Bilhassa taşrada yeni kamu üniversitelerinin kurulmasında bu kriterlere tavizsiz
uyulmalıdır.
Bu sayede şu an bünyelerinde üniversite kurulması için çok aşırı istekli olan 19 il, hangi kriterler yerine getirilirse bu üniversitelere sahip olabileceğini bilecek ve bunların çok büyük bir kısmı bu şartları yerine getirmek için canla başla çalışacaktır. Bu illerdeki belediyeler, il özel idareleri, sanayi-ticaret-esnaf odaları, yerel medya kuruluşları, hayırseverler bütün enerjilerini bu şartları yerine getirmek için seferber edecektir. İnanılmaz kısa süreler içerisinde bu kriterleri yerine getiren iller olacaktır. En azından her il üniversite kurmak için ne kadar paraya ve süreye ihtiyaçları olduğunu bilecek ve ona göre çalışacak ya da üniversite sevdasından vazgeçecektir.
6-Yeni üniversite kurulması için konulan kriterler gibi gelişmekte olan üniversiteler için de
gelişme kriterleri konulmalıdır.
Bunu gerçekleştiremeyen yöneticilerin görevden alınmasını düzenleyen bir sistem getirilmelidir. Üniversitelerinin kapanmasını istemeyen illerin de üniversitelerinin toparlanmasına yardımcı olmaları bu sayede sağlanabilir. Bu sayede yeni kurulmuş olan üniversitelerin kendilerini 30 yıl gibi uzun sürelere varmadan toparlamaları gerçekleşebilir.
7-Üniversite giriş sistemi bu alanda alınacak tedbirlere paralel olarak üç aşamada
değiştirilmelidir.
a- Mesleki eğitimi cazip hale getirmek için belli bir süreye münhasır olmak üzere (5 yıl) alan ve katsayı uygulaması kaldırılmalıdır. Mesleki eğitimle ve üniversiteye girişle ilgili gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra zaten alan ve katsayı uygulamasına gerek kalmayacaktır.
b- Ortaöğretim sisteminde geçilecek yeni düzene göre 2011 yılında olgunluk sınavı (bakalorya) esasına dayalı yeni bir üniversiteye giriş sistemi getirilmelidir.
c-2023 yılında ise üniversitelerin kendi öğrencilerini seçebilecekleri yeni bir modele geçilmelidir.
8-Üniversite okuyacaklar için liseden sonra bakalorya sistemi getirilmelidir.
Bu sayede ortaöğretimdeki okulları 3 temel eğitim kategorisinde toplamak mümkün olacaktır. Mesleki eğitime bir alan açmak ve yeni bir üniversite giriş sistemini bunun üzerine bina etmek kolaylaşacaktır.
9- Bir plan dahilinde aşamalı olarak yükseköğrenimde örgün lisans ve lisansüstü eğitimden
başlayarak akreditasyon sistemine geçiş düzenlenebilir.
İlk adım olarak ABD’deki “sarmaşık ligi” gibi 5-6 gelişmiş Türk üniversitesinin kendi aralarında geçerli olacak bir kalite güvence sistemini kurmalarını teşvik etmek düşünülebilir.
10-mesleki eğitime cazibe kazandırılmalı ve bu alanda gerekli düzenlemeler yapılmalıdır:
a-Meslek standartları belirlenmelidir. Belirlenen standartlara göre aşamalı olarak meslek icrasında, işyeri
açmada ve istihdamda belirli mesleki diploma ve sertifikalara sahip olma şartı getirilmelidir.
b- Mesleki eğitim alanında gerek ortaöğretim mezunları ve gerekse yükseköğretim mezunları için mesleki yeterlilik sınavı getirilmelidir.
c-Meslek Liseleri ve Meslek Yüksekokullarının yönetiminde meslek kuruluşları ve yerel yönetimler söz sahibi olmalıdır.
d-Meslek Liseleri ve Meslek Yüksekokullarının döner sermaye mevzuatı değiştirilmeli ve piyasa şartlarında iş ve üretim yapmalarına imkan verecek bir düzenlemeye gidilmelidir.
e-Meslek Lise ve Meslek Yüksek Okulu mezunlarına askerlikte avantaj sağlanmalıdır. f-Mesleki eğitim kurumlarındaki döner sermaye sistemi iyileştirilmelidir.
11-Güzel sanatlar ve spor alanları başta olmak üzere, yeni yükseköğrenim kurumları
açılmasında uluslararası akademik potansiyelden istifade edilmelidir.
Bu alanda örgün lisans ve lisansüstü kapasite yaratılması diğer pek çok alana göre daha kolay olacaktır.
12-Yabancı paralı öğrencilerin ülkemizde eğitim görmeleri konusunda üniversiteler, bilhassa
vakıf üniversiteleri teşvik edilmelidir.
13-Eğitim alanında çözüm için ilk adım üniversiteye giriş sistemindeki yığılmayı önlemek
olmalıdır. Üniversiteye girişteki baskı hafiflemeden diğer alanlarda alınacak tedbirler fayda
vermeyecektir.
Üniversiteye girişteki baskı hafifler hafiflemez, Türkiye eş zamanlı olarak okulöncesi eğitimden başlayarak ilköğretime ve ortaöğretime bir çeki düzen verebilir.
Aksi tercih edilecek olur ve üniversiteye girişteki baskı hafifletilmeden bu alanlarda tedbirler geliştirilmeye çalışılırsa bunlardan ciddi bir sonuç almak mümkün olmayacaktır. Eğitim alanında reformda öncelik üniversiteye giriş sisteminin yarattığı baskıyı hafifletmeye verilmelidir.
B- FİNANSMAN BOYUTU
Kaynak yokluğu gerekçe gösterilerek üniversitede nitelikli kapasite yaratılmasından uzak durmanın çocukları üniversiteye hazırlanan ailelere ve ülkeye maliyeti oldukça ağırdır. Üstelik ülkemizin ekonomisi bakımından kıt kaynakların hiçbir katma değer üretmeyen bir alanda heba edilmesi tahammül edilemez bir yüktür.
Giriş sisteminde heba edilen meblağlar dikkate alındığında, bu sorunları çözecek kaynak temini büyük bir sorun değildir, karşılaştığımız esas sorun ‘gerekli ortak irade’ ve ‘siyasi-yönetsel cesaret’i ortaya
koyamamaktır. “Kaynak yaratılması” ele alındığında “sisteme akan kaynaklar” gözlerimizin önünde
durmaktadır. Sağlıklı bir kaynak tahsis politikası ile “kaydırılabilir”, “yönlendirilebilir” ve “yaratılabilir” kaynaklar belirlenmeli ve rasyonel ve vadeleri belli tedbirlerle çözüme ulaşılabilir.
.
Bu çerçevede:
1- Yukarıda teklif edilen hususların “üniversite geliştirme” projesi olarak bir proje haline getirilmesi Dünya Bankası ve benzeri kurumlardan borçlanma yoluyla kaynak sağlanmasına imkan verecektir. 8 yıllık kesintisiz zorunlu eğitimle ilgili projeye yüksek miktarda yabancı kaynak bulunabilmiştir.
2- ÖSS’ye hazırlık için yapılan harcamaların hiç değilse bir kısmı üniversitede kapasite ve kaliteyi artırmak için kullanılmalıdır. Lisans eğitimi maliyetlerinin hiç değilse % 40’lık bölümü öğrenciler üzerine yüklenmelidir. Temel eğitim ücreti altında bir bedelin öğrenciden tahsil edilmesi yoluna gidilebilir. Bu sistemde de yoksul öğrenciler için burs ve durumu orta seviyede olanlar için ucuz kredi imkanı birlikte düşünülmelidir. Lisansüstü eğitim kural olarak paralı olmalıdır. Yoksul öğrenciler için burs ve durumu orta seviyede olanlar için ucuz kredi imkanı birlikte düşünülmelidir.
3- Bağışlar ve okul yapımı yükseköğretim kurumlarına kaydırılmalıdır.
VI- YASA TEKLİFLERİ
YASAL BKK İDARİ
Bilim siyaseti ulusal belgesi Bakanlar Kurulu Kararı
Lisans üstü eğitim ve akademik personel
kapasitesi artırımı Akademisyen yetiştirilmesi ile ilgili yeni kanun. Yüksek Öğrenim Kanununda değişiklik yapılarak “sadece lisansüstü eğitim yapacak fakülteler ve hatta üniversiteler”
kurulmasının sağlanması.
YÖK Kanununda değişiklik yapılarak derse girecek akademik kadrolara doğrudan
Doktora yapmışların atanması temin
edilmeli.
657 Sayılı Devlet Memurları Kanununda değişiklik yapılarak kamuda uzmanlığa dayalı personel alımının doktora yapmış elemanlara dayandırılmalı.
Üniversitede yeni kapasite yaratmadan önce mevcut
2 milyonluk kapasitenin kompozisyonu değiştirilerek iyileştirilmelidir.
YÖK Kararı
Önümüzdeki 20 yılda ¼’ü lisansüstü, ½’si lisans olmak üzere 2 milyonluk örgün eğitim kapasitesi yaratmak
hedeflenmelidir. Bu kapasiteyi kaldırabilecek asgari 200 üniversite kurulmasının kaçınılmaz olduğu bilinerek geleceğe dönük eğitim planlaması yapılmalıdır.
200 Üniversite kurulması ile ilgili zaman içine yayılan “üniversite kuruluş kanun”ları çıkarılmalı.
Yeni üniversitelerin kurulabilmesi için gerekli olan kriterler tespit edilerek kamuoyuna açıklanmalıdır. Bu kriterlerin tespitinde çıtanın yüksek tutulmasından çekinilmemelidir.
Yeni üniversitelerin kurulabilmesi için gerekli olan kriterlerin yasa ile tespiti.
Yeni üniversite kurulması için konulan kriterler gibi gelişmekte olan üniversiteler
için de gelişme kriterleri konulmalıdır. YOK Kararı
Üniversite giriş sistemi bu alanda alınacak tedbirlere paralel olarak üç aşamada değiştirilmelidir.
Mesleki eğitimi cazip hale getirmek için belli bir süreye münhasır olmak üzere (5 yıl) alan ve katsayı uygulaması kaldırılmalıdır. Ortaöğretim sisteminde geçilecek yeni düzene göre 2011 yılında olgunluk sınavı (bakalorya) esasına dayalı yeni bir üniversiteye giriş sistemi getirilmelidir. 2023 yılında ise üniversitelerin kendi öğrencilerini seçebilecekleri yeni bir modele geçilmelidir.
Üniversite okuyacaklar için liseden sonra
bakalorya sistemi getirilmelidir. Yeni Yasal Düzenleme Bir plan dahilinde aşamalı olarak
yükseköğrenimde örgün lisans ve lisansüstü eğitimden başlayarak akreditasyon sistemine geçiş düzenlenebilir.
Yeni Yasal Düzenleme
Meslek sistemimiz yenilenmelidir.
Meslek standartlarının belirlenmesi ile ilgili çerçeve kanunun hazırlanmalı.
Belirlenen standartlara göre aşamalı olarak meslek icrasında, işyeri açmada ve istihdamda belirli mesleki diploma ve sertifikalara sahip olma şartı getirilmelidir. Bu çerçevede Yeni Yasal Düzenleme yapılmalı.
Mesleki eğitim alanında gerek ortaöğretim mezunları ve gerekse yükseköğretim mezunları için mesleki yeterlilik sınavı ile ilgili yasa çıkarılmalı.
Meslek Liseleri ve Meslek
Yüksekokullarının yönetiminde meslek kuruluşları ve yerel yönetimlerin söz sahibi olabilmelerine yönelik yasal düzenleme yapılmalı.
Meslek Liseleri ve Meslek
Yüksekokullarının döner sermaye mevzuatı değiştirilmeli ve piyasa şartlarında iş ve üretim yapmalarına imkan verecek bir yasal düzenleme yapılmalı.
İlgili yasal değişiklik yapılarak Meslek Lise ve Meslek Yüksek Okulu mezunlarına askerlikte avantaj sağlanmalıdır Güzel sanatlar ve spor alanlarında yeni
yükseköğrenim kurumları açılmasında Türk Cumhuriyetleri ve eski Doğu Bloku ülkelerinin akademik potansiyelinden istifade edilmelidir.
Gerekli Yasal Düzenleme İlgili İdari
Düzenleme Yabancı paralı öğrencilerin ülkemizde
eğitim görmeleri konusunda üniversiteler, bilhassa vakıf üniversiteleri teşvik edilmelidir.
Gerekli Yasal Düzenleme İlgili İdari
Düzenleme
FİNANSMAN Lisans eğitimi maliyetlerinin % 40’lık
bölümünün öğrenciler tarafından
karşılanmasına yönelik yasal düzenleme ile yoksul öğrenciler için burs ve durumu orta seviyede olanlar için ucuz kredi imkanı sağlayan yasal düzenleme.
Lisansüstü eğitimin paralı hale getirilmesi ile ilgili yasal düzenleme ve bu düzenleme paralelinde yoksul lisans üstü öğrencileri için burs ve durumu orta seviyede olanlar için ucuz kredi imkanı getiren yasal düzenlemeler.