Bir taĢıtta lastiklerin üzerindeki yükü emniyetli bir biçimde taĢıyabilmesi için, taĢıt el kitabında belirtilen özelliklerde olması gerekir. Ancak aracın çalıĢma koĢulları göz önünde bulundurulursa uygun iĢe uygun lastiği seçmek önem kazanmaktadır. Lastiği seçerken dikkat edilmesi gereken önemli husus; Marka, cins ve kalitesine bakılmaksızın aynı ebat, profil ve kat muadilindeki lastikler, aynı hava basıncında aynı yükü taĢımak üzere imal edilmiĢlerdir. Ayrıca, aracın jant ölçüleri de takılan lastiğe uygun olmalıdır. DiĢ profilleri lastiğe farklı özellikler kazandırırlar. Aracın diĢ profilleri taĢıttan beklenen performans, hız, tork-güç gibi özelliklere göre seçilir.
Yapılan test ve deneyler sonucu taĢıt performansını, yakıt tüketimini ve lastiklerin aĢınma miktarları kontrol edilmiĢtir. Profil kodu ECOCONTROL, KW11 ve PT311 profilli 3 lastiği ayrı ayrı test ve deneylere sokularak bu sonuçlar bir biri ile kıyaslanmıĢtır. Burada maliyetlerde göz önüne alınırsa en iyi sonuç profil kodu ecocontrol olan lastik profilinin vermesi beklenmelidir. Güç-hız, tork-hız grafiklerinde lastiklerden elde edilen değerler bir birlerine çok yakındır.
Fakat bu lastiklerde bu gücü elde etmek için kullanılan yakıt miktarı ve lastiklerdeki aĢınma miktarında gözle görülür bir fark oluĢturmaktadır.
Bu test sonucunda aĢınma miktarları yaklaĢık Pt311 lastiğin 1 mm, ecocontrol profilli lastiğin ise 0,58 KW11 profilli lastiğin ise 0,66 mm‘dir.
Normalde lastik profillerinin yumuĢak olması lastiğin yer tutuĢu ve yerden gelen darbeleri absorbe etmesi için istenen bir özelliktir. Burada Pt311 profilli lastik bu özelliği ile göze çarpmaktadır. Fakat yumuĢak profilinden dolayı yüksek hızlarda daha çok yakıt tüketimi ve gereğinden fazla aĢınma miktarı oluĢmaktadır. Sonuçlara göre Ģu tavsiyeler verilebilir:
Lastiklerin kullanım yerlerine uygun olarak alınmalıdır.
Alınan lastik profillerinin aĢırı yumuĢak olmasından kaçınılmalıdır. AĢırı yumuĢak profil deki lastiklerin aĢınma miktarı fazladır. Ayrıca yakıt tüketimi yumuĢak desenli lastikerde düĢük hızlarda az olmasına rağmen taĢıt hızı arttıkça yakıt tüketiminde de aĢırı bir artma oluĢmaktadır.
KW11 desenli kıĢ lastiği yer tutuĢu olarak en iyi sonucu vermektedir. Yakıt tüketimi olaraktan 3 lastik profili içerisinde 2. sırada gelmektedir.
65
Lastik seçiminde lastiklerin sertlik dercesine dikkat edilmeli katalog değerine bakılarak lastik seçimi yapılmalıdır.
Ecocontrol desenli lastik yakıt tüketimi olarak 2.sırada gelmekte ve deseni aĢınma miktarı olarak 1. sırada gelmektedir. Lastiğin aĢınma ihtimalinin yüksek olduğu stabilize yollarda tercih edilebilir.
Mevsimlik lastik kullanımının yaygınlaĢtırılması (yaz lastiği, kıĢ lastiği)
Özellikle kıĢın diĢ derinliğinin 1.6 mm'den az olması durumunda lastik değiĢimine gidilmelidir.
Hangi lastik profili olursa olsun özellikle bozuk satıhlarda yüksek hız yapılmaması gerekmektedir.
Alınan lastiklerin lastik malzemesinin aĢırı yumuĢak olmasından kaçınılmalıdır. TaĢıt hızının da lastiklerin aĢınmasında büyük rol oynamasından dolayı araca
lastik alınırken hız muadiline mutlaka dikkat edilmeli ve firmaların tavsiyesine uyulmalıdır.
Eğer lastiklerden aĢırı sesler gelmesi istenmiyorsa aĢırı sert profile sahip lastiklerden de kaçınılmalıdır. Uzun ve düzgün olan yollarda yumuĢak lastik tercih edilebilir.
Bu uygulamalar ile hem lastik ömürleri artırılmıĢ hem de taĢıtımızda performans, yakıt ekonomisi ve servis bakım maliyetlerinin azaltılması yönünde katkı sağlanmıĢ olacaktır.
66
KAYNAKLAR
Acaroğlu, M., 2011. Motor TaĢıt Performans Testleri (Ders Notları), S.Ü. Teknik
Eğitim Fakültesi, Konya
AnlaĢ, Ġ., 1996 ―Tekerlekler, Jantlar, Lastikler‖, ġasi 1 E.M.L Ġçin Ders Kitabı,
Ġstanbul.
Anonim, 2010a, (http://www.kumho.com.tr (02.08.2010))
Anonim, 2010b, (http://www.lassa.com.tr (11.07.2010))
Anonim, 2010c, (http://www.michelin.com (15.05.2010))
Anonim, 2010d, (http://www.obitet.gazi.edu.tr (04.05.2010))
Anonim, 2010e, (http://www.ozkalastik.com(06.06.2010))
Anonim, 2010f, (http://www.pirelli.com (08.06.2010))
Anonim, 2010g, (http://www.obitet.gazi.edu.tr/obitet/.../tekerler_lastik_mekanigi.htm ,
2010)
Anonim, 2010h, (http://www.eu.goodyear.com (05.06.2010))
Anonim, 2010i, (http://www.obitet.gazi.edu.tr/obitet/.../tekerler_lastik_mekanigi.htm,
2010)
Anonim, 2010j,
(http://www.obitet.gazi.edu.tr/obitet/lastikler/tekerler_lastik_mekanigi.htm)
Anonim, 2010k, (http://forum.grandepuntotr.com/teknik-yardim/595-lastik-profil-
67
Anonim, 2010l, Goodyear / Lastik Tanıtım Kitabı
Anonim,2011m,( www.turkeyarena.net (02.07.2011))
Anonim 2011n,( http://www.pirelliotolastik.com/haberler(01.04.2011))
Aslan, M., Kara, L., 1997, TaĢıt Lastiklerinin Hammaddeleri ve Üretilme Metodları,
MATĠK‘97 – Makina Tasarım Teorisi ve Modern Ġmalat Yöntemleri Konferansı, G.Ü. Teknik Eğitim Fakültesi, 15-16 Eylül 1997 ANKARA
Derelioğlu, O.C., 1997. ―TaĢıt Lastikleri‖ , Makine Mühendisleri Odası, Yayın No:
206. Kasım 1997, Ankara
Ferhan, Ö.,2007, Yuvarlanma Direnci ve Yuvarlama Direnci Ölçüm Teknikleri
sunumu, Osmangazi Üniversitesi FBE, Makine Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisan Semineri, EskiĢehir, 29 sayfa
Gözen, C., Ekim 2007, Araba lastiklerinin Üç Boyutlu Sonlu Elemanlar Ġle
Modellenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Ġstanbul.)
Kadayıfçılar, S., 1969, Ziraat Traktörleri (I), A.Ü.Z.F. Yayınları No:359, Ankara, 380
sayfa
Kadayıfçılar, S., Saral, A., Erdoğan, D., 1983, Tırtıllı Traktörler, Türkiye Zirai
Donatım Kurumu Mesleki Yayınları, 1983 Ankara,
Karaman, Ġ., 1999 ―Lastik Ölçüleri‖, Performans, Mart-Nisan 1999 sayısı
Karapaça, U., 2008, Tekerlek ve lastik mekaniği, Gazi Üniversitesi, TEF, Bitirme
Ödevi, Ankara.
MEGEP, 2005, Ön Düzen ve Tekerlekler, MEGEP (Mesleki ve Teknik Eğitimin
68
MEGEP, 2007, Ön Düzen ve Tekerlekler, MEGEP (Mesleki ve Teknik Eğitimin
Güçlendirilmesi Projesi) Notları, Ankara, 2007
Özgöz, E., 1999 Lastik Tekerlekli Traktörlerde Lastik Basıncının Toprak Sıklığına
Olan Etkilerinin Belirlenmesi, Doktora tezi Uludağ Üniversitesi Tarım Makinaları Ana
Bilim Dalı, BURSA
Pay, E., 2009, TaĢıt Lastiklerinin Tasarım ve Üretim Teknolojisi, Yüksek Lisans Tezi,
Yıldız Teknik Üniversitesi, FBE Makine Mühendisliği Anabilim Dalı, Ġstanbul, 32–37.
Saral, A., 1984, Tarım Traktörleri, A.Ü.Z.F. Yayınları:948, Ders Kitabı:271, sayfa:67-
77, Ankara
Sugözü Ġ.,ve Mutlu Ġ., 2009, Atık TaĢıt Lastikleri ve Değerlendirme Yöntemleri, TaĢıt
Teknolojileri Elektronik Dergisi, TATED, Cilt: 1, No: 1, 2009 (35-46)
Sebetçi, Ö., 2002 TaĢıt Lastikleri ve Trafik Kazalarında Lastiğin Yeri ve Önemi,
Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ocak 2002, Ankara
TS 8571,1970, TaĢıt Lastikleri - Dolma Lastikler - Bazı Terimler Ve Ġngilizce
KarĢılıkları, T.S.E.,Ankara ,Kasım 1970.
TS 8572, 1990, TaĢıt Lastikleri-Ġç lastikler-Terimler ve Ġngilizce KarĢılıkları,
T.S.E.,Ankara 1.Baskı, Kasım 1990
TS 9047, 2001, Tamir ve Bakım Servisleri - Motorlu TaĢıt Lâstikleri Ġçin – Kurallar,
T:S:E., Ankara, Nisan 2001
TS 2001/43/EC, 2005, Motorlu TaĢıtlar Ve Römorklarının Lâstikleri Ve Bu Lâstiklerin
Takılması Ġle Ġlgili Yönetmelik, T.S.E., Ankara , Ekim 2005
TS ISO 3006, 2006, Karayolu taĢıtları - Karayolunda kullanım için otomobil
69
ÖZGEÇMĠġ
KĠġĠSEL BĠLGĠLER
Adı Soyadı : Ġsmail ERTEKĠN
Uyruğu : T.C.
Doğum Yeri ve Tarihi : Bozkır 1985
Telefon : 0507 947 64 61
Faks : -
e-mail : i.ertekin85@hotmail.com
EĞĠTĠM
Derece Adı, Ġlçe, Ġl Bitirme Yılı
Lise : Anadolu Lisesi, Bozkır, Konya 2003
Üniversite : Teknik Eğitim Fakültesi, Konya 2008
Yüksek Lisans : - Doktora : -
Ġġ DENEYĠMLERĠ
Yıl Kurum Görevi
2008 Eriell Grup Tekniker