Özel Durum Açıklanmalarının ġekli, Özel Durumlar ve Ġçeriden Öğrenenlerin Ticareti Suçu

Tebliğ‘de sürekli bilgi ve içeriden öğrenilen bilgi ayrımına gidilmediğinden, tüm özel durumlar aynı açıklama Ģekillerine tabidir. Bu açıklama Ģekilleri Taslak‘ta ve No: 54 Tebliği‘nde de aynen muhafaza edilmiĢtir ancak Taslak‘ta sadece sermaye piyasası araçlarından herhangi bir biri borsada iĢlem gören Ģirketler kapsama dâhil edilmiĢtir. Seri VIII, No:54 Tebliğ‘inde ise, kapsam belirtilirken daha net sınırlar belirtilmiĢtir. Buna göre, bir borsada sermaye piyasası aracı iĢlem gören ve iĢlem sırası geçici olarak kapatılmıĢ ihraççı ortaklık özel durum açıklamasında bulunmakta, borsa kotundan sürekli olarak çıkarılmıĢ sermaye piyasası aracı ihraççısı ortaklıklar tebliğ hükümleri dıĢında bırakılmıĢtır. Tebliğ‘e göre, sermaye piyasası araçlarından herhangi biri bir borsada iĢlem gören ortaklıklarda, özel

durum açıklamaları, özel durumlar veya özel durumlardaki değiĢmeler ortaya çıktığı veya öğrenildiği anda en seri iletiĢim aracıyla Borsa‘ya bildirilir ve Tebliğ‘de yer alan formla birlikte en geç özel durumun ortaya çıktığı günü izleyen iĢgünü saat 9.00‘a kadar Borsa‘ya ulaĢtırılır (Tebliğ, m. 12). Aynı düzenleme Taslak ve Seri: VIII, No: 54 Tebliğ‘inde de yer almaktadır. Tebliğ‘e göre, sermaye piyasası araçlarından herhangi biri bir borsada iĢlem görmüyorsa, yine aynı Ģekilde özel durumlar ve özel durumlardaki değiĢmeler Kurul‘a bildirilecektir ancak izleyen iĢgününde ulaĢtırılması gereken formda için herhangi bir zaman sınırlaması öngörülmemiĢtir. Sermaye piyasası araçları herhangi bir borsada iĢlem görmeyen ortaklıklar, Taslak‘ın ve No: 54 Tebliği kapsamında olmadıklarından, açıklama yapma yükümlülükleri Seri:VIII, No:57 Tebliği‘ne göre olacaktır.

Her ne kadar Taslak‘ta ve No: 54 Tebliği‘nde içeriden öğrenilen bilgilerin neler olabileceği sayılmasa da, Taslak‘ın (No: 54 Tebliği‘nin) uygulamasını gösteren Rehber ve Tebliğ‘de özel durumlar ayrıntılı bir Ģekilde sayılmıĢtır. Tebliğ‘de öngörülen özel durumlar44

Ģu Ģekilde özetlenebilir.

i- Ortaklığın sermaye yapısı ve yönetimin kontrolüne iliĢkin değiĢiklikler: Daha öncede değinildiği üzere, buradaki hükümler Taslak‘ta ve No: 54 Tebliği‘nde sürekli bilgiler olarak daha geniĢ bir biçimde ele alınmıĢtır.

ii- Maddi duran varlık alımı, satımı, kiralanması, kiraya verilmesi, ayni sermaye olarak konulması: Böyle bir durumda ilgili tutar, son bilânço tarihindeki maddi duran varlık net değerinin %25‘ini (ve bundan sonraki %10 ve katlarını) veya aktif toplamın %10‘unu (ve bundan sonraki %5 ve katlarını) oluĢturuyorsa açıklama gereklidir. Ancak mal ve hizmet üretimini önemli ölçüde etkileyecek maddi duran varlıklarla ilgili iĢlemler bu sınırlamalardan istisnadır.

iii- Ortaklığın faaliyetine iliĢkin değiĢiklikler: Ortaklığın fiili faaliyet konusunun değiĢmesi, ortaklık aleyhine fesih davası açılması, ortaklık

44 _{Aksi belirtilmedikçe, sayılan düzenlemeler No: 54 Tebliği‘nin uygulamasını gösteren} Rehber‘de yer almaktadır.

varlıklarının ortaklık dıĢı nedenler (doğal afet, yangın gibi) dolayısıyla zarara uğraması gibi ortaklığın faaliyetini önemli ölçüde etkileyecek konular bu kısımda düzenlenmiĢtir.

iv- Ortaklığın yatırımına iliĢkin değiĢiklikler:

v- Ortaklığın mali yapısına iliĢkin değiĢiklikler: Sermaye artırımı karaları ve sermaye artırımının gerçekleĢtirilmesi, aktif toplamın en az %10‘u tutarındaki borçlar için icra takibi baĢlatılması ve vazgeçilmesi, yönetim kurullarınca temettü avansı dağıtılması kararları, muhasebe politikalarında değiĢiklik yapılması gibi mali yapıda önemli değiĢikliklere yol açacak durumlar bu madde kapsamındadır.

vi- Finansal duran varlıklara iliĢkin değiĢiklikler vii- Ġdari konulara iliĢkin değiĢikler

viii- Diğer değiĢikler: Yukarıdaki konular dıĢında kalan ve ortaklık menkul kıymetlerinin fiyatlarında ve yatırım kararlarında önemli düzeyde etkiyecek diğer konular bu kısımda yer almaktadır. Bu konulardan bazıları; düzenlemede tanımlanmıĢ içeridekilerin ortaklık hisse senedi almaları ya da satmaları, bağımsız denetim Ģirketinin değiĢmesi, olumsuz görüĢ bildirmesi veya görüĢ bildirmekten kaçınması, yönetim kurulunca kar dağıtımı, sermaye artırımı gibi genel kurulca karar alınacak konularda karar alınması, ortaklığın yönetici ve çalıĢanlarına hisse senedi edindirme planları, ortaklığın yabancı borsalara da kote olması ve bu borsalardaki açıklamaları gibi konulardır.

Her ne kadar özel durumlar bu konulardan oluĢsa da, içeriden öğrenenlerin ticaretiyle ―Diğer DeğiĢikler‖ kısmında yer alan ilk madde (düzenlemelerde tanımlanan içeridekilerin45

) (ortaklıkların; yönetim kurulu baĢkan ve üyeleri, genel müdür ve yardımcıları, ortaklıkta önemli karar ve yetki sorumluluğu taĢıyan diğer kiĢiler ve sermayenin veya toplam oy

45 _{Seri VIII, No: 54 Tebliği‘nde bu konu, idari sorumluluğu bulunan kiĢilerin sermaye} piyasası araçlarına iliĢkin iĢlemlerinin açıklanması baĢlıklı 19. maddesinde ele alınmıĢtır. Bu maddenin hükümlerine göre, sermayeyi temsil eden paylar ve bu paylara dayalı diğer sermaye piyasası araçlarına iliĢkin, ortaklık içinde idari sorumluluğu bulunan kiĢiler ve bunlarla yakın iliĢkili kiĢiler tarafından yapılan ve son bir yıl içerisinde toplam 10.000 TL‘nin üstünde olan iĢlemler kamuya açıklanmalıdır. 10.000 TL‘lik tutar yeniden değerleme oranı çerçevesinde Kurul‘ca her yıl güncellenip, haftalık bültende yayınlanacaktır.

haklarının doğrudan veya dolaylı olarak %5 veya daha fazlasına sahip ortaklarının veya söz konusu kiĢilerle birlikte hareket edenlerin ortaklık hisse senetlerini almaları ya da satmaları) ilgilidir. Ġçeridekilerin bu iĢlemlerini özel durum açıklamaları kapsamında açıklamasıyla, legal içeriden öğrenenlerin iĢlemleri gerçekleĢmiĢ olur. Legal içeriden öğrenenlerin ticareti dıĢarıdaki yatırımcılar için önemli bilgiler içermektedir. Nitekim çalıĢmamızda daha önce de değinilen Jaffe (1974) ve Kerr (1980), SEC tarafından yayınlanan Bültenlerdeki içeridekilerin iĢlemlerini takip eden dıĢarıdaki yatırımcıların da anormal getiri elde edebileceğini göstermiĢtir. Her ne kadar Seyhun (1986) iĢlem maliyetleri ve komisyonlar dikkate alındığında anormal getirinin olamayacağını savunsa da, piyasanın bu bilgiye fiyat oluĢumu bağlamında verdiği tepkinin süresi önem kazanmaktadır.

Ġçeridekilerin kendi hisseleriyle ilgili olarak yaptıkları iĢlemlerin yanında özel durum kapsamında yapılacak olan baĢka bir açıklama, içeridekilerin bu iĢlemlerinin piyasa verdikleri sinyallerin etkisini arttırmaktadır. Del Brio‘nun (2004), Anglo-Sakson literatürüne benzer Ģekilde, artan (azalan) temettü duyurularına eĢlik eden içeridekilerin alımlarının (satımların), piyasaları olumlu (olumsuz) etkilediğini göstermesi, bu savı destekler niteliktedir. Bu nedenlerden dolayı, içeridekilerin iĢlemlerinin zamanında açıklanması kamuoyu için büyük önem arz etmektedir.

Ġçeridekilerin iĢlemlerini zamanında özel durum açıklamalarıyla duyurmamaları ve/veya Tebliğ‘de sayılan özel hallerin zamanında kamuya duyurulmayıp bu bilgilere dayalı olarak piyasada iĢlem yapanların olması illegal içeriden öğrenenlerin ticaretini (içeriden öğrenenlerin ticareti suçunu) oluĢturmaktadır. Böyle bir durumda içeriden öğrenilen tarafından yapılan iĢlemler, SPKn‘de belirtilen ―mameleki yarar sağlamak veya bir zararı bertaraf etmek‖ hükmüyle örtüĢecektir. Bu noktada SPKn 47. maddesinin A bendi devreye girecektir. Ancak özel hallere iliĢkin bilginin kamuya duyurulmayıp ve bu bilgiye dayalı iĢlem yapılmaması durumunda sadece ve sadece SPK‘nın yayınlamıĢ olduğu bir tebliğin ihlali söz konusu olacaktır.