• Sonuç bulunamadı

4.1.2. Đsim Çekimi

4.1.2.4. Soru Eki

edâ …ılduñ mı 45b/1, …or…maz mı+sın 54b/9, sünnet mi+dür 68a/11, yig mü+dür 29a/6

4.1.2.5. Đsimlerde Bildirme

4.1.2.5.1. Geniş Zaman

I.Tekil şahıs : (y)Am

ben

â

demo

π

lı+(y)am bundan girü …alam diyüp döndi 27a/4

saña ol …adar let vuraram ki Ten{grinüñ bir kimesne

ulı

+(

y)am diyince didi 44a/9

zîrâ-ki ben ma

«

l

û…+

am …ur'ân

π

ayrima

«

l

û…+

dur 29a/7 II.Tekil şahıs : -sIn

o

π(u)

l+ım+sın ve ta«tum yaraşıπı ve sal†anatum

â

r

â

y

î

şi+sin 23a/7 III.Tekil şahıs : -dUr

kişi yigitlik na…dini ¡avretler bâzârında isrâf-ı sarf itmek ¡ömre ziy

â

n+dur 10b/6

mâl ve oπul ve …ız ve ¡avret kişiye düşmân+dur 10b/9

ehline ihânet na@arıyla ba…mama… gerek kim ¡ilmi ¡azîz+dür 46a/1

ve Resûl sünneti üzre dırna… kesmek işbu terkibler √urûfı tert

î

b+ince+dür 7a/8

4.1.2.5.2. Hikâye

I.Tekil şahıs : +IdUm munta@ır idüm 43b/1 III.Tekil şahıs : +(y)IdI var+ıdı 57a/11, yoπ+ıdı 57b/6

4.1.2.5.3. Rivayet

III.Tekil şahıs : -mış, -(y)ImIş

var+mış 45a/9, ziyâde imiş 6a/4, gerek+imiş 6a/5, var+ımış 17b/8, 43a/3, 61a/4, §â√ib-ma¡rifet imiş 61b/10, yoπ+ımış 26a/10, ba§+ma+maπ+ımış 34a/8

4.1.2.5.4. Şart

†abî¡at+ise 25a/5, er+ise 73a/6, ¡avret+ise 73a/6, ne+(y)ise 73a/6

4.1.3. Zamirler

4.1.3.1. Şahıs Zamirleri

ben

ey benüm bu gice yabanda yatan oπlan nice oπlum olur 18a/9 iy bâbâ işbu ben senüñ oπluñ degül miyem 23a/6

im ki benden telemmü≠ idüp istifâde itdiyse §oñra münkir olup beni bî-minnet çı…ardı 12a/3

benüm cehâletüm baña anda da«ı kim bile kim neler getüre 26b/4 benî Đsrâ™ilde benden ulu ¡âlim yoπıdı 10a/1

sen

iy bâbâ işbu ben senüñ oπluñ degül miyem 23a/6 ben bunda …aluram ¡ibâdet iderem var sen git 45a/8 ¡izzüm celâlüm √a……içün seni yarlıπadum 43a/8

ire dânişmend ben saña oπlumı dövmege mi virdüm 23b/8

bir kişi alımlısına eytse Ten{gri da«ı olursan √a……ımı senden aluram dise kâfir olur 54a/8

ol

olur 54b/5

meger bir gün a¡vân anuñ yanında bir kişi dutmış 26a/5 ben bir …uş gördüm …ızmış temür yir hîç anı ya…maz 57b/5

sünnet-i mü™ekkede oldur ki Resûl aña cemî¡ ¡ömrinde mülâzemet itdi terk itmedi 71b/7

ve bir atası da«ı oldur kim andan ¡ilm-i …ur'ân ögrendi 5b/10 anuñçün kim ana ata √a……ı ¡a@îm √a…dur 20b/11

her kime §ataşursam anuñla †anışayım 9a/4 iki cihân şerefi anuñladur 42a/4

biz

nicesini biz da«ı gördük kim olmadı 47b/6 bizüm üzerimüze far≥ oldı 71a/8

iy pâ≠işâh bizüm §uçumız neydi ki §ı√√at didügümüz içün bizi azarlarduñuz 61b/6

ol bize edeb ve √üsn ve sîret «ûb Resûl √a≥retinden …aldı 33a/2

siz

sizüñ üzerüñüze olsun …ız oπlan alma… 8a/9 nefesüm alınmazam kim size cevâb virem 61b/9 yâ Resûlullâh sizden da«ı yig müdür 29a/6

iy pâ≠işâhum şâh-≠âde …anda varursa il vilâyet sizüñdür yabânda …almaz 18a/7

mektebde …ızcuπazlar olsa anlar ayruca bir †arafa oturalar 28b/7

büyük oπlanlara ya…ın oturmayalar ve anlaruñıla söyleşdürmeyeler 28b/9 bir kişi kendüzin kefere sîmâsında düzse da«ı anlara öykünse kâfir olur 54a/2 anlardan girüye oπlancu…lar †uralar 70a/3

4.1.3.2. Đşaret Zamirleri

bu

tekbîr idüp elin baπlaya ve bunı o…ıya 73a/8

nefesüm alınmazam kim size cevâb virem di…lenürem buña 61b/9 Resûl §ordı kim yâ mel¡ûn bunda neylersin 44b/3

bu ¡andelib-i pür-dile bir dili ögret kim †û†iyân âşiyân ¡arşı ve bülbülân-ı gülistân-ı …uds bundan seba… ala 3b/10

evvelâ §aπından başlaya kim «urûf budur 7a/9

bunuñıla yidi gerekdür ki fülân yirden ar…ama götürüp getürüp Mekke[y]i †avâf itdürürem 19b/7

şu

hem ¡a…lı da«ı şunı tecvîz ider kim bilenile bilmeyen berâber degüldür 40a/4 şuña yitişdürdük ki pâ≠işâh ilinde yalanı mu√âl da«ı söylersin 57b/7

ol

bunlar

bunlar da«ı ta¡lîme ve imâmete mü™≠≠inlige meşπûl olup muvâ@abet göstereler 24b/2

bunlaruñ şerî¡ate muvâfı… umurından rücû¡ ve tecâvüz itmeye 18b/5 «i≠met ve ta¡ahhüd ve tesellî-i «â†ır ide dura bunları redd itmeye 18b/7 ve bunlara ¡â… olma… ulu günâh-gerdendür 19b/1

ve bunlardan geçse esmâ™-i enbiyâ ve a§√âb-ı resûl adlarıdur 6b/1

şunlarnlarnlarnlar

imdi şunlaruñ sul†ânlar anaları √a……ında bu resme sa¡y iderlerdi 20b/10

4.1.3.3. Soru Zamirleri

ne yâ divâne atam evlenmek …a≥iyyesinde işbu resme va§iyyet itdi idi sen ne dirsin 9b/1

far≥ nedür sünnet nedür vitr-i vâcib nedür ve te†avvu¡ nedür anı bildürür 71a/6

yâ kişi bu götürdügüñ neñdür 19b/7

benüm cehâletüm baña anda da«ı kim bile kim neler getüre 26b/4 …

……

…anda pâ≠işâh §ordı eytdi altı aydan berü …anda idiñ didi 58a/1

kendi zîrâ her kimse kim ke&îri'l-kelâm olsa yâ sözi bî-…adr olur yâ kendi sefâhata √aml iderler 51a/1

kendü bir kişi kendü oπlına hey kâfirüñ oπlı veyâ«ûd hey kâfir tu«ım dise kâfir olur 55a/7

elfâ@ıla kendüyi ≠ikr itmeye 56b/3 ve dönüp kendü kendüye eydür 64a/1

yolda ve §o…a…da kendüden uluya ve a¡lâ mertebelü kimseye §avul dimeye 62b/1

ve far≥-ı ¡ayn oldur ki anı her kişi elbette kendüsi işlemek gerek 71a/10 kendüzi(n) bir kişi kendüzin kefere sîmâsında düzse da«ı anlara öykünse kâfir olur

54a/1

4.1.3.5. Belirsizlik Zamirleri

ba¡≥ısı ba¡≥ısı ba¡≥ısı

ba¡≥ısı mecmû¡ şâkird üstâ∂ına kim ba¡≥ısından …ur'ân o…ımışdur 21a/7

ba¡≥¡≥¡≥¡≥ılar ba¡≥ılar dimişler kim iπvâ ve teşvîş …a§dına virseler selâm dürüstdür 50a/6

biri zîrâ-kim nefsi uyuyan kimesneler biri çaπırmayınca uyanmaz 25a/9 birisi meşâyi«den birisi Mekke †avâfın iderken görmiş ki bir kişi bir …arıcuπı

ar…asına götürmiş Beytu'llâh †avâf itdürür 19b/4

da«ı oπlanı «ˇâceden «ˇâceye gezdürmeye meger kim birisinden …ur'an √â§ıl ide 24a/8

biregü .. oπlanı «a††ı gelince √areminden †aşra ve biregünüñ evinde yaturmaya 17a/10

her biri meger yine ol zamân içinde bir kişi oπlına va§iyyet itmişidi kim tamam yüz kişiyle meşveret idüp ve her birinden bir na§î√at almayınca evlenme dimişidi 8b/10

… ……

…amusı fa…îrü'l-√âl olana himmeti az itmeyeler belki …amusın √â§ıl olsun diyü sa¡y ide 28a/5

kimesne da«ı Resûl ¡a.s. buyurur eydür ba«tlu şol kimesneler kim …ur'ân o…urlar ve …ur'ânile ¡amel iderler 29a/8

kimi meger kim bir †â™yife ortasında mu√avere iderken i«tilâf düşmiş kimi eytmiş ¡âlim fâsı… yigdür kimisi eytmiş ¡âbid câhil yigdür 42b/9

kimse ve da«ı üstâd cevrine ve edîb …ahrına …atlanmayan kimseler ta√§îl-i ¡ilimden bî-√â§ıl ve kesb-i edebden bî-behre …alur 32a/3

niceler kişi oπlın bir mu¡allime virmek gerek kim .. ucından niceler fâyide dutup √â§ıl olmış ola 21a/5

4.1.3.6. Đlgi Zamirleri

ki : her söz ki ataya anaya söyler rif¡atile lu†file ve «ul…ıla söyleye 18b/7 kim ¡Îsâ durdı anasınuñ …atına geldi gördi kim cânı ◊a……a vâ§ıl olmış 20b/7

4.1.4.1. Niteleme Sıfatları

Metnimizde geçen Türkçe ve yabancı asıllı niteleme sıfatlarının sayısı çok fazla olduğu için bu sıfatların tamamını değil de fikir vermesi amacıyla birkaç tanesini aşağıya sıraladık.

4.1.4.1.1. Türkçe Asıllı Niteleme Sıfatları

… ……

…ı§a§a§a§a boylu : (…. ¡avreti) 8a/2

ulu : (u. ¡âlim) 10a/1

yavuz : (y. kişi) 24a/5 yüksek : (y. yirde) 64b/3 … …… …ızmış : (…. temür) 57b/5 arı arı arı

arı :::: (a. dillü) 58b/9 gizlü : (g. râzın) 59a/5 gedük : (g. barda…) 62a/3 §§§§ınuk : (§. çana…dan) 62a/4 kiçi : (k. …ardaş) 45a/9

4.1.4.1.2. Yabancı Asıllı Niteleme Sıfatları

nîîîîk : (n. oπlı) 28b/2 muππππla………… :::: (m. kelâm) 51b/4 fitne-engîîîîz : (f. girçekden) 57b/8

§§§§ul√√√√-ââââmîîîîz : (§. yalan) 57b/8 cünüp : (c. kimseler) 30a/7 ¡â

¡â ¡â

¡ârif @arîf@arîf@arîf@arîf :::: (¡â. ehl-i dil yârenler) 12b/2 √

√√

√asîîîîb nesîbsîbsîb :::: sîb (√. kimse) 7b/3 mübâââârek : (m. günde) 21b/2 mü&âü&âü&âü&âb : (m. «amrı) 26a/11 ¡â… ¡â… ¡â… ¡â…ıl : (¡â. kimseler) 35a/4 «û «û «û «ûb : («. «a†lar) 37a/3

müteferri………… : (m. yirlerde) 21a/6

4.1.4.1.3. Yabancı Asıllı + Türkçe Asıllı Niteleme Sıfatları

§§§§ıfatlu : (§. mu¡allîm) 21a/10 a¡¡¡¡lââââ mertebelü : (a. kimseye) 62b/1 «

««

«a††††arlu ve ««««a≠≠≠≠er : («. yirlere) 34a/7 abdestlü : (a. kişi) 62b/2

Benzer Belgeler