ĠĢletme sonuçları:

a) SatıĢların kârlılığı:

KİT‟lerin 2004-2008 dönemine ilişkin faaliyet kârı veya zararlarının oluşumu cari fiyatlarla 72/a, 1994 yılı fiyatlarıyla 72/b, sektörel bazda 2008 yılı faaliyet sonuçları 73 sayılı çizelgelerde gösterilmiştir.

PazarlamaSatışFaaliyetSatış BrütSatışNet Satışlarınsatış veDiğermaliyetikârı veyamaliyetine satışlarindirimlerisatışlarmaliyetidağıtımgiderlertutarızararıgöre kar giderleriveya zarar (1)(2)(3=1-2)(4)(5)(6)(7=4+5+6)(8=3-7)(8/7)% 200466.745.02116.367.63850.377.38339.738.8601.223.9383.620.02744.582.8255.794.55713,0 200569.346.09716.330.50453.015.59345.948.4432.370.4772.343.63350.662.5532.353.0404,6 200650.127.7445.326.42044.801.32439.618.6672.010.8712.551.64344.181.181620.1441,4 200768.854.5294.628.52764.226.00258.180.7612.384.8202.726.94563.292.526933.4761,5 200887.111.8803.276.31883.835.56277.874.2832.624.6202.547.61483.046.517789.0451,0 Son iki yıl farkı18.257.351 (1.352.209)19.609.560 19.693.522 239.800 (179.331)19.753.991 (144.431)(0,5) Artış yada azalış (%)26,5 (29,2)30,5 33,8 10,1 (6,6)31,2 (15,5)(35,6) (*) Mali kuruluşlar hariç. PazarlamaSatışFaaliyetSatış BrütSatışNet Satışlarınsatış veDiğermaliyetikârı veyamaliyetine satışlarindirimlerisatışlarmaliyetidağıtımgiderlertutarızararıgöre kar giderleriveya zarar (1)(2)(3=1-2)(4)(5)(6)(7=4+5+6)(8=3-7)(8/7)% 2004794.224194.765599.460472.86814.56443.076530.50868.95213,0 2005789.306185.876603.430522.99126.98126.676576.64826.7834,6 2006511.38254.338457.044404.17320.51426.031450.7186.3261,4 2007662.99944.568618.431560.22122.96326.258609.4428.9881,5 2008775.90029.182746.718693.62223.37722.691739.6907.0281,0 Son iki yıl farkı112.902 (15.386)128.288 133.400 414 (3.566)130.248 (1.960)(0,5) Artış yada azalış (%)17,0 (34,5)20,7 23,8 1,8 (13,6)21,4 (21,8)(35,6) (*) Mali kuruluşlar hariç.

Yıllar

Çizelge : 72/a - KİT'lerin 2004-2008 yılları satış sonuçlarının oluşumu (Cari fiyatlarla) (*)(Bin YTL) Yıllar Çizelge : 72/b - KİT'lerin 2004-2008 yılları satış sonuçlarının oluşumu (1994 yılı fiyatlarıyla) (*)(Bin YTL)

Çizelge : 73 - KİT'lerin sektörler itibariyle 2008 yılı satış sonuçları (cari fiyatlarla) (*)(Bin YTL) Satış sonuçlarıBrüt satışlar (1) Satış indirimleri (2)Net satışlar (3=1-2) Satışların maliyeti (4) Pazarlama satış ve dağıtım giderleri (5) Diğer giderler (6) Satış maliyeti tutarı (7=4+5+6) Faaliyet kârı veya zararı (8=3-7)

Satış maliyetine göre kar veya zarar (8/7) (%) a) Tarım sektörü202.45564202.391169.8915.49873.498248.887 (46.496)(18,7) b) Sanayi: (1) Madencilik4.683.217129.5624.553.6552.889.567274.466693.2103.857.243 696.412 18,1 (2) İmalat sanayi7.281.3271.869.9175.411.4105.111.599229.339307.5395.648.477(237.067)(4,2) (3) Enerji47.534.8971.110.87146.424.02644.657.0222.033.084810.48947.500.595 (1.076.569)(2,3) Toplam (b)59.499.4413.110.35056.389.09152.658.1882.536.8891.811.23857.006.315 (617.224)(1,1) c) Hizmetler: (1) Ulaştırma-haberleşme25.409.510145.05025.264.46023.508.26914.042620.13824.142.4491.122.0114,6 (2) Ticaret2.000.47420.8541.979.6201.537.93568.19142.7401.648.866330.75420,1 (3) Diğer hizmetler Toplam ( c)27.409.984165.90427.244.08025.046.20482.233662.87825.791.3151.452.7655,6 KİT toplamı87.111.8803.276.31883.835.56277.874.2832.624.6202.547.61483.046.517789.0451,0 (*) Mali kuruluşlar hariç

Mali kuruluşlar hariç KİT’lerin 2008 yılı brüt satışları 2004 yılına göre cari fiyatlarla

%30,5 oranında artarken, net satış gelirleri artış oranı %66,4, satış maliyet giderleri artış oranı

%86,3 olarak gerçekleşmiştir.

Satış maliyetleri içinde pazarlama satış ve dağıtım giderleri ile genel yönetim giderlerindeki artış %6,7 oranıyla sınırlı kalırken; ilk madde ve malzeme, direkt işçilik gibi doğrudan maliyet unsurlarındaki artışın %96,0 düzeyinde seyretmesi, maliyet giderlerindeki artışta etkili olmuştur.

Öte yandan 2005 yılında Türk Telekom A.Ş.’nin, 2006 yılında da TÜPRAŞ’ın özelleştirilerek KİT portföyünden çıkarılması nedeniyle 2005 yılından itibaren faaliyet kârları önemli ölçüde azalmıştır.

Sabit fiyatlar bazında dalgalı seyir izleyen net satış gelirleri 2008 yılında 2004 yılına göre %24,6 oranında artış göstermiştir. 1994=100 sabit fiyatıyla 2004 yılında 599,5 milyon YTL’ye ulaşan net satış gelirleri 2008 yılında 746,7 milyon YTL’ye yükselmiş; buna karşılık 530,5 milyon YTL’den, 739,7 milyon YTL’ye yükselen satış maliyet tutarında %39,4 oranında artış yaşanması, satış gelirlerinin faaliyet karlılığına katkısını azaltmıştır.

Ulaştırma-haberleşme, madencilik ve ticaret sektörü satışlarında faaliyet kârı oluşmasına karşın, başta enerji sektörü olmak üzere imalat ve tarım sektörü faaliyet sonuçları zararla neticelenmiştir.

KİT’lerin 2004-2008 dönemi faaliyet sonuçlarına göre hesaplanan maliyet, dönem, satış, faaliyet sonucu göstergeleri ile mali kârlılık/zararlılık göstergeleri 74 sayılı, kuruluş bazında brüt satış kârı veya zararı ile faaliyet ve dönem sonuçları ise 75 sayılı çizelgede gösterilmiştir.

Çizelge: 74-KİT'lerle ilgili satış göstergeleri (*) (%)

Göstergeler 2004 2005 2006 2007 2008 Son

iki yıl farkı 1-Maliyet giderleri göstergesi:

Satışların üretim maliyeti/Net satış hasılatı x 100 78,9 86,7 88,4 90,6 92,9 2,3 2-Dönem giderleri göstergesi:

-Satış giderleri/Net satış hasılatı x 100 2,4 4,5 4,5 3,7 3,1 (0,6) -Diğer dönem giderleri/Net satış hasılatı ^x 100 7,2 4,4 5,7 4,2 3,0 (1,2) 3- Satış göstergesi:

Satış maliyet tutarı/Net satış hasılatı ^x 100 88,5 95,6 98,6 98,5 99,0 0,5 4- Faaliyet sonucu göstergesi:

Faaliyet karı/Net satış hasılatı ^x 100 11,5 4,4 1,4 1,5 1,0 (0,5)

5-Mali kârlılık-zararlılık:

-Dönem sonucu/Öz kaynaklar ^x 100 11,2 4,9 4,5 2,2 (2,8) (5,0)

-Dönem sonucu/Aktif toplamı 7,3 2,9 2,7 1,3 (1,5) (2,8)

(*) Mali kuruluşlar hariç.

Bürütsatış kârıveya zararıFaaliyet kârı veya zararıDönemkârı veya zararı Bürütsatış kârıveya zararıFaaliyet kârı veya zararıDönemkârı veya zararı Bürütsatış kârıveya zararıFaaliyetkârı veya zararıDönemkârı veya zararı Bürütsatış kârıveya zararıFaaliyetkârı veya zararıDönemkârı veya zararı

Bürütsatış kârıveya zararıFaaliyetkârı veya zararıDönemkârı veya zararı arım : EM49.664 (4.200)3.413 48.845 (9.449)1.553 67.692 3.586 4.497 48.166 (27.378)(21.745)32.500 (46.496)(80.181) adencilik : İ Maden İşl. A.Ş.176.733 77.849 89.893 192.421 96.083 53.924 293.592 190.401 193.074 227.607 117.196 214.887 397.518 259.287 292.902 İ354.269 174.761 118.797 281.635 66.746 28.578 260.590 29.649 39.571 324.102 94.564 18.332 572.953 323.766 196.001 (217.537)(297.429)(388.457)(246.722)(325.750)(357.554)(214.731)(306.670)(356.986)(279.452)(382.904)(421.473)(224.851)(327.855)(381.697) PAO343.268 126.250 301.631 424.857 158.011 309.636 543.172 101.942 559.933 594.150 24.439 411.961 918.468 441.214 1.772.396 alat : MO Basım Müesesesi16.843 14.282 13.979 18.429 15.865 16.180 17.227 14.443 13.463 5.168 4.206 4.276 Ü A.Ş. (12.678)(23.880)(42.172)(13.680)(25.964)(38.701)(19.978)(34.448)(38.551)(17.565)(31.459)(34.463)(22.557)(35.931)(40.192) (13.789)(23.515)(23.552)(68)(5.727)(8.068)11.663 6.030 25.129 (502)(919)(1.574)13.897 KE (Konsolide)119.908 35.260 (8.510)196.893 107.317 15.290 161.008 65.558 (30.514)198.050 89.465 72.262 228.200 111.126 (23.966) mer Holding A.Ş. (4.074)(46.868)(400.548)(3.898)(18.459)(414.143)19.032 (6.301)(45.752)85.197 57.284 18.370 637 (18.738)(26.278) Çİ0 (2.247)(10.688)0 (1.505)(34.802)0 (1.617)(33.649) Çİ(1.550)(41.908)(107)(155) KA(14.061)(29.600)(28.993)(7.149)(13.439)(75.813) TKİM145.606 56.661 36.063 (82.534)(169.647)(222.079)175.137 87.221 5.753 239.009 140.239 102.365 GSAŞ4.239 (19.765)(414.849)0 (3.979)(338.830) PRAŞ901.340 698.382 849.234 935.851 681.084 727.130 eker Fabrikaları A.Ş. 300.831 174.707 100.076 298.931 172.343 59.402 159.842 41.964 (60.877)21.594 (107.271)3.074 84.418 (51.002)3.193 merhalı San.ve Tic.A.Ş 1.560 (2.120)(1.435)(486)(4.471)(6.121)409 (3.651)(6.111)95 (4.614)(8.315)(26)(4.063)(6.496) lektromekanik San.A.Ş. 4.631 (2.241)(3.681)10.829 3.930 226 8.844 1.211 98 3.755 (3.948)(6.189)5.134 (3.144)(10.163) AY-KUR103.372 65.701 24.061 107.596 53.764 50.023 107.809 40.492 32.258 105.233 24.053 9.677 124.655 29.143 (8.832) EKEL (Konsolide)119.039 (36.525)(468.421)(170.581)(304.176)(287.138)241.264 93.544 (315.024)175.325 27.555 44.400 (200.126)(314.586)(1.091.895) gon Sanayi TAŞ (TÜVASAŞ) 5.926 (897)1.055 12.631 5.699 9.991 4.710 (3.122)(7.082)12.541 3.612 1.013 13.596 4.043 49 okomotif ve Motor San.TAŞ. (TÜLOMSAŞ) 11.434 4.986 4.619 14.549 7.615 9.500 14.360 6.656 1.478 14.923 6.257 1.378 21.043 11.190 2.524 miryolu Mak.San.TAŞ. (TÜDEMSAŞ) 2.198 (3.098)(2.820)(21.869)(28.600)(17.419)(16.135)(23.365)(27.201)(2.777)(11.223)(14.348)44.837 36.576 35.541

zelge : 75 - KİT'lerin 2004-2008 dönemi faaliyet ve dönem sonuçları(Bin YTL) Kuruluşlar

20072008200420052006

Mali kuruluşlar hariç KİT’lerin 2008 yılı brüt satışları 2004 yılına göre cari fiyatlarla

%30,5 oranında artarken, net satış gelirleri artış oranı %66,4, satış maliyet giderleri artış oranı

%86,3 olarak gerçekleşmiştir.

Satış maliyetleri içinde pazarlama satış ve dağıtım giderleri ile genel yönetim giderlerindeki artış %6,7 oranıyla sınırlı kalırken; ilk madde ve malzeme, direkt işçilik gibi doğrudan maliyet unsurlarındaki artışın %96,0 düzeyinde seyretmesi, maliyet giderlerindeki artışta etkili olmuştur.

Öte yandan 2005 yılında Türk Telekom A.Ş.’nin, 2006 yılında da TÜPRAŞ’ın özelleştirilerek KİT portföyünden çıkarılması nedeniyle 2005 yılından itibaren faaliyet kârları önemli ölçüde azalmıştır.

Sabit fiyatlar bazında dalgalı seyir izleyen net satış gelirleri 2008 yılında 2004 yılına göre %24,6 oranında artış göstermiştir. 1994=100 sabit fiyatıyla 2004 yılında 599,5 milyon YTL’ye ulaşan net satış gelirleri 2008 yılında 746,7 milyon YTL’ye yükselmiş; buna karşılık 530,5 milyon YTL’den, 739,7 milyon YTL’ye yükselen satış maliyet tutarında %39,4 oranında artış yaşanması, satış gelirlerinin faaliyet karlılığına katkısını azaltmıştır.

Ulaştırma-haberleşme, madencilik ve ticaret sektörü satışlarında faaliyet kârı oluşmasına karşın, başta enerji sektörü olmak üzere imalat ve tarım sektörü faaliyet sonuçları zararla neticelenmiştir.

KİT’lerin 2004-2008 dönemi faaliyet sonuçlarına göre hesaplanan maliyet, dönem, satış, faaliyet sonucu göstergeleri ile mali kârlılık/zararlılık göstergeleri 74 sayılı, kuruluş bazında brüt satış kârı veya zararı ile faaliyet ve dönem sonuçları ise 75 sayılı çizelgede gösterilmiştir.

Çizelge: 74-KİT'lerle ilgili satış göstergeleri (*) (%)

Göstergeler 2004 2005 2006 2007 2008 Son

Bürütsatış kârıveya zararıFaaliyet kârı veya zararıDönemkârı veya zararı Bürütsatış kârıveya zararıFaaliyet kârı veya zararıDönemkârı veya zararı Bürütsatış kârıveya zararıFaaliyetkârı veya zararıDönemkârı veya zararı Bürütsatış kârıveya zararıFaaliyetkârı veya zararıDönemkârı veya zararı

Bürütsatış kârıveya zararıFaaliyetkârı veya zararıDönemkârı veya zararı nerji : lektrik Tic. ve Taahhüt A.Ş.188.978 169.948 99.727 61.676 38.186 65.785 114.903 96.285 48.310 547.300 500.835 23.777 (568.086)(587.844)(983.078) Ş (Konsolide)1.644.959 1.475.629 1.418.809 1.319.473 1.118.529 467.546 1.109.885 922.503 269.357 980.293 794.542 152.192 1.044.772 878.520 (576.378) DAŞ (Konsolide)1.445.758 (94.017)293.499 1.931.982 158.018 1.331.800 1.012.647 (1.109.854)1.172.293 427.068 (1.948.087)(956.574)1.178.676 (1.429.404)(1.091.820) Elektrik İletim A.Ş.116.630 74.544 117.165 122.343 82.847 112.227 193.313 150.371 88.796 107.233 63.283 134.939 68.353 20.943 (78.722) nkara Doğal Elektrik Üretim ve Tic. A.Ş.15.341 14.551 14.861 43.289 41.216 41.642 laştırma - haberleşme : İ93.653 51.058 3.626 6.646 (33.649)(98.010)32.840 2.755 (13.472)24.877 (3.246)1.521 23.704 (6.139)(1.075) eniz İşletmeciliği ve Tankerciliği A.Ş. (DİTAŞ) 19.518 16.690 22.959 17.700 15.284 20.208 OTAŞ141.634 119.278 5.886 248.379 232.201 245.366 (129.235)(150.106)44.645 1.497.952 1.462.879 997.634 1.259.160 1.217.443 255.996 DD (Füzyon)(201.105)(350.604)(629.377)(248.813)(410.681)(212.470)(181.838)(361.970)(521.208)(402.001)(611.841)(630.267)(523.798)(754.563)(812.218) TT224.185 4.079 75.956 301.180 85.534 162.224 280.290 63.760 203.071 303.278 66.646 237.875 350.442 113.484 377.292 elekomünikasyon A.Ş. (Füzyon) 3.170.164 2.755.624 3.662.603 ycell19.827 6.913 9.892 İ447.258 414.155 378.948 491.803 444.040 472.643 571.581 524.198 578.331 521.926 474.192 565.411 580.221 528.579 714.183 ıyı Emniyeti ve Gemi Kurtarma İşl.35.143 7.370 10.776 37.294 8.788 18.206 64.424 34.140 36.869 56.860 21.304 28.730 69.504 29.659 46.310 Y629.950 70.279 60.314 535.394 (45.708)(4.779) RKSAT(5.420)(6.002)5.368 41.505 33.490 96.231 77.268 69.140 159.113 48.623 45.543 88.711 (3.042)(6.453)140.512 icaret : MO (Füzyon)49.841 15.806 39.837 59.227 20.378 54.629 66.452 26.555 76.287 73.483 28.051 73.188 76.803 27.994 71.838 O163.157 82.356 40.057 209.365 148.073 4.662 211.890 117.985 17.470 87.887 8.106 14.246 364.882 302.760 (105.417) ali kuruluşlar : .Emlak Bankası A.Ş. 56.333 108.804 77.699 19.745 130.528 C.Ziraat Bankası 2.227.807 2.639.613 2.270.292 2.963.060 2.715.500 er Bankası6.535 177.717 217.984 275.267 412.519 lk Bankası A.Ş. 708.615 754.106 1.118.044 1.406.584 1.266.384 İhracat Kredi Bankası A.Ş.209.673 361.839 302.931 387.294 371.031 lkınma Bankası A.Ş.18.280 28.668 196.050 54.263 45.873

zelge : 75 - KİT'lerin 2004-2008 dönemi faaliyet ve dönem sonuçları (devam)(Bin YTL) Kuruluşlar

20072008200420052006

aa) Tarım sektörü:

Tarım sektöründe KİT statüsünde faaliyet gösteren tek kuruluş TİGEM‟dir. 2006 faaliyet dönemini kârla kapatan TİGEM‟in 2004-2005, 2007-2008 faaliyet dönemleri zararla sonuçlanmıştır.

Zararın başlıca nedenleri; zaman zaman müsait olmayan iklim şartlarının yanında, genel olarak üretim faktörlerinin verimliliğinin düşük olması ve maliyetlerin satış fiyatlarından yüksekliğidir.

ab) Sanayi sektörü:

Sektörün önemli kuruluşları ETİ Maden İşletmeleri, TKİ ve TPAO‟nun 2004 yılından itibaren son beş yılda sürekli kaynak yaratan karlı yapılarına karşın; TTK‟nın sürekli zarar eden yapısı ve 2008 yılında 327,8 milyon YTL‟ye ulaşan faaliyet zararı sektörün karlılığını önemli ölçüde sınırlandırmıştır.

TTK‟nın zararlı yapısına ilişkin bir değerlendirme yapmak gerekirse; Uluslararası standartlarla karşılaştırıldığında zor madencilik şartları ve müsait olmayan jeolojik yapı nedeniyle üretim faktörlerinin bilhassa işçilik verimliliğinin çok düşük olması, maliyetlerin satış fiyatlarından yüksekliği zararın başlıca nedenleri olarak görülmektedir.

2008 yıl sonunda imalat sektöründe yer alan 14 kuruluşun 7‟si özelleştirme kapsam ve programında yer almaktadır.Bunlar KBİ, Sümer Holding A.Ş., TDÇİ, PETKİM, T.Şeker Fabrikaları A.Ş., Sümerhalı San.ve Tic. A.Ş.ile TTA‟dır.

Gelinen bu aşamada yukarıda değinilen kuruluşların (Şeker Fabrikaları hariç) sahip oldukları şirket, işletme ve varlıklarının çoğu özelleştirilmiş olup, önemli bir işletmecilik faaliyeti bulunmamaktadır.

Sümer Holding A.Ş. özelleştirme sonucu faaliyeti kalmamış kurumların tüzel kişiliğinin kaldırılarak tek çatı altında toplandığı kuruluş olarak faaliyetini sürdürürken, 2008 yılında TDÇİ, 2009 yılında da Sümerhalı A.Ş. tüzel kişilikleri kaldırılarak Sümer Holding A.Ş.ile birleştirilmiştir.

Ulaştırma-haberleşme sektöründe faaliyet gösteren TCDD‟nin üç bağlı ortaklığı da imalat sektöründe faaliyet göstermekte olup, söz konusu ortaklıklar TÜVASAŞ, TÜLOMSAŞ ve TÜDEMSAŞ 2008 yılını karla kapatmışlardır.

Ticaret sektöründe faaliyet gösteren DMO‟nun, imalat sektöründe faaliyet gösteren DMO Basım Müessesesi 2007 yılında tüzel kişiliği kaldırılarak işletmeye dönüştürülmüştür.

Özelleştirme kapsam ve programına alınarak ÖİB‟ye devredilmesi nedeniyle 2003 yılında ana teşekkülden bağımsız olarak faaliyet gösteren Kemerköy ve Yeniköy Elektrik Üretim A.Ş.‟lerinin 2004 yılında ana teşekküle devredilmesi nedeniyle sektörde 5 kuruluş faaliyet göstermektedir.

Sektörde faaliyet gösteren kuruluşların faaliyetleri toplam 1.076,6 milyon YTL zarar ile sonuçlanmıştır. Bu zararın başlıca nedeni TEDAŞ‟ın uyguladığı aktif elektrik enerjisi satış fiyatlarının maliyetin gerisinde kalmasıdır.

ac) Hizmetler sektörü:

Sektörde yer alan kuruluşlardan T.Telekom A.Ş. ile bağlı şirketi Aycell 2005 yılında, THY ise 2006 yılında özelleştirilmiştir.

2008 yılında sektörün faaliyet karlılığı en yüksek kurumunu BOTAŞ teşkil ederken, faaliyet ve dönem zararları kronikleşmiş bulunan TCDD 2008 yılını 754,6 milyon YTL faaliyet ve 812,2 milyon YTL dönem zararı ile kapatmıştır.

TDİ 6,1 milyon YTL‟lik faaliyet zararı ile sektörün zarar eden ikinci kuruluşunu teşkil ederken; PTT, DHMİ, Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü ile TÜRKSAT dönem sonuçlarını karla kapatan kuruluşlar olmuştur.

Sektörde yer alan kuruluşlardan Bursa ve Eskişehir Şehiriçi Doğalgaz Dağıtım ve Tic.

Taah. A.Ş.‟lerinin 2004 yılında özelleştirilmesinden sonra ticaret sektöründe iki kuruluş faaliyet göstermektedir.

TMO‟nun faaliyet karlılığının satış gelirleri tarafından desteklenmesine karşın, kullanılan krediler nedeniyle kurum tarafından üstlenilen ilave finansal yüklerin 2004 yılından itibaren dönem sonuçları üzerindeki olumsuz etkileri görülmektedir.

ad) Mali kuruluĢlar:

Mali sektörde yer alan biri tasfiye halinde olmak üzere toplam 6 kamu bankasının 2008 yılı dönem karları toplamı 4,1 milyar YTL tutar ile önceki dönem düzeylerinde gerçekleşmiştir.

b) Dönem sonuçları:

KİT‟lerin 2004-2008 yıllarına ilişkin dönem sonuçlarının oluşumu cari fiyatlarla 76/a sayılı, 1994 sabit fiyatlarıyla 76/b sayılı, dönem sonuçlarının sektörler itibarıyla ayrıntısı ise 77 sayılı çizelgelerde gösterilmiştir.

Çizelge : 76/a - KİT'lerin 2004-2008 yılları gelir ve gider unsurları (Cari fiyatlarla) (*)

Tutar %

A-Brüt satışlar 66.745.021 69.346.097 50.127.744 68.854.529 87.111.880 18.257.351 26,5 1-Yurt içi satışlar 61.012.013 62.064.430 46.037.937 62.373.861 77.454.525 15.080.664 24,2 2-Yurt dışı satışlar 4.748.656 5.930.124 2.297.545 2.082.749 1.924.960 (157.789) (7,6) C-Net satışlar 50.377.383 53.015.593 44.801.324 64.226.002 83.835.562 19.609.560 30,5 D-Satışların maliyeti (-) 39.738.860 45.948.443 39.618.667 58.180.761 77.874.283 19.693.523 33,8 1-Satılan mamuller maliyeti (-) 18.239.455 22.153.734 11.801.182 13.045.890 14.962.903 1.917.014 14,7 2- Satılan ticari mallar maliyeti (-) 12.394.567 17.094.129 23.108.012 36.891.240 41.076.465 4.185.225 11,3 3-Satılan hizmet maliyeti (-) 9.010.806 6.478.754 3.688.156 4.415.059 15.003.359 10.588.300 239,8 9-Enflasyon düzeltmesi kârları 1.828.938 4

10-Diğer olağan gelir ve kârlar 791.804 746.739 589.079 2.021.968 2.642.520 620.552 30,7 6-Enflasyon düzeltmesi zararları (-) 2.196.803 208

7-Diğer olağan gider ve zararlar (-) 258.379 161.730 417.483 1.611.133 2.310.536 699.403 43,4

Gelir ve giderler 2004 2005 2006 2007 2008 Son iki yıl farkı

Çizelge : 76/b - KİT'lerin 2004-2008 yılları gelir ve gider unsurları (1994 yılı fiyatlarıyla) (*)

Tutar %

A-Brüt satışlar 794.224 789.306 511.382 663.000 775.900 112.900 17,0

1-Yurt içi satışlar 726.005 706.426 469.660 600.598 689.883 89.285 14,9

2-Yurt dışı satışlar 56.506 67.497 23.439 20.055 17.146 (2.909) (14,5)

3-Diğer gelirler 11.713 15.383 18.284 42.348 68.872 26.524 62,6

B-Satış indirimleri (-) 194.765 185.876 54.338 44.568 29.182 (15.386) (34,5)

1- Satıştan iadeler (-) 10.280 39 79 7.993 9.854 1.862 23,3

2- Satış iskontoları (-) 7.032 3.932 3.747 4.058 2.238 (1.820) (44,8)

3- Diğer indirimler (-) 177.452 181.904 50.512 32.517 17.089 (15.428) (47,4)

C-Net satışlar 599.460 603.430 457.044 618.432 746.718 128.287 20,7

D-Satışların maliyeti (-) 472.868 522.991 404.173 560.222 693.622 133.399 23,8 1-Satılan mamuller maliyeti (-) 217.038 252.157 120.391 125.619 133.274 7.655 6,1 2- Satılan ticari mallar maliyeti (-) 147.488 194.568 235.738 355.226 365.866 10.640 3,0 3-Satılan hizmet maliyeti (-) 107.223 73.742 37.625 42.513 133.634 91.121 214,3 4-Diğer satışların maliyeti (-) 1.119 2.525 10.419 36.865 60.848 23.983 65,1

Brüt satış kârı 126.591 80.439 52.871 58.210 53.097 (5.113) (8,8)

E-Faaliyet giderleri (-) _{57.640 53.657 46.545 49.221 46.069 (3.152) (6,4)}

1-Araştırma ve geliştirme giderleri (-) 1.291 1.530 2.740 3.534 2.357 (1.177) (33,3) 2-Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri (-) 14.564 26.981 20.514 22.963 23.377 414 1,8 3-Genel yönetim giderleri (-) 41.785 25.146 23.291 22.724 20.335 (2.389) (10,5)

Faaliyet kârı 68.952 26.783 6.326 8.988 7.028 (1.960) (21,8)

F-Diğer faaliyetlerden olağan gelir ve kârlar 60.065 35.555 44.296 60.113 64.354 4.241 7,1

1-İştiraklerden temettü gelirleri 4.056 304 6.253 8.339 7.188 (1.152) (13,8)

2-Bağlı ortaklıklardan temettü gelirleri 2.407 1.156 398 7.362 1.934 (5.428) (73,7)

3-Faiz gelirleri _{11.658 5.204 4.696 4.483 6.228 1.745 38,9}

4-Komisyon gelirleri 408 4 4 1,5 0,6 (0,9) (58,5)

5-Konusu kalmayan karşılıklar 2.203 10.885 1.688 1.302 1.945 642 49,3

6-Menkul kıymet satış kârları 78 191 321 1.093 971 (121) (11,1)

7-Kambiyo kârları 8.007 9.008 24.902 18.016 22.434 4.418 24,5

8-Reeskont faiz gelirleri _{63 305 24 46 118 71 153,5}

9-Enflasyon düzeltmesi kârları 21.763

10-Diğer olağan gelir ve kârlar 9.422 8.499 6.010 19.470 23.537 4.067 20,9

G-Diğer faal. olağan gider ve zararlar (-) 41.749 14.791 28.485 34.385 39.901 5.515 16,0

1-Komisyon giderleri (-) 78 81 219 44 139 95 217,2

2-Karşılık giderleri (-) 5.853 6.719 5.919 4.606 5.431 825 17,9

3-Menkul kıymet satış zararları (-)

4-Kambiyo zararları (-) 6.470 5.777 18.038 14.177 13.748 (428) (3,0)

5-Reeskont faiz giderleri (-) _{133 372 49 46 3 (42) (92,8)}

6-Enflasyon düzeltmesi zararları (-) 26.141 2

7-Diğer olağan gider ve zararlar (-) 3.075 1.841 4.259 15.514 20.580 5.066 32,7

H-Finansman giderleri (-) _{9.959 5.861 10.859 9.575 25.407 15.832 165,4}

1-Kısa vadeli borçlanma giderleri (-) 3.810 2.569 3.849 5.684 6.149 465 8,2

2-Uzun vadeli borçlanma giderleri (-) 6.149 3.302 7.009 3.891 19.258 15.367 394,9

Olağan kâr 77.309 41.675 11.279 25.142 6.075 (19.067) (75,8)

I-Olağan dışı gelir ve kârlar 26.556 16.891 62.096 20.386 23.027 2.641 13,0

J-Olağandışı gider ve zararlar (-) 39.700 34.529 53.368 34.948 41.165 6.217 17,8 Dönem kârı veya zararı 64.165 24.036 20.007 10.580 (12.063) (22.643) (214,0) K-Dönem kârı vergi ve diğer yasal yük.

karşılıkları 27.268 12.052 5.237 1.680 6.302 4.623 275,2

Net dönem kârı veya zararı 36.897 11.988 14.770 5.169 (18.365) (23.533) (455,3) (*) Mali kuruluşlar hariç

(Bin YTL)

Gelir ve giderler 2004 2005 2006 2007 Son iki yıl farkı

2008

Çizelge : 77 - 2008 yılı dönem sonucunun oluşumu (*)(Bin YTL) MadenİmalatEnerjiSan. top.Ulaş.-hab.TicaretHiz.top. A-Brüt satışlar202.4554.683.2177.281.32747.534.89759.499.44125.409.5102.000.47427.409.98487.111.880 1-Yurt içi satışlar 194.5393.993.1347.169.97640.934.22652.097.33623.726.5951.436.05525.162.65077.454.525 2-Yurt dışı satışlar 1.511690.083110.84720.035820.9651.031.90770.5771.102.4841.924.960 3-Diğer gelirler 6.4055046.580.6366.581.140651.008493.8421.144.8507.732.395 B-Satış indirimleri (-)64129.5621.869.9171.110.8713.110.350145.05020.854165.9043.276.318 1- Satıştan iadeler (-)644881.104.9111.105.3993875108971.106.360 2- Satış iskontoları (-)248.910248.9102.39932.402251.312 3- Diğer indirimler (-)129.5621.620.5195.9601.756.041142.26420.341162.6051.918.646 C-Net satışlar202.3914.553.6555.411.41046.424.02656.389.09125.264.4601.979.62027.244.08083.835.562 D-Satışların maliyeti (-)169.8912.889.5675.111.59944.657.02252.658.18823.508.2691.537.93525.046.20477.874.283 1-Satılan mamuller maliyeti (-) 165.9842.463.9304.495.8157.703.09014.662.83510.333123.751134.08414.962.903 2- Satılan ticari mallar maliyeti (-)32362.086357.25719.534.14420.253.48719.431.1601.391.78620.822.94641.076.465 3-Satılan hizmet maliyeti (-)063.55110.17110.841.79410.915.5164.066.71821.1254.087.84315.003.359 4-Diğer satışların maliyeti (-)3.8750248.3566.577.9946.826.350581.2731.3316.831.556 Brüt satış kârı 32.5001.664.088299.8111.767.0043.730.9031.756.191441.6852.197.8765.961.279 E-Faaliyet giderleri (-)78.996967.676536.8782.843.5734.348.127634.180110.931745.1115.172.234 1-Araştırma ve geliştirme giderleri (-)5240.33722.318262.6551.6582831.941264.601 2-Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri (-) 5.498274.466229.3392.033.0842.536.88914.04268.19182.2332.624.620 3-Genel yönetim giderleri (-)73.493452.873285.221810.4891.548.583618.48042.457660.9372.283.013 Faaliyet kârı(46.496)696.412(237.067)(1.076.569)(617.224)1.122.011330.7541.452.765789.045 F-Diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar21.6131.715.797284.0733.135.7975.135.6671.953.961113.9672.067.9287.225.208 1-İştiraklerden temettü gelirleri783.31913.0259.119805.4631.5281.528806.991 2-Bağlı ortaklıklardan temettü gelirleri70.396146.721217.1170217.117 3-Faiz gelirleri1.938134.632145.93631.154311.722318.26367.281385.544699.204 4-Komisyon gelirleri6969069 5-Konusu kalmayan karşılıklar35.0201.931108.092115.043103.174102103.276218.322 6-Menkul kıymet satış kârları1616109.044109.044109.060 7-Kambiyo kârları21698.24712.724557.9341.268.9051.249.7791.249.7792.518.705 8-Reeskont faiz gelirleri13.129113.130909013.220 9-Enflasyon düzeltmesi kârları 00 10-Diğer olağan gelir ve kârlar19.65194.57926.8472.282.7762.404.202172.17346.494218.6672.642.520 G-Diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar (-)33.965266.750147.7012.342.9172.757.3681.677.51710.8831.688.4004.479.733 1-Komisyon giderleri (-)12.2925112.8042.53910.24412.78315.587 2-Karşılık giderleri (-)9523.62512.973461.370497.968111.367273111.640609.703 3-Menkul kıymet satış zararları (-)00 4-Kambiyo zararları (-)24.70927.16429.03280.9051.462.6361.462.6361.543.541 5-Reeskont faiz giderleri (-)366366366 6-Enflasyon düzeltmesi zararları (-)00 7-Diğer olağan gider ve zararlar (-)33.870218.415105.2721.852.0042.175.691100.975100.9752.310.536 H-Finansman giderleri (-)492107.86893.1121.655.5291.856.509670.634324.846995.4802.852.481 1-Kısa vadeli borçlanma giderleri (-)116107.86893.11215.637216.617473.617473.617690.350 2-Uzun vadeli borçlanma giderleri (-)3761.639.8921.639.892197.017324.846521.8632.162.131 Olağan kâr (59.340)2.037.591(193.807)(1.939.218)(95.434)727.821108.992836.813682.039 I-Olağan dışı gelir ve kârlar2.26554.99467.6871.974.4102.097.091466.33019.621485.9512.585.307 J-Olağandışı gider ve zararlar (-)23.106212.9831.026.6532.723.5483.963.184473.151162.192635.3434.621.633 Dönem kârı veya zararı(80.181)1.879.602(1.152.773)(2.688.356)(1.961.527)721.000(33.579)687.421(1.354.287) K-Dönem kârı vergi ve diğer yasal yüküm karş (-)302.18775837.970340.915352.16814.486366.654707.569 Dönem net kârı veya zararı(80.181)1.577.415(1.153.531)(2.726.326)(2.302.442)368.832(48.065)320.767(2.061.856) (*) Mali kuruluşlar hariç

KİT toplamıGelir ve giderlerTarımSanayiHizmetler

KİT sisteminin toplulaştırılmış 2008 yılı brüt satışları %26,5 artışla 87,1 milyar YTL‟ye yükselmiştir. Net satış gelirleri %30,5, satışların maliyet giderleri ise %33,5 büyümüştür. KİT‟ler faaliyet karlılığında 2007‟deki seviyesini koruyamamış ve yılı 789,0 milyon YTL faaliyet karı ile kapatmıştır. Böylece faaliyet karındaki azalış %15,5 oranında gerçekleşmiştir.

KİT‟ler dönem kâr/zararında da 2007‟deki karlı seviyesini koruyamamış ve faaliyet dönemini 1,3 milyar YTL zararla kapatmıştır.

Diğer faaliyetlerden olağan/olağan dışı gelir ve karlar, 2008 yılında %17,3 artışla 9,8 milyar YTL olarak gerçekleşirken; diğer faaliyetlerden olağan/olağan dışı gider ve zararlar ise

%45,9 artışla 11,9 milyar YTL‟ye yükselmiştir.

Diğer faaliyetlerden olağan/olağan dışı gider ve zarar kalemlerinde 2008 yılında ortaya çıkan yüksek oranlı artışlar, özellikle EÜAŞ, TCDD ve TMO‟nun finansman giderlerinin yanı sıra, TEKEL‟in sigara fabrikalarının tamamının satılması nedeniyle; fabrikalardaki her türlü tütün stokları, diğer ham madde, yarı mamul ve mamul stokları, sarf ve işletme malzemeleri, taşıtlar, demirbaşlar, diğer varlıklar, yatırım programı kapsamında edinilen çeşitli makine ve teçhizat bedellerinin yıl içinde zarar kaydedilmesinden kaynaklanmıştır.

Vergi karşılıkları ise yaklaşık üç kat artışla 707,6 milyon YTL tutarında tahakkuk etmiştir. Bu gelişmelere bağlı olarak KİT‟lerin 2008 yılı toplulaştırılmış net dönem zararları 2,1 milyar YTL‟yi bulmuştur.

Benzer şekilde 1994 yılı sabit fiyatlarıyla dönem zararı 12,0 milyon YTL, dönem net zararı ise 18,4 milyon YTL olarak gerçekleşme göstermiştir.

Dönem sonuçları sektörler itibarıyla incelendiğinde; Sanayi sektörünün dönem zararları 7,6 kat artışla yaklaşık 2,0 milyar YTL‟ye ulaşırken; hizmetler sektörünün dönem karlarında %50 oranında düşüş yaşanmıştır. Hizmetler sektörünün en önemli alt sektörü ulaştırma ve haberleşme sektöründe dönem karındaki düşüş %44 olmuştur. DHMİ, PTT, BOTAŞ, TÜRKSAT ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü dönemi karla kapatırken; TCDD ve TDİ‟nin toplam zararları 813,0 milyon YTL‟yi bulmuştur. Hizmetler sektörünün diğer alt sektörü olan ticaret sektöründe ise önceki dönem 87,4 milyon YTL‟lik dönem karı 2008 yılında 33,6 milyon YTL‟lik dönem zararına dönüşmüştür.

Sanayi sektörünün en önemli alt sektörleri imalat sanayinde gerçekleşen dönem zararları 1,1 milyar YTL‟ye, enerjide ise 2,7 milyar YTL‟ye yükselmiştir. Diğer alt sektör madencilikte ise 2008 yılı karlılığın arttığı bir yıl olmuştur. Madencilik sektörünün dönem karı önceki döneme göre 8,4 kat artarak yaklaşık 1,9 milyar YTL‟ye ulaşmıştır. Başta TPAO olmak üzere, ETİ Maden İşletmeleri A.Ş. ve TKİ dönem karındaki artışta önemli rol oynamıştır. TTK‟nın dönem zararı ise 381,7 milyon YTL tutarında gerçekleşmiştir.

c)Finansman giderleri:

KİT‟lerin 2004-2008 yıllarına ait finansman giderleri cari fiyatlarla 78/a sayılı, 1994 yılı fiyatlarıyla 78/b sayılı, 2008 gerçekleşen finansman giderlerinin sektörler itibarıyla ayrıntısı ise 79 sayılı çizelgelerde gösterilmiştir.

Çizelge : 78/a - 2004-2008yılları finansman giderleri (Cari fiyatlarla) (*) Tutar% 1- Kaydedildiği hesaplar bakımından : İşletme maliyetine giren65.0623.761212.5256.200449.705443.505 7.153,3 Kâr ve zarar hesabına alınan825.558570.1071.031.2391.279.0813.110.7361.831.655 143,2 Yatırım bedellerine giren190.244344.768627.01550.380246.318195.938 388,9 Toplam1.080.864918.6371.870.7791.335.6613.806.7592.471.098 185,0 2- Ödendiği yada alacak kaydedildiği yerler bakımından : Hazineye221.965196.157351.10259.026326.548267.522 453,2 T.İhracat Kredi Bankası (Eximbank)2.1592.3312.6063.927(3.927)(100,0) Öteki KİT'ler16.23215.13613.89513.54113.541 İç borçlar için başkaca yerler248.044193.518141.017798.2101.073.033274.823 34,4 Dış borçlar için verilen592.464511.4951.362.159474.4982.393.6371.919.139 404,5 Toplam1.080.864918.6371.870.7791.335.6613.806.7592.471.098 185,0 (*) Mali kuruluşlar hariç. Çizelge : 78/b - 2004-2008 yılları finansman giderleri (1994 yılı fiyatlarıyla) (*) Tutar% 1- Kaydedildiği hesaplar bakımından : İşletme maliyetine giren774432.168604.0053.946 6.609,4 Kâr ve zarar hesabına alınan9.8246.48910.52012.31627.70715.391 125,0 Yatırım bedellerine giren2.2643.9246.3974852.1941.709 352,3 Toplam12.86210.45619.08512.86133.90721.046 163,6 2- Ödendiği yada alacak kaydedildiği yerler bakımından : Hazineye2.6412.2333.5815682.9092.340 411,7 T.İhracat Kredi Bankası (Eximbank)262627380(38)(100,0) Öteki KİT'ler1931721420121121 İç borçlar için başkaca yerler2.9522.2031.4397.6869.5571.871 24,3 Dış borçlar için verilen7.0505.82213.8964.56921.32016.751 366,6 Toplam12.86210.45619.08512.86133.90721.046 163,6 (*) Mali kuruluşlar hariç.

(Bin YTL) Verilen faiz, komisyon ve kur farkları20042005200620072008Son iki yıl farkı (Bin YTL) Verilen faiz, komisyon ve kur farkları20042005200620072008Son iki yıl farkı

Çizelge: 79- 2008 yılı finansman giderleri (*) MadenİmalatEnerjiSan. top.Ulaş.-hab.TicaretHiz.top. 1- Kaydedildiği hesaplar bakımından: İşletme maliyetine giren 1932.2612.454447.251447.251449.705 Kar ve zarar hesabına alınan 492107.86993.1121.678.9261.879.907905.491324.8461.230.3373.110.736 Yatırım bedellerine giren 85.96685.966160.352160.352246.318 Toplam 492107.86993.3051.767.1531.968.3271.065.843772.0971.837.9403.806.759 2- Ödendiği yada alacak kaydedildiği yerler bakımından: Hazineye 1.7021.702324.846324.846326.548 T.İhracat Kredi Bankası 00 Öteki KİT'ler 13.54113.54113.541 İç borçlar için başkaca yerler 116107.86776.55124.432208.850702.551161.516864.0671.073.033 Dış borçlar için verilen 37621.5111.742.7211.744.234363.292285.735649.0272.393.637 Diğer 000000 Toplam 492107.86993.3051.767.1531.968.3271.065.843772.0971.837.9403.806.759 (*) Mali kuruluşlar hariç.

TarımVerilen faiz, komisyon ve kur farklarıHizmetlerKİT toplamıSanayi

(Bin YTL)

2008 yılının ikinci yarısında para piyasalarında yaşanan dalgalanmaların etkisiyle döviz kurlarında hızlı bir yükseliş meydana gelmiştir. Nitekim, yabancı paraların bilanço günündeki değerlemesine ilişkin Maliye Bakanlığınca her yıl yayımlanan sirkülerde;

31.12.2007 tarihli 1 USD döviz alış kuru 1,1647 YTL, efektif alış kuru 1,1639 YTL iken;

31.12.2008 tarihli 1 USD döviz alış kuru 1,5123 YTL, efektif alış kuru 1,5112 YTL olarak belirlenmiştir.

Döviz piyasasında yılın ikinci yarısında yaşanan dalgalanmaların neden olduğu kambiyo zararları önemli ölçüde artmış; 2007‟de 315,8 milyon YTL olan kur farkı giderleri, 2008 yılında yaklaşık 6 kat artarak 2,1 milyar YTL‟ye yükselmiştir. Böylece, KİT‟lerin 3,8 milyar YTL‟ye ulaşan 2008 yılı toplulaştırılmış finansman giderlerinin;

Ağırlıklı olarak %39,6 oranında 1,5 milyar YTL‟si EÜAŞ, %20,3 oranında 772,1 milyon YTL‟si TMO, %19,4 oranında 739,8 milyon YTL‟si BOTAŞ, %8,7 oranında 330,9 milyon YTL‟si TCDD, %6,2 oranında 235,6 milyon YTL‟si TEİAŞ, %2,8 oranında 107,8 milyon YTL‟si TKİ, %1,2 oranında 46,7 milyon YTL‟si MKE ve %1,8 oranında 67,0 milyon YTL‟si de diğer KİT‟lere ait bulunmaktadır.

TKİ ve BOTAŞ‟tan başlayarak EÜAŞ, TETAŞ ve TEİAŞ ile devam eden elektrik üretim, dağıtım ve toptan/perakende satış sürecinin son halkasını teşkil eden TEDAŞ‟ın tahakkuk/tahsilat sorunları nedeniyle borçlarını zamanında ödeyememesi, belirtilen KİT‟ler arasında kronikleşmiş borç alacak sorunlarının yaşanmasına ve finansman darboğazına neden olmaktadır. EÜAŞ‟ın, sektörde yaşanan kronikleşmiş borç alacak sorunlarının yanı sıra DSİ tarafından inşa edilmiş olan 4,3 milyar YTL tutarındaki 35 adet hidroelektrik santralının 2007 yılında borçlarıyla birlikte devralınması nedeniyle özellikle uzun vadeli borçlanma giderlerinde artış olmuştur.

BOTAŞ‟ın EÜAŞ ve EGO‟dan olan alacaklarının zamanında tahsil edilememesi, ayrıca TETAŞ‟tan alacağını tahsil edemeyen Yap-İşlet ve Yap-İşlet-Devret yöntemiyle işletilen doğalgaz çevrim santrallerinin yine BOTAŞ‟a zamanında ödeme yapmamaları nedeniyle yurt dışı doğal gaz ödemelerinde sorunlar yaşanmakta, böylece BOTAŞ‟ın nakit finansman ihtiyacı yüksek tutarlı ticari banka kredisi kullanmak ya da vergi borçları ödenmeyerek karşılanmakta, bu durum mali borçların ve finansman yükünün giderek artmasına neden olmaktadır.

TMO hububat piyasasında regülasyon görevi üstlendiğinden, kuruluşun zaman zaman programın üzerinde alım yapması, finansman yükünün artması sonucunu doğurmakla birlikte en önemlisi hububat alımlarının finansmanı dış borç kullanılarak gerçekleştirilmektedir. 2008 yılında gerçekleşen fındık rekoltesinin arz fazlası olan 300 bin ton fındığın TMO tarafından alınması yanında önceki yıllara ait yurtiçi ve yurtdışı banka kredi borçlarının geri ödemeleri, Ofis üzerindeki finansal yüklerin artmasına neden olmuştur.

TCDD yıllar itibarıyla sürekli zarar ettiğinden, cari giderlerinin finansmanı Hazine Müsteşarlığı bütçesinden düzenli olarak yapılan kaynak transferleriyle sağlanmaktadır. Bu bağlamda KİT sisteminde en çok transfer yapılan kuruluş olma özelliğini taşımaktadır. Ancak yapılan sermaye transferleri kuruluşun yatırım harcamalarını karşılamaya yetmemektedir.

Ankara – İstanbul Hızlı Tren Projesi, Ankara – Konya Hızlı Tren Projesi ve Marmaray gibi önemli yatırım proje harcamalarının finansmanı amacıyla uzun vadeli dış kredi kullanımı yoluna başvurulduğundan kuruluşun finansman giderleri yüksektir.

TEİAŞ, alacaklarını zamanında tam olarak tahsil edemediğinden, yatırımları için ihtiyaç duyduğu finansmanı ağırlıklı olarak dış kredi temini yoluyla gerçekleştirmekte, bu durum uzun vadeli borçlanma giderlerini artırmaktadır.

TKİ‟nin, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları adına yapılan kömür teslimatıyla ilgili harcamaları daha sonra görev zararı olarak Hazine‟ce ödenmektedir. Görev zararı ödemelerinin gecikmeli yapılması yanında EÜAŞ‟tan alacakların zamanında tahsil edilememesi, kuruluşun ticari bankalardan kısa ve çok kısa vadeli erken ödeme opsiyonlu spot kredi kullanımına yönelmesine ve finansman giderlerinin artmasına neden olmaktadır.

MKE özellikle 2002 yılına kadar yaşadığı finansman darboğazını kısa vadeli ticari banka kredisiyle karşılamakta iken; Savunma Sanayi Destekleme Fonu kaynaklarından 2006 yılı öncesinde toplam 140 milyon dolar faizsiz kredi kullanmıştır. Kurum, söz konusu krediyi 2007 yılından itibaren geri ödemeye başlamıştır. Faiz ödeme yükümlülüğü bulunmayan Kurumun, 2008 yılında döviz piyasasında yaşanan dalgalanmaların neden olduğu kambiyo zararları önemli miktarda artmıştır.

2004-2008 yıllarında tahakkuk eden finansman giderlerinin, sektörler itibarıyla faiz, kredi komisyonları ve kur farkları olarak ayrıntısı 80 sayılı çizelgede gösterilmiştir.

izelge : 80 - Finansman giderlerinin ayrıntısı (*) FaizKredi kom.Kur farkıToplamFaizKredi kom.Kur farkıToplamFaizKredi kom.Kur farkıToplamFaizKredi kom.Kur farkıToplamFaizKredi kom.Kur farkıToplam rım 111 111 290 290 68 68 492 492 yi: adencilik 48.286 9 8.394 56.689 23.108 1.841 29 24.978 33.557 1.411 23 34.991 98.541 26 98.567 107.821 47 1 107.869 alat 165.509 118 24.037 189.664 106.123 38 6.957 113.118 66.752 1.281 30.873 98.905 89.582 124.717 214.299 45.338 47.967 93.305 nerji 164.152 68 309.822 474.042 140.798 639 322.508 463.945 154.195 6 872.633 1.026.835 176.200 1 181.061 357.292 233.030 5.500 1.528.623 1.767.153 Sanayi toplamı 377.947 195 342.253 720.395 270.030 2.517 329.494 602.040 254.504 2.698 903.529 1.160.731 364.323 27 305.778 670.158 386.189 5.547 1.576.591 1.968.327 met sektörü: laş.-haberleşme 278.455 24 32.521 311.000 267.071 3 49.437 316.510 299.865 882 197.126 497.873 654.074 10.015 664.089 796.445 1.430 267.968 1.065.843 icaret 49.009 0 349 49.358 86 0 0 86 204.923 517 6.445 211.885 346 1.346 510.176 49 261.872 772.097 izmetler toplamı 327.464 24 32.870 360.358 267.157 3 49.437 316.596 504.788 1.399 203.571 709.758 654.074 346 10.015 665.435 1.306.621 1.479 529.840 1.837.940 KİT toplamı 705.410 219 375.234 1.080.864 537.187 2.520 378.931 918.637 759.292 4.097 1.107.390 1.870.779 1.018.465 373 315.793 1.335.661 1.693.302 7.026 2.106.431 3.806.759 ) Mali kuruluşlar hariç (Bin YTL) Sektörler20072008200420052006

KİT sistemi içinde yer alan kuruluşların kısa ve uzun süreler için kullandığı yabancı kaynaklara ilişkin olarak 2008 yılında tahakkuk eden 3,8 milyar YTL tutarındaki finansman giderlerinin %55,3 ünü kur farkları, geriye kalan %44,7‟sini de faiz ve komisyon giderleri oluşturmaktadır.

KİT statüsündeki kuruluşların 2004-2008 yılları kâr ve zarar hesaplarında yer alan finansman gederlerinin, cari ve 1994 yılı fiyatlarıyla faaliyet ve dönem sonuçlarına etkisi 81 sayılı çizelgede gösterilmiştir.

Çizelge:81- KİT'lerin finansman giderlerinin dönem sonucuna etkisi (*) (Bin YTL) Dönem sonucu

içinde finansman giderlerinin yeri

2004 2005 2006 2007 2008 Son iki yıl farkı

Tutar %

Cari fiyatlarla:

-Faaliyet sonucu 5.794.557 2.353.040 620.144 933.476 789.045 (144.431) (15,5) -Finansman gideri 825.558 570.107 1.031.239 1.279.081 3.110.736 1.831.655 143.2 -Dönem sonucu 5.392.311 2.111.765 1.961.146 1.098.816 (1.354.287) (2.453.103) (223,2)

1994 yılı fiyatlarıyla:

-Faaliyet sonucu 68.952 26.783 6.326 8.988 7.028 (1.960) (21,8) -Finansman gideri 9.824 6.489 10.520 12.307 27.707 15.391 125,0 -Dönem sonucu 64.165 24.036 20.006 10.580 (12.063) (22.643) (214,0) (*) Mali kuruluşlar hariç

Çizelgeden görüleceği üzere 2008 yılında KİT‟lerin işletme ve yatırım maliyetleri dışında netice hesaplarına kaydettikleri finansman giderleri toplamı, önceki yıla göre %143,2 oranında artarak yaklaşık 3,1 milyar YTL tutarında gerçekleşmiştir.

d) Kamu iktisadi teĢebbüslerinin genel ekonomi ile iliĢkileri:

KİT‟lerin 2004-2008 yıllarında tahakkuk eden vergileri 82 sayılı, 2008 yılında tahakkuk eden vergilerin sektörler itibarıyla ayrıntısı 82/a sayılı, 2004-2008 yıllarında uluslararası ticaretten sağlanan ve ödenen döviz tutarları 83 sayılı, 2008 yılında sağlanan ve ödenen dövizlerin sektörler itibarıyla ayrıntısı 83/a sayılı çizelgelerde gösterilmiştir.

Çizelge : 82 - KİT'lerin 2004-2008 yıllarında tahakkuk eden vergileri Tutar(%) A-Kuruluşun yükümlü olduğu vergi, resim, harç ve fonlar : 1-Gelirden alınan : - Gelir vergisi (*)24.51929.74422.931157.948 (157.948) (100,0) - Kurumlar vergisi3.243.6142.820.8971.379.8821.616.3521.610.115 (6.237) (0,4) - Fonlar22.156144.1663.424 - Diğer26.22427.752 1.528 5,8 Toplam (1)3.290.2892.994.8071.406.2371.800.5241.637.867 (162.657) (9,0) 2-Servetten alınan : - Motorlu taşıtlar vergisi6.6304.06313.3796.6847.201 517 7,7 - Emlak vergisi (Belediyelere ödenen)28.88328.87143.16655.46934.891 (20.578) (37,1) - Diğer Toplam (2)35.51332.93456.54562.15342.092 (20.061) (32,3) 3-Mal ve hizmetten alınan : (Dolaylı vergiler) - KDV7.305.3166.861.2402.378.6502.951.6623.205.501 253.839 8,6 - Özel tüketim vergisi12.328.29416.413.1284.869.9074.553.4363.325.129 (1.228.307) (27,0) - Banka ve sigorta muamele vergisi366.787277.604295.257384.877368.331 (16.546) (4,3) - Damga vergisi44.81366.29989.18591.36479.701 (11.663) (12,8) - Dış ticarette ödenen vergiler24.12422.7503.8349.2935.728 (3.565) (38,4) - Harçlar14.5197.47410.0946.8557.740 885 12,9 - Belediyelere ödenen(Emlak vergisi dışında) vergi resim ve harçlar63.651625.5741.7761.031.9205.983 (1.025.937) (99,4) - Özel iletişim vergisi1.073.2170572.3602.527 167 7,1 - Özel işlem vergisi - Şans oyunları vergisi - Haberleşme vergisi - Fonlar 677.0259.3026.044 - Diğerleri24.92890.75014.277382.77822.376 (360.402) (94,2) Toplam (3)21.922.67324.374.1217.669.0809.414.5457.023.016 (2.391.529) (25,4) Toplam (2+3)21.958.18624.407.0567.725.6259.476.6987.065.108 (2.411.590) (25,4) Toplam (A)25.248.47527.401.8639.131.86211.277.2228.702.975 (2.574.247) (22,8) B-Kuruluşun sorumlu olduğu vergi, resim, harç ve fonlar : - Personelden stope edilen gelir ve damga vergisi1.404.2811.370.3971.195.8401.482.6201.362.790 (119.830) (8,1) - Yüklenici ve üreticilerden stope edilen gelir, kurumlar ve damga vergisi1.443.9052.081.5781.037.9022.617.6273.016.968 399.341 15,3 -Tevkif edilen KDV65.756 - Elektrik ve havagazı tüketim vergisi - Fonlar47.07281.45450.252 - Diğerleri206.465387.081111.756913.8071.027.244 113.437 12,4 Toplam (B)3.101.7233.920.5092.395.7515.014.0545.472.758 458.704 9,1 Genel toplam (A+B)28.350.19831.322.37211.527.61316.291.27614.175.733 (2.115.543) (13,0) (*) Gelir vergisi stopajları, 2008 yılından itibaren kuruluşun sorumlu olduğu vergiler arasına alınmıştır.

(Bin YTL) Vergi türleri20042005200620072008Son iki yıl farkı

Çizelge : 82/a - 2006 yılında tahakkuk eden vergilerlge:82/a -2008 yılında tahakkuk eden vergiler (Bin YTL) MadencilikİmalatEnerjiSanayi toplamıUlaş-hab.TicaretHizmetler toplamı A-Kuruluşun yükümlü olduğu vergi, resim, harç ve fonlar : 1-Gelirden alınan - Gelir vergisi - Kurumlar vergisi287.448 882 21.867 310.197 350.581 14.486 365.067 934.851 1.610.115 -Fonlar -Diğer618 618 27.134 27.752 Toplam (1)287.448 882 21.867 310.197 351.199 14.486 365.685 961.985 1.637.867 2-Servetten alınan : - Motorlu taşıtlar vergisi208 1.022 832 1.625 3.479 1.342 1.741 3.083 431 7.201 - Emlak vergisi (Belediyelere ödenen)384 4.342 14.249 5.085 23.676 4.438 1.402 5.840 4.991 34.891 -Diğer Toplam (2)592 5.364 15.081 6.710 27.155 5.780 3.143 8.923 5.422 42.092 3-Mal ve hizmetten alınan : (Dolaylı Vergiler) - KDV466.482 531.522 1.465.449 2.463.453 661.323 22.880 684.203 57.845 3.205.501 -Özel tüketim vergisi16.687 2.475.132 2.491.819 833.249 833.249 61 3.325.129 - Banka ve sigorta muamele vergisi232 232 26 26 368.073 368.331 - Damga vergisi153 484 5.919 6.214 12.617 24.822 5.596 30.418 36.513 79.701 - Dış ticarette ödenen vergiler591 591 5.017 111 5.128 9 5.728 - Harçlar108 403 36 439 615 439 1.054 6.139 7.740 - Belediyelere ödenen(Emlak vergisi dışında) vergi, rsim ve harçlar5 1.624 34 189 1.847 438 54 492 3.639 5.983 -Özel iletişim vergisi37 11 3 14 40 154 194 2.282 2.527 - Özel işlem vergisi - Şans oyunları vergisi - Haberleşme vergisi - Fonlar -Diğer75 18.666 260 1.390 20.316 1.229 1.229 756 22.376 Toplam (3)378 504.937 3.012.914 1.473.477 4.991.328 1.526.759 29.234 1.555.993 475.317 7.023.016 Toplam (2+3)970 510.301 3.027.995 1.480.187 5.018.483 1.532.539 32.377 1.564.916 480.739 7.065.108 Toplam (A)970 797.749 3.028.877 1.502.054 5.328.680 1.883.738 46.863 1.930.601 1.442.724 8.702.975 B-Kuruluşun sorumlu olduğu vergi, resim, harç ve fonlar : - Personelden stope edilen gelir ve damga vergisi16.906 120.654 260.595 313.292 694.541 356.037 18.121 374.158 277.185 1.362.790 - Yüklenici ve üreticilerden stope edilen gelir, kurumlar ve damga vergisi2.229 54.688 84.040 129.000 267.728 202.171 50.078 252.249 2.494.762 3.016.968 -Tevkif edilen KDV7.033 33.074 5.845 89.456 44.017 8.594 52.611 6.112 65.756 - Elektrik ve havagazı tüketim vergisi - Fonlar - Diğerleri59 478 646.019 646.497 294 20.525 20.819 359.869 1.027.244 Toplam (B)26.227 208.416 350.958 1.177.767 1.608.766 602.519 97.318 699.837 3.137.928 5.472.758 Genel toplam (A+B)27.197 1.006.165 3.379.835 2.679.821 6.937.446 2.486.257 144.181 2.630.438 4.580.652 14.175.733

Mali kur.KİT toplamıTarımVergi türleriSanayiHizmetler

Çizelge : 83 - KİT'ler tarafından 2004 - 2008 yıllarında sağlanan ve ödenen dövizler (*) Tutar(%) Dış alemden sağlanan: 1- İhracat bedellerinden 5.370.969 6.866.387 2.140.229 1.868.082 1.689.831 (178.251) (9,5) 2-Sermaye hareketlerinden 582.439 526.434 399.686 559.561 1.473.328 913.767 163,3 3-Görünmeyen işlemlerden 852.968 797.288 1.308.824 1.682.791 1.260.025 (422.766) (25,1) Toplam (1) 6.806.376 8.190.110 3.848.739 4.110.434 4.423.184 312.750 7,6 Dış aleme ödenen: 1-İthalat bedellerine 16.062.461 23.386.293 13.487.928 14.765.599 21.722.760 6.957.161 47,1 2-Sermaye hareketlerine 1.774.132 1.257.904 1.017.769 839.281 1.781.853 942.572 112,3 3-Görünmeyen işlemlere 1.382.376 1.016.780 1.612.475 1.304.693 1.793.555 488.862 37,5 Toplam 19.218.969 25.660.977 16.118.173 16.909.573 25.298.168 8.388.595 49,6 Denge farkı (+) 1.600.536 1.809.702 1.899.724 1.554.655 1.825.766 271.111 17,4 Denge farkı (-) 14.013.129 19.280.570 (13.295.916) (14.353.794) (22.700.750) (8.346.956) 58,2 Denge farkı (12.412.593) (17.470.868) (11.396.192) (12.799.139) (20.874.984) (8.075.845) 63,1 (*) Mali kuruluşlar hariç.

Çizelge : 83 - KİT'ler tarafından 2004 - 2008 yıllarında sağlanan ve ödenen dövizler (*) Tutar(%) Dış alemden sağlanan: 1- İhracat bedellerinden 5.370.969 6.866.387 2.140.229 1.868.082 1.689.831 (178.251) (9,5) 2-Sermaye hareketlerinden 582.439 526.434 399.686 559.561 1.473.328 913.767 163,3 3-Görünmeyen işlemlerden 852.968 797.288 1.308.824 1.682.791 1.260.025 (422.766) (25,1) Toplam (1) 6.806.376 8.190.110 3.848.739 4.110.434 4.423.184 312.750 7,6 Dış aleme ödenen: 1-İthalat bedellerine 16.062.461 23.386.293 13.487.928 14.765.599 21.722.760 6.957.161 47,1 2-Sermaye hareketlerine 1.774.132 1.257.904 1.017.769 839.281 1.781.853 942.572 112,3 3-Görünmeyen işlemlere 1.382.376 1.016.780 1.612.475 1.304.693 1.793.555 488.862 37,5 Toplam 19.218.969 25.660.977 16.118.173 16.909.573 25.298.168 8.388.595 49,6 Denge farkı (+) 1.600.536 1.809.702 1.899.724 1.554.655 1.825.766 271.111 17,4 Denge farkı (-) 14.013.129 19.280.570 (13.295.916) (14.353.794) (22.700.750) (8.346.956) 58,2 Denge farkı (12.412.593) (17.470.868) (11.396.192) (12.799.139) (20.874.984) (8.075.845) 63,1 (*) Mali kuruluşlar hariç.