benim ġardaşım bi tāne, üş tāne ġız bacım mar, onnar var onnar da işte malcılığınan uğraşırlar biri ġocasınıñ ġardaşımıñ amele biriniñki çoban ġardaşım

ADI SOYADI :RÜSTEM ÖZTÜRK (arada Satı Öztürk)

YAŞI :50

ÖĞRENİM DURUMU:İLKOKUL DERLEME YERİ :BAYAT

-16-

burda ben yatıyudum. ben ġoyun güdüyun. bunnarıñ gürültüsüne uyandım. iki kişi gälmişler burıya. “çencere, tava satıyuz işti, fabrıka ġurduk.” dėyu. “yeni müşteri topluyuz.” dėyu. ben de kalktım gäldim, burıya toplandık. işte dėyŭ “siziñ numara çıktı şansıñızdan, bunu çekecēz, çıkacañız.” dėyu. “boş çıkarsa bis size bi hediye vėrcēz, 5 ġarşılığı yok, para mara yok.” dėyŭ yāní. “ama dolu çıkarsa, nė çıktı; mutfak takımı. işte onu satacaĭz.” dėyu. “işte onu taksit yapacaĭz. efendim eyer yaní alamassañız, paalı gälirse, ucuzu ufānı verecēz, fiyet deyiştirecēz.” dėyŭ. yarım sahat dinnedik. “siziñ bi ġatġıñız olcák” dėy, “yāní müşteri toplaycāz” dėyu. “fabrıkamız yeni” dėyu. “yā

ġardaşım, ben bi şiy almam, bi git.” dėdim. başka yėre sarıl. başka birine gitmiş, 10 annattım yā, o da dövmüş, ordan da öyle ġovalamışlar.

-sen ne yaptın o zaman, beyin omasaydı satın alacak mıydın?

-yaa “ben alman” dėdim. ben biliyün çünkü, onnarıñ ġandıracānı ben biliyün. “alman” dėdim ben onnara. “ben alman, beyim yatıyu beyimi de uyandırmañ, ġoñ gidiñ.” dėdim. “yapaman, alman da almaycan.” dėdim, onnan sōna bu gäldi. ġonuştular.

“tamam, biz o zaman gidelim.” dėdiler, ġodular gittiler. ĺafı bilir ġuzum, nė 15 ġonuşturusañız ġonuşturuñ, bu ĺafı bilir.-

*** -askerliği nerede yaptın?

askerlii tarsısta yaptım. atmış dokuzda askere gittim, yetmiş birde gäldim. candarmaydım orda, dörd ay pusuya gittim. ġaçak gäliyudu şėyden, akdeñizden. dörd ay pusu bekledik. üç ay fiĺan dā, telefon hatlarını kesiyulardı. gėceleri postacılarınan giderdik, onnarıñ başında beklerdik. on iki direk arası fiĺan onnarı. terörist yok, ġaçakçı 20 varıdı yāní, onnā kesiyudu adamı. yakalandĭ iki kişi, ē hatta bizim bimbaşı büyük bi kablō şėyini boğazlarına geçirdik, ġaleme çıkardık. “nėye çaldıñ?” dėyuz “araba aldım, taksidini ġarşılayamadım.” dėyu. iki tānesi yakalandı, onnarı öyle göttük yāní; ama iyiydi çukurova, hanı çok zeñgin, yolu bėli bol. sağa sola mahkum götürüdük meselě diyerbakırını gördük, amasyasını, niğdesini, ġayserisini burları dolaştım, yāní añkara... 25 burlara ġadar mahkum götürdüm getirdim. şėyi gördüm, eshābı kefler varıdı, onnarı ziyaret ėttim.

-hikayesini biliyor musun?

hikayesini, iştė üç cüz dokuz sene yatmışlar orda. birisi uyanmış, bi de kıtmir isminde köpek onnarınan berāber. birisi dėmiş “kaġ arkadaş biz yatalı yirmi dört sahat falan olmuş” dėmiş, “acıkmışız” dėmiş. “ben para verėyim git tarsustan ekmeğ al 30 gäl.”dėmiş. o gitmiş, bi de baksa binálar dėyişmiş, insannar dėyişmiş. şöyle bi acāyib gälmiş yāní. birisine dėmiş “yā biz acıktık” dėmiş “birez ekmek veri misiñ?” dėmiş. o dėmiş “nė ekmeği istiyuñ, git fırından al.” dėmiş. ėyi, fırına gitmiş. parayı bi veriyu fırına. fırıncı paraya bi bakıyu, eski para. ordan adamı ġaraġola götürüyu. ġaraġolda bakıyular üç cüz dokuz sene evvelki para. “sen nėrdeydiñ, nėrde yatıyuduñ?” birez 35 sıkıştırıyu başçavış. “iki arkadaşız, işte falan yėrde yatıyuz.” dėyu. ordan iki tāne candarma ġatıyular, “arkadaşıñı da al gäl.” dėyular. oraya gidiyular. candarmalar dėyu “işte biz ġapıda duralım, sen içeri gir, arkadaşıñı çağır gäl.” dėyu. içeri girince annatıyu durumŭ arkadaşına. “insannar dėyişmiş, kadınnar açılmış” dėyu, “işte binálar yapılmış

fiĺan” hemen o da dėyu “o insannarıñ yüzünü görmeyelim.” dėyŭ, “dön ġıbleye duvā 40 ėdelim.” orda bi duvā ėdiyular, ordan ġayboluyular. candarmalar yarım sahat fiĺan beklěyu, gälen yok. içeri giriyular, bakıviriyular kimse yok. ben oraya gittim, ziyāret ėttim. o bastıkları daşlar izleri çamıra basar gibi oturmuş; böle izleri bälli. izleri bälli, aynı ġuyu şėklinde. böle incecene ġaybolmuş gitmişler daşıñ içině aşşaa. kimi yüzünü sürüyu, kimi izlerini öpüyu, kimi baş ağrısĭ için o daşlarıñ aralarını böle barmaklarıynan 45 toprak çıkarıyu, yalāyu. görseñ, böle dikilir bis sürü kadın var; yėtmiş sekzen dene. hep böyle beyaz örtülü, içerde ġuran okuyular. böyle bi yėri var, beton atmışlar, halı malı döşemişler. orda ġuran okuyular, duvā ėdiyular. ik üş denesi de şuraya dikilmiş, burası ġaya. şöyle ufağ ufaġ daşlarĭ atıyular bu ġayăya. ben de onnarıñ yanĭna dikildim askerin. bi şėy bilmėyun, ben de o daşlardan oraya atıyun. bi tāne yaşlı ebe gäldi, 50 bilēmnen tuttu. “evĺat” dėdi. “niçin atıyusuñ oraya?” dėdi. “vallā anne bilmėyun,” dėdim, “ėl atıyu ben de atıyun.” dėdim. “burası diläk daşı” dėdi, “nė diläğıñ varısa ġaĺbiñinen dileyceñ, daşĭ oraya atcañ, daş orda Tutarsa diläğıñ ġabul oluyu.” dėdi. “daş düşerse diläğıñ ġabul olmuyu.” ġali ik üş dene de biz attık. iki denesi düştü birisi duddu.

-oldu mu dileğin?

oldu her alda bilmėyuz ġāli, allah bilir nė bileyin ya .

55 -diläk dėdiğinen ävlendi nė olcak. beni dilemişimiş acaba bu ġız olur mu dėye.-

***

hoca beni çok fazla dövmezdi; çünkü ben dersimi çalışırdım. eyer bi şöyĺ olucak dėye döverse de küserdim yāní, bi dá da yapmamaya çalışırdım. hocam beni çok severdi; hattā konyaya gönderecekti beni, hāfızıdı kendi, güsçeliydi. āmet hoca varıdı burda, sesimi çok severdi. yaní on dört arkadaş okuyuduk biz, eñ ėyi sesli benidim. 60 burdā bi altĭ ay müezzin durdum, şu aşşādaĭ cāmiye. bi sene müezzin durdum. iki kişi böle benim işe ġarışTılar, ben de yemin ėttim “valla durmaycam” dėdim. o zaman hakınanıdı. maaş yoktu; yāní buğdáyle, arpayla duruyduk. onnara ġızdım, çoğu da cabaladı yazık, baña “ille çarşĭ cāmisine ġadĭrō gälcek, ġadĭrōya geçirelim.” “yok, benim nāsibimi burdan kessiñ allah, durmaycan ben.” dėdim. ayrıldım, yemin ėttim, 65 hocalığı bıraktım yāní. şimdi adam, afėdersiñ, ezen okunur, ezen okunurkan öküzüne saman döker, ayānıñ samanıynan cāmiye gälir. ondan sona cāmiye saman atar. ondan sona başlar ġāyı, müezzin cāmiyi süpürmüyu diye. ya ben her öğün süpüremėyusuñ ki. eveli şimdiki gibi cereyannı süpürke fiĺan yok, süpürkeyle süpürüyuñ. ġocaman cāmi. e

halısını yıkadıyuñ; kilimini yıkattım, ġuruttum, serdim. ondan sona bizim gün doldu. ik 70 üş tāne böyük dėdi; “hocam müezziniñ duvāsını yeñile, müezzin ġalsıñ.” dėdi. iki tāne yaramaz var; yaní onnar dışardan gäldi, biri emekliydi. dört gün cāmiye gäliyu, oranıñ şėyini yapıyu, ġırġırlīnı yapıyu. dėdi “müezzin işte cāmiyi süpürmüyu fiĺan” dėdi, öğlen namazında. ben seslenmedim. ikindine gittik, gine dėdi adam “müezziniñ duvāsını yeñile, müezzin ġalsıñ” dėdi; o adam gine öle dėdi. şöyle oluyu böyle oluyu 75 benim ġā buraya gälivėriyu. “ben durmayun” dėdim, “müezziniñizi buluñ, ben çıkıyun.” dėdim. hocayĺa ėyiydik, yāní hoca ġaribanıdı, söğütlüydü. o zaman da mináreyle okunuyu ezen, aperĺō fiĺan yok, “hocam” dėdim “ben ėyiliğiñi gördüm, cāmiye gittikçe ezeniñi fiĺan okuyvirän.” adam mináreye çıkamayu dėyudum. ben ezen okuyup gäliyun, adam dėyu ku “müezzin geri mi durdu?” diye soruyurlar hocaya. oraya 80 da gitmedim ġāli.

***

hem ġāvecılığ hem ġoyuncu, ikinci bu. birinci bu böyükleri. oğlan tarafı ben eñ soñun. ġız tarafından da bu eñ böyükleri. burdakĭ ikinci, ordakı da bi kaş seně oldu babasından ayrıldı, üçüncü. o da ėliñ malına bakıyu. tabi o dillidir, o ġonuşur.

hanımı oğlanıñ yanına gönderecem bak, gälin doğum yaptı. oğlan izmirde, gälin 85 izmirde, bizim dert çok. yalnız ġalıyuz bak, şu ġadar bi ġız çocūmuz yok; nė çamaşır yıkācak, nė bılaşık yıkācak, nė yėmek yapacak. tek başıma ġalcam ben.

-orda daha rahat eder de kalırsa?

ADI SOYADI :FADİME GÜLLÜ (arada Satı Öztürk)

YAŞI :39

ÖĞRENİM DURUMU:İLKOKUL DERLEME YERİ :BAYAT

-17-

türküyü gözel söylemeycen mi? çattılar ġazan daşını dėdiñ mi sen? oturak türküsü dėrler biliyiñ mi bizde? dağlarda falan söylerler ya. onnarı söyleriz.

ävimiz ġayalıktır kirācı istemeyiz

kağat ġalem durukan aracı istemeyiz 5 dėyėlek hanı böyle māniler var ya, böyle türküler; öyle baya şėy ėdelek söyleriz biz bunnarı.

-devamı nasıl? veya başka biliyor musun? bi de dėrin ben şėy,

harman yėri yaş yėri ağır yörü hoş yörü

10 dėyelek böyle bi şėyler var ya, onnarı söylerin. ciyerim bunnarı beter bilirin de daa şöyle söylesem olur mu hepsini?

harman yėri yaş yėri ağır yörü hoş yörü harman yėri bizimdir 15 sallanannar üzümdür düz gäl allah ay allah belki nāsip bizimdir dėye ondan sona daa nė deyän?

-çıktım iğdeniñ dalına 20 dal ġırılıvėrdi

oturdum yāriñ dizine yar darılıvėrdi-

odam kireş duTmāyu birez ġum ġatmayınca 25 göğnüm ıkmāĺ ėtmēyu

sarılıp yatmayınca. ġaryolanıñ demiri babam bilir emiri sevdiğime vėrmēcek 30 nėye böyütmüş beni

dėye māniler var. ondan sonra başka beter çok ciyerim de... -akıla gälmēyu.

portakal soyamadım masaya ġoyamadım 35 ġarşıdan bakmayla

yar saña doyamadım- halimedir ġızıñ adı halime şal yakışır güzelleriñ bėline

dėyelek böyle var.

40 halime çay aşşağı gėdiyu