Bu araştırmada elde edilen sonuçlar doğrultusunda aşağıdaki öneriler getirilebilir;
❖ Örgün eğitimde çevre eğitimi ile vatandaşlık eğitiminin birleştirilerek verilmesinin ekolojik vatandaşlık eğitimi açısından gerekli olduğu düşünülmektedir.
❖ Günümüzde yaşanan çevre sorunları karşısında çocuklarımıza rehberlik eden ve onların iyi birer vatandaş olarak yetişmesine katkı sağlayan, sınıf öğretmeni adaylarına önemli görevler düşmektedir. Öğretmenlerimize kazandırılacak yeni nitelikler aynı zamanda geleceğimizin teminatı olan öğrencilerimizin de çevreye karşı duyarlı, aktif, sorumluluk sahibi olan bir birey olmasını sağlayacaktır. Bundan dolayı ileride öğretmen olacak sınıf öğretmeni adaylarının yüksek düzeyde bir ekolojik vatandaş olması beklenmektedir. Oysa ki yapılan bu araştırmada sınıf öğretmeni adaylarını orta düzeyde bir ekolojik vatandaş olduğu görülmektedir. Bu yönüyle okul öncesinden üniversiteye kadar uygulanan çevre eğitim programlarının ekolojik vatandaşlık açısından tekrar ele alınmasının faydalı olacağı düşünülmektedir.
❖ Araştırmada çevre sorunları karşısında aktif görev alan sınıf öğretmeni adaylarının ekolojik vatandaşlık düzeyinin yüksek olduğu görülmektedir. Bu doğrultuda bireylerin okul öncesi dönemden başlayıp üniversiteye kadar olan süreçte çevresel aktivitelere daha fazla katılımı sağlanmalıdır.
❖ Çevreye karşı kazandırılacak olan olumlu tutum ve davranışlar ailede kazandırılır. Araştırmada çevreye karşı olumlu tutum ve davranışların kazandırılmasında ailenin oldukça etkili olduğu görülmektedir. Bu yönüyle aile eğitimine yönelik çalışmaların arttırılması gerektiği düşünülmektedir.
❖ İlköğretim programında yer alan Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler ve Fen Bilimleri derslerinde yer alan kazanımların sayısı, ekolojik vatandaşlığın boyutları düşünüldüğünde oldukça azdır. Özellikle ekolojik vatandaşlığın hak ve adalet boyutu düşünüldüğünde, kazanımların azlığı dikkat çekmektedir. Bu yönüyle Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler ve Fen Bilimleri derslerinde yer alan kazanımların ekolojik vatandaşlığın tüm boyutları dikkate alınarak yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.
KAYNAKLAR
Afacan, Ö. & Demirci Güler, M. P. (2011, Nisan). Sürdürülebilir çevre eğitimi kapsamında tutum ölçeği geliştirme çalışması. In 2nd International Confence
On New Trends in Education and Their Implications (pp.27-29). Ahi Evran
Üniversitesi, Antalya.
Agyeman, J., & Evans, B. (2005). Environmental citizenship. A.Dobson ve D.Bell (Eds.), Justice, governance, and sustainability: Perspectives on environmental
citizenship from north America and Europe. (p.185-207). London: The MIT
Press.
Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6 (16), 9-27.
Akçay, S. & Pekel, F. O.(2017). Öğretmen adaylarının çevre bilinci ve çevresel duyarlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Elemantary
Education Online, 16(3), 1174-1184.
Akpınar, A. (1996). Birleşmiş milletler gelişme hakkı bildirisi ışığında gelişme hakkı.
Ankara Barosu Dergisi,4,579-591.
Aktepe, S. & Girgin, S. (2009). İlköğretimde eko- okullar ve klasik okulların çevre eğitimi açısından karşılaştırılması. Elemantary Education Online, 8(2), 401- 414.
Akyol, D. (2016). Kent yönetiminde ekolojik sürdürülebilirlik. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Akyüz, E. (2001). Çocuk hakları sözleşmesinin temel ilkeleri ışığında çocuğun eğitim hakkı. MEB Dergisi, 151.
Alpaslan, O. B. (2009). Çevre hakkı, çevre hukuku ve ilgili AİHM kararları. 14/01/2018 tarihinde http: //mail. alpaslanhukuk. Com / attachments / berk / cevre_hukuku. pdf adresinden erişilmiştir.
Altınbaş, D. (2009). Avrupa birliğinin başarısız girişimi: Avrupa yurttaşlığı. Gazi
Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(35), 10-18.
Altınöz, N.(2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
Anantharaman, M. (2014). Networked ecological citizenship. The new middle classes and the provisioning of sustainable waste management in Bangolere, Indıa.
Arık, S. & Yılmaz, M. (2017). Fen bilimleri öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları ve çevre sorunlarına yönelik metaforik algıları. Kastamonu
Eğitim Dergisi, 25(3),1147-1164.
Arslan, A.(2006). Medya’nın birey, toplum ve kültür üzerine etkileri. Journal of Human
Sciences,1(1), 1303-5134.
Artun, H., Uzunöz, A. & Akbaş, Y. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerine etki eden faktörlerin belirlenmesi. Pamukkale
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 1 -14.
Atasoy, E. & Ertürk, H.(2008). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir alan araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 105-122.
Aybay, A. (1997). “Çevre ve hukuk”, insan çevre toplum. Ankara: İmge Yayınevi. Aygün, B. & Mutlu, A. (2006). Ekolojik toplumun organik toplumla ilişkisi üzerine.
Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 61(1), 3-35.
Aysevener, K.(2015). İnsan ve doğa ilişkisi üzerine. 10/07/2018 tarihinde
https: // dunyalilar. Org / insan - ve- doga – iliskisi -uzerine.html adresinden erişilmiştir.
Balkaya, F. (2012). Çevreci hareketlerin ekolojik yurttaş oluşturmadaki rolü.2. Bölgesel Sorunlar ve Türkiye Sempozyumunda sunulmuş bildiri, Kahramanmaraş. Barry, J. (2005). Environmental citizenship. A.Dobson ve D. Bell (Eds), Resistance Is
fertile: From environmental to sustainability citizenship (p.21-49). London:
The MIT Press.
Başol, K.(1996). Doğal Kaynaklar Ekonomisi. İzmir: Anadolu Matbaacılık.
Bauman, Z. (2005). Bireyselleşmiş Toplum (Çev. Y. Alogan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Baykal, H. & Baykal, T. (2008). Küreselleşen dünyada çevre sorunları. Mustafa Kemal
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 1-17.
Bayram, F. (2001). Sürdürülebilir kentsel gelişme: Araçlar, yaklaşımlar ve Türkiye,
Cevat Geray’a armağan. Ankara: Mülkiyeler Birliği Yayınları.
Beck, M. J. (1990). Çevre ve üçüncü dünya (Çeviren: K: Canatan). İstanbul: Endülüs Yayınları.
Bilgili, M. Y. (2015). Anayasal bir hak olarak çevre hakkı. Journal of the Institute of Social Sciences, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 563-584.
Beck, U. (2003). Toward a critical theory with a cosmopolitan intent. Constellations,
10(4), 453-468.
Bıkmaz Hazır, F. & Akben Sapmaz, N. (2007). İlköğretimde çevre eğitimi. Ankara: Türkiye Çevre Vakfı Yayınları.
Bickerstaff, K., Lorenzoni, I., Jones, M., & Pidgeon, N. (2010). Locating scientific citizenship: The institutional contexts and cultures of public engagement. Science, Technology, & Human Values, 35(4), 474-500.
Barbalet, J. (1988). Citizenship. John Wiley & Sons, Ltd.
Bookchin, M. (1996). Ekolojik bir topluma doğru. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Bookchin, M. (1999). Toplumu yeniden kurmak (Çev. K. Şahin). İstanbul: Metis Yayınları.
Bozkurt, Y. (2012). Çevre sorunları ve politikaları: Avrupa birliği’ne uyum sürecinde
Türkiye’de çevre politikalarının dönüşümü. Bursa: Ekin Yayıncılık.
Bozlağan, R. (2005). Sürdürülebilir gelişme düşüncesinin tarihsel arka planı. Sosyal
Siyaset Konferansları Dergisi, 50, 1011-1028.
Brizendine, L. (2012). Kadın beyni. İstanbul: Say Yayınları.
Buko, A. (2009). Environmental citizenship for sustainable consumption. Unpublished master thesis, University of Twente, Netherlands.
Carson, R. (Eds.). (1962). Resistance Is fertile: From environmental to sustainability
citizenship. Historcial Perspectives on Preventive Conservation. China: Getty
Conservation Institute.
Carter, N. & Huby, M. (2004). Ethical investment and ecological citizenship. In ECPR Joint Sessions, Upsala. Workshop (Vol.5).
Chauhan, B. S. (2008). Envıronmental studies. New Delhi: University Science Press. Cailenbach, E. (1994). Ekotopya (Çev. O. Akınhay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Crane, A., Moon, J. & Matter, D. (2008). Ecological citizenship and the corporition.
Politicizing the New Corporate Environmentalizm, 21(2), 371-389.
Cresswell, J. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating
quantitative and qualitative research (4. Edition). Boston: Pearson Education.
Çabuk, B. & Karacaoğlu, Ö. C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(12), 189-198.
Çalık, D. & Çınar, Ö. P. (2009). Geçmişten günümüze bilgi yaklaşımları bilgi toplumu
ve internet.14. Türkiye’de İnternet Konferansı’nda sunulmuş bildiri, Bilgi
Üniversitesi, İstanbul.
Çalgüner, T. (2003).“Çevre”mi? “Ekoloji” mi? Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Çepel, N. (2003). Ekolojik sorunlar ve çözüm önerileri. Ankara: TÜBİTAK Yayınları. Çevre Bakanlığı, (1998). Çevre notları. Ankara: Çevre Eğitimi ve Yayın Dairesi
Başkanlığı.
Çınar, S., Yılmazer, M. ve Arpazlı-Fazlılar, T. (2012). Kirlilik yaratan sektörlerin ticareti ve çevre: Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler karşılaştırması. Doğuş
Üniversitesi Dergisi, 13(2), 212-226.
Çobanoğlu, N. & Özyol, A. (2017). Biotik çerçevede çevre politikaları. Ankara
Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 148-165.
Çolakoğlu, E. (2010). Haklar söyleminde çevre eğitiminin yeri ve Türkiye’de çevre eğitiminin anayasal dayanakları. TBB Dergisi, 88, 151- 171.
Çürük, L. (2010). Türk hukukunda çevre hakkının korunması. 18/05/2018 tarihinde, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/40155#page=89 adresinden
erişilmiştir.
Dash (2014). The Moral basis of sustainable society: The Gandhian concept of ecological citizenship. International Review of Sociology – Revue
Internationale de Sociologie, 24(1), 27-37.
Deem, R., Brehony, K. J., & Heath, S. J. (1995). Active citizenship and the governing of schools. UK: Open University Press.
Dobson, A. (2003). Citizenship and the environment. New York: Oxford Üniversity
Press.
Dulupçu, M. A. (2001). Sürdürülebilir kalkınma politikasına yönelik gelişmeler. Ankara: T. C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı.
Duru, B. (2008). Avrupa birliği çevre politikası. 18/ 05/ 2018 tarihinde
http://acikarsiv. ankara.edu.tr / browse/ 817 adresinden pdf olarak erişilmiştir. Eacute, J., & Esteve, M. (2000). ‘The transformation of the teachers’ role at the end of the twentieth century: New challenges fort he future. Educational Review, 52(2), 197- 209.
Eagly, A. H., & Karau, S. J. (1991). Gender and the emergence of leaders: A meta- analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 60, 685-710.
Elam, M., & Bertilsson, M. (2003). Consuming, engaging and confronting science: The emerging dimensions of scientific citizenship. Europen Journal of Social
Theory, 6(2), 233-25.
Elmas, M. S. (2013). Modern toplumun güvenlik çıkmazı: Tehdit, risk ve risk toplumu
perspektifinden güvenlik. Ankara: Karınca Yayınları.
Er, F.(2015). Eko- okullar ile klasik okullardaki 8. Sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik
tutumlarının karşılaştırılması ve öğrenci görüşleri. Yayınlanmamış yüksek
lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
Erdilmen, Ş. (2012). Niğde üniversitesi eğitim fakültesi öğrencilerinin Çevresel
vatandaşlık düzeylerinin incelenmesi ve sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programı öğrencilerinin durumu ile karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek
lisans tezi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
Erdoğan, M. (2011). Ekoloji temelli yaz doğa eğitimi programının ilköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik bilgi, duyuşsal eğilimler ve sorumlu davranışlara etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 2223-2237.
Erençin, A. (2000). Çevresel yönetim sürecine katılım. Abant İzzet Baysal Üniversitesi,
Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 69-77.
Ergün, T. & Çobanoğlu, N. (2012). Sürdürülebilir kalkınma ve çevre etiği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 97-123.
Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların oluşturulması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100.
Ertürk, H. (2009). Çevre bilimleri. Bursa: Ekin Basım Yayın.
Faist, T. (1995). Socialcitizenship for whom? : young Turks ın Germany and Mexican
Americans in the Unıted State. Germany: Bielefeld Üniversity.
Ferry, L. (1995). Nouvel Ordre Ecologique. London: University of Chicago Press. Flynn, R., Bellaby, P., & Ricci, M. (2008). Environmental citizenship and public
attitudes to hydrogen energy technologies. Environmental Politics, 17(5), 766- 783.
Frick, J., Kaiser, F. G., & Wilson, M. (2004). Environmental knowledge and conservation behavior: Exploring prevlence and structure in a representative sample. Personality and İndividula Differences, 37(8), 1597-1613.
Geray, C. (1998). Yerel yönetimler ve çevre. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 7(3), 57-65.
Gorz, A. (1993). Kapitalizm, sosyalizm, ekoloji: Yönetim bozuklukları, arayışlar. (Çeviren, I.Ergüden). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Gorz, A. (1994). Capitalizm, Socializm, Ecology. New York: Verso.
Gough, S. & Scott, W. (2005). Environmental citizenship. A.Dobson ve D.Bell (Ed.),
Promoting environmental citizenship through learning: Toward a theory of change. (p.263-287). London: The MIT Press.
Goven, J. (2006). Processes of inclusion, cultures of calculation, structers of power: scientific citizenship and the royal commission on genetic modification.
Science, Technology & Human Values, 31(5), 565-598.
Gülay, H. & Öznacar, M. D. (2010). Okul öncesi dönem çocukları için çevre eğitimi
etkinlikleri. Ankara: Pegem Akademi.
Güler, T. (2009). Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(151), 30-43.
Gülersoy, A. E., Çelik, M. A. & Sönmez, M. E. (2014). Tarsus şehrinin alansal gelişimine (1985-2011) ekolojik bakış. Elektronic Turkish Studies, 9(2),741- 759.
Gündüz, T. (2004). Çevre sorunları. Ankara: Gazi Kitabevi.
Hançer, A. H., Şensoy ,Ö. & Yıldırım, H. İ. (2003). İlköğretimde çağdaş fen bilgisi öğretiminin önemi ve nasıl olması gerektiği üzerine bir değerlendirme.
Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 80-88.
Handler, J. F. (2003). Social citizenship and workfare in the US and Western Europe: from status to contract. Journal of European Social Policy, 13(3), 229-243. Hayta, A. B. (2009). Sürdürülebilir tüketim davranışlarının kazanılmasında tüketici
eğitiminin rolü. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3),143- 151.
Hayward, T. (2006). Ecological citizenship: justice, rights and the virtue of resourcefulness. Environmental politics, 15(3), 435-446.
Heater, D. (2004). Citizenship: the civic ideal in world history, politics and education. Manchester : Manchester University Press.
Helgesen, S. (1990) The female advantage: Women's ways of leardership. New York: Doubleday.
Horst, M. (2007). Public expectations of gene therapy: Scientific futures and their performative effects on scientific citizenship. Science, Technology, & Human Values, 32(2), 150-171.
Horton, D. (2005). Environmental citizenship. A. Dobson ve D. Bell (Ed.), A study of
Hoskins, B. L., 6 Mascherini, M. (2009). Measuring active citizenship through the development of a composite indicator. Social İndicators Research, 90(3), 459- 488.
Humphreys, D. (2009). Environmental and ecological citizenship in civil society. The
ınternational spectator, 44(1), 171-183.
Isin, E. F. (Ed.). (2008). Recasting the social in citizenship. London: University of Press.
İncedayı, D. (2002).Çevre tümdür. İstanbul: Bağlam Yayınları.
İlboğa, M. & Aygül, H. H.( 2015). Birlikte yaşam kültürü bağlamında insan-doğa diyalektiği. Akademik bakış uluslar arası hakemli sosyal bilimler dergisi, (52), 64-78.
Jacobs, M. (2007). Pocketbook politics: Economic citizenship in twentieth- century. America : Princeton University Press.
Jagers, S. C., Martınsson, J., & Mattı, S. (2009). On how to make the theoretical
concept of ecological citizenship empirically operational. Paper presented at the climate change. Politics and political theory workshop, Uppsala University.
Jagers, S.C., & Martınsson, J. (2010). The value of citizenship –ecological citizens and proenvironmental behaviour. University of Gothenburg.
Jagers, S. C., & Matti, S. (2010). Ecological citizens: Identifying values and beliefs that support individual environmental responsibility among Swedes. Sustainability,
2(4), 1055-1079.
Janis, A. J. (2007). Quantifying the ecological footprint of the Ohio State university. Unpublished master thesis, The Ohio State University, Columbus.
Jardins, J. R. (2006). Çevre etiği. Ankara: İmge Kitabevi. Kabaoğlu, (tarihsiz). Çevre hakkı. İstanbul: İletişim Yayınları.
Karaca, C. (2008). Çevre, insan ve etik çevresinde çevre sorunlarına ve çözümlerine yönelik yaklaşımlar. Çukurova Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi
Dergisi, 12(1),19-33.
Karacaoğlu, Ö. C. (2008). Öğretmenlerin yeterlilik algıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 71-97.
Karadağ, A. (2009). Kentsel ekoloji: Kentsel çevre analizlerinde coğrafi yaklaşım. Ege
Coğrafya Dergisi, 18(1-2), 31-47.
Karakaş Sarıkaya, E. (2018). Bazı biyolojik aktif bileşiklerin yapılarının ve
spektroskopik özelliklerinin deneysel ve teorik yöntemler ile incelenmesi.
Karakaya, E. & Özçağ, M. (2001). Sürdürülebilir kalkınma ve iklim değişikliği: Uygulanabilecek iktisadi araçların analizi. In the First Cenference İn Fiscal
Policy and Transition Economies, University of Manas.
Karalar, R., Erdoğan, B. Z. & Kirazcı, H. (2008). Çevreye ilişkin bilgi düzeyi ve
sürdürülebilir tüketim davranış ilişkisi: Üniversite öğrencileri üzerine bir uygulama. Sürdürülebilirlik ve pazarlama. 13. Ulusal Pazarlama Kongresi’nde
sunulmuş bildiri, Adana.
Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karataş, A. & Aslan, G. (2012). İlköğretim öğrencilerine çevre bilincinin kazandırılmasında çevre eğitiminin rolü: Ekoloji temelli yaz kampı projesi örneği. Journal of World of Turks, 4(2), 259-276.
Karataş, A. (2013).Çevre bilincinin geliştirilmesinde çevre eğitiminin rolü ve Niğde
Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Karatekin, K. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık
düzeylerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Karatekin, K., Kuş, Z., & Merey, Z. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre sorunlarının çözümünde sosyal katılımları. İlköğretim Online, 13(2), 345-361. Karatekin, K. & Uysal, C. (2018). Ecological citizenship scale development study.
İnternational Elektronic Journal of Environmental Education, 8(2),82-104.
Kayaer, M. (2013). Çevre ve etik yaklaşımlar. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 63-76.
Kayalı, H. (2018). Dinkültürü ve ahlak bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlığı üzerine bir araştırma. Marmara Coğrafya Dergisi,37,63-69.
Kayasandık, F.(2015). Ekolojik vatandaşlık kavramının fen eğitiminde bütüncül bir
yaklaşımla değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Kastamonu
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
Kaypak, Ş. (2013). Çevre sorunlarının çözümünde küresel çevre politikalarının önemi.
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 17-34.
Kearns, A. (1995). Active citizenship and local governance: political and geographical dimensions. Political Geography, 14(2), 155-175.
Keleş, İ., Metin, H. ve Sancak, Ö. H. (2005). Çevre Kalkınma ve Etik. Ankara: AlterYayıncılık.
Keleş, Ö., Uzun, N. & Özsoy, S. (2009). Öğretmen adaylarının ekolojik ayak izlerinin hesaplanması ve değerlendirilmesi. Ege Eğitim Dergisi, 9(2), 1-14.
Kelly, J. R., & Abel, T. D. (2012). Fostering ecological citizenship: the case of environmental service- learning in Costa Rica. International Journal of
Scholarship of Teaching and Learning, 6(2),1-12.
Kennedy, E. H. (2011). Rethinking ecological citizenship: The role of neighbourhood networks in cultural change. Environmental Politics, 20(6), 843-860.
Keskin, S. & Baş, M. (2016). Sosyal medyanın tüketici davranışları üzerine etkisinin belirlenmesi. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3), 51-69.
Kessler-Harris, A. (2003). In pursuit of equity: Women, men, and the quest for economic citizenship in 20th century America. USA: Oxford University Press.
Kılıç, S. (2006). Modern topluma ekolojik bir yaklaşım. Kocaeli Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Dergisi,12(2),108-127.
Kılıç, S. (2011). Daha iyi bir sürdürülebilirlik için çevresel adalet. Küresel Bakış, 1(1), 1-12.
Kılıç, S. & Tok, N. (2014). Geleneksel adalet anlayışlarından çevresel adalet anlayışına.
Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 6(3), 213-228.
Kılıçoğlu, P. (2005). Türkiye’nin çevre politikalarında sürdürülebilir gelişme. Ankara: Turhan Kitabevi.
Kışlalıoğlu, M. ve Berkes, F.(2010). Çevre ve ekoloji. İstanbul: Remzi Kitabevi. Kışlalıoğlu, M. ve Berkes, F. (2012). Çevre ve ekoloji. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Kibert, C. N. (2000). An analysis of the correlations between the attitude, bahavior and konowledge components of environmental literacy in undergraduate university students. Unpubblished master dissertation. The Graduate School of the
Unıversity of Florida, USA.
King, D. S., & Waldron, J. (1988). Citizenship, social citizenship and the defence of welfare provision. British journal of political science, 18(4), 415-443.
Kiziroğlu, İ. (2000). Türk eğitim sisteminde çevre eğitimi ve karşılaşılan sorunlar. V. Uluslararası Ekoloji ve Çevre Sorunları Sempozyumu, Ankara.
Koç, H. & Karatekin, K. (2013). Coğrafya öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Marmara Coğrafya
Dergisi, 28,139-174.
Kaplowitz, M., & Levine, R. (2005). How environmental knowledge measures up at a big ten university. Environmental Education Research, 11(2), 143-160.
Korpi, W. (1989). Power, politics, and state autonomy in the development of social
citizenship: Social rights during sickness in eighteen OECD countries since 1930. America: American aocialogical review.
Küçükkalay, A. M. (1997). Endüstri devrimi ve ekonomik sonuçlarının analizi. İktisadi
ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 51-68.
Kükrer, Ö. (2012). Tüketicilerin çevresel sorumluluklarının yeşil reklamlara yönelik tutumlarına etkisi: Eskişehir örneği. Yaşar Üniversitesi Dergisi, 26(7), 4505- 4525.
Latta, A. (2007). Locating democratic politics in ecological citizenship. Environmental
Politics, 16(3), 377-393.
Latta, A., & Garside, N. (2005). Perspectives on ecological citizenship: an introduction. Environments a journal of interdisciplinary studies, 33(3), 1-36. Lee, K. (2008). Opportunities for green marketing: Young consumers. Marketing
Intelligence & Planning, 26(6), 573-586.
Lester, L., & Cottle (2009). Visualizing climate change: Television news and ecological citizenship. International Journal of Communication, 3, 920-936.
Linklater, A. (1998). Cosmopolitan citizenship. Citizenship Studies, 2(1), 23-40.
MacGregor, S J. (2005). Environmental citizenship. A.Dobson ve D.Bell (Ed.), No
sustainability without justice: A feminst critique of environmental citizenship
(p.101-127). London: The MIT Press.
Maxwell, J. (2001). Toward a common citizenship: Canada’s social economic choices. Ottowa: Canadian Policy Research Netwoks.
Mann, M. (1987). Ruling class strategies and citizenship. Sociology, 21(3), 339-354. May, S. (2008). Ecological citizenship and a plan for sustainable development:
Lessons fromHuangbaiyu. City, 12(2), 237-244.
MEB (2007). Ortaöğretim 9. Sınıf biyoloji dersi öğretim programı. Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.MEB (2017).
8. Sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
MEB(2017). Ortaöğretim biyoloji dersi öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları. MEB (2017). Hayat bilgisi öğretim programı (İlkokul 1. 2. ve 3. sınıflar). Ankara: T.C.
Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
Mead, E. (2013). Promoting Lasting Ecological Citizenship Among College Students. UK: Lehigh University.
Mengi, A. & Algan, N. (2003). Küreselleşme ve yerelleşme çağında bölgesel
sürdürülebilir gelişme. AB ve Türkiye Örneği. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Merryfield, M. M., Jarchow, E., & Pickert, S. (1997). Preparing teachers to teach global perspectives. A handbook for teacher educators. Thousand Oaks: Corwin Press.
Miller, T. (1998). Technologies of truth: Cultural citizenship and the popular media. Minnesota: University of Minnesota Press.
Miller, P., & O'Leary, T. (1993). Accounting expertise and the politics of the product: economic citizenship and modes of corporate governance. Accounting, Organizations and Society, 18(2-3), 187-206.
Miller, A. J., Worthington, E. ve McDaniel, M. A. (2008). Gender and forgiveness: A meta-analytic review and research agenda. Journal of Social and Clinical
Psychology, 27(8), 843-87
Miraftab, F., & Wills, S. (2005). Insurgency and spaces of active citizenship: The story of Western Cape anti-eviction campaign in south Africa. Journal of planning education and research, 25(2), 200-217.
Morais, D. B., & Ogden, A. C. (2011). Initial development and validation of the global citizenship scale. Journal of Studies in İnternational Education, 15(5), 445- 466.
Morris, L. (2002). Dangerous classes: The underclass and social citizenship. London: Taylor & Francis Group.
Mortinho, A.P., Nicolau, P.B., Caeiro, S., Amodor, F., & Oliveria, C. (October, 2010). Environmental citizenship and participation. The role of education programs. In konowledge Collabaration & Learning for sustainable ınnovation: 14th European roundtable on sustainable Consumption and Production (ERSCP) conferance and the 6th environmental management for sustainable universities (EMSU) conference, Delft, the Netherlands, Octtober 25-29, 2010. Delft University of technology; The Hague University of applied sciences; TNO.
Murphy, T. P.(2004). The second Minnesota report card on environmental literacy: A
survey of adult environmental knowledge, attitudes and behavior. Minnesota:
Hamline University.
Nalbant, F. (2014). Türkiye’de vatandaşlık anlayışının gelişimi. III. Türkiye Lisansüstü Çalışmaları Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Sakarya.
Nash, N., & Lewis, A. (2005). Environmental citizenship. A.Dobson ve D.Bell (Eds), Overcoming Obstacles to Ecological Citizenship: The Dominant Social Paradigm and Local Environmentalism (p.153-185). London: The MIT Press. Noyan, E. (2005). Ceza hukuku: I 5237 sayılı Türk ceza kanunu 5252 sayılı Türk ceza
kanunun yürürlük ve uygulama şekli hakkında kanun III 5275 Sayılı ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazı hakkında kanun. Ankara.
O’Brien, M. R. S. (2007). İndications of environmental literacy: using a new survey ınstrument to measure awereness, knowledge and attitudes of university-aged students. Unpublished master dissertation. Lowa State University, U.S.
Ogelman, H. G. & Güngör, H.(2015). Türkiye’deki okul öncesi dönem çevre eğitimi çalışmalarının incelenmesi: 2000-2014 yılları arasındaki tezlerin ve