Ürün Geliştirme Organizasyonları

Etkili bir ürün geliştirme sürecine ek olarak firmalar başarılı olmak için ürün geliştirme personelini de etkili olarak organize etmek zorundadırlar.

3.4.5.1 Organizasyonlar Bireyler Arası Bağların Kurulmasından Oluşturulurlar

Ürün geliştirme organizasyonu, tasarımcıların ve ürün geliştirenlerin aralarında bağlar kurulup, gruplar haline getirilmesi ile oluşturulan projelerdir. Ürün geliştirme ekibindeki kişiler arası ilişkiler, resmi veya gayrı resmi olabilir. Bu ilişki türleri şunlardır:

 Rapor Vermeye Dayalı İlişkiler: Rapor vermeye dayalı ilişkiler klasik yönetici yöneten ilişkisini ön plana çıkaran ilişkilerdir. Organizasyon şemalarında sıkça görülen resmî bağlantılardır.

 Finansal Düzenlemeler: Ürün geliştirme ekibindeki bireyler, kar-zarar hesabı veya belirli bir bütçe kategorisi ile tanımlanmış finansal bütünlüğün parçaları olarak birbirine bağlanmıştır.

 Fiziksel Yerleşim: Ürün geliştirme ekibindeki bireylerin aynı bina, ofis, kat veya alanı paylaştıklarında oluşan ilişkilerdir. Genellikle bu ilişkiler gayrı resmi olup kendiliğinden gelişirler.

Ürün geliştirme ekibi üyesi herhangi bir birey diğerleri ile aynı anda birden fazla yöntem ile ilişki içerisinde olabilir. Performans değerlendirmelerinin, bütçelerin ve diğer kaynak tahsis ilişkilerini içeren organizasyonlar en sağlam organizasyonel ilişkiler olarak kabul edilirler.

3.4.5.2 Organizasyonel İlişkiler, İşlevlere, Projelere veya Her İkisine Göre Düzenlenebilirler

Organizasyonel ilişkilerine aldırılmadan, ürün geliştirme ekibindeki kişiler işlevlerine veya çalıştıkları projelere göre olmak üzere iki farklı biçimde sınıflandırılabilirler.

 Özelleşmiş bir eğitim, çalışma ve deneyim içeren sorumluluk alanları “işlev” olarak adlandırılırlar. Ürün geliştirme organizasyonlarındaki klasik işlevler pazarlama, tasarım ve imalattır.

 İşlevlerine bakılmadan ürün geliştirme ekibindeki bireylerden uzmanlıklarını belirli projeler için uygulamaları da istenebilir.

Kimi zaman bu iki sınıflandırma çakışabilir. Örneğin, değişik işlevleri olan bireylerin aynı proje üstünde çalışması gibi. Ayrıca tek bir işleve sahip bir ekip üyesi de birden fazla projede aynı anda çalışabilir. “İşlevsel organizasyonlarda” organizasyonel ilişkiler temelde aynı işlevi yerine getiren kişiler arasında kurulmuştur. “Proje organizasyonlarında” ise ilişkiler temelde aynı proje üzerinde çalışan ürün geliştirme ekibi üyeleri arasındadır. “Matris organizasyonlar” ise proje ve işlevsel organizasyonların melezi olarak tasarlanmıştır. Matris organizasyonlarında ekip üyeleri birbirleri ile hem yerine getirdikleri işlevler hem de üzerinde çalıştıkları projelere göre ilişkilendirilmişlerdir.

Matris organizasyonları, ağır proje organizasyonları ve hafif proje organizasyonları olmak üzere ikiye ayrılırlar. [24,3] Ağır proje organizasyonları güçlü ilişkiler içerirler. Bu tür organizasyonların yöneticileri bütçe üzerinde tam bir otoriteye sahiptirler ayrıca ekip üyelerinin performanslarının değerlendirilmelerinde yoğun olarak yer alırlar ve ana kaynak tahsis kararlarını kendileri verirler.

Hafif proje organizasyonları ise daha zayıf proje ilişkileri içermekle birlikte, işlevsel ilişkilerin daha güçlü olduğu organizasyonlardır. Bu tür organizasyonlarda yöneticiler zaman çizelgelerini güncelleştirirler, toplantılar düzenlerler ve koordinasyonları sağlarlar. Fakat yöneticinin organizasyon üzerinde gerçek bir otorite ve kontrol yetkisi yoktur. Şekil 3.3‟te bu organizasyon çeşitleri gösterilmiştir. Tezde kullanılan “ürün geliştirme ekibi” terimi organizasyonel bir birim olarak

kullanılmaktadır. Bu bağlamda “ekip” tanımı, ürün geliştirme elemanlarının organizasyonel yapısına bakılmadan projede yer alan tüm elemanları kapsamaktadır.

Şekil 3.3 Ürün Geliştirme Organizasyon Çeşitleri [24,3]

3.4.5.3 Organizasyonel Yapı Seçimi

En uygun organizasyonel yapı seçimi, başarı için hangi organizasyonel faktörlerin kritik olduğuna bağlıdır. İşlevsel organizasyonlar, işlev alanlarında özelleşme ve derin uzmanlıklar doğurma eğilimindedirler. Proje organizasyonları ise ayrık işlevler arasında çabuk ve etkili koordinasyon sağlama eğilimindedirler. Matris organizasyonlar ise her iki organizasyonun özelliklerini sergileyen melez organizasyonlardır. Organizasyonel yapı seçimine rehberlik edebilecek bazı sorular şunlardır:

 İşlevler arası entegrasyon ne kadar önemli? İşlevsel organizasyonlar değişik işlev alanları aralarında verilecek olan proje kararlarının koordinasyonlarında zorluk sergileyebilirler. Proje organizasyonlarındaki ekip elemanları arasındaki işlevler arası organizasyonel ilişkilerden dolayı, bu tür organizasyonlar daha güçlü işlevler arası entegrasyona olanak sağlar.

 İşin başarısı için özelleşmiş işlevsel uzmanlık ne kadar kritik? Ürün geliştirmede belli bir disiplinle ilgili uzmanlığın geliştirilmesinin ve sahip olunmasının gerekli olduğu durumlarda işlevsel ilişkiler daha önem kazanmaktadır.

 Her fonksiyondaki kişilerden proje süresi boyunca tam olarak faydalanılacak mı? Örneğin bir projenin sadece belli bir kısmında endüstriyel tasarımcıya ihtiyaç duyulabilir. Bu gibi durumlarda endüstriyel tasarım kaynağının etkin kullanılması için firma endüstriyel tasarımcıları işlevsel olarak organize eder ve bu kaynağın bir çok projede faydalanılması sağlanır.

 Ürün geliştirme hızı ne kadar önemli? Anlaşmazlıkların hızlı çözülmesinde ve değişik işlevlerdeki ürün geliştirme üyelerinin koordinasyonlarında proje organizasyonları daha kullanışlı olmaktadır. Proje organizasyonlarında, bilgi transferleri, sorumluluk dağılımları ve görev koordinasyonları için daha az zaman harcanmaktadır. Bu sebepten dolayı proje organizasyonları özellikle yenilikçi ürünlerin geliştirilmesinde işlevsel organizasyonlardan daha hızlıdır. Bu soruların cevaplarından başka başka işlevsel ve proje organizasyonları arasındaki seçimlerde etkili olan onlarca önemli nokta bulunmaktadır.