5 ÜNİTE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI A Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1) Basit makinelerin üç tane özelliğini yazınız.

2) Kaldıraç türleri nelerdir? Örnekler vererek açıklayınız. 3) Sabit ve hareketli makaraların farkları nelerdir? Açıklayınız. 4) Eğik düzlemlerin kullanım alanlarına örnekler veriniz.

5) Çıkrık sistemlerini açıklayarak kullanım alanlarına örnekler veriniz.

B. Aşağıda çerçeve içerisinde bazı ifadeler verilmiştir. Bu ifadelerden uygun olanları kulla- narak cümlelerde boş bırakılan yerleri doldurunuz.

1) Çok az parçadan oluşarak iş yapma kolaylığı sağlayan makinelere ...denir. 2) Makas, desteğin ... olduğu kaldıraçlara örnektir.

3) Basit makinelerde ... kazanç sağlanmaz .

4) Palanga sistemlerinde ... ve ... makaralardan yararlanılır. 5) Cımbız, yük kolunun kuvvet kolundan ... olduğu kaldıraçtır.

6) Sabit makaralarda sistem dengedeyken ... uygulanan kuvvetin büyük- lüğü eşittir.

7) Eğik düzlemde eğim ... kuvvetten kazanç artar.

8) Bazı parçaları birbirine sabitlemek için kullanılan eğik düzlemden oluşan ... da basit makinedir.

9) Basit makinelerin bir araya gelmesiyle oluşturulmuş sistemlere ... makineler denir.

10) ... dişleri olmayan tekerleklerdir.

C. _{Aşağıdaki bilgiler doğru ise yay ayraç içine “D”, yanlış ise “Y” yazınız.} 1) (....) Eşit kollu terazi, destek noktasının arada olduğu kaldıraç tipine örnektir. 2) (....) Sabit makara, kuvvetten kazanç sağlar.

3) (....) Basit makineler iş yapma kolaylığı sağlar. 4) (....) Kaldıraçlarda işten kazanç sağlanabilir.

5) (....) Eğik düzlemlerde kuvvetten kayıp, yoldan ise kazanç vardır. 6) (....) Dişli çarklarda kuvvetin yönü değişmez.

7) (....) Kaldıraçlarda yük, destek noktasına yaklaştıkça yükü dengeleyen kuvvet azalır. 8) (....) Hareketli bir makarada kuvvetten kazanç sağlanmaz.

9) (....) Palangalarda kuvvetten kazanç sağlanır.

10) (....) Tahterevalli uygulanan kuvvetin yönünü değiştirir.

Kuvvetten ya da yoldan kazanç sağlayabilir. Kuvvetin yönünü değiştirebilir.

Desteğin arada olduğu (levye), yükün arada olduğu (el arabası), kuvvetin arada olduğu (cımbız) olmak üzere üçe ayrılır. Sabit makaralar kuvvetin yönünü değiştirerek, hareketli makaralar ise kuvvetten kazanç sağlayarak iş kolaylığı sağlar. Engelli rampası, virajlı yollar, nakliyecilik vb.

İç içe geçmiş silindirlerdir. Kuvvetten kazanç sağlar. Tornavida, direksiyon, kalemtraş, el mikseri, el matkabı, kapı kolu vb.

basit makineler arada

işten

sabit hareketli

büyük

yükün ağırlığı ile azaldıkça vida bileşik Kasnaklar D D D D D Y Y Y Y Y

Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru cevaplarını işaretleyiniz.

1) Aşağıdaki basit makinelerden hangisi, desteğin arada olduğu kaldıraca örnektir? A) Pense B) El arabası C) Maşa D) Cımbız 2) Aşağıda basit makineler ile ilgili verilen açıklamalardan hangisi doğrudur?

A) Bazı basit makineler enerjiden kazanç sağlar.

B) Palangalar çok büyük kuvvet kazancı sağlayan sistemlerdir.

C) Eğik düzlemlerde yükün hareket ettirildiği yol, eğik düzlemin yüksekliğidir. D) Çıkrık sistemlerine vida örnek olarak gösterilebilir.

3) Ağırlıkları farklı iki çocuk, destek noktasının yeri değişebilen bir kaldıraçta oynuyor. Ağırlığı az olan çocuğun, ağırlığı fazla olan çocuğu dengeleyebilmesi için kaldıraçla ilgili ne yapması gerekir?

A) Destek noktası, ağırlığı fazla olan çocuğa doğru kaydırılmalıdır. B) Destek noktası, ağırlığı az olan çocuğa doğru kaydırılmalıdır. C) Ağırlığı az olan çocuk desteğe doğru yürümelidir.

D) Çubuk kalınlaştırılmalıdır.

4) 50 N ağırlığındaki bir cisim, aşağıdaki eğik düzlemlerden hangisi ile yukarı çıkarılırsa bu cisme en az kuvvet uygulanmış olur?

A) F₁ 1 m 3 m B) F₂ 1 m 2 m C) F₃ 1 m 4 m D) F₄ 1 m 5 m

5) I. Bir iş yaparken basit makineler enerji tasarrufu sağlar. II. Bir iş yaparken basit makineler kolaylık sağlar.

III. Basit makineler kuvvetin yönünü ve büyüklüğünü değiştirebilir. Yukarıda verilen ifadelerden hangisi ya da hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III 6) Aşağıda verilen basit makine çeşitlerinden hangisi çıkrık sistemine örnek gösterilebilir?

7) Aşağıda verilen makara sistemlerinde 40 N ağırlığındaki özdeş cisimler F1, F2, F3 ve F4 kuvvet- leri ile dengededir. Makara ağırlıkları ve sürtünmeler ihmal edildiğine göre bu yükleri dengede tutan kuvvetlerin hangisi en küçüktür?

A) B) C) D)

8) Yanda bir çıkrık düzeneği gösterilmiştir. Bu düzenekte R2r olduğuna göre;

_{I. F artırılırsa} II. R artırılırsa III. r azaltılırsa

verilenlerden hangisi ya da hangileri ayrı ayrı yapılırsa kuvvet kazancı artırılabilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III 9) Sürtünmelerin ve makara ağırlığının önemsenmediği yandaki sabit makara

düzeneğinin kefesine önce 10 N’luk bir yük konulmuş ve sistem F1 kuvveti ile dengelenmiştir. Kefeye daha sonra 5 N’luk bir yük daha eklenince sistem F2 kuv- veti ile dengelenmiştir. Kefenin ağırlığı bilinmediğine göre F1 ve F2 kuvvetlerinin büyüklükleri kaç N olabilir?

F₁ F₂ A) 10 5 B) 10 15 C) 15 20 D) 15 25

10) Aşağıda verilenlerden hangisi dişli çarkların kullanım alanlarından biri değildir? A) Bisikletler B) Saatler C) Motorlu taşıtlar D) Cep telefonları 40 N F₂ F₁ 40 N F₄ 40 N F₃ 40 N G r ₁₂ 3 R F F₁ 10 N

11) I. Tahterevalli II. Eğik düzlem III. El arabası IV. Bisiklet

Yukarıdakilerden hangileri bileşik makineye örnek verilemez?

A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) III ve IV 12) G G F₁ F₂ I II G F₃ III

Ağırlığı önemsiz eşit bölmelendirilmiş kaldıraçlarda bulunan özdeş G ağırlığı; F1, F2 ve F₃ kuvvetleri ile şekildeki gibi dengededir. Buna göre;

I. F1 kuvvetinin büyüklüğü G ağırlığından fazladır. II. II numaralı sisteme cımbız örnek gösterilebilir. III. F3 kuvvetinin büyüklüğü G ağırlığına eşittir.

Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri doğrudur?

A) Yalnız III B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III 13) Aşağıdakilerden hangisi basit bir makine değildir?

A) Makara B) Kaldıraç C) Tükenmez kalem D) Kürek

14) En az iki çeşit basit makine içeren düzeneklere bileşik makine adı verilir. Bisiklet de farklı basit makineler içeren bir bileşik makinedir.

Aşağıdaki verilenlerden hangisi bisikletin yapısında bulunan basit makinelerden biri değildir? A) Çıkrık B) Makara C) Kaldıraç D) Dişli çark 15) Zihin gelişimi için düzenli olarak ceviz yemek isteyen Hati-

ce, ceviz kıracağından yararlanarak ceviz kırmak istiyor.

Hatice, ceviz kıracağı üzerindeki F1, F2, F3 ve F4 ile gösterilen kuvvetlerden hangisini uygular ise daha az kuvvet uygulayarak ceviz kırabilir?

A) F1 B) F2 C) F3 D) F4

F₁ F2 F3 F₄