Alçı Panolu Yapı Elemanlarında Su ve Nem Kontrolü

Alçı panoların, dış hava koşullarına karşı korumasız dış yüzeylerde ve aşırı nemli ortamlarda kullanılması bir çok problemi de beraberinde getirmektedir. Bu nedenle, alçı panolar sauna, buhar banyoları ve benzeri mekanlarda kullanılmamalıdır. Ancak suya dayanıklı alçı panolar banyo, tuvalet ve mutfaklarda gerekli önlemler alındıktan sonra rahatlıkla kullanılabilirler.

Islak hacimlerde, su ve nem etkilerine karşı en iyi çözüm, bütün duvar yüzeylerinin fayansla yada plastik kaplamalarla kaplanmasıdır. Duvar yüzeyleri kaplanmadan önce, fayans yapıştırıcısı ile pano arasındaki aderansı arttırmak için, bütün pano yüzeyi uygun astarla astarlanmalıdır. Astar tam olarak kuruduktan sonra, kaplama malzemesi fayans yapıştırıcısıyla duvara yapıştırılır ve derzler, su ve nem geçirmeyen derz dolgusuyla doldurulur. Ancak duvarların, döşeme, küvet ve duş teknesi bileşim yerleri su yalıtımı amacıyla mastik macunla doldurulmalıdır.

Alçı panolar direk zemin ve küvet yüzeylerine oturtulursa, bu eklerden su alarak niteliklerini yitirebilirler. Bu nedenle ıslak hacimlerde, alçı panolarla zemin, duş teknesi ve küvet yüzeyleri arasında en az 6.5mm boşluk bırakılırken, zeminde uygulanan su yalıtımı da ,yerden 20cm yüksekliğe kadar alçı panolu duvar yüzeyinde de kesintisiz olarak devam ettirilmelidir.

ġekil 5.32 : Duş teknesi ve duvar birleşim detayı [16]

Farklı malzemeler arasındaki tüm derzler, kesintisiz olarak elastik mastiklerle doldurulup, su geçirimsiz hale getirilmelidir. Bu tür derzler, küvet ve duş teknesinin duvar ve döşeme ile birleştiği hatlarda , boru çıkış noktalarında, sabunluk, etajer gibi seramik elemanların duvarlarla birleştiği kenarlarda, döşeme ile duvar kaplamalarının birleştiği yerlerde, duvar köşelerindedir.[16,22]

6.SONUÇ

Bir hiyerarşik açılım çerçevesinde kurgulanan bu çalışmada, yapım sistemleri çeşitli yönlerden anlatılmış; kuru yapım sistemi ortaya konmuş; duvar ve tavan gibi yapı elemanlarında uygulanması bağlamında, alçı panonun kuru yapıma ilişkin uygulama ilkeleri ortaya konmaya çalışılmıştır.

Yapı teknolojisi ve malzemelerindeki ilerlemeler bir yandan yeni olanakların ortaya çıkışına neden olurken, öte yandan uygulamaya ilişkin çeşitli problemleri de beraberinde getirmiştir.

Genel olarak bir sınırlama ve yalıtma işlevi gören ve birey ve toplumun gereksinmelerini karşılama amacına yönelik olarak üretilen yapılar çeşitli etmenlere bağlı olarak şekillenir ve oluşurlar. İnsan eylemlerinin sürdürüldüğü mekanlar çeşitli yapı öğelerinden oluşur. Bu elemanların bir bütün oluşturacak şekilde düzenlenmesi yapım sistemini belirler. Yapım sistemleri genel olarak, ilkel, geleneksel ve endüstrileşmiş yapım sistemleri olarak sınıflandırılırlar. Genel olarak, endüstrileşmiş yapım sistemlerinin bir alt sistemi olarak değerlendirilse de; kuru yapım sistemleri tüm yapım sistemlerini kapsamaktadır. Ancak, günümüzdeki içeriği daha çok endüstrileşmiş yapımı ifade etmektedir. Kuru yapım sistemleri, ahşap konstrüksiyonlu, çelik konstrüksiyonlu ve prefabrike yapım alt sistemlerini kapsar. Bu üç sistemden, ahşap ve çelik yapım sistemleri bir başka yönden prefabrike yapım sistemleri kapsamında değerlendirilebilirler (bazı durumlarda tersi de mümkündür). Bu üç sisteminde kendilerine özgü avantaj ve dezavantajları vardır. Benzer şekilde, kuru yapı sistemleri bağlamında yapı elemanları da sistemleştirilebilir ve bir alt sistem olarak incelenebilirler.

Kuru yapı sistemlerinin oluşturulmasında en önemli malzemelerden birisi olan alçı panolar, yapıların iç duvar, tavan ve bölme yüzeylerini kaplamak ya da doğrudan bölme duvarı yapmak amacıyla kullanılırlar. Alçı panolar değişik işlevleri karşılamak üzere çeşitli biçimlerde üretilmişlerdir.

Alçı panolu yapılar çeşitli amaç ve ilkelere bağlı olarak kullanılabilirler. Bu çalışmada, konuyu sınırlayabilmek için, duvar ve asma tavan kapsamında alçı panoların uygulamaları incelenmiş ve uygulama ilkeleri ortaya konmaya çalışılmıştır.

Alçı panolu sistemlerin ortaya konup, sağladığı yararlar ve uygulamaya ilişkin ilkelerin belirlenmesiyle; yapı üretiminde yeni olanaklar ortaya çıkacak ve daha ekonomik, daha estetik ve yapı fiziği ilkelerine uygun daha çağdaş yapıların elde edilmesi mümkün olacaktır.

Çalışma sonucunda kuru yapım sistemleri ve alçı panolu sistemlere dair birtakım sonuçlar elde edilmiştir. Bunlar sistemlerin avantaj ve dezavantajları şeklinde gruplandırılabilir.

Alçı Panolu Konstrüksiyonun Avantajları  Yangın dayanımı  Ses kontrolü  Durabilite  Kuru konstrüksiyon  Hafiflik  Düşük montaj maliyeti  Hızlı montaj  Kolay dekorasyon

 Çok yönlülük, şeklinde sıralanabilir. Alçı panolu sistemlerin dezavantajları:

1. Alçı panolu duvar ve tavanlar, tuğla ve beton yapı elemanlarına göre sudan daha çok etkilenirler.

2. Alçı panolu duvar ve tavanlar üzerine asılacak dolap ve benzeri ekipmanlar için taşıyıcı çerçeve üzerinde önceden önlem almak gerekirken, tuğla, beton duvar ve tavanlarda bu gerekmemektedir.

3. Alçı panolu duvarlar darbelere karşı tuğla ve betona göre daha az dayanıklıdır ve daha az güven hissi verirler.

Kuru Yapım Sisteminin Avantajları:  İmalat süresi oldukça kısadır.

 Malzeme kayıpları geleneksel yapım sistemlerine göre daha azdır.

 Hazır elemanların kullanımına paralel olarak imalat kalitesi yüksek olmaktadır.  Deprem ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan yapı ihtiyacını kısa sürede karşılama

olanağı sağlar.

 İmalatlarda sıva ve harç kullanılmadığı için yapı elemanlarının ıslanmamasına paralel olarak, diğer işlemlerin gecikmemesi nedeniyle zaman kayıpları minimumdur.

 Uygulamalarda kullanılan malzemelerin çoğunun fabrika ortamında ve denetimli olarak üretilmeleri yüksek kalitede yapı üretimine olanak sağlar.

 Hava koşullarının yapım sürecindeki etkisi minimum düzeydedir.

 İmalatların çoğu uzman iş gücü tarafından yapılır ve verimlilik maksimum düzeydedir.

Kuru Yapım Sisteminin Dezavantajları:  Niteliki iş gücü gerektirir.

 Hazır elemanlarla oluşturuldukları için çevresel malzemelerin kullanımı çok zordur.

Endüstrileşmiş yapım bağlamında, kuru yapım sistemleriyle hafif, yüksek taşıma gücüne sahip, şok etkisini absorbe etme niteliği olan, ekonomik yapıları kısa sürede üretmek olanaklıdır. Devamlı deprem tehdidi altında bulunan ülkemiz için, sağlam, hafif, hızlı yapı üretme olanağı sunabilen kuru yapım sistemlerinin önemi açıktır. Bu yapım sistemi ile yapılan yapılar deprem karşısında yüksek performans gösterirler. Benzer şekilde, olası deprem sonrasında, bu sistem ile çabuk ve nitelikli yapılar üretmek de mümkündür. Başka bir söyleyişle,kuru yapım sistemi birçok avantajları yanında depreme karşı en iyi performansı gösteren, yapım sistemidir. Gelecekte de bu yapım sisteminin yapı üretiminde önemi daha da artacak ve giderek tüm yapılar bu sistemde üretilecektir.

İnsanlığın her gün değişerek artan ihtiyaçları yeni ürünlerle karşılanmaktadır. Benzer şekilde, yapıya ilişkin olarak her geçen gün yeni malzeme ve sistemler ortaya çıkmaktadır. Uygulamacıların her yeniliği izleyip çağdaş teknolojiyi öğrenmesi ve yapı üretimine sokması gerekir. Bu da, çeşitli yapım sistemlerine ilişkin teknik

bilgilerin uygulayıcılara aktarılmasıyla olasıdır. Üniversite ve meslek odaları gibi kuruluşlar, gerek bilginin üretilmesi, gerekse aktarılması yönünde bir işlev üstlenebilirler.

KAYNAKLAR

[1] Kılar, O.E., 2001. Güvenli Yapı Üretiminde Alternatif Konut Yapım Sistemleri Yüksek Lisans Tezi, İ.T.Ü. Tez No 1176, İstanbul.

[2] Toydemir, N., Gürdal, E. Ve Tanaçan, L., 2000. Yapı Elemanları ...Tasarımında Malzeme, Literatür Yayınları, İstanbul

[3] Ġzgi, U., 1999. Mimarlıkta Süreç Kavram- İlişkiler, YEM Yayınları, İstanbul [4] Eser, L., 1977. Geleneksel ve Gelişmiş Geleneksel Yapı 1, İ.T.Ü. Mimarlık ...Fakültesi Baskı Atölyesi, İstanbul

[5] Yücesoy, L., 1998. Temeller Duvarlar Döşemeler, Yapı Endüstri Merkezi ...Yayınları, İstanbul

[6] Türkçü, Ç., 1997. Yapım, Mimarlar Odası İzmir Şubesi Yayınları, İzmir [7] Hasol, D., 1993. Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü, YEM Yayınları, İstanbul

[8] Eser, L., 1982. Endüstrileşmiş Yapı 4, İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Baskı Atölyesi, c ccccccccccc İstanbul

[9] Duman, N., 1964. Tutkallı Ahşap Yapılar, Yenilik Basımevi, İstanbul

[10] Uluğ. T.N. ve OdabaĢı, Y., 1975. Ahşap ve Çelik İnşaat Hesapları, Uluğ ...Kitapevi Yayınları, İstanbul

[11] Korkut, Ġ., 2001. Yapı Malzemesi Olarak Çeliğin Endüstri Dışı Binalarda ...Kullanımı, Yapı Malzemesi ve Deprem Semineri, İstanbul, 14-15-16 ...mart

[12] Özgen, A., AĢkar, G., 1983. Çelik Karkas Yapılar, 1. Çelik Yapılar Semineri (26 Eylül-1 Ekim 1983) İ.T.Ü. İnşaat Fak. Yay. İstanbul. [13] Ayaydın, Y., 1981. Büyük Açıklıklı Prefabrike Betonarme Yapılar, Kurtiş ...Matbaası, İstanbul

[14] Gerçek, C., 1979. Yapıda Taşıyıcı Sistemler, Yaprak Kitapevi, Ankara [15] Koncz, T., 1979. Prefabrikasyona Giriş, Yapı Merkezi Yayınları, İstanbul [16] Scharff, R., 1995. Drywall Construction Handbook, McGraw-Hill Book ...Company, USA.

[18] Gürdal, E., 1976. Kuzey ve Orta Anadolu Alçıları Üzerine Bir Araştırma, Doktora Tezi, İ.T.Ü. Mim. Fak. Baskı Atölyesi, İstanbul

[19] Gürdal, E., 1991. Alçı Taşı ve Alçı Taşından Üretilen Malzemeler, Ulusal Alçı Kongresi Bildirileri, Yapı Endüstri Merkezi Yayını, İstanbul.

[20] TepeKnauf A.ġ., 1997. Alçıpan Uygulama Kılavuzu, Ankara

[21] Olin, H.B., Schmidt, J.L., Lewis, W.H., 1995. Construction,Principles, ...Materials and Methods, Van Nostrand Reinhold Publisher,

[22] United States Gypsum Company, 1987. Gypsum Construction ...Handbook,USA

ÖZGEÇMĠġ

Mutlu Kızıldeli 1972 Divriği doğumludur. 1989 yılında Bahçelievler Lisesi‟nden mezun olmuştur. 1990 yılında İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümünde başladığı öğrenimini, 1994 yılında tamamlamış ve aynı yıl İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı Yapı Bilgisi programında yüksek lisans öğrenimine başlamıştır.