Üstün oy hakkı, limited şirket sözleşmesinde yer alması halinde, bazı ortak veya ortaklara genel kurulda alınması gereken bir karar için yapılan oylamada eşitlik çıkması halinde, üstün oy hakkına sahip olan ortağın oyunu kullandığı yönde karar alınmış sayılmasını sağlayan haktır ( TTK m. 577/1-e) 281. Aynı şekilde kanun koyucu benzer bir hükmü TTK m. 624/3 ile müdürler kurulu açısından da ihdas etmiştir. Düzenlemeye göre birden fazla müdürün bulunması halinde, müdürler kurulunda yapılan oylamada eşitlik çıkması durumunda başkanın oyuna üstünlük tanınarak, verdiği oy doğrultusunda karar alınmış sayılacaktır282.
Veto hakkı ise, yine şirket sözleşmesinde hüküm bulunması durumunda, belirli yahut belirlenebilir ortaklara genel kurulda bir karar alınması gereken hallerde, bu
280 Akbay, s. 179; Bozkurt, s. 445 vd. ; Şener, s. 556; Tekinalp, s. 86; Tekinalp (Poroy/Çamoğlu),
Ortaklıklar I, s. 568.
281 Akbay, s. 173; Bilgili/ Demirkapı, s. 636; Can, Mustafa Erdem: Şirketler Hukuku Dersleri, Ankara
2017, s. 228; Çamoğlu (Poroy/ Tekinalp), s. 394; Dinç, Serhat: 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununa Göre Limited Ortaklıklarda Kuruluş ve Kuruluştan Doğan Hukuki Sorumluluk, Ankara 2017, s. 56;
Şener, Limited Ortaklıklar, s. 59; Yıldırım, s. 359.
282 Kaya, Mustafa İsmail: ‘‘ Limited Şirkette Müdürler Kurulunun Oluşumu ve İşleyişi’’ , Selçuk
75
hakka sahip olan ortakların red oyu vermesi durumunda, ilgili talebin reddedilmesini yani talebin genel kurulda kabul edilmemesini sağlayan bir haktır(TTK m. 577/1-e) 283. Hem imtiyaz yönünden hem de üstün oy hakkı ve veto hakkı yönünden, anılan hükümlerin uygulanabilmesi için şirket sözleşmesinde bu konuda bir hüküm bulunması gerekmektedir (TTK m. 618/2), (TTK m. 577).
İmtiyazın pay sahibine değil de paya tanınması gerektiği tekraren ifade edilmelidir. Bununla birlikte, kanaatimizce üstün oy hakkı ve veto hakkı paya değil de pay sahibine yani ortağa tanınmaktadır. Bu sebeple imtiyaz ile arasında tanınmaları açısından bariz bir fark bulunmaktadır284.
Üstün oy ve veto hakkının paya veya ortağa tanınmasının diğer bir sonucu da bu payların devredilmesinde kendini göstermektedir. Üstün oy ve veto hakkının ortağın şahsına tanınabileceğinin kabul edilmesi durumunda payın devri ile birlikte pay sahibi de değişeceğinden, bu durumda üstün oy yahut veto hakkı da varlığını kaybedecektir. Bu sayılan hakların paya tanınmasının mümkün olacağının kabulü halinde ise payın
283 Dinç, veto hakkının hangi kararlar yönünden uygulanabilir olduğunun şirket sözleşmesinde
gösterilmesi gerektiğini belirtmiştir. Dinç, s. 56 dn. 176. Pulaşlı ayrıca bu hakkı müktesep bir hak olarak nitelemiştir. Pulaşlı, Şirketler, s. 2196. Şener, veto hakkının sözleşmesel bir inşai hak olduğunu ve ortağın kararının fiili olarak genel kurul iradesinin üzerinde olduğunu belirtmiştir. Şener, Limited Ortaklıklar, s. 56. Yıldırım, Kanun’da hangi haklar açısından veto hakkının kullanılabileceğinin sayılmamış olması nedeniyle, genel kurulun alabileceği tüm kararlar için veto hakkının mümkün olduğunu kabul etmiştir. Yıldırım, s. 359 vd.
284 Benzer şekilde Akbay, ayrıca üstün oy hakkının ve veto hakkının ortağa tanınması sebebiyle imtiyaz
şeklinde değerlendirilmemesi gerektiğini ve üstün oy hakkının akdi bir hak olduğunu belirtmiştir. Yine yazar üstün oy hakkının ortaktan ziyade, müdürler kurulunun başkanının sahip olduğu gibi genel kurul başkanına verilmesinin daha faydalı olabileceğini ve ortaklığın menfaatlerinin daha fazla koruma altında olacağını ifade etmiştir. Akbay, s. 175. Dinç de veto hakkının ortağın şahsına tanınması gerektiğini benzer bir şekilde belirtmiştir. Dinç, s. 56 dn. 176. Pulaşlı da veto hakkının paya değil de ortağa tanınması gerektiğini kabul etmektedir. Yine yazar veto hakkının hangi haller için geçerli olduğunun belirlenmesi gerektiğini, bu tarz bir belirlemenin daha doğru olacağını ifade etmiştir. ‘Belirlenebilir ortaklar’ ifadesinin ortakların şahsının belirlenmesinin sağlanmasını ifade ettiğini, örnek olarak da ‘‘Koloğlu ailesi mensupları’’nı vererek ortak veya ortakların belirli hale getirilmesinin sağlanmasına yönelik ifade olduğunu dile getirmiştir. Pulaşlı, Şirketler, s. 2265. Şener, Limited Ortaklıklar, s. 57 vd. ;
Yıldırım, s. 359 dn. 361- s. 360 .
Krş. Bilgili/ Demirkapı, üstün oy veya veto hakkının ortaklara tanınmasının yanında esas sermaye payına veya pay gruplarına da tanınabileceğini ifade etmiştir. ‘Belirlenebilir ortaklar’ ifadesinin, sermaye paylarının elde tutulmasından kaynaklanan hakkı ifade ettiğini ve bu sebepten de paya da bu hakların tanınabileceğini kabul etmektedir. Bilgili/ Demirkapı, s. 637. Dinç, üstün oy hakkının ortaklarla birlikte esas sermaye payına veya pay grubuna da tanınabileceğini kabul etmektedir. Dinç, s. 60 vd. Yine Tekinalp, kurucu ortaklarla birlikte belirlenmiş olan esas sermaye pay gruplarının da üstün oy yahut veto hakkına sahip olabileceğini belirtmiştir. Tekinalp, Yeni Ortaklık, s. 352.
76
devri ile bu haklar sona ermeyecek ve payın yeni sahibi de bu hakları kullanma yetkisini haiz olacaktır285.
Yine üstün oy hakkı varlığını genel kurulda yapılan oylama sonucunda eşitlik çıkması halinde gösterecek iken, imtiyazlar ise, konumuz açısından oyda imtiyaz ise böyle bir şarta bağlı olmadan her zaman kullanılabilecektir286.
Yanıtlanması gereken bir diğer nokta ise üstün oyun ve veto hakkının sonradan yapılacak bir sözleşme değişikliği ile tanınıp tanınamayacağıdır. Şener’e göre bu konuda Kanun’da bir boşluk söz konusudur ve hakim bu boşluğu TMK m. 1 hükümlerine göre doldurmalıdır. Kanaatimizce üstün oy ve veto hakkının tanınması, şirket sözleşmesinde bulunması gereken hükümle yapılabileceğinden ve bu iki hakkın daha sonradan yapılabilecek bir değişiklik ile şirket sözleşmesinde yer almasının önünde Kanun’dan kaynaklanan bir engel bulunmaması sebebiyle TTK m. 589 hükmü doğrultusunda yapılacak bir sözleşme değişikliği ile esas sermayenin üçte ikisinin sağlandığı bir oy oranı ile mümkündür.