Dr., İHH İnsani Yardım Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi
Daha Sivil ve Daha Kapsayıcı Insani Yardıma Doğru Ahmet Emin Dağ
yapmak istemektedirler. Zikredilen eksikliğin giderilme-si için afet öncegiderilme-si tüm kurum ve kuruluşlara, derneklere bilgilendirme yapılmalıdır. Arama kurtarma ve insani yardım faaliyetlerinde görevlendirilecek sivil toplum ku-ruluşlarına afet sırasında nasıl davranacaklarına dair bil-gilendirme yapılması oldukça önemlidir. TAMP’a ilişkin başka bir husus, tüm operasyonlar için bir yönetim grubu oluşturulması gerekliliğidir. Bu, tüm çözüm ortaklarının afete müdahalesini organize ederek il koordinasyon hiz-met grubu ile birlikte çalışacak bir ekip olmalıdır. Ayrıca afet bölgelerinde sivil toplum kuruluşları ve gönüllü yöne-timi hizmet grubu mutlaka aktif olarak görev yapmalıdır.
Afete müdahalenin önemli bir bileşeni olan lojistik süreçler konusunda da çeşitli dersler çıkardık. Yardımların afet sahası-na gelmeden önce yerelde oluşturulacak bir koordisahası-nasyonla afet sahasında iş yükü oluşturmayacak şekilde, komşu iller-de ayni yardımların iller-depolanacağı ve ayrıştırılacağı yer veya yerlerin belirlenip faaliyete geçirilmesi önemlidir. Büyük bir afette yardım malzemelerinin afet bölgesinde kontrolsüz yı-ğınlar oluşturmasını önlemek ve gereksiz ikinci el eşyaların çöp yığınına dönüşmemesi için afet yaşanan mahalle komşu illerde oluşturulacak yapılanma hayati öneme sahiptir.
Ülke içindeki afetlerin yanı sıra sınırımızın hemen yanı başında yaşanan Suriye iç savaşı da geçtiğimiz yılın öne çı-kan insani yardım gündemlerinden biriydi. Savaşın onun-cu yılında, Suriye’deki insani trajedi her gün yeni bir insani kriz üretmeye devam etmektedir. 2020 yılı içinde, Suriyeli sığınmacıların Türkiye’ye kitlesel göçünü durduracak en önemli insani projelerden biri olan “Briket Evler” proje-sinde önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Bu proje ile bin-lerce Suriyeli aile için sınırın karşı tarafına evler yapılarak bu ailelerin asgari insani standartta bir yaşama kavuşması sağlanmış, bu kapsamda 15 binden fazla ev inşa edilerek binlerce aile kalıcı konutlara yerleştirilmiştir.
Geçtiğimiz yıl, insani diplomasi konusunda birçok başarılı operasyonunun sağladığı yeni tecrübelerin yılı olmuştur.
Filipinler hükûmeti ile Moro Müslümanları arasında sağ-lanmış olan barış antlaşması sonrasında, bölgede barış göz-lem heyetindeki görevini sürdüren İHH, barış inşası çabala-rının bir devamı olarak bölgedeki kalkınma yardımlarını da artırmıştır. Bu çerçevede yeni hastane ve okulların inşaatına başlanırken çok sayıda Morolu öğrenci ülkemize getirilmiş ve değişik branşlarda mesleki eğitime yönlendirilmiştir. İn-sani diplomasi konusunda özellikle sıcak kriz alanlarından Libya, Lübnan ve Suriye gibi ülkelerde sivil esirlerin kurta-rılması, Yemen ve Afganistan gibi ülkelerde insani yardımın önündeki engellerin kaldırılması konusunda yürütülen mü-zakereler ve Filistin’deki insani krizin sona ermesi konusun-da yürütülen diplomatik çabalar dikkat çekmiştir.. Birçok mağdur sivilin hukuki haklarının takibi noktasında yapılan çalışmalar, Türk sivil toplum kapasitesinin ne kadar önemli bir seviyeye ulaştığını göstermektedir.
Yukarıdaki tüm çalışmalar yanı sıra, İHH’nın her dönem değişmez önceliği yetimler olmuştur. 120 ülkede 800 bin yetime yılın farklı dönemlerinde dönemsel yardımlar, 100 bin yetime her ay düzenli yardım yapan İHH, 13 ülkede 38 yetimhanesi, 1 çocuk yaşam merkezi ve onlarca okulu ile bu alandaki çalışmalarda öncü rolü oynamaktadır.
Geçen yıl içinde gerçekleştirilen bütün bu faaliyetler, sivil toplum kuruluşlarının insani krizlerin çözümü konusunda ne kadar geniş imkânlar oluşturabileceklerini göstermesi bakımından önemlidir. Sivil toplum kuruluşları güçlü ül-kelerin, sorunlarını daha kolay çözdüğü bir gerçektir. Bu açıdan önümüzdeki dönemde de her şeyi kamu kurum ve imkânları eliyle yapma anlayışı yerine, sivil toplum kuruluş-larını güçlendirme politikaları çok daha faydalı olacaktır.
2020 Yılında İnsani Çalışmalar ve Yaşanan Zorluklar Mohamed Ouahi
Katar Hayır Derneği (Qatar Charity/ QC) Türkiye ofisi, Kuzey Suriye ve Türkiye’deki savunmasız, ülke içinde göç etmek zorunda kalmış kişilere (IDP’ler), mültecilere ve ev sahibi toplumlara insani yardım sağlamaya devam etmek-tedir. 2020 yılı boyunca QC, 2020 İnsani Müdahale Planı (HRP) ve Bölgesel Mülteci ve Dayanıklılık Planına (3RP) dayalı olarak Kuzey Batı Suriye’deki IDP’lerin ihtiyaçla-rının giderilmesine katkıda bulunmuştur. 2020 yılında QC Türkiye ofisi ve ortakları finansal değeri 67,8 milyon doları bulan toplam 1.091 yardım ve kalkınma projesini hayata geçirmiş ve Kuzey Suriye ve Türkiye’de 3,6 milyon yararlanıcıya ulaşmıştır.
28 Şubat 2020 Cuma günü QC, Kuzey Suriye’de 2019 sonlarında gerçekleşen ve en büyük boyutlu yerinden edil-me krizine ilişkin ihtiyaçları gideredil-mek amacıyla “HaGAl Sham” adlı bir bağış kampanyası başlatmıştır. Kampanya, Hayır Amaçlı Faaliyetler için Düzenleme Kurumu’nun (RACA) denetiminde ve Katar’daki birçok medya ku-ruluşuyla iş birliği içinde yürütülmüştür. Kampanya 40 milyon dolardan fazla paranın toplanmasını sağlamıştır.
QC Türkiye ofisi, toplanan fonu kullanmayı başarmış ve aşağıda belirtilenlerin dağıtımını içeren yardım projeleri
vasıtasıyla 809.000 yararlanıcıya ulaşmıştır: 31.500 gıda kolisi, 5.175.000 ekmek paketi, 43.500 yeni varış kiti ve pişirme seti, 600 çadır, 100 okul karavanı, 5.500 hijyen kiti, 4.300 su konteyneri, 22 kampa 15.000 su kamyonu ve 18 su istasyonuna 300.000 litre yakıt dağıtımı. Bunların yanı sıra 70 sağlık tesisine tıbbi sarf malzemesi ve cerrahi malzemenin dağıtımı da gerçekleştirilmiştir. Ayrıca 2021 yılında QC, Kuzey Suriye ve Türkiye’de 2 milyon 125 bin 840 yararlanıcıyı hedefleyen, toplam bütçesi 16,5 milyon dolar olan barınma, gıda güvenliği, WASH, eğitim ve sağ-lık sektörlerinde 16 projenin hayata geçirilmesine devam edecektir. QC Türkiye ofisi, 2020 yılındaki sosyal yardım departmanı faaliyetleri kapsamında, 5.690 yetim ve yok-sul Suriyeli ve Türk aileye ulaşmayı başarmış ve 4,7 mil-yon dolarlık mali yardım sağlamıştır. Ramazan ve Kurban Bayramı dönemlerinde toplam değeri 539.000 ABD Do-ları olan mevsimlik projeler yürütülmüştür.
COVID-19 pandemisinin başlangıcını müteakiben, QC Türkiye, krize ilk tepki veren kuruluşlardan biri ol-muştur. Bu kapsamda öncelikle Kuzey Suriye ve Tür-kiye’de 15.000’den fazla sağlık çalışanı için kişisel ko-ruyucu ekipman (PPE) satın alınmış ve dağıtılmıştır.