Örgütsel iletişimin güçlenmesine etkisi

Örgütler, gerek çevresel gerekse de içsel faktörlerin etkisi ile çalışma ve faaliyetlerini sürdürmekte, hedeflerine ulaşma yolunda aktivitelerini devam ettirmektedirler. Dış çevre unsurları olarak sayılabilecek rakipler, tedarikçiler, danışmanlar, devlet vs. gibi unsurlar ile örgüt arasında kurulan ilişki ve iletişim biçimi örgütün çevresi ile kurduğu bağın örgütsel faaliyetlere etkisini kapsarken örgütün iç bünyesindeki faktörler ise örgütün dinamikleri ve işleyişleri ile ilgilidir. Bu durumda örgütü ileriye taşıyabilecek, örgütün hedeflerine ulaşmasını, misyon ve vizyonunu realiteye dönüştürmesini sağlayabilecek ana unsurlar olarak örgütün ‘içsel faktörleri’ yani ‘çalışanlarıdır’ denilebilir. Örgütlerin departman, bölüm, birim, kademe gibi terimlerle ayrıştırdığı ya da işletme içindeki fonksiyonları yönünden muhasebe, depo, satış, pazarlama, üretim, ar-ge gibi işlevsel özellikleri yönünden farklılaştırdığı bu unsurlar örgütün ana gövdesini teşkil etmektedir. Her örgütte farklı birimlere dağılmış olsa da genel anlamda örgütlerin daha iyi işleyebilmeleri adına yapılan bu

71

bölümlendirme örgütsel yapının işleyişi için olmazsa olmazlardandır. Bu farklılaştırma ise birbirleri ile ilişkili olan ve sonuçta tek bir çıktı ortaya koyan örgüt için bu departman ya da bölümlerin belirli bir uyum ve ahenk içerisinde işletilebilmesi ve yönetilebilmesini gerektirmektedir.

Bugün başarılı işletme ve örgütlere bakıldığında bu örgütsel fonksiyonların gerektiği gibi işletildiği ve birimler arasında zaman, anlayış, ideal ve perspektif açısından aynı yönde gerçekleşen bir eğilim olduğundan söz edilebilmektedir. Bu açıdan örgütler gelecek planlarını yaparken iç iletişim sistemlerinin işleyişi noktasında hassasiyet göstermek zorundadır. Yine bu birimler arası işleyişin yanında örgütün çekirdek unsuru olarak sayılabilecek çalışanların gerek bölüm ve departmanlar arası gerekse de aynı departmanda çalışan bireylerin birbirlerini doğru anlamaları ve ifade edebilmeleri de doğru iletişim sistemleri yoluyla gerçekleşmektedir. Bunun yanında yatay, dikey ve çapraz olmak üzere farklı kademelerdeki çalışanların birbirleri ile kurdukları iletişim de onların örgüt ile ilgili zihinsel yaklaşımlarını şekillendiren ana unsurlardandır. Bir örgütte çalışan bireyin kendisini o örgüte ait hissetmesi, orada devam etme niyeti göstermesi ve duygusal olarak örgütün değerlerini benimserken örgüte bağlılığının gelişmesi yine bireyin örgütü, çalışanları ve yöneticilerini esaslı bir biçimde tanıması ile gerçekleşebilmektedir. Örgütün gelecek vizyonunu, hedeflerini ve ondan ne tür beklentiler içerisinde olduğunu tam olarak algılayan ve özümseyen bir birey eğer bu idealleri benimser ve kendi doğruları ile örtüştürürse örgüte olan bağlılığı gelişecek ve kendisini o örgütün bir parçası olarak hissedecektir. Örgüt ve işletmelerin de beklentileri arasında olan bu durum, birey ile örgüt arasında bir bağlılık unsuru olarak şekillenmekte ve örgütü ileriye taşıyabilecek önemli unsurlardan olan bireyi örgüt hedefleri doğrultusunda yönlendirmektedir (Özpehlivan, 2015).

Sonuç olarak kendisini yaptığı iş ve beklentileri doğrultusunda doğru bir şekilde ifade edebilen, yönetici ve çalışma arkadaşları ile akılcı ve iş odaklı bir ilişki kurabilmiş, ortaya koyduğu çıktılar ile ilgili geri bildirim alabilen, çalışma koşulları ile ilgili her anlamda bilgilendirilen, aldığı eleştirilerin ona yapıcı yönde etki ettiği ve örgütsel hedefler noktasında tam anlamıyla bilgilendirilmiş bir çalışanın o örgütte kalma, devam etme ve duygusal olarak kendisini o örgüte ait hissetmesi beklenebilmektedir (Özpehlivan, 2015).

72

Bu sebeple örgütlerin insanı yönetmeleri ve örgüte bağlılıklarını arttırmak için iletişim faktörüne büyük önem vermeleri gerekmektedir.Özellikle de kalifiye iş gücünün oldukça önemli olduğu hizmet sektöründe örgütsel bağlılık oldukça önemlidir. Çünkü örgütsel bağlılık düzeyi yüksek olan bireyler örgütün problemlerinin çözümünde, yeni fikirler geliştirmede diğer çalışanlara nazaran daha iyidirler ve müşteri memnuniyetinin öneminin en üst seviyede olduğu hizmet işletmelerinde bireylerin müşteri problemlerini düzgün bir biçimde çözmesi örgüt için oldukça önemlidir (Karabey vd., 2010). Bununda yolu iletişimden geçmektedir. Bireyle iyi iletişim kuran örgüt aynı zamanda bireyin müşteri ile iyi iletişim kurmasını sağlayarak müşteri memnuniyetinin artmasını sağlamaktadır.

Aynı zamanda insanlar için iletişim hayati anlam taşıyan vazgeçilemez bir unsurdur. Birey örgüte katıldığı gün iletişim sayesinde örgütte bulunan diğer bireylerle tanışmaya, kaynaşmaya başlamaktadır. Birey örgüt içerisinde ilk olarak biçimsel iletişim kurmakta ve zamanla örgüte alışmasıyla birlikte biçimsel olmayan iletişim kanalları aracılığıyla ilişki kurma yoluna gitmektedir (Erbaş, 2008). Erbaş (2008)’e göre örgütsel bağlılık biçimsel olmayan iletişimin yapısında görülmekte ve bireyin önce iş arkadaşlarına sonrada örgüte bağlanması bu biçimsel olmayan kanallar sayesinde gerçekleşmektedir.

Redding (1972) tarafından “bireyin örgüt içerisindeki çevresi ile kurduğu iletişimden algıladığı doyum olarak tanımlanan iletişim doyumu” ile örgütsel bağlılık arasında ilişki olduğu belirtilmiştir (Bitmiş, Güney ve Demirel, 2014). Bireyin iletişim doyumunun örgüt içerisinde bireyin iletişim sürecinden beklentilerine göre şekil aldığı, bireyin beklentilerinin gerçekleşmesi halinde iletişim doyumunun yüksek olacağı, bireyin daha verimli çalışacağı, performansının artacağı, örgüte bağlılığının artacağı ve işi bırakma gibi durumların meydana gelmesinin engelleneceği belirtilmiştir (Kıraç, 2012).

Örgüt içinde yöneticilerin bireylere iletişim yoluyla örgüt için değerli olduklarını hissettirmelerinin, bireylerin karar almada katılımlarının sağlanmasının, örgüt içerisindeki iletişimi sağlıklı şekilde yürütmelerinin örgütsel bağlılığı arttıracağı ifade edilmiştir (Bayram, 2005).

Ayrıca örgütte çalışan bireylerin yöneticilerinin kendileriyle örgütün diğer bireyleri ile kurdukları şekilde iletişim kurmalarını bekledikleri, kurulan bu iletişimin adil

73

olmasını istedikleri belirtilmiş, yöneticinin çalışanların bazılarına saygılı bazılarına saygısız davrandığının görülmesi halinde o yöneticinin adil yönetici olarak algılanmayacağı ifade edilmiştir (Eğilmezkol, 2011). Kişiler arasında kurulan iletişimin adilliği bireylerin örgüte bağlılığını arttırmakta ve işten ayrılma niyetlerini azaltmaktadır (Akca, 2012).

Örgütün yapısı büyüdükçe iletişimde aksamaların ve kopuklukların yaşanması kaçınılmaz olmakta ve sürecin bu şekilde devam etmesi işten ayrılma niyetinin doğmasına ve devamında bu davranışın gerçekleşmesine neden olabilmektedir (Kıraç, 2012). Bu yüzden örgütlerde iletişim kanalının seçimi örgütsel bağlılığın sağlanması için oldukça önemlidir.

Örgütlerde iletişim genellikle yukarıdan aşağıya ve tek yönlü olmakta, bu durumda bireyin katılımını ve kendi fikirlerini iletmeyi engellediği için bireyin örgüte bağlılığını azaltmaktadır (Erbaş, 2008). Örgütsel bağlılığın azalması zamanla işten ayrılma niyetini doğurmaktadır. Ayrıca örgüt içerisinde sürekli olarak biçimsel iletişim kanallarının kullanılması bireyin kendini örgütte rahat hissetmesini engelleyerek, bireyin sadece işini yapan bir varlık olmasına sebep olmaktadır.Bu sebeple örgütte biçimsel olmayan iletişim kanalı üzerinden de iletişim kurulmalı bireyin verimli, katılımcı olması sağlanmalı bu şekilde örgütsel bağlılık arttırılmalıdır (Başyiğit, 2006).

Şekil 4-1.Örgütsel İletişim Alt Boyutları ile Örgütsel Bağlılık Alt Boyutları Arasındaki İlişki Kaynak: Özpehlivan, 2015. İŞ TATMİNİ İş ve Çalışma Koşulları Yönetim Yetenekleri Çalışma Arkadaşları Dış Çevre Terfi Ücret ÖRGÜTSEL BAĞLILIK Duygusal Bağlılık Devamlılık Bağlılığı Normatif Bağlılık

74

Yukarıda bahsedilenler göz önünde bulundurulduğunda örgüt içerisinde bağlılığın sağlanmasında yöneticinin iletişimdeki rolünün yadsınamayacak kadar büyük olduğu görülmektedir. Örgüt içerisinde yönetici (Ekinci, 2006);

• Astlarının bilgi ihtiyaçlarını karşılar, • Astları ile açık yönlü iletişim kurar,

• Astlarının kendileri ve işleri ile ilgili kararlara katılımını sağlar, • Astları ile samimi iletişim kurar,

• Astlarının sorunlarından haberdar olur ve çözmek için uğraşır, • Astlarının ihtiyaçlarını gidermekte yardımcı olur,

• Astlarının kendilerine güven duymalarını sağlar, • Astlarına yaptıkları işler hakkında geri bildirim verir, • Onların öneri ve fikirlerini alır,

• Açık ve net, başka bir anlam içermeyecek emirler verir, • İşletmenin gidişatı hakkında çalışanın fikrini alır.

Yukarıda sayılan rollerin gerçekleşmesiyle birlikte, bireylerin iş yapma istekleri ve performansları artmaktadır. Bunun sonucunda bireyin örgüte bağlılığının da artacağı düşünüldüğünde, böyle bir ortama sahip bireyler örgütten kolayca ayrılamamaktadır.