Abiddar Fil Konut Analizi

Abiddar Fil evi Çingene Mahallesinde Ayvatdede mahallesi Çavuşoğlu caddesinde konumlanmaktadır. Söylenenlere göre yapıldığı dönemde hamamdan bakıldığında görülen ilk yüksek katlı yapıdır. Yaklaşık olarak 1937 yılında tamamlandığı, ev sahibi tarafından belirtilmiştir (Tablo 4.47.).

Tablo 4.47. Abiddar Fil Evi Mekânsal Biçimleniş

ABİDDAR FİL EVİ YAPI NO:7

Çİ NGENE MAHALLESİ DOLULU K BOŞLU K AN ALİ Z İ Çİ NGENE MAHALLESİ N DE Kİ K ONUMU YA PININ VA Z İY ET P LAN I YA PININ PLANLA RI

Yapı malzemesi

Abiddar Fil evi Çingene Mahallesinde Şıhcarullah mahallesi Çavuşoğlu caddesinde konumlanmaktadır. Yaklaşık olarak 1990 yılında tamamlandığı, ev sahibi tarafından belirtilmiştir. Yapım malzemesi olarak tuğla, kerpiç ve ahşap malzemenin birlikte kullanılmıştır. Arka bahçede bulunan tek katlı konutun duvarlarında kerpiç malzeme kullanılmıştır. Yapının üst örtüsü ahşap kirişlemeler üzerine kiremit kaplama olarak kırma çatı şeklinde yapılmış ve hala orijinal halini korumaktadır. İki katlı konutun zemin kattaki taşıyıcı duvarları temelden başlanılarak zemin katın taban kotuna kadar tuğla malzemeyle yığma olarak örülmüştür. Zemin kat taban kotundan 1. Kat tavan kotuna kadar olan duvarlarda da tuğla malzemeyle yığma olarak örülmüştür. Yapının üst örtüsü ahşap kirişlemeler üzerine kiremit kaplama olarak kırma çatı şeklinde yapılmış ve hala orijinal halini korumaktadır. Pencere ve kapı doğramalarında orijinalinde ahşap yapı malzemesi bulunmaktayken zaman içerisinde PVC malzeme kullanılmıştır

Dış Mekân Oluşumu

Konutlar parsel sınırlarında ön bahçeyle beraber sokağa yüzey oluşturacak şekilde yer almaktadır. Konutların ön cephesinde bulunan sınırlı alana sahip olan avlu Çingenelerinortak yaşama mekânları olarak önemlidir. Kapı önü ya da avlu olarak tabir edilen bu ön bahçe günlük yaşamın geçtiği sokakla iç içedir. Bu alana gerektiğinde ocak kurulup komşularla beraber yemek yapılır, kadınlar el işi yapar, beraber zaman geçirmektedirler.

Sokak-Bahçe-konut ilişkisine bakıldığı zaman konutun sokakla ve aynı zamanda bahçeyle doğrudan iletişim halinde olduğu, herhangi bir ayırıcı yüzeyin olmadığı görülmektedir. Konut, ev halkına ait olan bireysel mekânları oluştururken, bahçe yarı özel mekânı oluşturmaktadır. Sokak ise tamamıyla mahallelerini evleri gibi benimseyen çingeneler için bir araya geldikleri ortak alandır. Konutla sokak arasında herhangi bir ayırıcı yüzey olmaksızın doğrudan ön bahçeye açılmaktadır. Konutun arka cephesinde yer alan bahçe daha geniş bir alana sahiptir. Ön bahçeye göre bu alan daha işlevsel olarak kullanılmaktadır. Düğün, sünnet gibi merasimlerde eş dost, akrabaların bir araya gelip kazanlarda yemek yaptığı, tandırlıkta ekmek ve yemek pişirdikleri, çamaşır astıkları, kümes hayvanları yetiştirdikleri, kendilerine göre bahçeye dikim yaptıkları gibi eylemleri gerçekleştirebildikleri alandır. Sokaktan arka bahçeye dolaylı olarak geçiş sağlanabilmektedir. Arka bahçe içerisinde yer alan iki odalı konutta ise evin büyükleri olan Abiddar Fil’ in annesi ve babası çoğu günlerde yatılı olarak kalmaktadır. Abiddar

Fil evi arka bahçeye arka sofada bulunan kapı elemanı ile doğrudan geçiş sağlayabilmektedir. Tüm konutlar için ortak kullanım alanı olan hela mekânı da arka bahçe içerisinde yer almaktadır. Abiddar Fil evi; ön bahçe- sokak-arka bahçe ile doğrudan ilişki içerisinde bulunmaktadır (Tablo 4.48.).

Tablo 4.48. Abiddar Fil evinin Sokak-Bahçe-Konut ilişkisi

Evi Cephe ve bahçe kullanım Görünümleri

Mekân Organizasyonu

Zemin kat planı incelendiğinde; konutun içinde yer alan sofa, oturma odası, yatak odası ve diğer odalarla beraber mutfak ve banyo mekanları yer almaktadır. Konut dışında ise arka bahçede yer alan odunluk/tandırlık, kümes, hela, evin büyüklerinin ara ara kaldıkları konut ve ön bahçedeki depo eklenti mekanlarını oluşturmaktadır. Bu katta evin büyük gelini ve Abiddar Fil’ in halası ve evin bekar kızları beraber kalmaktadırlar. Birinci kat planı incelendiğinde; konutun içinde yer alan sofa, oturma odası, yatak odası ve diğer odalarla beraber mutfak ve banyo mekanları yer almaktadır. Konut dışında ise balkonlar eklenti mekanlarını oluşturmaktadır. Bu katta evin küçük gelini zaman zaman da Abiddar Fil’ in anne ve babası ve evin bekâr oğlu beraber kalmaktadırlar (Şekil 4.24.).

Şekil 4.24. Abiddar Fil evi zemin kat ve 1. kat plan şeması

Sokaktan ön bahçeye oradan da doğrudan konuta geçiş sağlanmaktadır. Konutta ilk olarak sofa mekanına girilmektedir. Geniş aile yapısının gözlemlendiği çingenelerde hava şartları gibi nedenlerle dışarı mekanlara çıkılamadığı zamanlarda bu alanda toplanılmaktadır. Bu alan geleneksel yer minderi elemanı ve halı elemanıyla döşenmiştir. Bu mekânın ısıtılması soba elemanı ile sağlanmaktadır. Bu soba üzerinde akşam oturmalarında çay demlenir, kestane, patates gibi yiyecekler pişirilir ve tüm aile muhabbet eşliğinde soba elemanının etrafında konumlanırlar. Sofa alanı hem ön bahçeye hem de arka bahçeye açılmaktadır(Tablo 4.49.).

Tablo 4.49. Abiddar Fil evi zemin kat sofa mekânsal analiz

Sofa mekânından bir numaralı odaya geçildiğinde; bu alan geleneksel yer minderi elemanı ve halı elemanı ile birlikte modernize kanepe elemanıyla beraber döşenmiştir. Bu mekânın ısıtılması soba elemanı ile sağlanmaktadır. Oda ihtiyaç doğrultusunda hem yatma hem oturma mekânı olarak kullanılmaktadır(Tablo 4.50.).

Tablo 4.50. Abiddar Fil evi zemin kat giriş bölümü mekânsal analiz

Sofa mekânından iki numaralı odaya geçildiğinde bu alan geleneksel yer minderi elemanı ve halı elemanı ile birlikte modernize kanepe elemanıyla beraber döşenmiştir. Bu mekânın ısıtılması soba elemanı ile sağlanmaktadır. Oda ihtiyaç doğrultusunda hem yatma hem oturma mekânı olarak kullanılmaktadır. Yatma mekânı evin gelin ve damada özel olarak ayrılmış odadır. Diğer odalarda işlev değişikliği ve ortak kullanım gözlemlenirken gelin odası daha mahrem olup sadece gelin ve damada aittir. Burada gelinin bekarken hazırladığı kanevçe ve farklı el işçiliği olan yatak örtüleri, nevresim elemanlarıyla döşenmiş olan yatak elamanı bulunmaktadır. Diğer odalarda gece yatma eylemi için kullanılan yer minderi ve yer yatakları bu odada yer almaktadır. Bu mekânın ısıtılması soba elemanı ile sağlanmaktadır (Tablo 4.51.).

Tablo 4.51. Abiddar Fil evi zemin kat giriş bölümü mekânsal analiz

Sofa mekânından oturma odasına geçildiğinde bu alan geleneksel yer minderi elemanı ve halı elemanı ile birlikte sedir elemanıyla beraber döşenmiştir. Gelen misafirleri görebilmek ve buradaki hayat akışına eşlik edebilmek için sofaya açılan pencere elemanı bulunmaktadır. Bu mekânın ısıtılması soba elemanı ile sağlanmaktadır. Oda ihtiyaç doğrultusunda hem yatma hem oturma mekânı olarak kullanılmaktadır (Tablo 4.52.).

Tablo 4.52. Abiddar Fil evi zemin kat giriş bölümü mekânsal analiz

Mutfak mekânı incelendiğinde; yerde bağdaş kurarak yemek yendiği için sini elemanı bulunmaktadır. Yine yemek tabakları, tencere gibi mutfak elemanlarının modernize mutfak dolabına konulmaktadır. Buzdolabı fırın gibi modernize elemanlar ihtiyaç doğrultusunda mutfak mekânında yer almaktadır. Yemekler zemin katta yapılıp burada beraber yenilip içilmektedir. Yemekleri evin gelinleri yapmaktadır (Tablo 4.53.). Tablo 4.53. Abiddar Fil evi zemin kat giriş bölümü mekânsal analiz