AraĢtırmanın birinci problemi 'Okul yöneticilerinin görevlendirilmesinde neden böyle bir uygulamaya gidilmiĢtir?' Ģeklinde belirtilmiĢtir. Katılımcıların uygulamanın gerekçeleri ile ilgili algıları Tablo 1'de verilmektedir.
24 Tablo 1.
Uygulamanın Gerekçeleri İle İlgili Görüşler
TEMALAR KODLAR KiĢi sayısı
DEĞĠġĠM
Dinamizm 6
Gençlere fırsat tanımak 8
BaĢarıyı ve baĢarısızlığı tespit etmek 10
Emekliliğe teĢvik 4
Yeniliğe ayak uyduramayanları elemek 3
Kendini geliĢtirmeye teĢvik etmek 2
GÜÇ ODAKLARI
Sendikal etki 4
Siyaset 6
Siyasi kadrolaĢma isteği 13
OBJEKTĠFLĠK
Sözlü sınav kayıt 1
ĠĢi ehline bırakmak 6
Liyakat 6
PERFORMANS
Aynı yerde uzun süre görev yapmanın sıkıntıları 2
Monotonluk 1
Performans artırmak 1
KAZANILMIġ HAK
Müdürlükten öğretmenliğe geçiĢ 2
Kadrolu yönetici olmalı 1
Genel idari hizmetler sınıfı 1
Müdür yardımcılığı sınavla olmalı 1
UYGULAMA
Değerlendirdikleri kiĢileri tanımıyorlar 1 TEOG, PYBS baĢarısı ve okul düzeni dikkate alınmalı 1 Ek-1 ve Ek-2 from kriterleri yeterli değil 2 EĞĠTĠM
Yüksek lisans ve doktora puanı artırılmalı 1
Ġkinci üniversite eklenmeli 1
Hizmet içi eğitim eklenmeli 1
Tablo 1'de katılımcıların uygulamanın gerekçeleri ile ilgili algıları verilmiĢtir. GörüĢler değiĢim (33), güç odakları (23), objektiflik (13), kazanılmıĢ hak (5), performans (4), uygulama (4) ve eğitim (3) temaları altında toplanmaktadır.
Katılımcılar uygulamanın gerekçelerini dile getirirken yapılan değiĢikliklerin yenilik ve değiĢim amacıyla yapıldığını fakat uygulama esnasında güç odaklarının etkisinin çok olduğunu bu durumun objektiflik, liyakat gibi kıstasları ortadan kaldırdığını ifade etmiĢlerdir. Katılımcılar beklenenin gençlere fırsat tanıma, mesleğe dinamizm katma, baĢarısızları eleme, teknolojiye ve yeniliğe ayak uyduramayanları emekliliğe teĢvik etme, kendini değiĢtirmek için kiĢiyi yönlendirme gibi maddelerle ifade ederken okul yöneticiliğinin kazanılmıĢ bir hak olduğunu, kadrolu, hizmet sınıfı değiĢtirilmiĢ bir
25
yöneticinin daha etkili ve verimli olacağını belirtiyorlar. Ġki kiĢi müdürlükten öğretmenliğe geçiĢinin sıkıntılar doğuracağını ifade ederken uygulama aĢamasında okul yöneticilerini değerlendiren kiĢilerin yöneticileri tanımadığını, ek-1 ve ek-2 formlarının bu değerlendirme için yeterli olmadığını kiĢiyi değerlendirilirken okul düzeni, sınav baĢarısının dikkate alınması gerektiğini söylüyorlar. Değerlendirmede kullanılan ölçütlerden yüksek lisans, doktoraya verilen puanın artırılması, hizmet içi eğitim ve ikinci üniversite gibi maddelerin eklenmesinin gerektiğini ifade ediyorlar. Tüm bunlar yapılırken objektiflik ilkesinin önemli olduğunu ve bu konuda endiĢe taĢıdıklarını vurguluyorlar. Uygulamanın gerekçeleriyle ilgili hiçbir fikri olmadığını, mantıklı bulmadığını, angarya olduğunu, öğretmenlik mesleğinden kopmamak adına yapıldığını, müdür yardımcısının sınavla görevlendirilmesinin doğru olacağını ifade edenlerin sayısı ise birdir. Uygulamanın okul yöneticilerinin uzun süre aynı okulda çalıĢmasının getirdiği olumsuz sonuçları ortadan kaldırmak adına yapıldığını, dört yıllık görevlendirme uygulaması performans tabanlı yapılmazsa istenilen değiĢimin sağlanamayacağını belirtiyorlar.
Katılımcılar uygulamanın gerekçeleriyle ilgili görüĢlerini Ģu Ģekilde belirtmiĢlerdir:
K2. Bu uygulamanın gerekçesinin insanların performansını artırmak olduğunu
düşünüyorum. Performansı düşük olan ve yöneticilikte başarısız olan kişilerin de yöneticilik görevlerini sona erdirerek öğretmenliğe dönmelerini sağlamak.
K5. Yönetici yetiştirmede ve atamada sıkıntı çeken bir ülke olarak. Yeni bir taze kan
getirmek istediler sanırım. Mevcut yöneticilerinin kendi malı olmaktan çıkarmak istediler okulları. Monotonluğu ortadan kaldırmak istemiş olabilirler. Bir de emekliliğe teşvik etmek istemiş olabilirler bazı yöneticileri.
K15. Siyaset ve sendikaların eğitimde de söz sahibi olarak aynı zihniyetteki kişileri yönetici
olarak göreve getirmek ve kadrolaşmak.
K17..Bizler yönetici olarak atanmadık öğretmen olarak atandık. Yöneticilik daha sonradan
verilen bir görev bir unvan. Yıllardır yöneticilik yapan arkadaşlar var. Başarısız da olsa hiçbir şey yapmasa da kimse onu o görevden alamıyor ben müdürüm diyor. Adam ölene kadar ben müdürüm diyor bir sıkıntı olduğunda da mahkemeye başvurup ben hakkımı ararım diyor ve haklı çıkıyor yöneticiliğe devam ediyor. Yöneticilerimiz hala eski zihniyette, gelişime yeniliklere açık değil. Hala amir memur ilişkisini yürüterek işlerin hallolacağını savunuyorlar, eski durumu muhafaza etmek istiyorlar.Bu yönetmelikle genç
26
kişilere yenilikçi insanlara fırsat kapısı açılmış oldu. Kişilerin yetenekleri kabiliyetleri oranında yeni okul yöneticilerinin seçilmesi sevindirici bir durum. Yöneticiler genç kişiler olmalı. Genç insanın enerjisi daha fazladır. Öğretmenlere ve öğrencilere diğer çalışanlara o enerjisini daha fazla yansıtır. Önceki müdürlere karşı öğretmenlerin bakış açısı amiriymiş gibi değil de bir büyüğüymüş sanki babasıymış gibi saygı duyuyorlardı bu da işlerin yürümesinde sıkıntılara yol açıyordu. Belirli bir yaşı geçmiş kişilerin yöneticilikte devam etmesi sıkıntı oluşturmaktadır. Öğretmenlik yapması da verimli olmaz bir şekilde iyileştirme yapılıp emeklilik yaşı düşürülüp emekliliğe teşvik edilebilir. Genç, azimli kişilerin önü açılmalı ve onlara fırsat verilmeli. Yöneticiler aldığı maaşa balkıyor başarı veya başarısızlıkla ilgilenmiyor. Başarısız da olsa hak etmese de herkes görevini sürdürüyor. Futbol takımı gibi olmalı bazen yedeğe alınmalı. Bayrak yarışı gibi düşünelim veya herkes kendinden sonrakine bayrağı teslim etmeli. Bu işi yöneticiliği iyi yaptığına inanıyorsan tekrar gir sınava tekrar kazan madalyayı al. Milli takıma seçmeler gibi olmalı. En iyi olan seçilmeli.
K19. Performansı yetersiz kişilerin hala görevine devam etmesi. Yöneticiliği kendi bildiğini
okumak olarak düşünen, yeniliklere açık olmayan kişileri harekete geçirmek. Emekliliği yaklaşmış çağa ayak uyduramayan kişileri emekli etmek. Genç öğretmenlere fırsat vermek. Tabi kötü senaryo ise adam kayırmak olabilir.
Tablo 2'de Okul yöneticisinin uzun süre aynı okulda görev yapmasının avantajlarıyla ilgili bulgular verilmiĢtir.
Tablo 2.
Uzun Süre Aynı Okulda Görev Yapmanın Avantajları İle İlgili Görüşler
TEMALAR KODLAR KiĢi Sayısı
KURUM KÜLTÜRÜ
Okul, öğretmen, öğrenci, veli ve çevreyi tanıma 16 Okulun zayıf ve güçlü yönlerini bilme 2
Velilerle iĢbirliği içinde olma 2
Kaynakları iyi kullanma 2
Kendi sistemini oluĢturma 2
TECRÜBE
Sahiplenme 2
Misyon ve vizyon oluĢturma 1
Uzun vadede plan 2
Sorun önceden kestirilebilir 1
27
K10. a) Uzun süre yapılan görevlerde sıradanlaşma olduğu açık. Belirli kriterlere göre
belirli sürelerde 8-10 yıl gibi değişiklikler olumlu olur. Bu süre keyfi ve kısa olursa boşluklar ve verimsizlikler yaşanabilir.
K13. a) Okulu tanır, artı eksi yönlerini bilir, çevre ile ilişkileri gelişir, veli ile diyaloğu
daha iyi hale geliri öz kaynakları daha iyi kullanır, çevresel imkânları daha iyi kullanır.
K14. a) Uzun süre aynı okulda görev yapmanın avantajları tecrübeli oluyor insan
çevreyi, öğrenciyi ve veliyi tanıyor, biliyor. Sahiplenme duygusu açısından olumlu. Çükü yıllardır insan aynı yerde görev yapıyor ve orayı sahipleniyor. Sahiplendikçe de iş yapma isteği artıyor.
Katılımcılar uygulamanın gerekçelerini sıralarken uzun süre aynı kurumda görev yapmanın getirdiği sıkıntıları ortadan kaldırmak adına böyle bir uygulamaya gidildiğini dile getirmiĢlerdir. Bu durumun avantaj ve dezavantajını ise tablo 2 ve tablo 3'de ifade etmiĢlerdir.
Tablo 3'de Okul yöneticisinin uzun süre aynı okulda görev yapmasının dezavantajlarıyla ilgili bulgular verilmiĢtir.
Tablo 3.
Uzun Süre Aynı Okulda Görev Yapmanın Dezavantajları İle İlgili Görüşler
TEMALAR KODLAR KiĢi Sayısı
ANTĠ DEMOKRATĠK YAPI
Kendi malı gibi görme 4
Sahiplenme 1
DiktatörleĢme 1
SAMĠMĠYET
Suiistimal 1
Veli ve öğretmenle iletiĢim sorunu 1
Yaptırım uygulayamama 1
KURUM KÖRLÜĞÜ
HantallaĢma (Monotonluk) 9
DuyarsızlaĢma (Hatalarını fark edememe) 5
Kendini yenileyememe 3
BAġARISIZLIK
Vizyon oluĢturamama 2
Motivasyon düĢüklüğü 6
28
K8. Okul müdürü bir okulda uzun süre kalmamalı.7-8 yıl gibi bir sürede görev yerleri
değiştirilmeli. Monotonluk oluşur, yeniliklere kapalı olurlar.
K17.Okul yöneticilerinin uzun süre aynı okulda görev yapmasının dezavantajları okulda
monotonluğa sebep olur, heyecan biter. Yeni yüzler dinamikliği artırır.
K18. Aynı yerde uzun süre çalışıldığında eksikleri fark etmek daha zorlaşır. Monotonluk
oluşabilir. Veli, öğretmen ve idare arasındaki ilişkilerde sıkıntılar oluşabilir profesyonellik açısından.
K19. Okul yöneticilerinin uzun süre aynı okulda görev yapmasının dezavantajları
monotonluk oluşturabilir. Demokratik ortamın oluşumunu engelleyebilir. Kendini yenileme gibi bir çabası olmayabilir.
Okul yöneticilerinin aynı okulda uzun süre çalıĢmalarından doğan sorunları katılımcılar Ģu Ģekilde ifade etmiĢlerdir. Yönetici okulu sahiplenir, kendi malı gibi görür, diktatörleĢir, bu durum anti demokratik bir yapı oluĢmasını sağlar, samimiyet suiistimal edilir. PaydaĢlarına yaptırım uygulayamaz, veli ve öğretmenlerle iletiĢim bozulur, kurum körlüğü, monotonluk, hantallaĢma, duyarsızlaĢma, hatalarını fark edememe, kendini yenileyememe, düzen oluĢturamama, motivasyon düĢüklüğü ve performansta azalma görülür. Katılımcılar, aynı okulda uzun süre çalıĢmanın avantajlarının da olduğunu bu durumun kurum kültürünün oluĢmasında avantaj sağladığını, okul-öğrenci veli-öğretmen ve çevreyi tanımayı kolaylaĢtırdığını ifade etmiĢlerdir. Yöneticilerin okulun güçlü ve zayıf yönlerini bildiklerini, kaynakları iyi kullandıklarını, bu durumun velilerle iĢ birliği içinde kendi sistemlerini oluĢturmalarına imkan sağladığını ifade etmiĢlerdir. Bunun yanı sıra yöneticinin okulu sahiplendiğini, misyon ve vizyon oluĢturduğunu, uzun vadeli planlar yapabildiğini, kurumu tanıma ve iyi iletiĢim sayesinde sorunları önceden fark ettiklerini ifade etmiĢlerdir.