Ödev Yapma

Araştırmaya katılan eğitimcilerden 2 tanesi yönetici, 1 tanesi ise Beden Eğitimi öğretmeni olmaları nedeniyle ödev yapma konusuyla ilgili sorudan muaf tutulmuşlardır. Birleştirilmiş ve bağımsız sınıf öğrencileri arasında ödev yapma bakımından farklılık olup olmadığı sorusu kalan 10 eğitimciye sorulmuştur. Eğitimcilerin bu konudaki görüşlerine Tablo 30’da yer verilmiştir.

Tablo 30

Birleştirilmiş ve Bağımsız Sınıf Öğrencilerini Ödev Yapma Açısından Karşılaştırma

Ödev Yapma Farkları n %

Fark Yok 7 70

Bağımsız Sınıftan Gelenler Daha İyi

2 20

Birleştirilmiş Sınıftan Gelenler Daha İyi

1 10

TOPLAM 10 100

Araştırmaya katılan eğitimcilerin % 70’i ödev yapma konusunda öğrencilerle sürekli etütlerde beraber oldukları için öğrenciler arasında herhangi bir fark görmediklerini belirtmiştir. Yine bu eğitimcilerin içinden 2 tanesi bir farklılığın olmadığını ancak birleştirilmiş sınıftan mezun öğrencilerden hafta sonu eve giden ya da taşımalı olanlar arasında, zaman zaman ödev yapma konusunda problem yaşadıklarını belirtmişlerdir. Öğretmen-3’ün bu konudaki görüşü aşağıdaki gibidir:

“Etütlerde sürekli öğrencilerin başında olduğumuz için yatılı öğrencilerde sıkıntı yaşamıyoruz. Ancak taşımalılarda zaman zaman iş güç vardı, annem hastaydı, misafir geldi gibi bahaneleri olabiliyor.”

Tablo 30’da görüldüğü gibi eğitimcilerin % 20’si bağımsız sınıftan gelen öğrencilerin ödev yapma konusunda daha iyi olduklarını belirtmişlerdir. Ödev yapma sorumluluğunun bağımsız sınıf öğrencilerinde daha iyi yerleştiğine inanan Öğretmen-9 bu görüşünü şu şekilde açıklamıştır:

“Ödev yapma konusunda bağımsız sınıftan gelenler daha iyi, o bilinç daha çok yerleşmiş.”

Araştırmaya katılan eğitimcilerden yalnızca 1 tanesi (%10) ödev yapma konusunda birleştirilmiş sınıftan gelen öğrencilerin daha düzenli olduğunu düşünmektedir. Öğretmen-10’a göre birleştirilmiş sınıf öğrencilerinde ödev yapma

konusunda bir korkunun olması yüzünden daha dikkatli bir tutum sergilemektedirler. Öğretmen-10 bu düşüncesini şu şekilde ifade etmiştir:

“Ödev yapmak öğrencilerin genel olarak nefret ettiği bir durum olduğu için aksine birleştirilmişlerde çocuk daha sinmiş gibi. Sanki o yüzden korkuyor galiba, ödevlerinin daha düzenli yapıyor, diğerleri daha rahatlar bu konuda. Belli bir süre sonra öğretmene alıştıkları için hepsi aynı düzene geliyor.”

Öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun yatılı olmasından dolayı ödevlerini etüt saatlerinde yaptıkları için öğrenciler arasında ödev yapma konusunda bir farklılığın bulunmadığı söylenebilir.

4.5.5.5. Okula Devam

Araştırmaya katılan eğitimcilerden 5 tanesi birleştirilmiş ve bağımsız sınıflarda okuyan öğrenciler arasında okula devam konusunda herhangi bir farklılığın olmadığını düşünürken, 8 tane eğitimci ise öğrencilerin büyük çoğunluğunun yatılı kaldığını, devam konusunda problem yaratmadıklarını ancak asıl devamsızlık sorununun taşımalı öğrencilerden kaynaklandığını belirtmişlerdir. Eğitimcilerin bu konudaki görüşleri Tablo 31’de yer almıştır.

Tablo 31

Birleştirilmiş ve Bağımsız Sınıf Öğrencilerini Okula Devam Konusunda Karşılaştırma

Okula Devam Farkları n %

Fark Yok 5 38,5

Taşımalılarda Zaman Zaman Sorun Olması

8 61,5

TOPLAM 13 100

Tablo 31’de görüldüğü üzere eğitimcilerin % 61,5’i devamsızlık sorununun köyden taşımalı gidip gelen öğrencilerden kaynaklandığını belirtmişlerdir. Bu konuyla ilgili Öğretmen-3’ün görüşleri şöyledir:

“Taşımalılarda zaman zaman iş güç vardı, annem hastaydı, misafir geldi gibi bahaneleri olabiliyor. Okula devam konusunda gidip gelen öğrencilerde problemler oluyor. Annesi İstanbul’a gidiyor evde ev işi yapacak kişi gerekiyor. Bizim kız öğrenciler, evde bayram temizliği oluyor, 1 hafta okula göndermiyorlar, erkekler kurbanlık gibi işlere gitmek için okula gelmezlik yapabiliyorlar, yatılılar zaten bizim elimizin altında böyle problemler olmuyor.”

Öğretmen-4 ise taşımalı öğrencilerin köy işlerinden ziyade ailelerinin bilgisi dışında devamsızlık yaptıklarını şu şekilde açıklamıştır:

“Yatılı kalanlarda devam sorunu yaşanmıyor. Köye gidip gelenler okulun devamsızlığının belki de % 90’ını yapıyorlar. Aileleri de habersiz oluyorlar, okula diye çıkıp çarşı da iniyorlar, geziyorlar.”

Araştırmaya katılan eğitimcilerin % 38,5’i ise devamsızlık konusunda birleştirilmiş sınıftan veya bağımsız sınıftan gelenler arasında bir fark olmadığını ancak özellikle resmi bayramların olduğu haftalarda öğrencilerin çoğunluğunun devamsızlık yaptıklarını belirtmişlerdir. Öğretmen-7 bu konudaki düşüncelerini şu şekilde ifade etmiştir:

“Özellikle ara tatiller olduğunda örneğin 24 Nisan tatil olduğunda, o haftanın tamamını tatil yapıp okula gelmeyen öğrenciler çok fazla oldu. Birleştirilmiş ve bağımsız sınıflarda okuyan öğrenciler arasında pek fark olmuyor, YBO’nun genel çarkına uyuyorlar zamanla.”

Öğretmen-8 de benzer şekilde resmi bayramlar haftasında yapılan devamsızlıklardan yakınırken, aynı zamanda yapılan bu devamsızlıkların öğrencilerin akademik başarıları üzerinde yaptığı olumsuz etkiden bahsetmektedir. Öğretmen-8 bu görüşlerini şu şekilde açıklamıştır:

“Okula devam sıkıntı bizde. Geçtiğimiz 23 Nisan haftasında dokuz gün tatil yapıyorlar. Okulun çoğu öğrencisi gelmiyor. Senede kendilerine göre bir 15-20 gün kafa izinleri var bizim çocukların, bu da akademik başarıyı etkiliyor.”

Araştırmaya katılan eğitimcilere görüşme formundaki sorulara verdikleri cevaplar dışında eklemek istedikleri bir şey olup olmadığı sorulduğunda, eğitimcilerin hem fikir oldukları konular YBO velilerinin ilgisizliği ve veli toplantılarına katılmamaları olarak ön plana çıkmıştır. Öğrencilerdeki akademik başarının artması için veli öğretmen işbirliğine inanan eğitimciler veli ziyaretleri yapıp onları okula çekmeye çalıştıklarını ancak ilgili veliler dışındaki velilerden herhangi bir dönüt alamadıklarını belirtmişlerdir. Bu konuyla ilgili eğitimci görüşlerinden birisi aşağıdaki gibidir:

“Veli toplantılarına 250-300 öğrencimizin yatılı olduğu zamanlarda bile 20 kişiyi geçmiyordu. Bazen öğretmenlerle birbirimize gülüyoruz, birer tane imza. Her sınıftan birer ikişer öğrenci velisi onlarda zaten duyarlı veliler. Onlar toplantıyı beklemiyorlar, her zaman hal hatır soruyorlar, çocuklarını soruyorlar.” (Öğretmen-3)

Eğitimciler, veli toplantılarında bile velilerin okula gelmediğinden yakınırken YBO’lardaki başarısızlığın temelinde yatan asıl sorunun da bu olduğu görüşünde hem fikir olmuşlardır. Zaman zaman kırsal kesimden gelen öğrencilerin devamsızlık sorunu yaşamaları ve yatılı okul velilerinin ilgisiz tutumlarının olduğu bulgusu Köroğlu’nun (2009) araştırma sonuçlarıyla benzerlik göstermektedir. Söz konusu çalışmada kırsal kesimden gelen öğrencilerin devamsızlıklarının yüksek olduğu ve öğrencilerin önemli bir kısmının kırsal kesimden gelmeleri nedeniyle okul-aile-öğrenci işbirliğinin sağlanamadığı yönünde sonuçlara ulaşılmıştır. Araştırmanın bulgusu, benzer şekilde Kefeli’nin (2005) araştırmasında çocukların öğretimiyle en az ilgilenen veli grubunun YBO öğrenci velileri olması sonucuyla da tutarlıdır. Çocuklarının eğitimiyle en az ilgilenen velilerin, YBO öğrenci velileri olduğu sonucunu ortaya koyan bir başka çalışma da Arı’ya (2000) aittir. Arı’nın (2000) çalışması da YBO’larda okul-aile işbirliğinin yeterince sağlanamadığı bulgusunu desteklemektedir. Birleştirilmiş sınıf öğrencilerinin velilerinin ilgisizliği Çınar (2004), Yılmaz (2012) ve Elma’nın (2013) çalışma sonuçlarıyla da ortaya konmuştur. Özellikle okul-veli işbirliğinin tam olarak sağlanamamasına gerekçe olarak ailelerin büyük bir çoğunluğunun hem köylerde yaşıyor olması hem de orta ve alt gelir grubunda bulunmaları nedeniyle ulaşım imkânlarının kısıtlı oluşu gösterilebilir.

BÖLÜM V SONUÇ ve ÖNERİLER 5.1. Sonuç

 Birleştirilmiş sınıflı okullardan mezun olan öğrenciler öğretmenlik, doktorluk, polislik ve hemşirelik gibi kamuda istihdamı yaygın, yüksek öğrenim ücretleri göreli olarak düşük olan ve gündelik yaşamlarında diğer mesleklere oranla daha sık karşılaştıkları meslekleri yapmayı hayal etmektedirler.

 Birleştirilmiş sınıflı okullarda sıklıkla yaşanan öğretmen değişimi öğrencileri üst eğitim kurumlarında akademik açıdan olumsuz etkilemektedir.

 Birleştirilmiş sınıflı okullarda yaşanılan sıkıntılar öğrencilerin bu okullara karşı olumsuz bir tutum geliştirmelerine neden olmaktadır.

 Öğrencilerin neredeyse tamamı birleştirilmiş sınıflı okuldan sonra bir üst öğrenimlerine tek seçenek olan YBO’larda devam etmektedir. YBO’lar aile özlemi başta olmak üzere farklı sorunların yaşanmasına yol açsa da öğrenciler temelde yoksulluk ve parasızlık nedeniyle bu okullara gitmektedirler.

 Öğrenciler kendilerini sosyal ve akademik açıdan başarılı ve orta düzeyde başarılı olarak görmektedirler. Ancak kendilerini bağımsız sınıftan gelen akranlarıyla kıyasladıklarında onları kendilerinden daha başarılı olarak algılamaktadırlar.

 Birleştirilmiş sınıftan mezun olan öğrenciler için bağımsız sınıfta derse girmek özellikle tek sınıfta, her dersi ayrı öğretmenin yürütmesi ve daha fazla ilgi görmek açılarından farklı gelmektedir.

 Öğrenciler birleştirilmiş sınıflı okulda okumuş olmanın bir üst eğitim kademesinde kendilerine olumsuz etkileri olduğunu düşünmektedirler.

 Araştırmaya katılan öğrenci ve eğitimciler birleştirilmiş ve bağımsız sınıf öğrencileri arasında akademik başarı açısından bir fark olduğunu düşünseler de, hem mezuniyet notları hem de SBS puanları önemli bir farkın olmadığını göstermektedir.

 Bağımsız ve birleştirilmiş sınıflı okullardan mezun olup öğrenimlerini YBO’da sürdüren öğrencilerin SBS puanlarına göre yerleştikleri okul türleri (göreli olarak düşük puanla öğrenci alan Anadolu Liseleri, Meslek Liseleri, Anadolu İmam Hatip Liseleri) benzerlik göstermektedir.

 Eğitimcilerin görüşlerinden YBO’ların yoksul ve pek çok nitelikli eğitim olanağından yoksun öğrencilerin gelecekleri açısından uygun eğitim kurumları olduğu belirlenmiş olup, YBO’ların varlıklarını devam ettirmesi gerektiği sonuçlarına ulaşılmıştır. Ancak tüm bu olumlu düşüncelere rağmen eğitimciler YBO’daki öğrenci başarısının yeterli olduğuna inanmamaktadırlar.

 Eğitimciler, birleştirilmiş sınıftan gelen öğrencilerin okuma-yazma becerilerinin bağımsız sınıftan gelen öğrencilere kıyasla daha alt seviyede olması, konu eksikliklerinin bulunması ve buna bağlı olarak da geç anlama, kendini ifade etmede yetersizlik ve rahat bir şekilde sosyalleşememek sorunları olduğu görüşündedirler. Eğitimciler, sosyalleşmede sorunlar olduğunu düşünmekle birlikte genel olarak birleştirilmiş ve bağımsız sınıf öğrencileri arasında iletişim becerileri açısından bir farklılığın olmadığını belirtmektedirler.

 Eğitimciler bağımsız sınıftan gelen öğrencilerin birleştirilmiş sınıflı okuldan gelen öğrencilere göre akademik açıdan daha başarılı olduklarını düşünmektedirler.

 Eğitimcilere göre sınıf ve okul kuralarına uyma açısından bağımsız ve birleştirilmiş sınıftan gelen öğrenciler arasında bir farklılık söz konusu değildir.

 Bağımsız ve birleştirilmiş sınıflı okullardan gelen öğrenciler ödev yapma konusunda eğitimciler tarafından aynı düzeyde değerlendirilmektedirler. Öğrencilerin yatılı olmaları sebebiyle, ders dışı saatlerde de sürekli öğretmenleriyle beraber olmalarından dolayı öğrenciler arasında ödev yapma konusunda herhangi bir farklılığın olmadığı sonucu çıkarılmıştır.

 Araştırmaya katılan eğitimcilerin görüşlerinden yola çıkarak, öğrencilerin yatılı olduklarından dolayı devamsızlık sorunu yaşamadıkları ve taşımalı eğitimin YBO’larda öğrenci devamsızlığında daha etkili olduğu görülmektedir. YBO’lardaki asıl devamsızlığın resmi tatillerin olduğu haftalarda öğrencilerin büyük çoğunluğunun tüm hafta okula gelmeme sorunu olduğu saptanmıştır.

 Eğitimciler öğrenci başarısızlığını, eğitim olanaklarındaki eşitsizlikler, yoksulluk ve yoksunluk yerine veli ilgisizliğine bağlı olarak değerlendirmektedirler.

5.2. Öneriler

Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara ve yorumlara dayalı olarak şu öneriler getirilmiştir:

1. MEB, birleştirilmiş sınıflı okullara yeni mezun olmuş deneyimsiz öğretmenler yerine, birleştirilmiş sınıflarda görev yapan öğretmenlerin şartlarını iyileştirerek (lojman hizmeti, ek hizmet puanı, ek maddi gelir gibi) tecrübeli öğretmenler için bu okulları cazip hale getirebilir. Böylece öğretmenlerin kısa süre içinde birleştirilmiş sınıflı okullardan başka okullara tayin olmalarının önüne geçilebilir.

2. Birleştirilmiş sınıflı okulların koşullarının bu okullarda mecburiyete bağlı olarak okumak zorunda kalan öğrenciler açısından dezavantaj yaratan tüm bileşenlerinin (program, fiziki ortam, donanım vb.) nitelikli bir eğitim verecek şekilde düzenlenmesi sağlanmalıdır.

3. MEB, birleştirilmiş sınıflı okullarda bağımsız sınıflarda uygulanan programın hiçbir değişiklik yapılmadan uygulanmasını beklemek yerine; tüm

kazanımların rahatlıkla verilebileceği, birleştirilmiş sınıf şartlarına göre esnetilmiş ve sadeleştirilmiş bir program hazırlamalıdır.

4. MEB ders ve çalışma kitaplarındaki etkinlikler dışında, birleştirilmiş sınıflarda özellikle ödevli saatlerde öğrencilerin kendi kendilerine çalışabilecekleri ve tekrar yapmalarını sağlayacak etkinlik kitapları hazırlayabilir.

5. Yatılı okulda kalan öğrencilerin başarısının etkilenmesine yol açan aile özlemini en aza indirgemek için YBO’larda yapılan sportif, sosyal ve kültürel faaliyetlere (futbol ve basketbol turnuvaları, film izleme günleri, tiyatro, sergiler, kermesler, fuarlar gibi) ulaşım imkânları devlet tarafından karşılanarak aileler davet edilip, çocuklarıyla bir arada olmaları sağlanabilir.

6. Eğitimcilerle yapılan görüşmelerden, birleştirilmiş sınıflı okullardan gelen öğrencilerin akademik alt yapılarının eksik olduğu belirlenmiştir. Ek ders karşılığı YBO öğretmenleri bu öğrencilerin geri oldukları konuları belirleyip, ders saatleri bitiminde uygulanacak şekilde bir program düzenleyebilir.

7. Yatılı kalan öğrencilerin özellikle resmi tatillerin olduğu haftalarda yaptıkları devamsızlıkları azaltmak için faaliyet plânlamasında yer alan sportif, kültürel, sosyal faaliyetlerin bu haftalara (resmi tatillerin) denk getirilmesi sağlanabilir.

8. Türkiye’nin farklı ekonomik ve sosyal çevrelerine sahip diğer illerinde de benzer nitelikte nicel ve nitel araştırmalar yapılarak birleştirilmiş ve bağımsız sınıf öğrencilerinin bir üst eğitim kademesindeki başarıları karşılaştırılabilir.

9. Benzer bir çalışma, birleştirilmiş ve bağımsız sınıf öğrencilerinin ortaöğretim başarılarına, üniversite giriş sınavı başarılarına ve yerleştikleri üniversitelere yönelik karşılaştırmalarla yapılabilir.

10. Birleştirilmiş sınıflardan mezun öğrencilerin YBO dışında gittikleri bir eğitim kurumundaki bağımsız sınıf öğrencileriyle akademik ve sosyal başarılarına yönelik benzer bir çalışma yapılabilir.

11. Birleştirilmiş ve bağımsız sınıflardan mezun olan öğrencilerin üst eğitim kurumlarına devam etme oranlarına yönelik izleme çalışması yapılabilir

12. Birleştirilmiş sınıflar üzerine yurt dışındaki başarılı uygulamalar, oluşturulacak bir komisyon (yönetici, öğretmen, plânlamacı, araştırmacı) tarafından detaylı bir şekilde yerinde incelenerek Türkiye özelinde uygulanabilecek sonuçlar adapte edilmelidir.

KAYNAKÇA

Abay, S. (2006). Birleştirilmiş Sınıf Uygulamasında Öğretmenlerin Öğretme Öğrenme Sürecinde Karşılaştığı Sorunlar. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.

Acar, T. (2012). Yatılı Bölge İlköğretim Okullarında Öğrenim Gören 8. Sınıf Öğrencilerinin Ortaöğretime Devam Etme Eğilimleri. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, (62), 231-246.

Akbaşlı, S. ve Pilten, Ö. (1999). Birleştirilmiş Sınıflarda Öğretim. Konya: Mikro Yayınları.

Aksoy, N. (2008). Birleştirilmiş Sınıflarda Eğitim-Öğretim: Genç ve Deneyimsiz Öğretmenlerin Görüşlerine Dayalı Bir Araştırma. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 6(21), 82-108.

Aksoy, N. (2008). Multigrade Schooling in Turkey: An Overview. International Journal of Educational Development, 28, 218-228

Arı, A. (2000). İlköğretim Uygulamalarının Değerlendirilmesi Normal, Taşımalı ve Yatılı İlköğretim Okullarının Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.

Aytekin, A. (2005). Meslek Seçimini Etkileyen Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Faktörler Isparta Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.

Aytekin, B. (2009). Yatılı İlköğretim Bölge Okullarının İşleyişinin Yönetici Öğretmen Öğrenci ve Veli Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi (Diyarbakır İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Bayar, S. A. (2009). Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Anabilim Dalı 4. Sınıf Öğrencilerinin Birleştirilmiş Sınıflar Hakkındaki Görüşleri: Gazi Üniversitesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Benvenıste, L. A. and McEwan, P. J. (2000). Constraınts To Implementıng Educatıonal Innovatıons: The Case Of Multıgrade Schools. International Review of Education, 46, 31-48.

Berry, C. (2001). Achievement Effects Of Multigrade and Monograde Primary Schools İn The Turks and Caicos Islands. International Journal of Educational Development, 21, 537–552.

Bilir, A. (2008). Birleştirilmiş Sınıflı Köy İlköğretim Okullarında Öğretmen ve Öğretim Gerçeği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 1-22.

Binbaşıoğlu, C. (1999). Birleştirilmiş Sınıflarda Öğretim. (Yenilenmiş 2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.

Bingöl, H. N. (2002). Birleştirilmiş Sınıflı İlköğretim Okullarında Müdür Yetkili Öğretmenlerin Karşılaştıkları Yönetim Sorunları (Çorum İli-Sungurlu İlçesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Birch, I. and Lally, M. (1995). Multigrade Teaching in Primary Schools. Asia-Pasific Centre of Education Innovation for Development, Bangkok.

Çelenk, S. (2003). Okul Başarısının Ön Koşulu: Okul Aile Dayanışması. İlköğretim Online E-Dergi, 2(2), 28-34.

Çetingül, İ. T. ve Dülger, İ. (2006). ÖSS Başarı Durumunun İl, Bölge ve Okul Türlerine Göre Analizi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 31(142), 45-55.

Çetinkaya, M. (2013). Yatılı İlköğretim Bölge Okulu Öğrencilerinin Yatılı İlköğretim Bölge Okullarının İşleyişine İlişkin Görüşleri (Kahramanmaraş İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Çetinkaya, S. (2008). Bilinçli Medya Kullanıcıları Yaratma Sürecinde Medya Okuryazarlığının Önemi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Çınar, İ. (2004). Birleştirilmiş Sınıflı İlköğretim Okullarında İlkokuma Yazma Öğretimine İlişkin Bir Araştırma. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(7), 31-45.

Demirel, N. (2013). Yatılı İlköğretim Bölge Okullarının Sorunları ve Çözümlerine İlişkin Yöneticilerin, Öğretmenlerin, Öğrencilerin ve Velilerin Görüşleri: Bir Durum Çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Dilci, T. (Editör). (2011). Teoriden Pratiğe Birleştirilmiş Sınıf Uygulamaları. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.

Dursun, F. (2006). Birleştirilmiş Sınıflarda Eğitim Sorunları ve Çözüm Önerileri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, (2), 33-57.

Elma, C. (2013). Birleştirilmiş Sınıflı Okullarda Görev Yapan Öğretmenlerin Yönetim ve Eğitim Sürecinde Karşılaştıkları Sorunlar. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(1), 75-87.

Erdem, A. R. (2008). Birleştirilmiş Sınıflarda Öğretim. (Geliştirilmiş 5. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.

Erdoğan, İ., Çifçili, V. ve Meşeci-Giorgetti, F. (2010). Seviye Belirleme Sınavının Dersler ve Bölgesel Farklılıklar Açısından İncelenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, (13), 81-95.

Eserpek, A. (1976). Sosyal Mobilite ve Eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 9(1), 1-13.

Gelişli, Y. (2005). Türkiye’de İlköğretimin Gelişimi. Ankara: Sistem Ofset Yayınları.

Gök, F. (2004). Eğitim Hakkı:Türkiye Gerçeği. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Malatya.

Gökyer, N. (2011). Yatılı İlköğretim Bölge Okullarının Sorunlarına İlişkin Öğrenci ve Öğretmen Görüşleri. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (30), 288-310.

Gür, Ş. (2010). Birleştirilmiş ve Müstakil Sınıf Öğretmenlerinin İlköğretim Programına İlişkin Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Hargreaves, E., Montero, C., Chau, N., Sibli, M. and Thanh, T. (2001). Multigrade Teaching in Peru, Sri Lanka and Vietnam: An Overview. International Journal of Educational Development, 21(6), 499-520.

Hesapçıoğlu, M. ve Dündar, S. (2011). Türkiye’de Eğitimde Fırsat Eşitliği ve Postmodernizm. Konya: Eğitim Akademi Yayınları.

Kadivar, P., Nejad S. N. and Emamzade, Z. M. (2005). Effectiveness of Multi-Grade Classes: Cooperative Learning as a Key Element of Success. World Academy of Science, Engineering and Technology, Volume (8). https://www.waset.org/journals/waset/v8/v8-115.pdf. Erişim Tarihi: 14. 11. 2012.

Karaman, F. (2006). Birleştirilmiş Sınıflarda Matematik Dersindeki Başarı Düzeyi ile Normal Sınıflardaki Başarı Düzeyinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.

Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (14. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Karasar, N. ve Platteu, C. (1998, 27-28 Kasım). Birleştirilmiş Sınıf Uygulamaları. Eğitimde Yansımalar: Cumhuriyetin 75. Yılında İlköğretim 1. Ulusal Sempozyumunda sunuldu, Başkent Öğretmenevi, Ankara.

Kardeş, P. Ö. (2007). Yatılı İlköğretim Bölge Okulu Yöneticilerinin Yönetim Süreçlerinde Karşılaştıkları Sorunlar ve Bu Sorunların Olası Çözümlerine İlişkin Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.

Kaya, K. ve Taşdemirci, E. (2005). Birleştirilmiş Sınıflar ile Bağımsız Sınıflarda İlk Okuma Yazma Öğretiminde Karşılaşılan Sorunların Karşılaştırılmalı İncelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19), 1-26.

Kaykanacı, M. (1993). Birleştirilmiş Sınıflı Köy İlkokullarında Görevli Müdür Yetkili Öğretmenlerin Yönetimle İlgili Problemleri (Kastamonu İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Kazu, İ. Y. ve Aslan, S. (2011). A Comparative Approach to Multigrade Class Implementation: Examples of Vietnam, Peru, Sri Lanka and Colombia. International Online Journal of Educational Sciences, 3(3), 1081-1108.

Kazu, H. ve Aslan, S. (2012). Birleştirilmiş Sınıf Öğretmenlerinin Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programına Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi (Nitel araştırma). Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(2), 693-706.

Kefeli, S. (2005). İlköğretim Uygulamalarının Değerlendirilmesi Normal, Yatılı ve Taşımalı İlköğretim Okullarının Karşılaştırılması (Mudurnu İlçesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.

Kılınç, S. (2005). Birleştirilmiş ve Normal Sınıflarda Okuyan 4. ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Türkçe ve Matematik Derslerindeki Başarılarının Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.

Köksal, K. (2005a). Birleştirilmiş Sınıflarda Öğretim. (4. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.

Köksal, K. (2005b). Türkiye’nin Gerçeği Birleştirilmiş Sınıflı Okullar. TSA, (3), 173- 178.

Köroğlu, M. G. (2009). Türkiye’de Yatılı İlköğretim Bölge Okullarının Sorunlarına İlişkin YİBO Yöneticileri ve Öğretmenlerinin Görüş ve Önerileri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Külekçi, E. (2013). 4+4+4 Eğitim Sistemi Kapsamında Birleştirilmiş Sınıf Uygulamasına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Eğitim ve