• Sonuç bulunamadı

Kuru Yapım Sistemleri Ve Yapılarda Alçı Pano Uygulaması

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Kuru Yapım Sistemleri Ve Yapılarda Alçı Pano Uygulaması"

Copied!
121
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

ĠSTANBUL TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ  FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ

KURU YAPIM SĠSTEMLERĠ VE YAPILARDA ALÇI PANO UYGULAMASI

YÜKSEK LĠSANS TEZĠ Mimar M. Mutlu KIZILDELĠ

502941202

Tezin Enstitüye Verildiği Tarih : 13 Mayıs 2002 Tezin Savunulduğu Tarih : 29 Mayıs 2002

Tez DanıĢmanı: Doç. Dr. Mustafa E. KARAGÜLER Diğer Jüri Üyeleri Prof. Dr. Erol GÜRDAL

Prof. Dr. Halit YaĢa ERSOY (M.S.Ü.)

(2)

ÖNSÖZ

Bu çalışmanın her aşamasında bana yol gösteren, değerli katkılarını ve desteğini esirgemeyen, her konuda bilgi ve deneyimini paylaşan, hocam ve tez danışmanım Sayın Doç. Dr. Mustafa E. Karagüler‟i saygıyla anmayı bir görev sayıyorum.

Ayrıca İngilizce metin çevirilerinde yardımlarından dolayı Sadullah Yüksel‟e, tez yazımında ve düzenlenmesinde yardımcı olan Umut Kızıldeli‟ye, tüm yaşantım boyunca sevgi ve desteğini hiçbir zaman esirgemeyen sevgili ağabeyim y.mimar Celal Kızıldeli‟ye, yardımcı olan ve emeği geçen diğer şahıslara teşekkür etmek isterim

(3)

ĠÇĠNDEKĠLER TABLO LĠSTESĠ ġEKĠL LĠSTESĠ vıı ÖZET vııı SUMMARY 1. GĠRĠġ 1

2. YAPI, MEKAN VE MEKANI OLUġTURAN YAPI ÖĞELERĠ 5

2.1. Yapı 5

2.2. Yapının OluĢumunda Belirleyici Olan Etmenler 6

2.3. Mekan 7

2.4. Mekanı OluĢturan Yapı Öğeleri 7

2.4.1. Temeller 8

2.4.2. Duvarlar 9

2.4.2.1. Yapı Öğesi Olarak Duvarlar 9

2.4.2.2. Dış Duvarlar 10 2.4.2.3. İç Duvarlar 13 2.4.3. Döşemeler 14 2.4.3.1. Döşeme 14 2.4.3.2. Döşeme İşlevleri 15 2.4.3.3. Döşeme Türleri 15 2.4.3.4. Döşeme Kaplamaları 16

2.4.3.5. Döşeme Kaplama Türleri 17

2.4.3.6. Döşeme Altlıkları 17

2.4.4. Çatılar 18

3. KURU YAPIM SĠSTEMĠ 20

3.1. Yapım Sistemleri 20

3.1.1. İlkel Yapım Sistemleri 21

3.1.2. Geleneksel Yapım Sistemleri 21

3.1.3. Endüstrileşmiş Yapım Sistemleri 21

3.2. Kuru Yapım Sistemleri 22

3.2.1. Ahşap İskeletli Yapım Sisyemi 23

3.2.1.1. Ahşap Yapılarda Taşıyıcı Sistem 25 3.2.1.2. Ahşap Yapılarda Duvar Dolgusu Ve Kaplaması 30

3.2.2. Çelik İskeletli Yapım Sistemi 30

(4)

3.2.3. Prefabrike Yapım Sistemi 36

3.2.3.1. Endüstriyel Yapım Yöntemleri 36

3.2.3.2. Prefabrike Yapım 37

3.2.3.3. Prefabrike Yapımda Kullanılan Malzemeler 39 3.2.3.4. Prefabrike Yapımda Taşıyıcı Sistemler 40

4. KURU YAPIM SĠSTEMĠNDE DUVAR VE ASMA TAVANLAR 42

4.1. Kuru Duvarlar 42

4.1.1. Kuru Duvar 42

4.1.2. Kuru Duvar Sistemleri 43

4.1.2.1. Kuru Duvar İskeleti 43

4.1.2.2. Kuru Duvar Kaplamaları 44

4.2. Asma Tavanlar 46

4.2.1. Hazır Asma Tavan Malzemesi İle Oluşturulan Asma Tavanlar 47

5. YAPILARDA ALÇI PANO UYGULAMASI 49

5.1. Alçı 49

5.1.1. Yarımhidrat ve Türleri 50

5.1.2. Alçının Özellikleri 50

5.2. Alçı Panolar 53

5.2.1. Alçı Pano Üretimi 53

5.2.2. Alçı Pano Tipleri 55

5.2.2.1. Kalınlıklarına Göre Alçı Pano Tipleri 55 5.2.2.2. Kullanım Özelliklerine Göre Alçı Pano Tipleri 55 5.2.2.3. Kenar Şekillerine Göre Alçı Panolar 59 5.2.3. Alçı Panolu Konstrüksiyonun Avantajları 60

5.2.3.1. Yangın Dayanımı 60 5.2.3.2. Ses Kontrolü 61 5.2.3.3. Durabilite 61 5.2.3.4. Kuru Yapı 61 5.2.3.5. Hafiflik 61 5.2.3.6. Düşük Montaj Maliyeti 61 5.2.3.7. Hızlı Montaj 62 5.2.3.8. Kolay Dekorasyon 62 5.2.3.9. Çok Yönlülük 62

5.3. Alçı Panolu Sistem BileĢenleri 62

5.3.1. Yüzey Kaplamaları 62

5.3.2. İskelet Elemanları 62

5.3.3. Bağlantı Elemanları 63

5.3.4. Yalıtım Malzemeleri 65

5.3.5. Aksesuarlar 65

5.3.6. Derz Bantları ve Derz Dolguları 65

5.4. Alçı Pano Montajında ĠĢ Planlaması ve ÇalıĢma KoĢulları 66

5.5. Alçı Panolu Duvar ve Tavan Konstrüksiyonu 67

5.5.1. Metal İskeletli Konstrüksiyon 67

(5)

5.5.1.2. Metal Duvar İskeletinde Kapı Açıklıklarının Oluşturulması 68

5.5.1.3. Tesisat Duvarları 69

5.5.1.4. Eğrisel Yüzeyli Duvar Uygulaması 69 5.5.1.5. Metal İskeletli Duvar Giydirme 71 5.5.1.6. Metal Tavan İskeleti Montajı 72

5.5.2. Ahşap İskeletli Konstrüksiyon 73

5.5.2.1. Ahşap Duvar İskeleti 73

5.5.2.2. Ahşap Tavan İskeleti 73

5.6. Alçı Panoların Kesimi 73

5.7. Alçı Pano Montajları 74

5.7.1. Tek Tabakalı Alçı Pano Montajı 75

5.7.1.1. Vida İle Bağlama 75

5.7.1.2. Zımba Teli İle Bağlama 75

5.7.1.3. Çivi İle Bağlama 76

5.7.1.4. Yapıştırıcı İle Bağlama 78

5.7.2. Çok Tabakalı Alçı Pano Montajı 81

5.7.2.1. Temel Tabaka Montajı 82

5.7.2.2. Yüzey Tabakası Montajı 82

5.7.2.3. Montajlarda Derz Macunlarının Yapıştırıcı Olarak Kullanılması 83

5.8. Alçı Pano Ek Yeri ĠĢlemleri 86

5.8.1. Alçı Pano Derz dolgu İşlemi 86

5.8.2. Alçı Panolu Sistemlerde Köşe Profili Uygulaması 86 5.9. Alçı Panolu Duvar ve Tavanlarda Yapı Fiziği Sorunları 88 5.9.1. Alçı Panolu Yapı Elemanlarında Yangın Kontrolü 88 5.9.1.1. Yangına Dayanıklı Duvar Uygulamaları 90 5.9.2. Alçı Panolu Yapı Elemanlarında Ses Kontrolü 93 5.9.2.1. Alçı Panolu Duvar ve Tavanlarda Ses Kontrolünü Etkileyen ..

...Unsurlar 94

5.9.3. Alçı Panolu Duvar ve Tavanlarda Buhar Kontrolü 98 5.9.3.1. Yüzeyi Folyo ya da Plastik Film Kaplı Yalıtım Malzemeleri 99 5.9.3.2. Arka Yüzeyi Folyo Kaplı Alçı Panolar 99 5.9.3.3. Alüminyum Folyolar ve Polietilen Filmler 99

5.9.3.4. Yalıtım Levhaları 100

5.9.3.5. Boyalar ve Diğer Kaplamalar 100 5.9.4. Alçı Panolu Yapı Elemanlarında Su ve Nem Kontrolü 100

6. SONUÇ 102

KAYNAKLAR 106

(6)

TABLO LĠSTESĠ

Sayfa No Tablo 5.1. Alçı Özellikleri 51 Tablo 5.2. Islatılmış Alçı Panolarda Minimum Eğilme Yarıçapları 70 Tablo 5.3. Kuru Alçı Panoların Minimum Eğilme Yarıçapları 70 Tablo 5.4. Çift Tabakalı Montajlar İçin Temel Tabaka Bağlayıcı Aralıkları 82 Tablo 5.5. Çok Tabakalı Konstrüksiyonlarda Temel Tabakalar İçin Maksimum Bağlayıcı Aralıkları 83

(7)

ġEKĠL LĠSTESĠ

Sayfa No Şekil 3.1. Tutkallı lamine kirişlerin kullanıldığı bir yapı 23

Şekil 3.2. Payandalı ahşap iskelet yapı sistemi 26

Şekil 3.3. Ahşap panel detayı 28

Şekil 3.4. Çelik konstrüksiyonlu yapı 31

Şekil 3.5. Prefabrike yapı 37

Şekil 4.1. Plaka biçimindeki doğal taşların taşıyıcı duvara kenetler yardımıyla tespiti

45

Şekil 5.1. Alçı pano üretimi 54

Şekil 5.2. Alçı panolarda kenar şekilleri ve bileşimleri 60 Şekil 5.3. Alçı pano montajlarında kullanılan metal profiller 63

Şekil 5.4. Köşe profiller 65

Şekil 5.5. Metal iskeletli duvar 67

Şekil 5.6. Kapı açıklıklarının oluşturulması 68

Şekil 5.7. Tesisat duvarı 69

Şekil 5.8. Eğri yüzeylerde alçı pano metrajı 71

Şekil 5.9. Metal iskeletli duvar giydirme 72

Şekil 5.10. Metal iskeletli asma tavan konstrüksiyonu 72 Şekil 5.11. Pano yüzey kartonunun maket bıçağıyla kesilmesi 73

Şekil 5.12. Panonun kesim yerinden kırılması 73

Şekil 5.13. Buat deliklerinin matkapla açılması 74 Şekil 5.14. Zımba teli ile yapılan pano montajlarında zımba telinin konumu

ve aralıkları

75 Şekil 5.15. Tek çivileme yapılmış panodaki çivi aralıkları 76 Şekil 5.16. Çift çivileme yapılmış panodaki çivi aralıkları 77 Şekil 5.17. Doğru çakılmayan çivilerin neden olduğu problemler 78 Şekil 5.18. Yapıştırıcının dikmelere farklı şekillerde aplikasyonu 79 Şekil 5.19. Alçı pano yüzeylerinde kalıcı eğrilik oluşturulması 81 Şekil 5.20. Yapıştırıcının yüzey tabakasına sürülmesi 84 Şekil 5.21. Yapıştırıcının temel tabakaya sürülmesi 84 Şekil 5.22. Derz dolguları ile yapılan çift kat uygulamalarla alçı plaka

vidalarının konumları

85 Şekil 5.23. Ek yerlerinde derz dolgusu uygulaması 87 Şekil 5.24. Yüzeyi işlenmiş panolarla kullanılan profiller 87 Şekil 5.25. Duvarlarda yangın dayanımlı genleşeme derzi detayı 90 Şekil 5.26. C-H profillerle yapılan bir şaft duvarı 91 Şekil 5.27. Çelik kolonun alçı panoyla yangına karşı korunması 92 Şekil 5.28. Çelik kirişin alçı panoyla yangına karşı korunması 93 Şekil 5.29. Esnek profil tipleri ve duvar iskeleti montajı 95 Şekil 5.30. Duvarın birbirinden bağımsız iki iskeletle oluşturulması 97 Şekil 5.31. Duvar dikmelerinin şaşırtılarak yüzeyler arasındaki temasın

koparılması

97 Şekil 5.32 Duş teknesi ve duvar birleşimi detayı 101

(8)

ÖZET

20. yüzyılın başından itibaren yapı teknolojisi ve malzemelerinde büyük ilerlemeler olmuş; yapı elemanları incelip hafiflemiş ve yapı kabuğu eski homojen yapısını kaybederek bir sistemler bütünü haline gelmiştir. Bu gelişmeler yeni olanakların oluşmasına yol açarken, yapı fiziği sorunlarını da beraberinde getirmiştir.

Yapı, birey ve toplumun tüm gereksinmelerini karşılamak amacına yönelik olarak üretilir ve genel anlamda bir sınırlama ve yalıtma işlevini ifade eder. Yapının şekillenmesi ve oluşumunda çeşitli etmenler vardır. Bu etmenler:

 Atmosferik etmenler  Mekanik etmenler  Malzeme özellikleri  Kullanıcı istekleridir.

İnsan eylemleri, işlevsel boşluklar olan mekanlarda sürdürülebilir. Bir mekan oluşturan çeşitli yapı öğeleri vardır. Bunlar;

 Temel  Duvar  Döşeme  Çatı‟dır.

Bu elemanların bir bütün oluşturacak şekilde düzenlenmesi yapım sistemini belirler. Yapım sistemleri genel olarak şu alt sistemlerden oluşur:

 İlkel yapım sistemleri  Geleneksel yapım sistemleri  Endüstrileşmiş yapım sistemleri

Endüstrileşmiş yapım sistemlerinin bir alt sistemi olarak değerlendirdiğimiz kuru yapım sistemleri bazı durumlarda geleneksel yapım sistemi özellikleri de taşımaktadır.

Kuru yapım sistemi, genel anlamda, çağdaş teknoloji ile üretilmiş yapı elemanları ve birleştiricilerin kullanıldığı yapım sistemini ifade eder. Bu yapım sisteminde harç ve sıva yerine metal, yapıştırıcı vb. birleştiriciler kullanılır. Kuru yapım sistemi üç alt sistemde incelenmiştir:

1. Ahşap konstrüksiyonlu yapım sistemi 2. Çelik konstrüksiyonlu yapım sistemi 3. Prefabrike yapım sistemi

Bu üç sistemden ahşap ve çelik konstrüksiyonlu yapım sistemleri, bir başka yönden, prefabrike yapım sistemleri kapsamında da yer alabilirler.

(9)

Prefabrike yapımda endüstrileşmiş yapım söz konusudur. Ancak, endüstrileşmiş yapım sadece prefabrikasyonu ifade etmez. Endüstrileşmiş yapım yöntemi iki türlüdür:

 Geleneksel yapım sürecinin rasyonalleştirilmesi

 Yapının ön yapım (prefabrike) bileşenlerden oluşturulması Prefabrike yapımda taşıyıcı sistemler üç alt sistemi içerir:

1. İskelet sistemi

2. Yüzeysel taşıyıcılarla kurulan taşıyıcı sistem 3. Karma sistem

Kuru yapım sistemleri bağlamında yapı elemanları da sistemleştirilebilir. Bu çerçevede, kuru duvar ve asma tavan sistemleri alçı pano uygulamalarına temel oluşturmak için incelenmiştir.

Kuru duvar sistemleri, duvar konumuna, gövde ve kaplama malzemelerinin türlerine bağlı olarak çeşitli biçimlerde oluşturulabilir. Kuru duvar kompozisyonları üç temel elemanla oluşturulabilir: 1. Duvar çekirdeği - Duvar iskeleti - Dolgu malzemeleri 2. Duvar kaplamaları 3. Aksesuarlar

Tavanın bulunduğu döşemenin alt ve üst hacimlerinde farklı sorunlara ilişkin bazı düzenlemelerin yapılabilmesi için asma tavan yapılır. Hazır asma tavan malzemeleri ile oluşturulan asma tavan, şu iki alt sistemden oluşur:

1. Asma tavan malzemesi 2. Asma tavan askı sistemi

Kuru yapım sistemlerinin oluşturulmasında en önemli malzemelerden biri alçı panolardır. Alçı panolar, yapıların iç duvar, tavan ve bölme yüzeylerini kaplamak ya da doğrudan bölme duvarı yapmak amacıyla kullanılırlar. Çeşitli alçı pano tipleri vardır. Bunlar:

1. Standart alçı panolar

2. Yangına dayanıklı alçı panolar

3. Yüzeyi işlenmiş (ön dekoreli) alçı panolar 4. Nem ve suya dayanıklı alçı panolar

5. Arka yüzeyi alüminyum folyo kaplı alçı panolar 6. Yüksek mukavemetli tavan panosu

7. Ses yutucu alçı pano 8. Alçı tavan panosu

Alçı panolu konstrüksiyonun avantajları şu şekilde sıralanabilir:  Yangın dayanımı  Ses kontrolü  Durabilite  Kuru yapı  Hafiflik  Düşük montaj maliyeti

(10)

 Hızlı montaj  Kolay dekorasyon  Çok yönlülük

Alçı panolu konstrüksiyon bileşenleri:  İskelet elemanları

 Yüzey kaplamaları (alçı panolar)  Yalıtım malzemeleri

 Bağlayıcılar

 Derz dolgu malzemeleri ve derz bantları

Alçı panolu uygulamalarda yapı fiziği sorunları da şu şekilde sıralanabilir:  Yangın kontrolü

 Ses kontrolü  Buhar kontrolü  Su ve nem kontrolü

Alçı panolar yapıda çeşitli amaç ve işlevlere bağlı olarak kullanılabilirler. Bu çalışmada, konuyu daha fazla dağıtmamak için kuru duvar ve asma tavan kapsamında alçı pano uygulamaları incelenmiştir.

Altı bölümden oluşan bu tezin birinci bölümünde, konunun ele alınışı, konuya yaklaşım ve yönteme ilişkin düşüncelerin ortaya konduğu “Giriş” yer almaktadır. İkinci bölümde, yapı, mekan, mekanı oluşturan yapı öğeleri anlatılmıştır. Üçüncü bölümde kuru yapım sistemleri betimlenmiştir. Dördüncü bölümde, kuru yapım sisteminden duvar ve asma tavan açıklanmıştır. Beşinci bölümde, binalarda alçı pano kullanımı incelenmiştir. Sonuç bölümünde ise, çalışmanın daha önceki bölümlerinde verilen bilgilere dayalı olarak değerlendirmeler yapılmıştır.

(11)

SUMMARY

Since the beginnig of 20th century, important progresses in building technology and materials have been achieved; building elements have been thinned, lightened and building hull has become a systems integrty as it has lost its old homogen structure. These progresses brought some problems about building physics together altough they have provided new opportunities.

This study is constructed in a framework of hierarchical system which is consisting of building systems. Related subject are hierarchical from the upper systems through the lower ones.

The buulding is planned to be created in a way that is supporting the aim of fulfilling the needs of individual and society, and it refers to an operation of restriction and isolation in a general manner. There are various factors take place in the process of formation of the building. These factors are;

 Atmospherical factors  Mechanical factors  Material features  User demands

Human actions can exist in places which have functional spaces. There are various building elements that construc a residence. These are;

 Foundation  Wall  Floor  Roof

Regulation of these elements what determines the building system. Building systems are usually consist of these subsystems;

 Primitive constructed systems  Traditional constructed systems  Industrialized constructed system

Dry building system, which is a subsystem of industrialized building systems, carries also traditional building system features under some situations.

Dry building system, in a general manner, refers to a building system which is producted with modern technology and for which building elements and splicers are used. İn this building system; metals, binders and splicers are used instead of mortar and plaster. We can observe dry building system under 3 subsystem;

 Wooden-costructed building system  Steel-costructed building system  Prefabricated building system

(12)

Wooden and steel-constructed building system can be thought as subystems of prefabricated building system with a different point of view.

Prefabricated building system is related with industrialized building system. However, prefabrication is not the only system that industrialized system refer to. Industrialized building methods are 2 kinds;

 Rationalization of traditional building process

 Construction of the building of pre-building (prefabricated) elements Carrier system of prefabricated building contains 3 subsystem

 Frame system

 The carrier constructed with superficial carriers  Mixed system

Building elements can also be systemized in the basis of dry building systems. According to this framework, dry wall and suspended roof system are observed to constitue a foundation to applications of plaster panel.

Dry wall system can be constructed in various ways according to position of the wall and according to sorts of body and plating materials. Dry wall compositions can be constructed with four main elements;

1. Wall core - Wall frame - Backfill materials 2. Wall platings 3. Accessories

Suspended ceiling is made at the lower and upper volumes of the floor where ceiling exists, in order to solve several problems by some regulations. The suspended ceiling that is constructed by ready-made suspended ceiling materials cosist of these two subsystem;

 Suspended ceiling materials  Suspended ceiling hanger system

One of the most important materials that are used in construction of dry building systems is the gypsum panel. Gypsum panels are used to cover the inner walls, roof and partition wall, directly. There are various kinds of gypsum panels;

 Standart gypsum boards  Fire resistance gypsum board  Predecorated gypsum board  Water-resistant gypsum board  Foil-backed gypsum board  High-strength ceiling board  Gypsum sound-deading board  Gypsum ceiling panels

Advantages of gypsum board construction  Fire resistance

 Sound control  Durability

(13)

 Dry construction  Light weight

 Low installation cost  Fast installation  Easily decorated  Versatility

Components of gypsum board construction:  Framing components

 Face covering materials (gypsum board)  Insulating materials

 Fasteners

 Joint compuunds and reinforcing tapes

Plaster panels can be used to serve various aims and functions. In this study, to avoid confusion, we have dealed with gypsum panel aplications in the basis of dry wall and suspended ceiling, specificly.

This thesis consist of six chapters. First chapter deals with approach to the topic, and views concerning methodology that took place under “ Introduction”

In second chapter, building, space and building elements that consist of space are told.

In chapter 3, Dry construction systems are described.

In chapter 4, Wall and suspended ceiling in dry construction system are explanied. In chapter 5, The use of gypsium board in building are studied.

In conclusion, general evaluation of antire thasis in handled on the basis of all the information are provided throughout the thesis.

(14)

1. GĠRĠġ

Problem

İnsanlığın varoluşundan beri sürdürülen bir eylem olan yapı üretimindeki gelişmeler 20. yüzyılın başlarına kadar çok yavaş olurken; bu tarihten itibaren, beton ve çeliğin de katkısıyla, taşıyıcı sistemde büyük ilerlemeler olmuştur. 1950‟lerden sonra yapı teknolojisi ve malzemelerindeki gelişmeler, uygulamaya ilişkin yeni olanaklar yaratmış; yapı elemanları incelenip hafiflemiş ve yapı kabuğu eski homojen yapısını kaybederek bir sistemler bütünü haline gelmiştir. Bu gelişmeler yeni olanakların oluşmasına yol açarken, beraberinde yapı fiziği sorunlarını da getirmiştir.

Yapı elemanlarının bir sistem bütünü haline gelmesi, işlevine uygun düzenlenmesinde yeni olanaklar sunarken, eğitimli iş gücü ve makineleşme gereksiniminin de ortaya çıkmasına neden olmuşlardır. Başka bir deyişle, yapı teknolojisi ve malzemesindeki gelişmeler, yapı uygulamasında da belirli bir ilerlemenin gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Yapı uygulamasının başlangıcından bitimine kadar, üretimin her aşamasındaki uygulayıcıların üstlendiği görevle ilgili temel malzeme ve konstrüksiyon bilgisi yanında yapı fiziği ilkelerine ilişkin bilgilerle de donatılması gerekmektedir.

Bir yapı ya da yapı elemanı, ne kadar çağdaş teknoloji ile üretilmiş olursa olsun, doğru uygulanmaması durumunda ortaya çok olumsuz sonuçlar çıkar ve istenilen amaca ulaşılamaz. Bu yüzden yapı teknolojilerinin ve ürünlerinin çok iyi tanınması ve uygulayıcıların yapı üretimine ilişkin teknik bilgilerle donatılması gerekmektedir. Böylelikle hem düşük maliyetli, hafif, sağlam , daha estetik nitelikli yapılar elde edilirken; yapı fiziği sorunlarının giderilmesine bağlı olarak enerji tasarrufu sağlanıp ek maliyetlerin oluşması da önlenecektir.

İşte bu bakış açısı tezin kurgulanmasında temel çıkış noktası olmuştur. Böylesi bir çalışmanın uygulamaya dönük yararlar sağlayacağı düşünülmektedir.

(15)

Yapı, birey ve toplumun tüm gereksinmelerini karşılamak amacına yönelik olarak üretilir ve genel anlamda bir sınırlama ve yalıtma işlevini ifade eder. Yapının şekillenmesi ve oluşumunda belirleyici olan çeşitli etmenler (atmosferik ve mekanik etmenler, malzeme özellikleri, kullanıcı istekleri) vardır.

İnsan eylemleri, örtme ve çevreleme yoluyla yaşamı sürdürmeye uygun işlevsel boşluklar olarak düzenlenmiş mekanlarda sürdürülebilir. Bir mekanı oluşturan çeşitli yapı öğeleri vardır. Bunlar, genelde, çeşitli yapı malzemelerinin ve/veya bileşenlerinin çeşitli yöntemlerle bir araya getirilmesi ile oluşan, mekanı tanımlayan ve belli bir işlevi üstlenen yapı elemanlarıdır. Bu yapı elemanlarının bir bütün oluşturacak şekilde düzenlenmesi yapım sistemini belirler. Yapım sistemi, üretim birimlerini, üretim sürecini, uygulanan teknolojiyi içerir ve malzemeden yapı denilen ürüne ulaşmanın nasıl olacağını, hangi yöntemlerin ne şekilde uygulanacağını ortaya koyar.

Genel olarak yapım sistemleri;  İlkel yapım sistemleri  Geleneksel yapım sistemleri

 Endüstrileşmiş yapım sistemleri olarak sınıflandırılabilir.

Tezimizin konusuna temel oluşturan “kuru yapı sistemleri” her ne kadar ilkel ve geleneksel yapım sistemlerini de içerse de, genel anlamda endüstrileşmiş yapım sistemleri kapsamında değerlendirmek gerekir. Bu bağlamda kuru yapım sistemi, diğer yapı sistemleri ile örtüşen bir yapıda olsa da , genel anlamda, çağdaş teknolojiyle üretilmiş yapı elemanları ve birleştiricilerin kullanıldığı bir yapım sistemini ifade eder. Bu sistemde harç ve sıva yerine metal, yapıştırıcı vb. birleştiriciler kullanılır. Kuru yapım sistemleri üç alt sistemde incelenebilir:

 Ahşap konstrüksiyonlu yapım sistemi  Çelik konstrüksiyonlu yapım sistemi  Prefabrike yapım sistemi.

Bu üç sistemden ahşap çelik konstrüksiyonlu yapım, bir başka yönden prefabrike yapım sistemi kapsamında da yer alabilirler.

(16)

Kuru yapım sistemi bağlamında yapı elemanları da sistemleştirilebilir. Bu çerçevede, kuru duvar ve asma tavan sistemleri, alçı pano uygulamalarına temel oluşturmak üzere ortaya konmaya çalışılmıştır.

AraĢtırmanın Amacı

Çok yaygın olarak bilinmeyen kuru yapım kavramının açıklanması ve kuru yapım sistemlerinin genel ilkeler bağlamında sistematik olarak ortaya konması birinci amacı oluşturmaktadır.

Ülkemizdeki kullanımı çok yeni olan alçı panonun :

 Teknik elemanlar ve uygulayıcılar tarafından özelliklerinin ve kullanım olanaklarının yeterince bilinmemesi

 Bu konuda yeterli kaynakların ve bilimsel çalışmaların olmayışı; var olanların da firma broşürleriyle sınırlı kalması yanlış uygulamaların oluşmasını ve ekonomik kayıpları beraberinde getirmektedir.

Bu olumsuzlukların giderilmesi ve alçı panonun kuru yapımdaki kullanımına ilişkin ilkelerin ortaya konarak uygulamaya yönelik bir rehber oluşturulması çalışmamızın ikinci amacını oluşturmaktadır.

Sınırlılıklar

Bu çalışma, kuru yapım sistemleri ve alçı panonun kuru yapımda kullanımı ile sınırlıdır. Kuşkusuz yapı eylemi karmaşık ilkeleri ve süreçleri içermektedir. Konunun bu kapsamda ele alınması gerekir. Çalışmada, bu bir sistem bütünü içerisinde ve üst ve alt sistemler bağlamında ele alınmış; alçı panonun kuru yapımda kullanım olanak ve ilkeleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Ancak , bu konuya ilişkin bilimsel anlamda yeterli çalışmaların bulunmayışı; mevcut kaynakların firma ürünlerinin tanıtımına yönelik ve çok yüzeysel bilgileri içermesi; kütüphanelerin konuya ilişkin yabancı kaynaklar yönünden fakir oluşu; çalışmanın çok sınırlı olanaklarla yapılmasını zorunlu kılmıştır. Bu nedenle, araştırmanın bu koşullar çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir.

Yöntem

Bu araştırma, tarama modellerinin belli aşamalarda kullanımı ile gerçekleşen araştırma-geliştirme türünden bir çalışmadır. Araştırma, yapım sistemlerini içeren bir

(17)

hiyerarşik açılım sistemi çerçevesinde kurgulanmış ve konu bir sistem bütünü içerisinde ele alınmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda konu yapı genelinde ele alınmış; daha sonra konu özele indirgenerek kuru yapım sistemi ortaya konmuş; ardından kuru yapım sisteminin bir alt sistemi olan yapı elemanları (kuru duvar, asma tavan vb.) incelenmiş ve aynı şekilde kuru yapım öğeleri için bir alt sistem olan alçı panolu sistemler anlatılmıştır.

(18)

2. YAPI, MEKAN VE MEKANI OLUġTURAN YAPI ÖĞELERĠ 2.1. Yapı

Yapı sözcüğü genel olarak barınmak ya da başka amaçla kullanılmak için yapılmış her türlü mimarlık yapıtı şeklinde tanımlanır. En genel anlamda da bir sınırlama ve yalıtma işlemini ifade etse de; yapı kavramı her çeşit bina yanında, yol, liman, baraj, imar faaliyetlerini kapsayan çok geniş bir içeriğe sahiptir. Yapılar, içerisinde yaşamsal faaliyetlerin sürdürülmesine olanak sağladığı gibi, dışında da yaşama alanları oluştururlar. Yapı, diğer ürünler gibi, bir üretim faaliyeti sonucunda ortaya çıkan bir üründür ve bir üretim sistemine sahiptir. Tüm yapılar birey ve toplumun gereksinmelerini karşılamak amacına yönelik olarak üretilirler.

Fiziksel olarak yapının temel iki değişkeni bulunmaktadır.  Ekolojik çevre özellikleri

 Üretim biçim ve ilişkileri

Ekolojik çevre özellikleri, yapının mekansal biçimlenişini, kullanılan malzemeyi ve üretilme biçimini etkilerken, üretim biçim ve ilişkileri de yapının büyüklüğünü, yoğunluğunu, alanlarını, gelire ve teknoloji seviyesine göre farklılaşmasını, arz biçimini, üretimini, kısaca niteliksel ve niceliksel boyutlarını biçimler. [1]

Yapı üretimi, doğal koşullara, toplumun sosyo-ekonomik durumuna bağlı olarak oluşmuş ve tarihsel süreç içerisinde geçirdiği çeşitli aşamalardan sonra günümüzdeki düzeyine ulaşmıştır. Ancak bu değişim geçtiğimiz yüzyıla kadar çok yavaş olurken; yüzyılın başından itibaren betonarme ve çeliğin katkısıyla iskelet yapı sistemi ağırlık kazanmış ve özellikle 1950‟li yıllardan itibaren, taşıyıcı sistem malzemelerindeki niteliksel gelişime bağlı olarak aşama kaydedilmiş, günümüzdeki sistem çeşitliliğine ulaşılmıştır. Taşıyıcı sistemdeki bu gelişmelerin yanında; binanın taşıyıcı olmayan öğeleri ve binanın bitmiş yüzeylerine ilişkin malzemelerde de gelişmeler sağlanmış ve bu alanda da sistem çeşitliliğine ulaşılmıştır.

(19)

Yapı teknolojisindeki bu gelişmeler, pek çok yapı fiziği sorunlarını da beraberinde getirmiştir. Yapı malzemelerinin çeşitli etmenler karşısındaki davranışları ve konstrüksiyon ilkelerine ilişkin çözümlenmesi gereken pek çok problem vardır. 2.2. Yapının OluĢumunda Belirleyici Olan Etmenler

Yapının şekillenmesi ve oluşumunda belirleyici olan çeşitli etmenler vardır. Çeşitli belirleyicilerin yönlendirici olmadığı bir yapısal tasarımdan söz edilemez. Yapısal tasarım, tasarımı etkileyen etmenler analiz edilip, tasarımı etkileyen diğer fiziksel sorunlarda göz önüne alınarak; olanaklarla faktörler arasında denge sağlanacak şekilde gerçekleştirilmek durumundadır.

Yapısal tasarımı etkileyen etmenler ile yapı malzemeleri, tasarımın nesnel ve öznel girdilerini, başka bir ifade ile gereksinme ve olanaklarını oluşturmuştur. [2] Yapısal tasarının bu bağlamda gerçekleştirilmesi gerekir.

Yapının oluşumunda etkili olan etmenleri Prof. Dr. Nihat Toydemir, Erol Gürdal ve Leyla Tanaçan‟ın Yapı Elemanları Tasarımında Malzeme adlı kitabından yararlanarak şu şekilde sınıflandırabiliriz.

1) Atmosferik Etmenler:  Su (Yağışlar)  Sıcaklık

 Hava akımları ve rüzgar (hakim rüzgar)  Güneş ışınımı

2) Mekanik Etmenler:  Statik (ölü) yükler

 Dinamik (hareketli) yükler 3) Malzeme Özellikleri:  Fiziksel özellikler  Mekanik özellikler  Teknolojik özellikler  Kimyasal özellikler  Ekonomi ve bulunabilirlik

(20)

2.3. Mekan

Mekan sözcüğünün çeşitli alanlara (felsefe, fizik, mimari, sanat vb.) ilişkin değişik tanımları yapılmaktadır. Biz konumuza ilişkin olarak mimari anlamı üzerine duracağız.

Mimarlık alanında mekan: Doğa koşullarının egemen olduğu fiziksel çevrenin içinde bir bölümün, gereksinim duyulan işlev ve ya işlevleri karşılamak üzere; belirlenmesi, sınırlanması, çevrelenmesi, örtülmesi, yalıtılması, koşullandırılması, düzenlenmesi yollarından tümünü bir arada veya sadece bazılarını kullanarak yeni bir yapay çevre oluşturulması [3] kapsamında tanımlanabilir. Bu kapsamda ve genel anlamda mekanı, amaçlanan eylemlerin sürdürülmesine olanak sağlayan bir hacim olarak tanımlayabiliriz.

Özünde örtme ve çevreleme yoluyla yaşamı elverişli kılan işlevsel bir boşluk elde etmeye dayanan mekan olgusu, yalın ve tek gözlü bir kuruluştan, çok parçalı değişik boyutlu bölümleri, içe dönük bağımsız parçaları ve aralarındaki ilişkileri içeren değişik nivolara yapılan, farklı yüksekliklere ulaşan, birinden diğerine geçişlere, iç dış bağlantılarıyla, ayırımlarıyla zengin ve adeta sonsuz çeşitlemelere ulaşan bir esneklik sergiler. [3]

Bir mekanı oluşturan çeşitli yapı öğeleri vardır. Bunlar genelde çeşitli yapı malzemelerinin ve/veya bileşenlerinin çeşitli yöntemlerle bir araya getirilmesi ile oluşan, mekan tanımlayan ve belli bir işlevi üstlenen yapı elemanlarıdır. Mekanları çevreleyen tüm yapı elemanlarının nasıl olacakları o mekandaki işlevlere bağlı olarak belirlenir. Yapı malzemesi, yapı elemanı için gerekli işlevleri sağlamanın yanında, görsel, estetik, renk, doku, yüzey özellikleriyle ilgili işlevleri de belirli düzeyde sağlamak durumundadır.

2.4. Mekanı OluĢturan Yapı Öğeleri

Bir bina genel olarak taşıyıcı sistem ile binada bulunan mekanları oluşturan yapı elemanlarından meydana gelir. Mekanı oluşturan yapı öğeleri;

1. Mekanın tamamını veya büyük bir bölümünü tanımlayan yapı elemanları:  Temel

(21)

 Döşeme  Çatı

2. Mekanı kısmen sınırlayan, işlev kazanmış taşıyıcı elemanlar:  Kolon

 Kiriş

3. Mekanları bağlayıcı birleştirici işlevi olan donanım elemanları:  Kapı

 Pencere  Merdiven 2.4.1. Temeller

Temel: bir yapının sağlam zemine oturtulan ve yapıdan gelen yükleri zemine aktaran bölümdür.[4] Çeşitli nedenlerle değişik temel türleri ortaya çıkmıştır. Bu nedenlerden ilki taşıyıcı sistem; ikincisi zemin yapısı; üçüncüsü de ısı, zemin suyu ve nem gibi fiziksel dış etkenlerdir. Temelleri inşa edildikleri malzemeye göre, yapım yöntemine göre çeşitli şekillerde sınıflandırılabilse de; genellikle yüzeysel temeller ve derin temeller olmak üzere iki ana başlık altında gruplanırlar.

1. Yüzeysel temeller: a) Tekil (münferit) temeller b) Sürekli (mütemadi) temeller

 Tek yönde sürekli temeller  İki yönde sürekli temeller c) Radye jeneral temeller

 Plak temeller  Ters kemer temeller  Mantar plaka temeller 2. Derin temeller:

a) Ayak temeller b) Kazık temeller c) Kesonlar [5]

(22)

2.4.2. Duvarlar

2.4.2.1. Yapı öğesi olarak duvarlar

Duvarlar, ortamları ya da mekanları birbirinden ayıran, düşey yada düşeye yakın yapı elemanlarıdır. Duvarların genelde taşıma, ayırma, ısı yalıtma, ses yalıtma, su, nem ve yangından koruma gibi işlevleri vardır. Duvar, tek bir katmandan oluşabileceği gibi, yukarıda sayılan değişik işlevleri karşılamak üzere bir çok katmandan oluşan bir yapı elemanı olarak da ele alınabilir. [2]

Bir duvar genel olarak çekirdek ve kaplamalar olmak üzere üç katmandan oluşur. Kaplamalar, duvarın açık ve kapalı hacmi ayırma konumuna göre iç yada dış kaplama olarak adlandırılabilir. Duvar gövdesi, duvarın taşıyıcı yada bölücü oluşuna bağlı olarak yapılanır ve adlandırılır.

Gövdenin taşıyıcılık görevi dışında kalan diğer temel işlevleri, gövdeyle iç ve dış kaplamalar arasında paylaşılır. Bu açıdan ısı tutuculuk işlevini gövde ve gövdeye ek olarak uygun bir konstrüksiyonla yerleştirilen ısı tutucu malzemeleri yerine getirir; sesle ilgili sorunları gövde, iç ve dış kaplamalarla çözer. Su ve nem yalıtımını ise, daha çok kaplamalar üstlenir. Ahşap ve benzeri yanıcı malzemeyle kaplanmış duvarlarda, yangın güvenliği, dış kaplamalar ve duvar gövdesi tarafından üstlenilmiştir. Bu işlevler duvarın katmanlarınca tamamen yada kısmen üstlenilmiş olduğundan, bu sorunlardan herhangi birisinin öncelik kazandığı hallerde, tasarım problemine eğilirken, sorunun çözümünü daha çok onunla ilgili katmanın veya katmanların yüklenmesini gözetmek gerekecektir. [2]

Duvarlar çeşitli etmenlere bağlı olarak yapılanırlar. Bir duvar tasarımını etkileyen etmen ve gereksinmeler şöyle sıralanabilir:

 Mekanik etmen ve gereksinmeler (statik, dinamik etmenler)

 Fiziksel etmen ve gereksinmeler (ısı, su, buhar, ses ile ilgili etmenler)  Kimyasal etmen ve gereksinmeler

 Biyolojik etmen ve gereksinmeler  Teknolojik etmen ve gereksinmeler  Kullanıcı gereksinmeleri

(23)

Duvarları, yapı içinde yüklendiği işlevin farklılığı nedeniyle, çeşitli bakış açılarına göre sınıflamak olasıdır:

1. Duvarların statik yönden sınıflandırılması:  Taşıyıcı duvarlar

 Taşıyıcı olmayan (dolgu ve bölücü) duvarlar. 2. Duvarların binadaki yerlerine göre sınıflandırılması.

 İç duvarlar  Dış duvarlar

3. Duvarların üretim yöntemine göre sınıflandırılması:  Yerinde üretilen

 Bina dışında üretilen

4. Duvarların yüklendiği işlevin önceliğine göre sınıflandırılması: a) Fiziksel nitelikleri öncelik kazanan duvarlar

b) Mekanik nitelikleri öncelik kazanan duvarlar [2] 2.4.2.2. DıĢ Duvarlar

Bir duvar, ideal olarak şu üç katmandan oluşur:  Duvar çekirdeği işlevini üstlenen katman  Dış kaplama işlevini üstlenen katman  İç kaplama işlevini üstlenen katman A. Duvar Çekirdeği:

Duvar çekirdeği denen ve gövdeyi oluşturan katman süreklilik gösteren bir malzemeden (örneğin ahşap ya da beton vb.) yapılabileceği gibi: metal, ahşap ya da beton dikme gibi süreksizlik gösteren düşey taşıyıcılardan, araları boşluklu olarak oluşturulabilir. Duvar çekirdeğinin en önemli işlevi: bina yığma ise bina düşey yüklerine taşımak, bina iskelet sistemli ise kendi yükü ile birlikte kaplama ve duvara asılacak çeşitli donanım malzemesi (mobilya vb.) yüklerini taşımaktır. Bu işlevinin dışında, duvar çekirdeğinin şu niteliklere de sahip olması gerekir:

 Duvarın ısıl performansını yeterince karşılayacak ya da ek ısı tutucu katman ilavesini minimumda tutacak yeterlilikte olmak.

 Duvarın ısı biriktirme kapasitesini arttırmak için yeterli bir kütleye yada donanıma sahip olmak.

(24)

 Yangına dayanıklı olmak

 İstemeyen bazı durumlarda (tesisat borusu arızası, su basması vb.) bozulmayacak ve mukavemetini yitirmeyecek yapıda olmak.

 Hava sisini geçirmeyecek ya da ek ses tutucu katman ilavesini minimumda tutacak yapıda olmak.

İç ve dış yüzeyleri kaplanarak oluşturulacak duvarların çekirdek malzemeleri: moloz taş, harman tuğlası, yatay ve düşey delikli normal ve blok tuğlalar, grobeton bloklar, kireç-kum taşı, beton, perde duvar, beton blok ya da biriket, kerpiç bloklar vb. ile metal, ahşap ya da beton dikmeden konstrüksiyon elemanlarıdır.[2]

B. DıĢ Kaplama:

Dış kaplama bir duvarın dış yüzeyini oluşturan katmandır ve binanın dış görünüşünü, plastik etkisini, rengini ve dokusunu oluşturmanın yanı sıra duvarın çekirdek kısmını koruma gibi çok önemli bir işlev üstlenir. Bu bağlamda dış kaplamanın yüklenmesi gereken görevleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

 Isıl işlevler

 Su ve nem ile ilgili işlevler

 Mekanik ve kimyasal dayanıklılık  Temizlik ve bakım kolaylığı

 Radyasyon etkilerine dayanıklılık (renk, pürüzlülük) [2] Dış kaplama olarak kullanılacak malzemelerin:

 Atmosferin kimyasal etkilerine dayanıklı olması,  Güneş ışınlarının zararlı etkilerinden bozulmaması,

 Sıcaklık farkları dolayısıyla oluşacak genleşme ve daralmadan zarar görmemesi,

 Yağış sularından bozulmaması ve suyu içine almaması,  Don etkisiyle bozulmaması,

 İçten gelen ve iç yüzeyde oluşan buharın dışarıya çıkmasına engel olmaması gibi temel özelliklere sahip malzemeler olması gerekir. [2]

(25)

Dış kaplama malzemeleri bina cephesine uygulanabilme yönünden temelde beş ayrı grupta ele alınabilir:

1) Sıvalar (püskürme sıvalar, çarpma sıva, asil sıva, teranova sıva, mermer sıva, silme sıva, yapay taş sıva, hazır sıvalar)

2) Yapıştırıcıyla tespit edilen plaka halindeki rijit kaplamalar:  Cam kaplamalar (opak camlar, cam mozaikler)

 Seramik kaplamalar  Doğal ve yapay taş plaklar

3. Konstrüksiyon sistemiyle tespit edilen plaka halindeki rijit kaplamalar  Kenet sistemiyle tespit edilen doğal ve yapay taş plakalar

 Asbestli çimento levha kaplamalar  Metal kaplamalar

 Polimer kaplamalar  Ahşap kaplamalar

4. Prefabrike duvar kaplama panelleri 5. Giydirme cepheler [2]

C. Ġç Kaplama:

İç kaplamalar bir duvarın iç yüzeyini oluşturan kaplamalardır ve bir mekanın kullanma koşullarına uygun bir görünüş, doku, renkte olmasını sağlar ve o mekanda yaşayacak insanların ruh sağlığını etkileyecek ortamı oluşturmaları gerekir. Bu kaplama malzemelerinin mekanın gerektirdiği işlevlere uygun olması (örneğin ıslak hacimlerde duvarların su geçirmez ve kolay temizlenebilir bir malzemeyle kaplanması gibi) yanında; belli bir konfor koşulu olarak tanımlanmış bir iç yüzey sıcaklığını sağlaması, su ve buharın olumsuz etkilerine dirençli olması, mekanik etkilere karşı dayanıklı olması ve hava sesinin yansımasını önleyici niteliklere sahip olması gerekir. [2]

İç kaplama malzemeleri: 1. İç sıvalar

a) Mineral sıvalar

 Kireçli ve çimentolu sıvalar  Alçı sıvalar

(26)

2. Pano kaplamalar

a) Ahşap kökenli panolar  Polimer bağlayıcı panolar

-Ahşap lif levha -Ahşap yonga levha  Çimento bağlayıcı panolar

-Çimento ahşap yonga panolar -Çimento ahşap talaş panolar b) Asbestli çimento panolar c) Alçı panolar

d) Lambiriler e) Sandviç panolar f) Rijit plaklar

 Seramik kökenli rijit plaklar ve mozaik kaplamalar  Doğal ve yapay plaklar ve mozaik kaplamalar  Cam kökenli plaklar ve mozaik kaplamalar [2] 2.4.2.3. Ġç Duvarlar

İç duvarlar taşıyıcı ya da bölme duvarı olmak üzere iki grupta toplanır. Taşıyıcı Duvarlar :

Taşıyıcı duvarlar yalnızca bölücü olmayıp, gelen yükleri de taşıyan duvarlardır. Kullanılan malzeme ve üstlendiği işleve göre çeşitli şekillerde düzenlemek mümkündür.

Bölme Duvarları :

Mekanları birbirinden ayıran, sadece bir kat yüksekliğinde, taşıyıcı olmayan ve genelde ağırlığı üzerine oturduğu döşeme tarafından taşınan, hafif malzemeden yapılan duvara bölme duvarı denir. Bu tür duvarlardan, özel durumlar dışında, genelde taşıyıcılık, ısı ve ses yalıtımı gibi fiziksel sorunların çözümü beklenmez. Bu tür duvarların yükü, üzerine oturduğu döşeme tarafından taşınacağı için, kalınlıkları

(27)

az ve hafif olmaları gerekecektir. Bölme duvarları metal ya da ahşap iskelet olarak da yapılır ve iskeletin her iki yüzü,

 Kartonlu alçı levha  Asbestli çimento levha  Ahşap talaş levha  Ahşap yonga levha

 Çimento bağlayıcı ahşap yonga levha vb. malzemelerle kaplanabilir.

Kaplama levhaları arasındaki iskelet boşluğu, gerektiğinde bakalit cam yünü, polistren köpüğü, dökme perlit vb. malzemelerle doldurulabilir. Bölme duvarları tadilat gerektiğinde sökülüp başka bir yerde yeniden yapılabilir ve gerektiğinde bazı özel işlevler de yüklenebilir. Bunlar, ses yalıtımı, ısı tutuculuk, görüntü sağlanması, sadece ışık geçirme, yangın korunumu işlevleri olabilir. [2]

2.4.3. DöĢemeler 2.4.3.1. DöĢeme

Döşemeler katları birbirinden ayıran ve üzerinde her türlü faaliyetin yürütülebildiği yapı elemanlarıdır. Yatay taşıyıcı olan döşemelerin ana işlevlerinden biri, üzerine gelen yükleri oturduğu taşıyıcı elemana sağlıklı bir şekilde aktarmak, diğeri ise üzerinde yer alacak işlevlere uygun nitelikte bir zemin oluşturmaktır. Döşemeler bir mekanın hem altını hem de üstünü oluşturabilirler. Bu durumda, döşemenin ana işlevlerine mekan oluşturuculuğu da eklemek gerekir. Döşemeleri üzerinde herhangi bir faaliyetin yürütülmediği örtü elemanı olan çatıdan ayırmak gerekir. Her ikisi de mekanın üstünü örten yapı elemanı olsa da; döşemenin ayırıcı olmasının yanında üzerinde faaliyet bulunabilirken, diğerinin işlevi ayırıcı olmakla sınırlıdır.[2]

Döşeme tümüyle bir sistem olarak ele alındığında yukarıdan aşağıya doğru dört alt sistemden oluşur.

 Döşeme kaplaması  Altlık

 Taşıyıcı sistem  Tavan [2]

(28)

2.4.3.2. DöĢemelerin ĠĢlevleri

1) Statik etmen ve gereksinmelere karşılık vermek: Döşemeler üzerine gelen yükleri duvar ve kiriş gibi taşıyıcı mesnetlere aktarmak ve düşey taşıyıcıları yatay olarak birbirine bağlamaktır.

2) Tesisat ve benzeri donanımların yerleştirilmesine olanak vermek: Döşemelerin ısıtma sistemlerinde gerekli kanal ve araçların, elektrik tesisatı ve armatürlerin ve su tesisatlarıyla ilgili boru ve kanalların yerleştirilmesine olanak vermesi gerekir. 3) Su yalıtımı: Döşemenin bulunduğu konuma bağlı olarak üzerine gelen suları

(yağmur suyu, yıkama suyu) üzerinden uzaklaştırmalıdır.

4) Isı yalıtımı: İlişkili olduğu ortamlara bağlı olarak, döşemenin gerekli ısıl direncini sağlaması gerekir.

5) Buhar denetimi: Döşeme malzemesinin bünyesine giren su buharı, uygun koşullarda yoğuşur ve malzemelerde şişme ve büzülmelere yol açar. Büzülme ve şişme sonucunda çatlamalar oluşur. Ayrıca, ıslanan malzemeler, biyolojik olarak da bakteri ve mantarların oluşmasına ortam hazırlar. Bu bağlamda, döşemenin ayırdığı alt ve üst ortamların durumuna bağlı olarak buhar denetimini sağlayıp, olumsuz etkileri gidermesi gerekir.

6) Ses denetimi: Döşemelerin ayırdıkları ortamlar arasında, hava sesi ve darbe sesini belirli ölçüde yalıtmaları gerekir.

7) Işık: Bazı özel durumlarda döşemenin ışık geçişini sağlayıcı yapıda olması gerekebilir.

8) Yangın denetimi: Döşemelerin yangın durumunda çökmeyi geciktirecek ve yangına dayanabilecek malzemelerden oluşması gerekir.[2, 5]

2.4.3.3. DöĢeme Türleri

Döşemeleri, işlev ve konumlarına göre, taşıyıcılık durumu ve malzemesine göre, uygulama şekillerine göre çeşitli şekillerde sınıflandırabiliriz. Biz burada uygulama şekillerine göre yapılan sınıflamayı vermekle yetineceğiz.

Uygulamalarına göre döşemeler: a) Yerinde dökülen döşemeler

 Betonarme döşemeler

 Betonarme+dolgu malzemeli döşemeler (asmolen, gaz beton)  Karma döşemeler (taş, tuğla, çelik, ahşap, beton)

(29)

c) Montaj döşemeler  Döşeme panoları

-Düz panolar (betonarme, gaz beton, metal, trapez, levha) -Kendinden kirişli panolar (betonarme)

 Döşeme, kiriş ve panolar

 Döşeme, kiriş ve dolgu elemanları (beton, çelik, pişmiş toprak) [5] 2.4.3.4. DöĢeme Kaplamaları

Döşeme kaplamaları ana işlev olarak döşemenin üst yüzeyini oluşturmak yanında,  Taşıyıcı döşeme ve katmanları her türlü dış etkilerden korumak,

 İyi bir görünüm oluşturmak ,

 Kullanım güvenliği ve yeterli bir konfor sağlamak,

 Kolay temizlenebilen, düzgün ve işleve uygun bir yüzey oluşturmak gibi işlevleri yerine getirmek için yapılır. [2]

Döşeme kaplamalarının seçiminde etkili olan etmenler:

 Görünüş, yüzey özellikleri, konfor ve kullanıcı istekleri,  Güvenliğe bağlı yüzey özellikleri

-Yürüme güvenliği -Yangın güveliği

-Darbe ve çarpma güvenliği

 Döşeme kaplamalarının mekanik, fiziksel ve kimyasal özellikleri -Döşeme kaplamalarının mekanik aşınmaya karşı direnci,

-Basınç dayanımı, -Eğilme dayanımı, -Darbe dayanımı, -Isı iletkenliği, -Elektrik iletkenliği, -Ses ile ilgili özellikler, -Su ve nem direnci, -Donma,

-Rengin ışığa karşı direnci, -Kimyasal etkilere karşı direnç, -Biçim kararlılığı,

(30)

2.4.3.5. DöĢeme Kaplaması Türleri

Döşeme kaplaması, döşemenin en üstündeki görünen ve üzerinde yürünen katmandır. Bu malzemelerin görsel, fiziksel, akustik, mekanik niteliklere sahip olması istenir. Hangi mekanda ne tür malzemenin kullanılacağı o mekandaki işlevin analizi sonucu belirlenir. Döşeme kaplaması türlerini şu şekilde sınıflandırabiliriz:

 Mineral bağlayıcı şaplar ve dökme kaplamalar.  Yapay taş kaplamalar

 Doğal taş kaplamalar  Seramik kaplamalar  Cam kaplamalar  Mantar kaplamalar  Ahşap kaplamalar

 Polimer, kauçuk ve linolyum kaplamalar  Metal döşemeler [2]

2.4.3.6. DöĢeme Altlıkları

Altlık, döşeme ile kaplama malzemesini, birbirine bağlayan katmandır. Altlık bu işlevi yanında başka işlevleri de üstlenebilir (ısı yalıtımı, nem yalıtımı vb.) ve üstlendiği işleve bağlı olarak birden fazla katmandan oluşabilir.

Döşeme altlıkları tarafından karşılanması gereken işlevler:  Döşemenin ısı tutuculuk değerinin arttırılması,

 Ses tutuculuk değerinin arttırılması ve titreşimin yutulması,  Su geçirimsizliğin sağlanması,

 Buhar difizyonunun kontrol edilmesi,

 Döşemelerde kaplama seviyesinin ayarlanması,

 Kaplama malzemesinin uygulamasına uygun yüzeyin oluşturulması,  Islak hacimlerde su akıntısına olanak verecek eğimin sağlanması,

 Gerekli hallerde esnek bir konstrüksiyona olanak verecek niteliklerin sağlanması şeklindedir. [2]

Döşeme altlıkları:  Çimento şaplar,  Alçı şaplar,

(31)

 Manyezi şapı,

 Ahşap lif ve yonga levhalar,  Ahşap kadronları,

 Hafif dolgular. [2] 2.4.4. Çatılar

Çatı, bir binayı en üstten akıntılı bir şekilde örten ve onu her türlü dış etkiden koruyan yapı elemanıdır. Bir binanın çatısı düz, eğik, katlanmış veya eğri yüzeyli olabilir. Küçük açıklıklarda genellikle betonarme benzeri düz çatılar veya böyle plakalara oturan ahşap çatı türleri yeğlenirken; büyük açıklıklarda, tek veya çift eğrilikli yüzeyler hem taşıma hem de örtme için yeğlenmiştir. Tüm yüzeyleri ile günün her zamanında doğal etkilere açık olduğu için çatılarda nem, su, ısı ve gürültüye karşı yalıtım ve korunma önlemleri alınması gerekir.[6]

Çatılar, geometrik biçimlerine, eğim derecelerine ve taşıyıcı elemanların malzemesine göre çeşitli şekillerde sınıflandırılabilirler. Burada sadece taşıyıcı elemanların malzemesine göre sınıflandırma ile yetinilmiştir.

Taşıyıcı elemanların malzemesine göre:

 Ahşap çatılar; oturma, asma, ahşap kirişli çatılar vb.  Betonarme çatılar; düz, eğik ve eğri, katlanmış plaklar  Metal çatılar; kafes kirişler, uzay kafes çatılar

 Kagir çatılar; taş, tuğla, toprak tonoz ve kubbeler

Çatı konstrüksiyonu çatının biçimine ve kullanılacak malzemelere bağlı olarak çeşitli şekillerde oluşturulabilirler. Çatı konstrüksiyonu taşıyıcı sistem ve çatı örtülerinden oluşur. Taşıyıcı sistemde kullanılan malzemelere (ahşap, çelik, betonarme ve kagir) bağlı olarak çeşitli şekillerde düzenlemek olasıdır. Çatılar genel olarak: tek eğimli çatılar, oturtma çatılar ve asma çatılar olmak üzere üç şekilde düzenlenirler.

Çatı örtüleri:

1. Doğal kaplama malzemeleri (saz, kamış vb.)

2. Pişmiş toprak bileşenler (alaturka kiremit, oluklu kiremit, düz kiremit, roman tipi kiremit, marsilya tipi kiremit)

(32)

3. Çimento kökenli levhalarla yapılan örtüler (asbest çimentolu düz ve oluklu levhalar)

4. Metal levhalar (bakır, çinko, kurşun, galvanizli sac, alüminyum vb.) 5. Plastik levhalar (düz, oluklu, çeşitli şekillerde katlanmış levhalar) 6. Cam örtüler

(33)

3. KURU YAPIM SĠSTEMLERĠ

3.1. Yapım Sistemleri

Yapım sözcüğü yapı için uygulanan ve yararlanılan yöntemleri, eylemleri ve süreçleri kapsar. Başka bir söyleyişle, yapının üretilmesinde uygulanan teknoloji ve yöntemlerin tümüdür. Yapım sistemi ise; Yapı öğelerinin bir bütün meydana getirecek tarzda düzenlenmesidir ve üretim birimlerini , üretim sürecini, uygulamayı içerir. Doğaldır ki bu tanım aynı zamanda yapının bakımını da kapsar. Özetle: malzemeden yapı denilen ürüne ulaşmanın nasıl olacağı, hangi yöntemlerin ne şekilde uygulanacağı yapım sistemi ile açıklanabilir.[6, 7]

Günümüz dünyasında çok çeşitli yapım sistemlerinin varlığından bahsetmek olasıdır. Hepsi de çeşitli koşullara bağlı olarak oluşmuş ve gelişmişlerdir. İlkel yapımdan günümüzdeki yüksek teknolojili endüstrileşmiş yapıma değin çeşitlilik arz eden yapım sistemlerini gerek işlev, estetik, güvenlik ve gerekse ekonomik etkenlerin belirleyici olduğu çeşitli şekillerde sınıflandırmak mümkündür. Ancak konuyu dağıtmamak için, genel durumu gösteren aşağıdaki sınıflama ile yetinilecektir.

Günümüze kadar geçirdikleri aşamalar değerlendirilerek yapım sistemleri şu şekilde sınıflandırılabilir:

1. İlkel yapım sistemleri 2. Geleneksel yapım sistemleri 3. Endüstrileşmiş yapım sistemleri

a) Geliştirilmiş geleneksel yapım sistemleri b) Monolitik yapım sistemleri

c) Hazır bileşenlere dayanan yapım sistemleri  Açık sistemler

(34)

3.1.1. Ġlkel Yapım Sistemleri

Basit çevresel malzemelerle, ilkel yapı metotlarının ortaya koydukları sistemler olarak tanımlanır. [4]

3.1.2. Geleneksel Yapım Sistemleri

Çevresel malzemelerle tuğla, kiremit gibi sınırlı sayıda birkaç hazır bileşene, fakat çoğunlukla yerinde üretime dayanan, el emeğinin yoğun tutulduğu yapım metotlarının karakterize ettiği sistemlerdir. [4]

3.1.3. EndüstrileĢmiĢ Yapım Sistemleri a) Geliştirilmiş Geleneksel Yapım Sistemleri

Tasarım ve yapım işlerini ileri derece rasyonelleştirerek, küçük ve orta boy hazır prefabrike bileşenlerin kullanıldığı yapım sistemi olarak nitelendirilebilir. Bu sistemde çevresel malzemelere bağlı kalınmaktan kurtulunmuş zanaat metotlarının dışına çıkılmıştır. [4]

Bu sistemlerin en belirgin özelliği, geleneksel yapım işleri için gerekli iş gücünün (malzemenin en az kayıpla kullanılması, geleneksel olmayan yardımcı araçlar kullanımıyla) azaltıldığı bir yapım sistemi olmasıdır.

b) Monolitik Yapım Sistemleri

Yapının ileri derece mekanizasyona yöneldiği, hazır yapı bileşenlerinin daha yüksek bir oranda kullanıldığı bir endüstrileşmiş yapım sistemidir.[4]

c) Hazır Bileşenlere Dayanan Yapım Sistemleri

Yapı yerine bitmiş, kaplanmış olarak gönderilen, üretiminde ve yerine yerleştirilmesinde (montaj) karmaşık ve ağır mekanik donatımı gerektiren, hazır bileşenlerin çoğunlukla kullanıldığı yapım sistemi olarak tanımlanır. Sözü geçen bileşenlerden komple bir duvarın (kapı ve penceresiyle) boyutları bir hacmin, bir kenarına erişebildiği gibi, o hacmin bütünü de hazır bileşen olarak yapılabilmektedir (hücre sistemi). Bu tür sistemlerde, yapı bileşenleri ve elemanları önceden

(35)

dizaynlanmış yapı bütününün herhangi bir bölümünde kullanılmak üzere fabrika ve atölyelerde üretilirler. Bileşenlerin üretiminde “kapalı” ve “açık” sistemler kullanılır.[4]

 Açık Sistemler

Piyasaya sunulan çeşitli prefabrike bileşenler arasından seçim yaparak uygulanan yapım sistemlerine “ açık sistemler” adı verilmektedir.[4]

 Kapalı Sistemler

Bir sistemin bileşenleri başka bir sistemin bileşenleri ile genellikle bağdaşmıyorsa, bu yaklaşıma “ kapalı sistemler” denir. “Açık sistemler” in kapalı sistemlerden en önemli farkı ise koordine edilmiş boyutların ve birleşim (ekleme, bağlantı) tekniklerinin standartlaştırılmasının geliştirilmesi ile piyasada bulunabilecek her türlü bileşenin birbirleriyle bağdaşabilmesini sağlamasıdır. Açık sistemler geleneksel yapım sistemlerinde çok kolaylıkla uygulanabilir. Fakat endüstrileşmiş yapım sistemlerinde ise açık sistem ürünlerinin kullanılması o kadar kolay olmamaktadır.[8] 3.2. Kuru Yapım Sistemleri

Kuru yapım sistemi prefabrike yapım sistemleri veya ahşap yapım gibi sıva veya harç kullanılmayan yapım sistemleridir. [7] Kuru yapım sistemleri, yapım sistemi olarak spesifik (özel) bir konumdadır ve genel bir sınıflaması yapılan yapım sistemleri içerisinde belirli bir yere oturtulamaz. Kavram olarak sıva veya harç kullanılmayan yapım sistemi olarak ele aldığımızda; kuru yapım sistemi genel yapı sınıflama kapsamındaki ilkel, geleneksel ve endüstrileşmiş yapım sistemlerinin tümünü kapsamaktadır. Ancak, günümüzde ilkel yapım sisteminin geçerliliği kalmadığı için; yapım sistemi kavramı ile geleneksel ve endüstrileşmiş yapım sistemleri ifade edilmektedir. Bu bağlamda, kuru yapım sistemini bu iki sistemi kapsayacak şekilde düzenlemek gerekir. Konuyu dağıtmamak ve belirli bir çerçevede sınırlamak amacıyla kuru yapım sistemlerini üç ana başlık altında inceleyeceğiz: 1) Ahşap Konstrüksiyonlu Yapım Sistemi

2) Çelik Konstrüksiyonlu Yapım Sistemi 3) Prefabrike Yapım Sistemi

(36)

Kuru yapım sistemleri arasında, bütün yapım sistemlerinde olduğu gibi, kesin bir ayrım çok zordur. Bazı durumlarda sistemler iç içe geçer. Ahşap ya da çelik konstrüksiyolu sistem aynı zamanda prefabrike yapım sistemi kapsamında olabilir. Benzer şekilde, prefabrike yapım sistemi ahşap ya da çelik konstrüksiyonlu yapım sistemi kapsamına girebilir.

3.2.1. AhĢap Ġskeletli Yapım Sistemleri

Doğal bir yapı malzemesi olan ahşabın günümüzde, alışılagelmiş geleneksel kullanımın yanı sıra; çağdaş teknolojilerin katkısı ile yeni özellikler kazanarak, günümüzde her tür yapıda kullanılabilir bir hale gelmiştir. Tutkal kullanmak suretiyle uç uca ve üst üste eklenerek istenilen boyut ve formda yüksek mukavemetli ahşap elemanlar yapılabilmiştir. Bu da ahşabın uygulama olanaklarını arttırmış, kafes veya dolu gövdeli kiriş, kolon, çerçeve, kemer ve kubbelerin başarıyla uygulandığı her tür yapının üretilmesine yol açmıştır. Ahşabın pek çok olumlu özellikleri yanında çeşitli önlemler almayı gerektiren bazı olumsuz özellikleri de vardır. Diğer sistemlerde olduğu gibi ahşap iskeletli yapım sisteminde de birleşmeler (boy uzatma, kesit büyütme ve düğüm noktaları oluşturma amaçlı) önemlidir.[9]

(37)

Ahşabın Olumlu Yönleri:

 Ahşap organik bir yapıya sahiptir ve yenilenebilen bir kaynaktır.

 Hafiflik: Ahşabın özgül ağırlığı ağaç türlerine bağlı olarak 0.6-0.7 gr/cm³‟tür. Ahşabın hafif bir malzeme oluşu; ölü yüklerin azalması nedeniyle mesnetlerine, dolayısıyla temellere aktardığı ağırlığın az olması ve taşıyıcı elemanların boyutlarını küçültmesi, nakliyesinin ucuz olması, montaj kolaylığı ve montaj makineleri (vinç vb.) gereksinmesini azaltma gibi olumlu sonuçlara yol açmaktadır.

 Bağlantı ve işleme kolaylığı: Ahşap elemanlar birbirine geçmeli bağlanabilir, yapıştırılabilir, çivi, ağaç vidası, zımba, bulon, metal lama ve metal kenetler yardımıyla birleştirilebilir. Metal birleştiricilerle kurulan ahşap elemanlar, belirli ölçüde, yeniden kullanılabilir. Basit aletlerle işlenebilir ve yüzey işlemleri (yağlı boya, vernik vb.) bakımından diğer malzemelere göre daha üstündür.

 Yüksek taşıma gücü: Lifli yapısı nedeniyle çekmeye karşı dayanımı yüksek olan ve lifleri doğrultusunda basınç ve çekme dayanımı maksimuma ulaşan ahşap çağdaş teknolojilerin katkısıyla yeni özellikler kazanmış, geniş açıklıklı yapıların kurulabilmesine olanak sağlamıştır.

 Şok etkisini ve vibrasyonu absorbe edebilecek yapıdadır ve ardışık gerilmeler karşısında metal gibi yorulma ve kristalleşmeye uğramamaktadır.  Kimyasal etkilere dayanıklılık: Kimyasal etkilere ve asitlere karşı

dayanıklıdır. Bakım giderleri çelik yapı elemanlarına göre daha düşüktür ve çeliğe göre daha ucuz bir malzemedir.

 Ahşap, ekstra sıcaklık değişmelerinden etkilenmez.

 Mimari etki: Ahşap doğal bir malzeme olup diğer yapı malzemelerine göre farklı doku, renk özelliklerine sahip, sıcak temaslı bir yapı malzemesidir. [6, 10]

(38)

Ahşabın Olumsuz Yönleri:

 Teknik yönden “anizotrop” bir malzemedir. Yani her nokta ve doğrultudaki statik özellikleri eşit değildir. Mukavemeti azdır, eğilmeden etkilenebilecek yapıdadır ve deforme olabilir.

 Çürüme ve bozulmaya eğilimli bir malzeme olması nedeniyle; böcek, mantar ve bakterilerden korunmak için çeşitli boya ve eriyiklere (yağlı boya, bitümlü eriyikler, pinoteks, bezir yağı, vernik vb.) gereksinme duyar.

 Yangına dayanıksız bir malzeme olan ahşap, yanmaya 150˚C‟ de başlar ve yanmasını belirli bir zaman içinde (örneğin, çam kökenli ahşap dışarıdan içeriye doğru saatte 5cm yanar) sürdürür. Ancak, kalın kesitli ahşap elemanlar, yanmanın zamana yayılı olması nedeniyle taşıyıcı sistemin belirli bir süre ayakta durmasını sağlar.[6,10]

3.2.1.1. AhĢap Yapılarda TaĢıyıcı Sistem

Ahşap yapılarda taşıyıcı sistem üç şekilde oluşturulabilir: 1. Geleneksel ahşap iskeletli yapım sistemi

2. Taşıyıcı ahşap paneller 3. Strüktürel yalıtım panelleri

1. Geleneksel AhĢap Ġskeletli Yapım Sistemi

Ahşap iskeletli yapım sistemi, birçok kültürde farklı şekillerde oluşturulmuş ve geliştirilmiştir. Ancak, toplumlara göre değişen farklılıklar göstermesine rağmen, taşıyıcı elemanların strüktürel düzenlenmesindeki ilkeler temelde aynıdır. Ahşap iskeletli yapılar ana elemanlar ve yardımcı elemanlardan kurulu bir sistemdir. Ana elemanlar taşıyıcı sistemi oluşturan, stabiliteyi sağlayan elemanlardır. Bu grup altında taban ve başlık kirişleri, dikmeler ve diyagonaller (payandalar) yer almaktadır. Statik kuralı olarak kirişler eğilmeye, dikmeler basınca çalışırlar. Yardımcı elemanlar da döşeme gibi kullanım yüzeylerini oluşturmak, taşıyıcı olmayan elemanlar yapmak, ana elemanları desteklemek, duvarları kaplamak, çatı örtüsünü taşımak, pencere kapı gibi elemanları tespit etmek için gerekli olan elemanlardır. [6]

(39)

ġekil 3.2 : Payandalı ahşap iskelet yapı sistemi [5]

Belirli aralıklarla konulan dikmelerin, alt ve üst taban ile birbirine bağlanmalarının yanında, sonra dikme aralarına diyagonal yerleştirilen boyunduruk ve bağdadi denilen elemanların bir araya gelmesi ile oluşturulan ahşap karkas sisteminde: İskeletin konstrüksiyon boşlukları kerpiç, tuğla, taş gibi elemanlarla doldurulabildiği gibi sadece dış yüzeylerine ahşap plaka veya yalı baskısı gibi kaplama malzemeleri çakmak suretiyle tamamlanabilir. Ahşap iskelet, temel veya zemin betonu üzerine yerleştirildikten sonra başka bir ahşap eleman ile üstten de birbirlerine bağlanırlar. Dikmeler köşelere, kapı, pencere boşluk kenarlarına, duvarların birbiriyle kesiştiği noktalara gelmek üzere çeşitli aralıkla düzenlenirler. Bu ahşap yapılarda yatay yükleri taşıma görevi dikmelerin arasına konan tek ve çift çapraz ahşap elemanlara verilmiştir. Boşluklara doldurulan taş, tuğla gibi malzemelerde bu hususta

(40)

2. TaĢıyıcı AhĢap Paneller

Bu sistem geleneksel ahşap iskeletli yapım sisteminin çağdaş uygulaması olarak nitelendirilebilir. Temel özellikler aynıdır ve belirli aks aralarında yerleştirilen ahşap dikmelerin alt ve üst başlıklarla bağlanması suretiyle elde edilen paneller, üzerleri ahşap esaslı koruma levhaları (kontrplak, su kontrplağı, osb veya daha farklı malzemeler) ile kaplanarak tamamlanır. Geleneksel sistemdeki panellerin yatay yüklere karşı stabilitesini sağlayan diyagonal payandaların işlevini, dikmeleri birbirine bağlayan koruma levhaları üstlenmektedir. Levhalarla kaplanmış ahşap iskeletli paneller, duvar için olduğu gibi, döşeme ve çatılar için de oluşturulabilirler. Taşıyıcı ahşap paneller şu katmanlardan oluşur:

 Taşıyıcı ahşap iskelet

 Ahşap iskeletin iki yanına bağlanmış olan ahşap esaslı koruma levhaları

 Koruyucu levhaların arasına konulan yalıtım (buhar tutucu, ısı ve ses yalıtımı) malzemeleri

 Dış koruyucu levhalar:

- Dışta, su yalıtımı ve cephe kaplaması

- İçte, hem yangının önlenmesine yönelik hem de dekoratif amaçlı alçı plaka vb. levhalar.[1]

Taşıyıcı ahşap paneller, zemindeki betonarme duvar veya temele özel bağlantı elemanları ile bağlanır.

Taşıyıcı Ahşap Panellerin Sunduğu Avantajlar:

 Ahşap panellerle oluşturulan kaba yapı iç ve dışta istenilen her türlü kaplamayla bitirilebilir. Bu açıdan herhangi bir sınırlama olmamaktadır.

 Panellerin bünyesinde bulunan yalıtım malzemeleri, ayrıca yapılacak bir yalıtım işinden tasarruf sağlamaktadır. Ayrıca ahşabın kendisinin doğal bir izolatör oluşu bu konuda önemli bir avantajdır.

 İmalat süresi oldukça kısadır.

 Fabrika ortamında, çeşitli makinalar yardımıyla ve hassas ölçülerle üretilen bu sistemde fire oranı azdır. Bu da ahşaptan tasarrufu sağlamaktadır. Ayrıca hassas ölçü, şantiyede işçilik hatalarını minimuma indiren bir özelliktir.

(41)

 Fabrika ortamında kısa sürede (ortalama büyüklükteki bir konut için yaklaşık iki-üç hafta) hazırlanan bu panellerin, şantiyede montajı da oldukça kısa sürede tamamlanabilmektedir. (ortalama büyüklükteki bir konut için yaklaşık bir-iki hafta).

 Ahşabın malzeme olarak özelliği ve yapının nefes alabilme yeteneğine bağlı olarak sıhhi bir yapı ortaya çıkmaktadır.

 Yapının ömrünü tamamlaması sonrası yıkıldığında ahşap malzeme geri dönüştürülebilir.

 Malzeme olarak ahşabın kullanılması, esnek yapısı, sağlam ve hafif olması ve panellerin birleşim detaylarındaki özellikler nedeniyle mevcut sistemler arasında depreme dayanıklı bir sistemdir.[1]

ġekil 3.3 : Ahşap panel detayı

3. Strüktürel Yalıtımlı Paneller (SIP)

Strüktürel yalıtımlı paneller (structural ınsulated panels-SIP) yapı olarak ısı ve ses yalıtımını kendi gövdesinin özellikleriyle sağlayan ve aynı zamanda taşıyıcı olan panellerdir. Temel ilke, iki koruyucu plakanın (kontrplak, su kontrplağı veya osb vb.) arasına güçlü yapı tutkalı ile yapıştırılan polistren köpük malzeme ile elde edilen sandviç panelin duvar elemanı olarak kullanılmasıdır. İlkin, yüksek ısı ve ses yalıtımı sağlamak ve inşaat süresini kısaltmak amacıyla üretilen ve taşıyıcı olmayan bu paneller; daha sonra kalınlıkları arttırılarak ve özellikleri geliştirilerek taşıyıcı

Referanslar

Benzer Belgeler

Bu nedenden dolayı birçok araştırmacı balık boyu ile otolit boyu arasındaki ilişkiye dikkat çekerek bu ilişkinin Dişi ve erkek bireylerin otolit ölçümleri yaş

Toplam klorofil içeriğindeki değişim yönünden konular arasındaki fark istatistiki anlamda önemli (P<0.01) bulunmuştur (Çizelge 4.).. Su stresi oluşan

Işık ekibi: Çekim sırasında film görüntülerinin kaydedilmesi için gerekli ışık ortamını sağlarlar.. Ses ekibi: Çekim sırasında oyuncuların, ortamın sesini

YETERLİK Uygun ortam sağlandığında tekniğine uygun olarak cam hataları ve test yöntemlerini araştırabilecek, camın bileşim ve üretim koşullarına bağlı özelliklerini,

Natürel Zeytinyağı: Zeytin ağacı meyvesinden, doğal özelliklerini değiştirmeyecek bir sıcaklıkta sadece mekanik (fiziksel) işlemler uygulanarak elde edilen,

Tohum ve gübre hücreleri bazı firmalar tarafından döküm malzemeden, bazı fabrikalar tarafından çelik sacların bükülmesi ile yapılırlar. Oluklu itici makaralar

Öndeki taşıtı geçiş için görüş uzaklığı: iki şeritli yollarda önde yavaş giden taşıtların geçebilmesi için gerekli görüş uzaklığının devamlı olarak sağlanması

Esas model / / doldurma ve rölyef doldurma ve rölyef...