Öz Bakım Becerisi İle İlgili Yapılan Araştırmalar

Montessori Eğitimi ile ilgili yapılan araştırmalar incelendiğinde özellikle Türkiye’de Montessori Eğitiminde öz bakım becerileri konusunda çalışmaların yetersiz olduğu görülmüştür. Bu nedenle bu bölümde öz bakım becerileri ile ilgili yapılan bazı araştırmalara yer verilmiştir.

Çetinkaya (2012) yaptığı araştırmada okul öncesine 5-6 yaşlarında başlayan çocuklar ile 3-4 yaşlarında başlayan çocukların öz bakım becerileri arasında anlamlı bir farklılığın olup olmadığını veli görüşlerine göre incelemiştir. Araştırmanın sonucunda okul öncesi eğitime 5-6 yaşlarında başlayan çocuklar ile 3-4 yaşlarında başlayan çocukların yemek yeme, kendini tehlikelerden koruma, tuvalet alışkanlığı, giyinme soyunma, temizlik ve tertip-düzen ile ilgili öz bakım becerilerini kazanma düzeyleri okul öncesi eğitime 3-4 yaşlarında başlayan çocukların lehine olduğu bulgusuna ulaşmıştır.

Demiriz ve Dinçer (2000), okul öncesi dönem çocuklarının öz bakım becerilerinin, annelerin çalışıp çalışmama durumuna göre değişip değişmediğini inceleyen bir çalışma yapmıştır. Çalışmanın sonucunda çalışan annelerin çocuklarının öz bakım becerilerinin daha gelişmiş olduğu görülmüştür.

Şabanova (2000) yaptığı çalışmada Öz bakım ve Ev içi Becerileri Öğretim Programını tamamlayan çocuk eğitimcilerinin gerçekleştirdiği beceri öğretim çalışmalarının, zihin engelli çocukların öz bakım ve ev içi becerilerini öğrenmelerine etkisini belirlemeyi amaçlamıştır. Çalışmada üç çocuk eğitimcisi ve onların öğrencilerine yer verilmiştir. Bu üç eğitimciye Öz bakım ve Ev içi Becerileri Öğretim Programı hakkında eğitim verilmiş, sonrada eğitimcilerin öğrencilerine bu programı uygulamaları sağlanmıştır. Çalışma sonunda zihin engelli çocukların becerileri bağımsız düzeyde öğrendikleri, izleme sürecinde benzer performans gösterdikleri, dolayısıyla öz bakım ve ev içi becerileri öğretim programının etkili olduğu saptanmıştır.

Demirtaş (2001) çalışmasında anne tutumlarını üç farklı tutum (aşın koruyucu tutum, baskıcı - otoriter tutum, demokratik - eşitlikçi tutum ) olarak ele almış, bu üç tutum ile öz bakım becerileri arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Araştırma sonucunda

annelerin değerlendirmelerine göre, çocukların öz bakım ve bazı temel beceri düzeyleri ile aşırı koruyucu anne tutumları arasında zıt yönde bir ilişki olduğu, bu tutumun, yedi yaş grubu çocuklarının öz bakım ve bazı temel becerilerinin gelişimini olumsuz yönde etkilediği görülmüştür. Annelerin demokratik ve baskıcı tutumları ile çocukların öz bakım becerileri arasında olumlu ya da olumsuz bir ilişkiye rastlanmamıştır. Demokratik anne tutumlarına sahip annelerin çocuklarının öz bakım becerileri bakımından baskıcı ve aşırı koruyucu anne tutumuna göre anlamlı bir fark gösterdiği, demokratik tutumun, bu iki tutuma göre çocuğun öz bakım becerilerini, olumlu yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

Konya (2007) tarafından yapılan çalışmada kubaşık öğrenme etkinliklerinin 5 yaş öğrencilerinin öz bakım becerileri (yemek yeme, giyinme ve kişisel bakım) gelişimi üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırma deneme ve kontrol grubunda bulunan toplam 29 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. 15 hafta süren çalışma boyunca dersler deneme grubunda kubaşık öğrenme etkinlikleri, kontrol grubunda ise okul öncesi programında yer alan çoklu zeka etkinlikleriyle işlenmiştir. Deneme ve kontrol gruplarına, araştırmacı tarafından geliştirilen "Öz bakım Becerileri Kontrol Listesi" ön test-son test olarak verilmiştir. Öz bakım becerileri kontrol listesi yemek yeme, giyinme, kişisel bakım becerilerinden elde edilen toplam puanlar açısından deneme grubu lehine anlamlı bulunmuştur.

Kırşehirli (2011) yaptığı çalışmada zihin engelli bireylere öz bakım becerilerinin öğretilmesinde şarkı yoluyla yapılan öğretimin etkililiğini belirlemeyi amaçlamıştır. Araştırma için zihin engelli tanısı almış 3 öğrenci denek olarak seçilmiştir. Araştırmada tek denekli araştırma modellerinden denekler arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın uygulama süreci yoklama, öğretim, genelleme ve izleme oturumlarından oluşmuştur. Bağımlı değişken, deneklerin el yıkama becerisini öğrenme düzeyleri, bağımsız değişken ise müzik (şarkı öğretimi) yoluyla yapılan öğretim yöntemidir. Araştırma sonucunda zihin engelli çocuklara öz bakım becerilerinin öğretilmesinde şarkı yoluyla yapılan öğretimin etkili olduğu, deneklerin arka planda şarkı olmadan ellerini bağımsız olarak yıkayabildikleri sonucuna varılmıştır.

Çakmak (2011)’ın yaptığı çalışmada görme engeli olan çocuklara öz bakım becerilerini kazandırmada video ile model olunarak sunulan aile eğitim programının etkililiği araştırılmıştır. Eğitim sonunda video ile model olunarak sunulan aile

eğitiminin, annelerin öz bakım becerilerini öğretme basamaklarını uygulamalarında ve görme engelli çocukların, anneleri tarafından kendilerine öğretilen öz bakım becerilerini gerçekleştirmelerinde ve gerçekleştirdikleri becerileri sürdürmelerinde etkili olduğu görülmüştür. Ayrıca anneler öğretim çalışmalarını bitirdikten sonra öğrenim sürekliliğini ölçmek amacıyla süreklilik verileri toplanmış ve bu verilere dayanarak çocukların öğrendikleri becerileri sürdürdükleri görülmüştür.

Brown (2012), yaptığı bir çalışmayla özel gereksinimli tıbbi bir tanıya sahip 5-7 yaş arasındaki 5 çocuk üzerinde diş fırçalama becerileri eğitimi uygulamıştır. Çocuklara davranış becerileri eğitimi verilmiş, eğitim öncesi ve sonrasında ebeveynlere anket uygulanmış ve eğitim sırasında gözlemler eğitimci tarafından kaydedilmiştir. Eğitim sonunda 5 çocuktan 4’ünde doğru diş fırçalama davranışında artış görülmüş ve davranış becerileri eğitiminin çeşitli becerilerin eğitiminde etkili olacağı düşünülmüştür.

Shenai ve Wadia (2014), Hindistan halkında gelişim geriliği yaşayan çocuklardaki öz bakım becerilerinin değerlendirilmesi için bir ölçek geliştirmiş ve bunun için geçerlik-güvenirlik çalışması yapmışlardır. Yaşları 2 ila 8 yaş arasında değişen, gelişmekte olan ve gelişim geriliği yaşayan 110 çocuğun anne babasına, yedi kategoride 55 maddeli bir ölçek görüşme yoluyla uygulanmıştır. Banyo yapma alt unsuru hariç bütün becerilerin, tipik olarak gelişen ve gelişme geriliği yaşayan çocuklar arasında anlamlı ölçüde farklı olduğu belirlenmiş, ölçeğin, güvenilir olduğu ve iyi bir ayırt edicilik gücüne sahip olduğu bulgusuna ulaşılmıştır.

BÖLÜM III

YÖNTEM

Bu bölümde araştırmanın modeli, çalışma grubu, veri toplama aracı, verilerin toplanması ve analizine yönelik bilgilere yer verilmiştir.