Bu bölümde Gaziantep ilinde gümüş işlemeciliği ile uğraşan ustaların cinsiyet, yaş, eğitim, gümüş işlemeciliği ile ilgili bulgular yer almaktadır.
Anketten elde edilen veriler sonucunda Gaziantep ili gümüş işlemeciliği yapan bireylerin tamamını erkekler oluşturmaktadır.
Araştırmaya katılan ustaların yaşları incelenerek Tablo 1’de sunulmuştur.
Tablo 1. Ustaların Yaş Gruplarına Göre Dağılımı
Seçenekler n %
39 yaş üzeri 6 60
29-38 yaş arası 2 20
18-28 yaş arası 2 20
Toplam 10 100
Tablo 1 incelendiğinde 18-28 yaş arası ve 29-38 yaş arası grubun % 20 ile eşit değerde olduğuna 39 yaş üzeri % 60 ile en yüksek değere sahip olduğu saptanmıştır.
Tablo 1’de görüldüğü gibi araştırmaya katılan ustaların çoğunluğu orta yaş grubundandır. Gümüş işlemeciliğinde orta yaş grubu bireylerin çoğunlukta olması genç yaşta gümüş işlemeciliğine eğilimin son 10 yılda azaldığını göstermektedir. Gelecek yıllarda meslekte genç ve orta yaş grubunda yer alan birey sayısı ciddi anlamda azalacaktır.
Araştırmaya katılan ustaların öğrenim durumu incelenerek Tablo 2’de sunulmuştur.
Tablo 2. Ustaların Öğrenim Durumunu Gösteren Dağılım
Seçenekler n % Ortaokul 4 40 İlkokul 3 30 Lise 2 20 Lisans 1 10 Toplam 10 100
Tablo 2 incelendiğinde gümüş işlemeciliği yapan ustaların % 30’u ilkokul, %40’ ı ortaokul, % 20’si lise, % 10’u lisans mezunu olduğu görülmektedir. Araştırmada gümüş
işlemeciliği yapan ustaların büyük çoğunluğunun ortaöğretim mezunu olduğunu belirlenmiştir.
Tablodan da anlaşıldığı gibi lise ve lisans eğitimi almış kişilerin çeşitli nedenlerden dolayı mesleği tercih etmediği saptanmıştır. İlkokul ve ortaokul eğitimi almış kişilerin meslekte oldukları görülmektedir. Bu sonuçlar ile lise öncesi eğitimli kişilerin aile mesleğini devam ettirdikleri düşünüldüğünde meslek sahibi olma isteğinin az olduğunu söylemek mümkündür.
Araştırmaya katılan ustaların sanatı kimden öğrendiği incelenerek Tablo 3’de sunulmuştur.
Tablo 3. Ustaların Sanatı Kimden Öğrendiğini Gösteren Dağılım
Seçenekler n %
Ustasından 7 70
Aileden 3 30
Toplam 10 100
Tablo 3 incelendiğinde ustaların % 30’unun aileden, % 70’inin ustadan öğrendiği görülmektedir. Araştırmaya katılanların büyük çoğunluğunun gümüş işleme sanatını usta- çırak ilişkisiyle öğrendiklerini belirlenmiştir.
Araştırmaya katılan ustaların meslekteki çalışma yılına ilişkin dağılım incelenerek Tablo 4’de sunulmuştur.
Tablo 4. Ustaların Meslekteki Çalışma Yılına İlişkin Dağılımı
Seçenekler n % 15-20 yıl 6 60 1-5 yıl 2 20 5-10 yıl 1 10 10-15 yıl 1 10 10 100
Tablo 4 incelendiğinde ustaların % 20’si 1-5 yıl, % 10’u 5-10 yıl, %10’u 10-15 yıl, %60’ı 15-20 yıldır bu meslekle ile uğraştığı görülmektedir.
Araştırmada katılanların birçoğunun 15-20 yıldır bu mesleği yaptığı belirlenmiştir. Elde edilen verilerden ustaların 1995-2000 li yıllardan beri Türkiye’de ki eğitim durumu ve milli gelir gibi değişkenler göz önüne alındığında mesleğe ilginin olduğu saptanmıştır. Ancak 2015 yılı için esnaflık, sanatkarlık mesleğinin giderek azaldığı belirlenmiştir. Araştırmaya katılan ustaların gelir durumları incelenerek Tablo 5’de sunulmuştur.
Tablo 5. Ustaların Gelirinden Memnun Olma Durumun Gösteren Dağılım
Seçenekler n %
Evet 7 70
Hayır 3 30
Toplam 10 100
Tablo 5 incelendiğinde ustaların % 70’inin gelirinden memnun olduğu % 30’unun gelirinden memnun olmadıkları görülmektedir. Gümüş işlemeciliğinde kar oranının yüksek olması nedeniyle meslekteki bireyler kazançlarından memnun olduklarını söylemek mümkündür.
Araştırmaya katılan ustaların gümüş işlemeciliğine ayırdıkları zaman incelenerek Tablo 6’da sunulmuştur.
Tablo 6. Ustaların Gümüş İşlemeciliğine Bir Günde Ayırdıkları Zamanın Dağılımı
Seçenekler n %
7 saat üstü 7 70
5-7 saat 1 10
3-5 saat 1 10
Tablo 6 incelendiğinde ustaların % 10’unun 3-5 saat çalıştığı, % 10’unun 5-7 saat çalıştığı, % 70’inin 7 saat üstü çalıştığı bu grupta olmayanların % 10’luk küçük kısmının sadece satışta yer aldığı görülmektedir. 7 saat üstü olarak çıkan sonuçlarda Türkiye’de çalışma saatleri ile örtüşmektedir. Gümüş işlemeciliğinin diğer sektörlerdeki gibi çalışma saatlerinin olduğu görülmüştür.
Araştırmada Tablo 7’de mesleği yapma amaçlarının dağılımına bakıldığında birden fazla şık yer aldığı için toplam verilmemiştir.
Tablo 7. Ustaların Mesleği Yapma Amaçlarının Dağılımı
Seçenekler n %
Ekonomik kazanç sağlamak
için 7 50
Gümüş işlemeciliğini
yaşatmak için
6 43
Boş zamanları değerlendirmek için
1 7
Tablo 7 incelendiğinde ustaların % 50’si ekonomik kazanç sağlamak için, % 43’ü gümüş işlemeciliğini yaşatmak için, % 7’lik kısım boş zamanları değerlendirmek için bu mesleği yaptıkları görülmektedir. Bu değerlendirmeye göre mesleği kazanç için yaptıklarını söylemek mümkündür.
Araştırmada Tablo 8’de model tasarımlarında yararlanılan kaynakları gösteren dağılım da birden fazla şık yer aldığı için toplam verilmemiştir.
Tablo 8. Model Tasarımlarında Yararlandıkları Kaynakları Gösteren Dağılım
Seçenekler n %
Kendim tasarlıyorum 6 32
Eski örneklerden 5 26
Sipariş 5 26
Görsel kaynaklar 3 16
Tablo 8 incelendiğinde ustaların % 26 eski örneklerden, % 32 kendi tasarımları, % 16 yazılı kaynaklardan, % 26 sipariş üzerine yaptıkları görülmektedir.
Tablo 8’e göre ustaların çoğunluğu kendi tasarladığı ürünlerden yararlandıkları belirlenmiştir. Gümüş işlemeciliğinde kendi tasarımı olan kişiler ile eski örneklerden yararlanan kişilerin oranının yüksek olduğu görülmektedir.
Araştırmaya katılanların yaptığı ürünleri gösteren dağılım İncelendiğin de ustaların tamamının takı ile uğraştıkları yörede şekerlik, vazo, şamdan, ayna vb. dekoratif eşyaları yapmadıkları görülmüştür. Türkiye pazarında gümüş işlemeciliğinin sadece takıya yönelik olduğu görüşmesi ile kazancında takıdan olduğu çıkarımı yapmak mümkündür.
Araştırmaya katılan ustaların ürünlerdeki kullandıkları motifler incelenerek Tablo 9’da sunulmuştur.
Tablo 9. Ustaların Ürünlerde Kullandıkları Motiflerin Dağılımı
Seçenekler n %
Bitkisel motifler 5 50
Geometrik motifler 3 30
Hayvansal motifler 2 20
Toplam 10 100
Tablo 9 incelendiğinde ustaların % 50 bitkisel motifler, % 20 hayvansal motifler, % 30 geometrik motifler kullandıkları görülmüştür.
Araştırmada bitkisel motifin daha çok kullanıldığı belirlenmiştir.
Araştırmaya katılan ustaların gümüş işlemeciliğinde kullandıkları teknikler incelenerek Tablo 10’da sunulmuştur.
Tablo 10. Ustaların Gümüş İşlemeciliğinde Kullandıkları Tekniklerin Dağılımı
Seçenekler n %
Kabartma tekniği 10 100
Delik işi tekniği 10 100
Kakma tekniği 10 100
Savat tekniği 10 100
Kaplama-Yaldız tekniği 10 100
Çalma-Kazıma tekniği 10 100
Tablo 10 incelendiğinde gümüş işlemeciliğinde bütün teknikler kullanılmaktadır.
Araştırmaya katılan ustaların gümüş işlemeciliğinde kullandıkları malzemeleri temin de tamamının sıkıntı yaşamadıkları belirlenmiştir.
Araştırmaya katılanların gümüş işlemeciliğini nerede yaptıklarının dağılımı incelendiğinde % 100’ünün tamamı gümüş işlemeciliğini atölyeden başka bir ortamda yapmadıkları belirlenmiştir.
Araştırmaya katılan ustaların gümüş işlemeciliğinin tanıtımı hakkındaki yorumları incelenerek Tablo 11’de sunulmuştur.
Tablo 11. Gümüş İşlemeciliğinin Tanıtımını Yapma Durumları
Seçenekler n %
Hayır 5 50
Kısmen 4 40
Evet 1 10
Toplam 10 100
Tablo 11 incelendiğinde ustaların %10’u gümüş işlemeciliğinin tanıtımının yapıldığını, % 50’sinin gümüş işlemeciliğinin tanıtımının yapılmadığını, % 40’ının gümüş işlemeciliğinin tanıtımının kısmen yapıldığını ifade ettikleri görülmektedir. Araştırmaya katılan ustaların çoğunluğu gümüş işlemeciliğinin tanıtımının yapılmadığını belirtmişlerdir.
Araştırmaya katılan ustaların ürünlerin pazarlanması ile ilgili dağılımı incelenerek Tablo 12’de sunulmuştur.
Tablo 12. Ürünlerin Pazarlaması İle İlgili Dağılım
Seçenekler n %
Sipariş üzerine 7 70
Toptan çalışılıyor 3 30
Kendi imkanları ile 3 30
Tablo 12 incelendiğinde ustaların % 30’ünün toptan çalıştığı, % 70’ünün sipariş üzerine çalıştığı yine %30’ünün kendi imkanları ile pazarladıkları görülmektedir. Araştırmaya katılan ustaların çoğunluğunun sipariş üzerine çalıştıkları tespit edilmiştir.
Sipariş üzerine yapılan pazarlama yönteminin çoğunlukla çıkmasından dolayı mesleğin tanıtımının yapılmadığı ve esnafında bu konuda ciddi sorunları olduğu görülmektedir. Tanıtım ve pazarlama konusunda küçük esnafa verilebilecek olan eğitimler ya da reklam gibi yardımların artırılması gerekmektedir.
Araştırmaya katılan ustaların sanatı çocuklarına veya başkalarına aktarmayı gösteren dağılım incelenerek Tablo 13’de sunulmuştur.
Tablo 13. Ustaların Sanatı Çocuklarına veya Başkalarına Aktarmayı Gösteren Dağılım
Seçenekler n %
Öğretiyorum 7 70
Öğretmiyorum 3 30
Toplam 10 100
Tablo 13 incelendiğinde ustaların % 70 bu sanatı çocuklarına ve başkalarına aktarmayı düşündükleri, % 30 bu sanatı çocuklarına ve başkalarına aktarmayı düşünmedikleri görülmektedir. Araştırmaya katılan ustaların çoğunluğunun bu sanatı çocuklarına ve başkalarına aktarmayı düşündükleri belirlenmiştir.
Araştırmaya katılan ustaların yapılan ürünlerin satıldığı kişilere göre dağılımı incelenerek Tablo 14’de sunulmuştur.
Tablo 14. Yapılan Ürünlerin Satıldığı Kişilere Göre Dağılımı
Seçenekler n %
Yerli turist 7 50
Yabancı turist 6 43
Yöredekiler 1 7
Tablo 14 incelendiğinde ustaların yaptığı ürünlerin % 50’lik oranla yerli turistlerin, % 43’ü yabancı turistlerin, % 7’sinin yöredekiler tarafından alındığı tespit edilmiştir.
Bu değerlere göre gümüş işlemeciliğinin yöre halkı tarafından önem verilmediği söylemek mümkündür.
Araştırmaya katılan kişilerin gümüş işlemeciliğinde kullandıkları malzemenin ürün kalitesine etkisi dağılımı incelendiğinde gümüş işlemeciliğinde kullanılan malzemenin ürünün kalitesine etki ettiği görülmektedir.
Araştırmaya katılan ustaların gümüş işlemeciliğinde karşılaşılan sorunlar incelenerek Tablo 15’de sunulmuştur.
Tablo 15. Gümüş İşlemeciliğinde Karşılaşılan Sorunların Dağılımı
Seçenekler n %
Pazarlamada 8 82
Hammaddeyi elde etme 2 18
Toplam 10 100
Tablo 15 incelendiğinde % 18 hammaddeyi elde etme, %82 pazarlamada sorunlar yaşadığı görülmektedir. Araştırmaya katılan ustaların çoğunluğunun pazarlama konusunda sorun yaşadıkları gözlenmiştir.
İncelenen ve bilgi formlarında yer alan ürünlere ait veriler tablolar halinde sunulmuştur.