Đç Girişimciliğe Etki Eden Organizasyonel Faktörler

2.7.1.1. Đletişimin Açıklığı: Kısaca “bir mesaj alışverişi” olarak tanımlanan iletişim

olmadan organizasyonların varlığı düşünülemez. Bütün yönetim ve organizasyon faaliyetleri iletişim sürecinin etkin işlemesine bağlı olarak gelişmektedir. Đletişimin açıklığı ve kalitesi iç girişimcilik için önemli ve olumlu bir etkiye sahiptir (Antoncic, 2007). Açık iletişim veya serbest iletişim ortamında grup üyelerinin birbiriyle iletişim kurmaları oldukça sık ve kolay gerçekleşmektedir. Özellikle çok yönlü iletişime önem veren bu ortamda üyelere iletişim bakımından hiçbir sınırlama getirilmemekte ve iletişimde merkezileşme eğilimi çok düşük olmaktadır. Organizasyonlarda personeli güçlendirmenin ve bilgi paylaşımının bir aracı olarak ileri sürülen açık iletişim kurumsal yenilikçilik için kritik öneme sahip bir bileşen olarak değerlendirilmektedir (Antoncic, 2004).

Açık iletişim sayesinde firma yeni fikirlerin ortaya çıkmasını ve çalışanların çevredeki değişimlerden haberdar olmasını sağlamaktadır. Đletişim sayesinde çalışanlar ve yöneticiler yeni fikirlerini açığa çıkarır ve çevredeki fırsatlara ve tehditlere yoğunlaşarak yeni girişimlerin keşfedilmesini sağlar. Ayrıca iletişim, yeni girişimlerin başarısı için gerekli olan birimler arası işbirliği ve koordinasyonun gelişmesine de katkı sağlayacaktır.

2.7.1.2. Biçimsel Kontrol: Firmaların içsel seviyelerindeki biçimsel kontroller iç

girişimcilik için yararlı olabilmektedirler. Biçimsel kontrol, arzu edilen veya çalışanlar tarafından sergilenmesi istenen davranış kalıplarını açıklayan, kodlanmış çalışma kurallarına, hedeflere, prosedürlere ve düzenlemelere işaret etmektedir. Örgütteki resmi

kontrol mekanizması iç girişimciliği olumlu yönde etkilemektedir. Ancak bunun aşırıya gitmeden ve çalışanın öz güvenini yitirmesine mahal vermeden onu yönlendirecek ve kendi hatalarını bulmasına yardımcı olacak tarzda yapılması gerekmektedir (Kanter, 1989; Zahra, 1991). Biçimsel kontrol örgüt içinde hiyerarşiyi getirebilir bu yüzden biçimsel kontrolden daha önemli bir unsur olarak güven unsuru karşımıza çıkmaktadır. Güvenin uzun süreli ilişkilerde birleştirici ve birliktelikleri pekiştirici özelliğe sahip olduğu unutulmamalıdır.

Biçimsel kontrolün yukarıda sayılan, iç girişimcilik üzerindeki, olumlu etkilerinin yanı sıra bazı sakıncaları da mevcuttur. Çalışanların, ürettikleri projelerle ilgili olarak yönetimin desteğini almada karşılaştıkları aşırı bürokrasi ve hiyerarşi iç girişimcilik projelerini engelleyebilmekte ve çalışanları tatminsizliğe itebilmektedir. Bu yüzden biçimsel kontrollerin aşırılığı iç girişimciliği negatif olarak etkilemektedir (Zahra, 1991:267; Antoncic, 2000: 45). Yöneticilerin iç girişimcilik faaliyetlerindeki gelişmeyi kontrol etmeleri için gerekli olan biçimsel denetim araçlarının hangi yoğunlukta kullanılacağını tespit etmeleri iç girişimci faaliyetin önünün açılması için gerekli olmaktadır.

2.7.1.3. Çevreyi Đzleme: Örgütler çevrelerini inceleyerek endüstrinin eğilimi, çevredeki

değişimler, çevresel tehdit ve fırsatlar hakkında bilgi sahibi olurlar. Đç girişimcilik için önemli olan, inovasyon ve yeni iş fırsatlarının bu şekilde takip edebilirler (Zahra,1991). Müşterilerden ve çalışanlardan geri bildirim almak örgütler için son derce önemlidir. Elde edilen bu enformasyon organizasyonun gelecekteki eylemlerini planlamada yönetime yardımcı olacaktır. Çevresel tarama firmanın iç girişimcilik faaliyetlerine yönelik olarak oldukça önemli bir belirleyicidir. Özellikle iç girişimciliğin yenilikçilik boyutu ve yeni girişimler başlatma boyutu başta olmak üzere, rekabet eğilimlerine yönelik olarak sektördeki eğilimleri ve değişimleri olduğu kadar tehdit ve fırsatları da ortaya çıkarması bakımından çok önemli görülmektedir. Bu bakımdan yoğun bir biçimde yapılan çevresel taramalar iç girişimcilikle pozitif olarak ilişkilendirilmektedir (Antoncic, 2007).

Çevresel inceleme, endüstrideki değişimlerle ilgili önemli verilerin çabuk ve zamanlı elde edilmesini kolaylaştırmaktadır. Böylece firma için önem arz eden yeni girişimlere ilişkin bilgilere ulaşma imkanı elde edilmiş olmaktadır (Zahra, 1991: 266). Çevresel

inceleme aynı zamanda firmayı çevresinde oluşabilecek tehdit ve fırsatlardan haberdar etmektedir. Bu bakımdan firmanın sektör çevresini tahmin etmesine yönelik yapılan çevresel inceleme riskli ve tehditkar çevrelerde faaliyet gösteren firmalar için oldukça önemli bir araç olmaktadır (Antoncic ve Hisrich, 2001). Özellikle iç girişimciliğin yenilikçilik boyutu başta olmak üzere sektördeki değişimleri, tehdit ve fırsatları da ortaya çıkarması bakımından çevresel incelemeler iç girişimcilikle pozitif olarak ilişkilendirilmektedir.

2.7.1.4. Organizasyonel ve Yönetimsel Destek: Organizasyonun desteğinin varlığı iç

girişimcilik için oldukça önemli bir unsurdur (Antoncic and Hisrich,2001,2004). Yönetim sistemi çalışanların becerilerini geliştirecek nitelikte olmalıdır ki bu sayede müşteriye ulaşmak ve hizmet üstünlüğü sağlamak mümkün olabilsin (Ruzzier at al.,2006). Firmalardaki girişimsel stratejiler, yeniliği, yaratıcılığı, proaktif davranmayı, girişken rekabetçiliği ve risk almayı mümkün kılacak organizasyon yapılarında gerçekleşebilmektedir. Bu nedenle organizasyon yapısı, dikeyden yataya, iş belirlemeden güçlendirilmiş role, biçimsel kontrol sisteminden paylaşılan bilgiye ve rekabetçi yapıdan işbirlikçi yapıya dönüşmelidir (Naktiyok, 2004: 116).

Organizasyonun desteğinin varlığı fırsatların belirlenmesi için çalışanların eğitimi ve gerekli kaynaklara erişebilmek açısından iç girişimcilik davranışlarını olumlu olarak etkilemektedir (Antoncic, 2000). Kaynaklara ulaşmak için yönetimce sağlanacak destek firmalardaki girişimcilik faaliyetlerini de destekleyici önemli bir çaba olacaktır. Nitelikli, yaratıcı ve öğrenmeye açık insan kaynağına sahip olmak daha fazla yenilik yapma ve girişimsel faaliyette bulunma imkanı tanıyacaktır (Covin ve Slevin, 1991). Ayrıca iç girişimcilik faaliyetlerinde finansal kaynağa sahip olma da özel bir öneme sahiptir. Đç girişimcilere tahsisi edilen finansal kaynaklar kurumdaki iç girişimcilik çabalarını yüreklendirmeye yönelik önemli bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır.

2.7.1.5. Organizasyonun Değerleri: Organizasyonel değerler, çalışanların davranışlarına rehberlik eden yönetim felsefesi ve ideallerini ve biçimsel normları içermektedir (Zahra, 1991: 267). Burada ifade edilen normlar genellikle organizasyondaki bireylerin ilişkilerini düzenleyen ve eylemlerine yön veren organizasyonda paylaşılan değerlerin yansıması anlamında ele alınmaktadır. Zahra (1991)’ya göre bu anlamdaki belirgin organizasyonel değerler iç girişimcilikle pozitif

ilişkili olarak değerlendirilmektedir. Çevresel değişikliklere karşı girişken ve cesaretli karşılık vermeyi destekleyen hareket tarzını benimsemiş firmalarda, iç girişimcilik faaliyetlerinin de aratacağı beklenmektedir. Bu firmalardaki çalışanlar ve yöneticiler sektördeki trendleri takip etmek, yeni iş fikirlerini denemek ve pazarda ortaya çıkan fırsatlardan yararlanmaya yönelik yeni girişimler başlatmak için cesaretlendirilmektedirler (Zahra, 1991: 267).

Üst yönetimin organizasyonun değerlerini ve felsefesini firma seviyesinde oluşturulacak girişimci yapıya uygun olarak düzenlemelidir. Đç girişimcilik süreci firma değerlerinin oluşumunda belirleyici öğe olarak görev almalıdır (Covin ve Slevin, 1991: 15). Bu değerler, firmanın hedefleriyle çalışanların hedeflerinin uyumunu artıracak ve çalışanların kuruma bağlılık seviyelerini yükseltecek şekilde belirlenmelidir. Ancak bu şekilde çalışanlar yeni fikirler ortaya koymada ve yeni girişimler başlatmada hevesli ve cesaretli davranacaklardır (Zahra, 1991; Antoncic, 2000: 48).