hava şartlarının değişiminden dolayı ilaveten Kasım, ilkbaharda ise Nisan ve Mayıs aylarıdır. Söz konusu aylarda iklim koşulları kamp, yürüyüş ve rekreatif etkinlikler için oldukça uygundur. Likya Yolu, sahip olduğu flora ve faunasıyla da ön plana çıkmaktadır. Ancak rota üzerinde flora ve fauna bilgilendirme panosu bulunmamaktadır.

Likya Yolu’nun tanıtım faaliyetlerinin özellikle sosyal medya üzerinden artmasıyla birlikte ziyaretçi sayısının artış göstereceği düşünülmektedir. Fakat 2018 sonbahar

döneminde, beklenen turist sayısına ulaşılamadığı sonucu, hem yerel halk hem işletmeler açısından onaylanmıştır. Yürüyüşçülerin görüşleri doğrultusunda destinasyonların ve konaklama işletmelerinin tanıtımının yapıldığı, ancak mobil uygulamalara yönelik tanıtımının çok fazla yapılmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu durum, daha önce bahsedildiği üzere veri toplama sürecinde bir mobil uygulamanın geliştirilmiş olmaması ile alakalıdır. Ayrıca geçmiş dönemlerde, özellikle Avrupa ülkelerinden gelen birçok turiste ev sahipliği yapan Likya Yolu’nda yürüyen yabancı turistlerin sayısı günümüzde azalış gösterdiği görülmüştür. Bu duruma neden olan bileşenler aşağıda verilmiştir:

Ülke algısı: Türkiye’de yürüyüşler genellikle gruplar halinde gerçekleştirilmektedir.

Özellikle Avrupalı turistler yürüyüşlerini, kalabalık ortamlardan ziyade bağımsız gerçekleştirmeyi tercih etmektedir.

Çevre kirliliği: Avrupalı turistler çevre kirliliği konusunda oldukça duyarlıdır. Likya

Yolu parkurlarının rutin kirliliğinin yanı sıra, gerçekleştirilen etkinlikler ve büyük çaplı organizasyonlar sonucunda çevre kirliliği oldukça artmaktadır.

Yerel halkın genel tavrı: Bölgenin yerel halkı Likya Yolu’nun açılışının

gerçekleştirildiği ilk yıllardaki doğallığını kaybetmiş, zamanla gelen yabancı turistlere yalnızca ticari odaklı bakmaya başlamıştır.

İşletmelerin kötü niyetli yaklaşımı: Bazı kötü niyetli işletmelerin yönlendirme

levhalarının yönünü değiştirerek, yürüyüşçüleri kendilerine yönlendirdikleri öğrenilmiştir. Ayrıca gelen Türk yürüyüşçüler ile yabancı yürüyüşçülere uygulanan fiyat politikası arasında çok büyük fark olduğu gözlemlenmiştir.

Yerel yönetimin duyarsızlığı: Yerel yönetimin; çevre kirliliği, alt yapı eksiklikleri,

işletmelerdeki fiyat düzenlemesi konusundaki duyarsızlığı yabancı turistlerin bölgeyi ziyaretini etkilemiştir.

Araştırmadan elde edilen tüm veriler ışığında yerel yöneticilere, yerel halka, işletmelere ve gelecekte bu alanda çalışma yapacak araştırmacılara öneriler geliştirilmiştir.

Yerel yöneticilere öneriler:

 Su kaynağı olanaklarının artırılması,  Çevre kirliliğine yönelik tedbirler alınması,

 Yönlendirme levhalarının artırılması ve hâlihazırda bulunanların yenilenmesi,  Ulaşım olanaklarının artırılması ve probleminin çözülmesi,

 Tarihi mekânlara erişim ücretinin daha makul bir seviyeye indirgenmesi,  Herhangi bir terör olayı duyumunda ziyaretçilerin koruma altına alınması,  Tarihi mekânların restorasyonlarının gözden geçirilmesi gerektiği,

 Dinlenme tesisi gibi işletmelerin artırılması,

 İşletmelerin uyguladığı fiyat politikasının düzenlenmesi,

 Flora ve fauna bilgilendirme panolarının düzenlenmesi ve eksik bölgelerin tamamlanması,

 Turistik bilgilendirme merkezlerine alanında uzman kişilerin getirilmesi,  Tanıtımın destinasyona zarar vermeyecek ölçüde artırılması,

 Etaplara yakın yerleşim bölgelerinde açık hava etkinliklerinin düzenlenmesi,  Şehir merkezlerinde ücretsiz internet erişimi sağlanması,

 Kültür rotaları adına kurulmuş derneklerle işbirliği halinde olunması,  Emniyet önlemlerinin artırılması,

 Peyzaj tasarımına önem verilmesi gerekmektedir. Yerel halka öneriler:

 Gerçekleştirilecek tanıtım faaliyetlerine yönelik ılımlı bir tutum içerisinde olunması,

 Ziyaretçilere karşı saygılı, ilgili ve yardımsever olunması,  Yerel yönetimin gerçekleştireceği politikalara destek olunması,

 Likya Yolu ziyaretçilerinin onların için bir gelir kaynağı olacağının farkına varılması, ancak onların tamamen ticari bir unsur olarak görülmemesi gerekmektedir.

İşletmelere öneriler:

 Konaklama, yiyecek-içecek ve diğer hizmetlere ilişkin sunulan fiyatların azalacak şekilde yeniden düzenlenmesi,

 Fiyatlardaki artışa rağmen hızla düşen hizmet kalitesinin iyileştirilmesi,  İşletmelerde hijyenin üst düzeyde tutulması,

 Ürün çeşitliliğinin artırılması gerekmektedir.

Gelecekte bu konuda çalışma yapacak araştırmacılara öneriler:

 Son yıllarda Likya yürüyüşünü gerçekleştiren yabancı turist sayısı giderek azalmaktadır. Bu azalışın nedenlerine yönelik araştırmalar yapılabilir.

 Daha önce hiçbir rota yürüyüşünde bulunmayan bireylerin neden ilk işaretlenen ya da en popüler olan rotaları tercih etme nedenlerini bilimsel olarak açıklayan bir çalışma yapılabilir.

 Benzer araştırmalar Likya Yolu haricindeki diğer kültür rotaları üzerinde gerçekleştirilebilir.

KAYNAKÇA

Akşit, İ. (2006). Işık Ülkesi Likya. İstanbul: Akşit Kültür ve Turizm Yayıncılık. Akşit, O. (1967). Likya Tarihi. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Matbaası.

Alp, A. O. (1998). Şehircilik Açısından Romanizasyon Sürecinde Likya Kentleri. Yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Altunel, M. C. (2013). Turistlerin Beklentileri ve Deneyimleme Kalitesinin Tavsiye

Etme Kararına Etkisi: Müze Ziyaretçileri Üzerine Bir Araştırma. Doktora

tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. Andriake Ören Yeri ve Likya Uygarlıkları Müzesi. (2018). Antalya.

Ardahanlıoğlu, B. R. Z. & Çınar, İ. (2013). Likya Yolu Güzergâhı Fethiye Etabının

Rekreasyon Olanakları ve Ekoturizm Kapsamında Değerlendirilmesi. 3.

Uluslararası Coğrafya Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri, Antalya.

Ashton, R. J. J. & Meadows, A. R. (2008). The Letoon Deposit: Lycian League Coinage, Rhodian Plinthophori, and Pseudo-Rhodian Drachms from Haliartos (yet again) and Asia Minor. The Numismatic Chronicle (1966-), 168, 11-134.

Ataberk, E. (2007). Tur Operatörlerinin Paket Tur Organizasyonlarında Hizmet

Kalitesi ile Müşteri Tatmini Arasındaki İlişkileri Belirleyen Faktörler: İzmir İli Örneği. Yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler

Enstitüsü, İzmir.

Aytaç, A. İ. (2015). Hizmet Kalitesinin Servqual Modeli ile Ölçülmesi ve Eğitim

Sektöründe Bir Uygulama. Yüksel lisans tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal

Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Backman, S. J. & Crompton, J. L. (1991). The Usefulness of Selected Variables for Predicting Activity Loyalty. Leisure Sciences, 13, 205-220.

Backman, S. J. & Veldkamp, C. (1995). Examination of the Relationship between Service Quality and User Loyalty. Journal of Park and Recreation

Administration, 13(2), 29-41.

Bagozzi, R. (1995). Reflecting on Relationship Marketing in Consumers Markets.