Ağ Kuşağının Kütüphaneden Beklentileri

Katılımcıların bilgi hizmetlerinden beklentilerini ortaya çıkarabilmek amacıyla sorulan, “bir üniversite kütüphanesinden en önemli beklentisinin ne olduğu” sorusuna verilen yanıtların dağılımı Tablo 27’de verilmiştir.

Tablo 27. Kütüphaneden Beklentiler (n = 368)

Kategoriler ^Toplam

n % n %

Kaynak ve Erişim

Daha fazla bilgi kaynağı 136 37,0

386 100

Bilgi kaynaklarına kolay erişim 54 14,7

Her tür bilgi kaynağına her an kolay ve sınırsız erişim 53 14,4 Her tür, konu ve görüşte bilgi kaynağı 49 13,3

Güncel kaynaklar 43 11,7

Daha fazla e-kaynak ve bunlara kolay erişim 34 9,2 Doğru ve güvenilir bilgi kaynakları 5 1,4 Bilgi kaynaklarına ücretsiz erişim 7 1,9

Bilgiye hızlı erişim 4 1,1

Başka yerde bulunmayan kaynaklara erişim 1 0,3

Mekân

Rahat ders çalışma ortamı ve olanakları 92 25,0

274 74,5

Sessizlik ve sakinlik 62 16,8

Rahatlık, ferahlık ve fiziksel konfor 42 11,4 Daha büyük mekân, yeterli kapasite 34 9,2 Bilgisayar, Internet erişimi, priz vb. teknolojik

olanaklar ^{30 8,2}

Sosyal ve kültürel yaşam alanları ve olanaklar (film,

sanat odaları, çay, kahve ikramı vb.) ^{8 2,2}

Kitap okuma ortamı 4 1,1

Kütüphaneye kolay ulaşım 1 0,3

Güvenlik 1 0,3

Hizmet

Düzenli ve sistemli işleyiş 11 3,0

38 10,3 Çalışma saatlerinin artması, her zaman açık olması 7 1,9

Kolay kullanım ve yararlanma olanağı, basitlik, daha

az prosedür ^{7 1,9}

Ödünç verme süresinin uzun olması, zaman sınırı

olmaması ^{4 1,1}

Öğrenci odaklı hizmet, kullanıcıların bilgilendirilmesi 3 0,8 Ödev ve araştırmalara destek sunması 2 0,5 Kütüphane arama motorunun bilgi bulma konusunda

yardımcı olması ^{1 0,3}

Görme engellilere de hitap etmesi 1 0,3

Kütüphanelerarası ödünç verme sisteminin hızlanması 1 0,3

Kitapların ücretsiz çoğaltılması 1 0,3

Personel Araştırma desteği ve eğitim için nitelikli personel 10 2,7 10 2,7 Kurumsal Yenilik, çağa uyum, aktiflik ve teknolojiyi yakalama 8 2,2 8 2,2

Kullanıcılar

Kullanıcılara daha fazla özgürlük, esneklik 2 0,5

6 1,6 Kullanıcıların saygılı davranması, kurallara uyması 2 0,5

Kitapların özenli kullanımın sağlanması 1 0,3

Tüm ihtiyaçlarımın karşılanması 1 0,3

Tablo 27 incelendiğinde, katılımcıların bir üniversite kütüphanesinden en önemli beklentilerinin sırasıyla daha fazla bilgi kaynağı (%37), rahat ders çalışma olanağı (%25), sessizlik (%16,8), bilgi kaynaklarına kolay erişim (%14,7), bilgi kaynaklarına her zaman her yerden kolay, sınırsız ve engelsiz erişim (%14,4), kaynak çeşitliliği (%13,3), güncel kaynaklar (%11,7) ile rahatlık ve konfor (%11,4) olduğu görülmektedir. Bu sonuçlar katılımcılar açısından üniversite kütüphanesinin kaynak çeşitliliği ve güncelliği açısından yetersiz, bilgiye erişimin güç olduğu algısına işaret etmektedir.

Bilgi kaynaklarına kolay erişim (%14,7), düzenli, sistemli işleyiş (%3), araştırma desteği ve eğitim için nitelikli personel (%2,7) kolay kullanım/yararlanma olanağı (%1,9), ödev, araştırma desteği (%0,5), bilgi arama yardımı (%0,3) gibi talepler dikkate alındığında, katılımcıların kütüphane kullanımı ve bilgiye erişim konusunda zorlandıkları anlaşılmaktadır. Bu açıdan katılımcıların bir kısmı için bilgi okuryazarlığı ve kullanıcı eğitimi ihtiyacı olduğu söylenebilir.

Gruplanmış genel kategorilerin yüzde değerleri açısından bakıldığında, katılımcıların bir üniversite kütüphanesinden en önemli beklentilerinin bilgi, kaynak ve bunlara kolay erişim olduğu anlaşılmaktadır. Bu sonuç kütüphanenin temel işlevi düşünüldüğünde olumlu bir durumdur. Ardından ise rahat ders çalışma olanakları, fiziksel mekân (%74,5) ile hizmetler ile ilgili talepler (%10, 3) gelmektedir. Bilgi ve mekân ile ilgili istekler katılımcıların kütüphane algılarıyla örtüşmektedir. Mekân ile ilgili beklentiler kütüphanenin bir sosyal yaşam alanı olarak görüldüğü biçiminde olumlu bir açıdan da değerlendirilebilir. Öte yandan, genel olarak kütüphane hizmetleriyle ilgili isteklerin mekana ilişkin isteklerin gerisinde kalması düşündürücüdür.

Sonuç olarak, özetle, katılımcıların bir üniversite kütüphanesinden en önemli beklentileri yeterli bilgi/kaynak ve bunlara kolay erişim, ders çalışma ortamı ve fiziksel mekân koşullarının yeterliliği olduğu söylenebilir. Öte yandan, bulgular değerlendirilirken yanıtların kütüphaneyi kullanan/kullanmayan/az kullanan bütün katılımcılardan elde edildiği de göz önünde bulundurulmalıdır.

Bir üniversite kütüphanesinden en önemli beklentinin sorulduğu soruya katılımcıların verdiği yanıtlardan elde edilen anahtar kelimelerle oluşturulan etiket bulutu Şekil 7’de sunulmaktadır.

Şekil 7.Kütüphane Beklentilerine İlişkin Etiket Bulutu

Şekil 7 incelendiğinde katılımcıların yanıtlarında en çok “kaynak”, “ders çalışma ortamı”, “sessizlik” ve “kaynak çeşitliliği”, “kolay erişim”, “anında erişim” ve “güncel kaynak” kelimelirini kullandıkları görülmektedir. Veriler, Tablo 37’deki gruplanmış ifadelere ilişkin dağılımları destekler niteliktedir.

İlgili soruda katılımcıların verdikleri çarpıcı yanıtlardan bazıları aşağıdaki gibidir. “İnsanların yalnızca ders çalışmak için değil kitap okuyabilmek için de gittiği bir yer olması gerekiyor artık. Okumuyoruz, sadece ders çalışıyoruz, Bu bizi tüketecek, Üniversite kütüphaneleri ve yönetim anlayışıyla beraber zihindeki algı değişmeli.” (K2)

“Aradığım bilginin -ne kadar zor bulunursa bulunsun- hemen tedarik edilmesini beklerim.” (K11)

“Kullanıcının ihtiyaçlarına uygun bilgi kaynağı seçimi ve çalışanların kullanıcıyı anlayabilmesi çok önemlidir.” (K16)

“Aradığım bilgiye kolay ulaşabilme imkânımın olması.” (K20)

Neticede parasını verdiği birçok veri tabanının dönütünü alamamakta. Her defasında okula gitmek zorunda bırakmasınlar insanı. Ver bir şifre, proksiyle falan uğraşıp duruyoruz.” (K21)

“7/24 açık olması, çalışanların hepsinin "iyi kütüphaneci" olması.” (K22)

“Tuvaletlerinin temiz olması, daha fazla kaynak ve bilgisayar, grup ödevleri için daha fazla çalışma odası, daha rahat sandalyeler, havadar bir ortam, kahve-çay makinesi.” (K36)

“Belli bir ideolojiyi öğretmek istercesine bulundurulan kitaplar zenginleştirilmeli.” (K47)

“Çok karmaşık olmaması en büyük beklentim.” (K50)

“Bir ödevim veya araştırmam olduğu zaman bana güvenilir bilgiyi verebilmesini beklerim. Eğer o bilgi yoksa beni yönlendirmesini beklerim.” (K53)

“Kaynak sıkıntısı olmamalı ve aynı kaynaktan birden fazla olmalı. Tek kişilik ve çok kişilik çalışma odaları ses geçirmemeli. Öğrencilere kütüphanede nasıl davranmaları gerektiği anlatılmadığı sürece kütüphane işlevini yerine getiremez.” (K105)

“Kaynaklarından haberdar olmak için listeler asılabilir.” (K109)

“Her konuya değinen bilimsel araştırmaların olması. Kütüphanenin arama motorunun aradığım bilgiyi rahat bulmama (hangi kitapta bu bilginin olduğu) yardımcı olması.” (K123)

“Kitapların sıralanışı bana karışık geliyor. Aradığım kitabı bulmakta güçlük çekiyorum. Bu durum düzeltilebilir.” (K150)

“… bilgilerimi girdiğim takdirde kütüphane kaynaklarının en azından pek çoğuna dijital olarak ulaşabilmeliyim, … Kütüphanenin Internet sitesi o kadar karışık ki, mesela kütüphanede bulunan A kaynağını bulabilmek için önce anlaşmalı

üniversite vb. veritabanlarına girip orada o A kitabına erişim var mı diye bakmam gerekiyor. Üstelik bu veri tabanlarından belki yüzlerce var.” (K183)

“Daha fazla basılı kaynak olmasını isterim. Tabi bunlar en son basım olmalıdır. Ayrıca kütüphaneyi ders çalışma amaçlı kullanmaktayız ama çok fazla sayıda öğrenci olduğu için yeterli olmamakta bu nedenle kütüphanenin masa kapasitesinin artırılması gerektiğini düşünüyorum.” (K210)

“Tüm dünyadaki online kaynaklara ücretsiz erişim sağlaması.” (K252) “Tüm kitapların elektronik ortamda (pdf) bulunması.” (K283)

“Tüm kaynaklara kolayca erişebilmek.” (K296)

“Aradığım şeyleri bulabilmek. Kütüphane arama motorlarından da normalde paralı olan kitaplara kütüphane kaynağından erişebilme kolaylığı olmasını isterim.” (K303)

“Internet + sessizlik.” (K310)

“Öncelikle mimari yapısı önemli, içinde zaman geçirmeye elverişli olmalı. Kaynakların varlığından ziyade öncelik bu olmalı. Zira kütüphanenin basıklığı, doğru dürüst bir rahatlık sağlayamaması sebebi ile zaman geçirmekte zorlanıyorum. … “ (K314)

“Ders çalışılırken yardıma ihtiyaç duyduğumuz bir anda yardımcı olabilecek (öğretmen, asistan vs.) birisinin olması. Ya da kitap okurken önerisini sunacak kişiler olmalı. … “ (K376)

Görüldüğü gibi, verilen ifadeler kütüphanenin kaynak yönünden yeterli olması, uygun ders çalışma ortamı sağlaması ile hız ve kolaylık yönündeki beklentileri örnekler niteliktedir.