Ağ Odağının Merkezilik Ölçütleri ile İncelenmesine İlişkin Bulgular

Çalışmanın bu bölümünde, ağa ait merkezilik ölçütleri temel alınarak, ağ türleri incelenmektedir. Aynı bireylerden oluşan iki ağ türüne ait sonuçlara Tablo 6 ve Tablo 7’de yer verilmektedir. R dili kullanılarak yerel ve yerel olmayan merkezilik ölçütleri hesaplanmıştır.

Tablo 6’daki veriler incelendiğinde, her ağ türünün farklı sayıda düğüm ve kuyruk içerdiği görülmektedir. Birinci dalgada 67 aktörün yer aldığı arkadaşlık ağı, 353 bağ içermekte olup, diğer dalgalarda bu sayı değişmektedir. Politik ağda ilk dalgada 71 düğüm ve bu düğümler arasında 611 bağ bulunmaktadır. Ağın dinamik yapısının bir gereği olarak diğer dalgalarda bu durum değişkenlik göstermektedir.

Arkadaşlık ağında, her üç dalgada da 28 numaralı düğüm, en yüksek dış dereceye sahip olan birey olarak ağın en aktif bireyi iken, 18 numaralı düğüm ilk iki dalgada ve 68 numaralı düğüm ise son iki dalgada en yüksek iç dereceye sahip olan en popüler bireylerdir. Politik ağın en popüler bireyi 23 numaralı aktör iken, en aktif bireyi birinci dalgada 10 numaralı aktör, ikinci ve üçüncü dalgada 44 numaralı aktördür. Arkadaşlık ağının yoğunluğu giderek artış göstermekte olup, politik ağın yoğunluğuna oranla düşük bir yoğunluğa sahiptir. Dolayısıyla, öğrencilerin politik ağ içerisinde, arkadaşlık ağına nazaran daha fazla etkileşim içinde oldukları anlaşılmaktadır.

Yerel olmayan merkezilik ölçütlerinin incelendiği Tablo 7’de her bir ağ için, merkezilik ölçütü ve ilgili düğüm birlikte verilmiştir. Tabloda, ağın en merkezi konumunda olan birey ya da bireyler ile en az merkezi olanların ne kadar farklılaştığının ölçüsü olan derece merkeziliği 0 olarak verilmiştir. Bu durum ağın tam ortasındaki bireyi işaret etmektedir. Arkadaşlık ağının merkezindeki birey 28 numaralı aktör iken, politik ağın merkezindeki birey birinci dalgada 10, ikinci ve üçüncü dalgada 44 numaralı aktördür. Sosyal ağdaki bir bireyin diğer tüm bireylere olan uzaklıkları hesaba katılarak hesaplanan yakınlık merkeziliği ölçüsü Tablo 7’de 0 olarak verilmiştir. Hatırlanacağı üzere, yakınlık merkeziliğinin ölçüsü _{∑ ò}^!

ó v,d

jôõ ö

formülü ile hesaplanmakta olduğundan, ağ içerisindeki mesafelerin toplamının çok büyük bir sayı olması nedeniyle

104

bu değer sıfıra yakınsamaktadır; dolayısıyla, yakınlık merkeziliği tabloda 0 olarak verilmiştir.

Sosyal ağlarda bireyler arasında köprü vazifesi gören bireylerin saptanmasında kullanılan arasındalık merkeziliği ölçüsüne göre, politik ağda; ilk dalga da 10 numaralı aktör, ikinci dalgada 44 ve üçüncü dalgada ise 18 numaralı aktör merkezi konumdadır. Arkadaşlık ağında bu durum görece daha stabil olup, ilk dalga için 9 numaralı aktör, ikinci ve üçüncü dalga için 28 numaralı aktör köprü görevi üstlenmektedir.

Son olarak, daha merkezi olan komşuların etkisini gösteren, diğer bir deyişle komşuların merkezilik durumlarını da dikkate alarak, bireye ait değer ortaya çıkaran özvektör merkeziliğine göre, politik ağda birinci dalgada 10 numaralı aktör, ikinci ve üçüncü dalgada 44 numaralı aktör yüksek özvektör merkeziliğine sahiptir. Arkadaşlık ağında ise, bu durum dalgalara göre değişkenlik göstermektedir.

Yukarıda kısaca özetlenen merkezilik ölçütlerinden de anlaşılacağı üzere, aynı bireylerden oluşan farklı ağ odaklarına sahip bu iki ağda yerel merkezilik ölçütleri birbirinden farklıdır. Yerel merkezilik ölçütlerinden yola çıkarak, arkadaşlık ağı, görece merkeziliği düşük, küçük ve kapalı bir çevrede spesifik bir yapıya sahip süreklilik arz eden bir ağdır. Politik ağ, arkadaşlık ağına oranla daha fazla etkileşimin olduğu, daha yoğun ve daha yüksek ortalama dereceye sahip bir ağdır. Politik ağ doğası gereği tartışma ağı olduğundan, arkadaşlık ağından farklı olarak, süreklilik arz etmemektedir. Yerel olmayan merkezilik ölçütlerine baktığımızda, her ağ odağının farklı bir yapıya sahip olduğu, ağın merkezinin, ağ odaklarına göre değişiklik gösterdiği dikkati çekmektedir. Farklı ağ odaklarına göre çıkarsamalarda bulunacak olursak, arkadaşlık ağında, ağın merkezindeki bireyi ego olarak değerlendirebilir ve derece merkeziliğine göre 28 numaralı bireyin ağı yönlendirmede etkili bir pozisyona sahip olduğunu söylenebiliriz. Politik fikir paylaşımı ağına bakıldığında, merkeziliği yüksek olan bireylerin belirlenmesi ve mevcut baskın düşüncelerin saptanmasında 10 ve 44 numaralı aktörlere odaklanılması gerektiği görülebilmektedir. İlk dalga için, görece merkezi konuma sahip olan 10 numaralı aktörden ziyade, ikinci ve üçüncü dalga da hem merkeziliği hem de özvektör merkeziliği yüksek olan 44 numaralı aktörün, ağdaki pozisyonu gereği, farklı düşünce gruplarına ulaşabilir ve fikir paylaşımında bulunarak diğer bireyler üzerinde etkili olabileceği düşünülebilir.

105

Tablo 6

Her Bir Dalga için Yerel Merkezilik Ölçütleri (Ölçü/Düğüm)

Ağ Odağı Düğüm Sayısı Bağ Sayısı

Maksimum Dış Derece/ İlgili

Düğüm

Maksimum İç Derece

/İlgili Düğüm ^Yoğunluğu

Dalga I II III I II III I II III I II III I II III

Arkadaşlık Ağı 67 71 71 353 371 376 ^17/11 ve 28 ^{49/28 41/28 14/18} 12/18,19 ve 68 ^{15/68 0.065 0.069 0.070} Politik Ağ 71 74 73 611 672 665 69/10 47/44 45/44 22/23 23/23 23/23 0,113 0,124 0,123 Tablo 7

Her Bir Dalga için Yerel Olmayan Merkezilik Ölçütleri (Ölçü/Düğüm)

Ağ Odağı Ortalama Derece

Derece Merkeziliği / İlgili Düğüm Maksimum Yakınlık Merkeziliği / İlgili Düğüm Maksimum Arasındalık Merkeziliği / İlgili Düğüm Maksimum Özvektör Merkeziliği / İlgili Düğüm

Dalga I II III I II III I II III I II III I II III

Arkadaşlık

Ağı ^{4,77 5,011 5,08 0/28 0/28 0/28 0 0 0 877,03/9 1409,18/28 1411,33/28 0,33/6 0,52/28 0,41/11}

106

Görüldüğü üzere, araştırmanın amacına göre aktörün saptanmasında farklı yaklaşımlar benimsenebilir. Her ağ odağı sahip olduğu karakteristik yapısı gereği aktörler üzerinde farklı etkilere sahiptir. Dolayısıyla, aynı bireylerden oluşsa dahi her ağ kendi iç dinamikleri içerisinde değerlendirilmelidir. Bu çalışmanın motivasyonu, ağ odağının aktörler üzerindeki farklı etkilerinin ortaya konmasıdır. Bu motivasyondan hareketle, çalışmada önerilen model yardımıyla, ağ odağının etkisinin yakınlık kısıtı bağlamında değerlendirilmesine bir alt başlıkta yer verilecektir.