Toplumsal ve örgütsel yaĢam insan iliĢkileri ve iletiĢimle bir bütündür. Sosyal ve yönetsel iĢ ve iliĢkilerde baĢarılı olmanın önemli ve etkili bir yöntemi toplumsal ve örgütsel yaĢamda etkili iletiĢim kurmaktır (Aytürk, 2015). Örgütteki sağlıklı iliĢkilerin geliĢmesi, bireylerin görevlerini eksiksiz bir Ģekilde yerine getirmesini sağlarken çalıĢanların toplumsal ve psikolojik ihtiyaçlarının karĢılanması ve güdülenmesine de yardımcı olmaktadır. Bu durum, bireyin yaĢamını olumlu değerlendirmesi anlamına gelen yaĢam doyumunda da etkili olmaktadır (ġimĢek, 2011).
Bir örgütte etkili bir iletiĢim ortamı yok ise iĢ görenlerin mutsuz olması kaçınılmazdır. Örgütte çalıĢan bireyler arasında sağlıklı bir iletiĢim kurulması örgütte güven ortamı
oluĢturur. OluĢan bu güven ortamı, örgüt içerisinde hoĢnutsuzlukların ortadan kaldırılmasını ve azaltılmasını sağlar (Ġbicioğlu ve Çağlar, 1999). Dolayısıyla iletiĢimin etkinliğinin artırılması ve daha sağlıklı bir iletiĢim kurulabilmesi için dikkat edilecek hususlar Ģunlardır;
İnsana odaklanma; ĠletiĢimde en etkili yöntem insana odaklanmaktır. Ġnsanlara önem
vermek, değerli olduklarını hissettirmek, onların varlığına, duygu, düĢünce ve görüĢlerine en önemlisi kiĢiliklerine saygı duymak; bunu samimiyetle sözel ve davranıĢsal olarak kendilerine ifade etmek ve göstermektir. Ġnsan iliĢkilerinde ve iletiĢimde saygı, sevgi ve içtenlik iĢ ve iĢlemlerin sonucunu daima olumlu yönde etkileyecektir (Aytürk, 2015).
Geribildirim; Geribildirim, iletiĢimi geliĢtirme teknikleri içinde önemli bir yere sahiptir.
Gönderici, mesajı alan kiĢinin vermiĢ olduğu tepkileri izlemeli, kendisini anlayıp anlamadığını tahmin etmeye çalıĢmalıdır. Bazen söyleneni tekrarlatmak da faydalı olmaktadır. Askerlikte verilen emirlerin tekrarlanması geribildirime örnek olarak verilebilir (Can vd. 2011).
Yeterli tekrar; Tekrar etmek bir sözü, bir konuyu vurgulamak ve iyi anlatmak için en iyi
yöntemlerden birisidir. Etkili iletiĢimde bulunan konuĢmacılar, öğretmenler ve liderler, dinleyicilerin dikkatlerini çekmek ve onları etkilemek için, önem verdikleri kelimeleri ve cümleleri tekrar ederler. Tekrarın bir diğer yöntemi de konuyu özetlemek ya da baĢka kelimelerle ifade etmektir (Aytürk, 2015).
Kanal Sayısını Artırma; ĠletiĢim sürecinde mesajın alıcıya aktarılmasını sağlayan her
türlü araç kanal olarak adlandırılmaktadır. Mesajın niteliğine uygun, o mesajı taĢımaya elveriĢli kanalın tercih edilmesi gerekmektedir (Biber, 2007).
İyi Dinleyici olmak; Goethe, konuĢmanın bir gereksinim, dinlemenin ise bir sanat
olduğunu ifade eder (Tayfun, 2011). Ġyi bir dinleyici olmak, sağlıklı bir iletiĢimin temel koĢullarındandır. KonuĢmamızın etkili oluĢu, karĢımızdakinin dinleme kalitesinin bir sonucudur. Evlilikte ya da iĢ hayatında olsun birbirimizi dinlemezsek iliĢkilerimiz
geliĢemez ve iletiĢim kalitesini kaybeder. ĠliĢki geliĢemeyince, iliĢki içindeki insanlar da geliĢemez (Cüceloğlu, 2015).
Empati; Bir kiĢinin, kendisini karĢısındaki insanın yerine koyarak onun duygularını ve
düĢüncelerini doğru bir Ģekilde algılamasıdır. Eğer bir kiĢiyi anlamak istiyorsak dünyaya onun bakıĢ açısıyla bakmalıyız ve olayları onun gibi algılamaya çalıĢmalıyız (Dökmen, 2015, s. 157-158). Kurulan bu duygu ortaklığı, iletiĢimin gücünü artırır. KarĢılıklı iletiĢim için, karĢımızdaki insanlara saygılı olmalıyız, önemli ve değerli olduklarını onlara hissettirmeliyiz, abartıdan uzak, gerçekçi ve doğal davranmalıyız (Yüksel, 2006). Empati kurmaya iĢ iliĢkileri açısından bakıldığında, empati kurmak karĢımızdaki kiĢiye yardımcı olmamızı sağlarken aynı zamanda kiĢinin çalıĢma ortamına katkısının artırılmasına da yardımcı olur (UlukuĢ, 2010).
Takım Ruhunun Kazandırılması; Önceden belirlenmiĢ hedeflere ulaĢabilmek amacıyla bir
araya gelmiĢ, birbirine bağımlı ve birlikte hareket eden iki veya daha fazla kiĢinin oluĢturduğu topluluğa takım denir. Takımlar bir anda oluĢan topluluklar değildir. OluĢması zaman alıcıdır ve grup üyeleri arasında etkili iletiĢim söz konusudur (Eren, 2015).
Amaç Birliği; Örgütlerin baĢarılı olmalarının temel koĢulu, amaç ve hedeflerin açık ve net
bir Ģekilde belirtilmesidir (Güney, 2014). Amaçları belirlemek, örgütleri bu amaçlar etrafında birleĢtirmek, baĢlangıç noktasını değerlendirmek ve yolculuğa baĢlamak adımlarını içerir. Amaç belirleme sürekliliği olan bir faaliyettir (Barutçugil, 2002). BaĢarılı bir iletiĢimin ön koĢullarından birisi amaç birliğidir.
İş Rotasyonu; ÇalıĢma hayatında monotonluğu gidermenin yöntemlerinden biri iĢ
rotasyonudur. ĠĢin çalıĢanlar için anlamını kaybetmeye baĢladığı zaman iĢ rotasyonu devreye girmelidir. ĠĢ rotasyonunun temel amacı, çalıĢanların yaptığı faaliyetlere çeĢitlilik katarak onları can sıkıntısından kurtarmaktır (Güney, 2014). ĠĢ rotasyonunun temel amacı; bireyi farklı iĢlerde belirli süre çalıĢtırılarak, bireye yeni iĢlere yönelik eğitim
verilmesidir. Rotasyon tekniği, takım çalıĢmalarında etkinliği artırır ve farklı kiĢilerle çalıĢıldığı için sosyal bütünlük sağlar (Sabuncuoğlu, 2013). Bu sayede insanlar birbirleri ile daha çok iletiĢim kurarak yardımlaĢır.
Uygun Ortamın Yaratılması; Sağlıklı bir iletiĢim ancak kiĢilerin korkmama ya da
çekinmemeleriyle sağlanabilir (Can vd. 2012). ÇalıĢanlar arasında uzaklık iletiĢimi olumsuz yönde etkilemektedir. Bilgi çalıĢanları, genellikle kendilerine 15 metreden uzak olan kiĢilerle daha az iletiĢim kurmaktadırlar. Bu kiĢiler daha önce karĢılaĢıp, tanıĢmadıkları kiĢilerle de iletiĢim kurarken güçlük çekmektedirler. Bu yüzden yönetimin toplantı ve oturumlar düzenlemesi, iletiĢim ve bilgi akıĢını hızlandıracaktır (Barutçugil, 2002). ĠletiĢimi etkili bir Ģekilde sürdürebilmek için hiçbir haberleĢme sürecinin eksiksiz olmadığı bilinmelidir (Eren, 2015). Toplumu aydınlatan öğretmenlerin, okulda yaĢadığı problemleri çözebilmesi için uygun ortamı bulması gerekir. Böylelikle, öğrencilerinin, meslektaĢlarının ya da diğer personellerin problemlerini çözerken yardım edebilir ve görevini etkili bir Ģekilde yerine getirmiĢ olur (Celep, 1992).
İletişime Yardımcı Önderlik; KiĢileri belli baĢlı hedefler doğrultusunda hareket etmeye
teĢvik eden, etkileyen kiĢiler önder olarak adlandırılır. Belli bir grup çalıĢanın bir kiĢinin arkasından belli amaçları gerçekleĢtirmek için hareket etmesi önderlik sürecini oluĢturur (Koçel, 1999). Belli grup insanı belli amaçlar etrafına toplama, onların faaliyetlerini etkileme, onları yönlendirme yeteneğine sahip olan önderler, farklı örgütlerde çalıĢanlar arasında etkinliği artırmaya çalıĢarak örgütün iyileĢmesine ve geliĢmesine yardımcı olmaktadır (Bakan ve Doğan, 2013).