Örgütsel Adalet ve İş Doyumu Algıları ile Medeni Durum İlişkis

Medeni durum değişkeninin örgütsel adalet ve iş doyumu üzerinde anlamlı değişikliklere neden olup olmadığını tespit etmek amacıyla yapılan t Testi sonuçları Tablo 17 ve Tablo 18’de yer almaktadır.

Tablo 17. Medeni Durum Açısından Örgütsel Adalet Algılarına Yönelik t Testi Sonuçları

Levene testi t testi

Boyut n SS F p t SD p

Faktör 1: Dağıtımsal Adalet

Bekar 222 3.78 .893

.860 .354 1.428 399 .154

Evli 179 3.65 .925

Faktör 2: İşlemsel Adalet

Bekar 222 3.73 .922

.967 .326 1.660 399 .098

Evli 179 3.57 .964

Faktör 3: Etkileşimsel Adalet

Bekar 222 3.59 .784

4.016 .046 1.674 399 .095

Evli 179 3.45 .876

Tablo 17’de medeni durum açısından ortaya çıkan sonuçlar incelendiğinde örgütsel adalet boyutlarında medeni duruma göre istatistiksel bağlamda anlamlı bir farklılığın olmadığı anlaşılmıştır. Her üç boyutta da en yüksek puanlamayı bekarlar değişkeni almıştır. Puanlar dağıtımsal adalet boyutunda işlemsel adalet boyutunda etkileşimsel adalet boyutunda şeklinde sıralanmaktadır. Bekarlar daha genç oldukları ve yeni mesleğe başladıkları için daha tam olarak neyin ne olduğunun farkında olamayabilirler. Tek başlarına yaşadıklarından dolayı aldıkları ücret kendilerini tatmin ediyor olabilir. Öğretmenlik mesleğinin başlangıcında olmaları, yönetimde fazla bulunmamaları örgütsel adalet algılarını pozitif olarak etkiliyor olabilir.

109

Medeni durum değişkeninin katılımcıların iş doyumu üzerinde etkili olup olmadığını belirlemek amacıyla t testi yapılmış ve sonuçları Tablo 18’de verilmiştir.

Tablo 18. Medeni Durum Açısından İş Doyumu Algılarına Yönelik t Testi Sonuçları

Levene testi t testi

İş doyumu n SS F p t SD p

Bekar 222 3.36 801

2.018 .156 -.499 399 .618

Evli 179 3.40 732

Tablo 18 incelendiğinde medeni durum açısından iş doyumu algılamalarında istatistiksel olarak .05 düzeyinde anlamlı farklılığın olmadığı görülmektedir. Alınan verilerin sonucuna göre iş doyumunda evlilerin, bekarlara nazaran daha yüksek puan aldıkları ortaya çıkmıştır. Bunda evlilerin daha uzun süre bu iş yapmaları ve tecrübeli olmalarıyla birlikte alınan kararlara katılmaları etkili bir etken olabilir. Bu alanda daha önce yapılan çalışmalar bu araştırmayı desteklemektedirler. Çetin (2007) yaptığı araştırmada medeni durum değişkenlerine göre öğretmenlerin iş doyum düzeylerinde hiçbir alt boyutta .05 düzeyinde anlamlı bir farklılık olmadığını bulmuştur. Aydın (2006), medeni durum ile iş doyumu etkenlerinin karşılaştırılması sonucunda genel olarak öğretmenlerin medeni durumlarına göre iş doyumlarının farklılık göstermediğini bulmuştur. Türkoğlu (2008), lise öğretmenlerine yönelik yaptığı araştırmasında medeni durumla iş doyumu algıları arasında anlamlı farklılık olmadığını saptamıştır. Ngimbudzi (2009), yaptığı araştırmada medeni durum açısından lise öğretmenleri arasında iş doyumu algılamalarında anlamlı bir farklılığın olmadığı bulgusuna ulaşmıştır.

110

4.2.5. Örgütsel Adalet ve İş Doyumu Algıları ile Yaş İlişkisi

Yaş değişkeninin örgütsel adalet ve iş doyumu üzerinde anlamlı değişikliklere neden olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılan Tek Yönlü Varyans Testi Sonuçları Tablo 19 ve Tablo 20’de yer almaktadır.

Tablo 19. Yaş açısından Örgütsel Adalet Algılarına Yönelik Tek Yönlü Varyans Analizi Sonuçları

Faktör 1: Dağıtımsal Adalet

Yaş n Var.

Kay.

Kar.

Top. SD Kar. Ort. F p Fark

21-30 202 3.59 G. arası G. içi Toplam 8.227 322.043 330.270 3 397 400 2.742 .811 3.381 .018 1<3 31-40 177 3.86 41-50 22 3.90 Toplam 401 3.73 Levene (F=1.745, p=.157)

Faktör 2: İşlemsel Adalet

Yaş n Var. Kay. Kar. Top. SD Kar. Ort. F p Fark 21-30 202 3.54 G. arası G. içi Toplam 5.093 344.510 349.603 3 397 400 1.698 .883 1.922 .125 --- 31-40 177 3.76 41-50 22 3.78 Toplam 401 3.65 Levene (F=1.579, p=.194)

Faktör 3: Etkileşimsel Adalet

Yaş n Var. Kay. Kar. Top. SD Kar. Ort. F p Fark 21-30 202 3.43 G. arası G. içi Toplam 4.092 267.969 272.061 3 397 400 1.364 .680 2.006 .113 ---- 31-40 177 3.63 41-50 22 3.58 Toplam 401 3.53 Levene (F=1.947, p=.121)

Tablo 19 incelendiğinde örgütsel adaletin Dağıtımsal Adalet boyutunda anlamlı bir fark olduğunu göstermektedir. Bu farklılığın kaynağını bulmak için yapılan Post Hock (LSD) testi, farklılığın 31-40 yaş grubundaki katılımcıların 21-30 yaş grubundakilere göre daha yüksek puanlara sahip olmasından kaynaklandığı görülmüştür. Örgütsel adaletin diğer boyutları olan işletimsel adalet ile etkileşimsel adalet boyutlarında .05 düzeyinde yaş değişkenine göre anlamlı farklılıklar bulunmamaktadır. Ancak Dağıtımsal adalet boyutunda 3.90 ile en yüksek puanlamayı 41- 50 yaş grubuna mensup katılımcıların aldığı tespit edilmiştir. Bunu 31- 40 yaş grubu 3.86 puanla takip etmektedir. Üçüncü sırada 3.59 puanla 21-30 yaş grubu yer almaktadır. İşlemsel adalet boyutunda alınan puanlar aşağıdaki gibi sıralanmaktadır: Bu boyuta en yüksek puanı 3.79 puanla, 41-50 yaş grubu takip etmektedir. İkinci sırayı da 3.76 puanla, 31–40 yaş grubu yer almaktadır. En son sıralamayı 3.54 puanla 21-30 yaş grubu oluşturmaktadır. Bundan şu

111

anlaşılmaktadır: Kıdem artıkça alınan kararlara katılma oranları yükselmektedir. Dolaysıyla çalıştığı kurumda fikir ve görüşlerini idareci ve yöneticileri ile daha rahat bir ortamda paylaşma özgürlüğüne sahip olduğunu hissetmektedir. Etkileşimsel adalet boyutunda ise en yüksek puanı 3.63 ile 31-40 yaş grubu almıştır. Bunu 3.58 puanla 41-50 yaş grubu takip etmektedir. En son sıralamayı 3.43 puanla 21-30 yaş grubu aldığı tespit edilmiştir. Bu da 31-40 yaş grubunun içinde yer alan iş görenlerin çalıştıkları kurumlarının misyon ve vizyonunu benimsediklerini ortaya koymaktadır. En düşük puan alan 21-30 yaş grubu ise daha mesleklerinin başlangıcında oldukları için henüz çalışma ortamına alışamadıklarından kaynaklanabilir. Eker (2006), Şen (2008), yaptıkları araştırmalarda örgütsel adalet boyutlarının yaş gruplarına göre farklılık göstermiştir. Bu bulgularda da mevcut çalışmayı destekler mahiyettedir.

Yaş değişkeninin iş doyumu üzerinde etkili olup olmadığını belirlemek amacıyla Tek Yönlü Varyans Analizi Testi yapılmış ve sonuçları Tablo 20’de verilmiştir.

Tablo 20. Yaş Açısından İş Doyumu Algılarına Yönelik Tek Yönlü Varyans Analizi Sonuçları

İş Doyumu

Yaş n Var. Kay. Kar. Top. SD Kar. Ort. F p Fark 21-30 202 3.37 G. arası G. içi Toplam .381 231.020 231.401 3 397 400 .127 .597 .213 .887 --- 31-40 177 3.38 41-50 22 3.45 Toplam 401 3.39 Levene (F=1.510, p=.211)

Tablo 20 incelendiğinde yaş gruplarına göre iş doyumu algılama dereceleri aşağıdaki gibi sıralanmaktadır. İlk sıralamayı -50 yaş grubu almaktadır. İkinci sırada ise En son sıralamada 21-30 yaş grubu takip etmektedir. Yaş durumuna göre katılımcıların iş doyumu algılama düzeyleri arasındaki fark (F=.213,P=.887) .5 düzeyinde anlamlı değildir. Puanlamalardan da anlaşılacağı gibi yaş artıkça iş doyum düzeyi de artmaktadır. Uzun yıllar çalışan kişilerin işten fazla beklentilerinin olmaması duygusuyla açıklanabilir. Fakat 21-30 yaş grubuna mensup iş görenler, daha hayatlarının baharında ve mesleklerinin başlangıç noktasında oldukları için hayattan ve çalıştıkları iş yerinden beklentileri hayli yüksek olmaktadır. Karşılaştıkları sorunlar karşısında kendilerini yetersiz hissederek hayal kırıklığına uğrayabilirler. Dolaysıyla beklentisi yüksek olan iş görenlerin iş doyum düzeyleri düşük olmaktadır. Çetin (2007),

112

Aytaş (2005), Mahmutoğlu (2007), Tok (2004), Günbayı (1999), Türkoğlu ( 2008), Demirel (2006), Meziroğlu (2005) benzer bulgulara ulaşmışlardır. Yaş ilerledikçe iş doyumu da yaşla birlikte artmaktadır.