ÖDENECEK VERGİNİN BULUNMASI

Gelir dilimi Vergi oranı

14.800 TL'ye kadar % 15

34.000 TL'nin 14.800 TL'si için 2.220 TL, fazlası % 20 80.000 TL'nin 34.000 TL'si için 6.060 TL,, fazlası % 27 80.000 TL'den fazlasının ilk 80.000 TL'si için 18.480 TL, fazlası % 35

Örnek: Mükellef (A) 2018 yılında 42.000Lira vergiye tabi gelir (matrah) beyan etmiştir.

Hesaplanan vergisi ne kadardır. 42.000 liralık matrah 80.000 lira ile başlayan dilime girdiğinden bu dilime göre işlem yapılacaktır. Buna göre matrahın

34.000 lirası için doğrudan tarifede hesaplanmış vergi olan 6.060 liraya, kalan tutarın vergisi olan (42.000-34.000 = 8.000 ) x % 27 = 2.160 lira eklenir. Böylece toplam (6.060+ 2.160) = 8.220 lira mükellefin hesaplanan vergisi olur.

ÖDENECEK VERGİNİN BULUNMASI

Yıllık beyana dahil edilmiş olan gelirden bazıları daha önce geçici vergi ödenmiş veya vergi tevkifatında tabi tutulmuş olabilir. Tevkif (stopaj, kesinti) edilmiş vergiler ve ödenen geçici vergi, hesaplanan vergiden düşülmezse tüm matrah için vergi yanında ayrıca da tevkifat ödenmiş olacağından mükerrer vergilendirme söz konusu olur. Buna meydan vermemek için hesaplanan vergiden düşülerek ödenmesi gerekir. Tevkif suretiyle kesilen vergiler beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilir. Mahsuba rağmen kalan olursa mükellefe iade edilir.

1. Geçici Vergi

Geçici vergiye, gerçek usulde vergilendirilen ticari kazanç (basit usulde vergilendirilenler hariç) sahipleriyle gerçek usulde vergilendirilen serbest meslek erbapları tabidir. Bu mükellefler tarafından verilen yıllık gelir vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan gelir vergisinden yıl içinde ödenen geçici vergiler indirilir. Geçici vergi yıl içinde üçer aylık dönemler üzerinden tespit edilen safi kazancın %15 oranında hesaplanır.

2. Tevkif Edilen Vergilerin Düşülmesi

Yıllık beyana dahil edilmiş bulunan (ticari, zirai, mesleki kazançlar ile ücretler, gayrimenkul sermaye iradı ve menkul sermaye iratlarından) bu gelirler için tevkif veya diğer yollarla ödenmiş vergiler varsa bunlar düşülerek, ödenecek vergi bulunacaktır. Üzerinden vergi tevkifatı yapılmış olsa bile yıllık beyannameye dahil edilmeyen gelirler üzerinden yapılan tevkifatların

beyannameye dahil edilen gelirler üzerinden hesaplanan vergiden mahsubu mümkün değildir.

Ticari ve mesleki kazançlardan ödenecek geçici vergi bulunurken o dönem tevkifatları

hesaplanan geçici vergiden düşülebilmektedir. Geçici vergiden düşülen vergi tevkifatlarının, bir defa da beyanname üzerinden hesaplanan vergiden düşülmesi söz konusu olamaz. Aksi takdirde tevkifatlar hem geçici vergiden hem de beyan üzerinden hesaplanan vergiden indirilmiş

olacağından mükerrer indirim yapılmış olur.

Dağıtılan kâr paylan üzerinden yapılan gelir vergisi tevkifatlarının tamamı, bu gelirlerin beyanı söz konusu olduğunda beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisine mahsup edilir.

57

3. Diğer Ücretlilerin Ödedikleri Vergiler

Diğer ücretliler grubunda vergiye tabi olan ücretliler, muhtasar beyannameye tabi işverenler yanında çalışmaya başladıkları takdirde, bu tarihten sonraki aylara ait olmak üzere peşin ödemiş duruma düştükleri vergilerini gerçek ücretleri üzerinden hesaplanan vergiden düşerler. Düşülen miktar hizmet erbabının vergi karnesine işveren tarafından yazılır (GVK. Md. 122).

4. Yabancı Ülkelerde Ödenen Vergiler

Tam mükelleflerin yabancı ülkelerde elde ettikleri kazanç ve iratlardan mahallinde ödedikleri benzeri vergileri Türkiye’de hesaplanan gelir vergisinden indirilir. Şu kadar ki, yurt dışı gelirin Türkiye ’ye beyan edilen yurt içi ve dışından elde edilen gelirler toplamına katkısı ne oranda ise hesaplanan vergiden indirilecek tutar da o kadar olur.

ÖRNEK: Samsun’da özel bir hastanede Ali Destan aylık 6.000 Lira maaşla çalışmaktadır.

Meydanda bulunan bürosunda özel olarak hasta kabulünde bulunmaktadır. Yılsonu itibariyle özel hasta kabulü dolayısıyla 45.000.lira gelir sağlamış, buna karşılık 18.000 lira belgeye dayalı gider yapmıştır. Bu işle ilgili olarak geçen yıldan devreden 7.000 lira zararı bulunmaktadır.

Ayrıca, sahibi olduğu medikal cihazları satan bir işyerine ait dönem başı mal mevcudu 47.000 lira, borç 12.000 lira; dönem sonu mal mevcudu 64.000 lira, Borç 7.500 liradır.

Uzmanlık alanında oldukça başarılı olan Dr. Destan, yazdığı makaleler dolayısıyla toplam 12.000 lira telif kazancı elde etmiştir.

Tarımla uğraşmaktan çok hoşlanan Dr. Destan babasından miras kalma 10 dönümlük tarlada yetiştirdiği çiçeklerin bir kısmı Güzelim Çiçekçilik AŞ’ye peyderpey satarak toplam 25.000. lira elde etmiştir, kalanını ise semt pazarında 15.000 liraya satmıştır. Bu faaliyeti için toplam 5.000 lira harcamada bulunmuştur.

Dr. Destan, bankadaki mevduat hesabından yıllık toplam 19.000 lira faiz, Hayat Kurtaran AŞ’deki hissesinden dolayı toplam 16.000 lira kâr payı elde etmiştir. Kendi adına tapusu bulunan bir gayrimenkulünü konut olarak aylık 1.800 lira, diğer gayrimenkulünü ise işyeri olarak aylık 2.500 liraya kiraya vermiştir. Gayrimenkul sermaye iradı için götürü gideri yöntemi tercih edilmiştir.

01.01.2017 tarihinde Atakum semtinde 120.000 liraya satın aldığı bir apartman dairesini 28.05.2018 tarihinde 180.000 liraya satmıştır. Ayrıca Dr. Destan’ın almış olduğu milli piyango biletine 20.000 lira ikramiye isabet etmiştir. Yıl içinde ödediği geçici vergi tutarı 12.000 liradır (Yıl içinde yapılan tevkifatlar geçici vergiden mahsup edilmemiştir).

Dr. Destan, Samsun spor için 10.000 lira sponsorluk harcamasında bulunmuş, Suriyeli mültecilere gönderilmek üzere 6.000 lira maliyet bedelinde gıda bankacılığı ile uğraşan bir

demeğe gıda yardımında bulunmuş ve ayrıca %100 Eğitime Destek kampanyası kapsamında Milli Eğitim Bakanlığına 4.000 lira bağışta bulunmuştur.

NOT: 1) Zirai işletme büyüklüğü ölçüsü: Çiçekçilik ziraatında ekili arazinin yüzölçümü için ölçüt 8 dönümdür.

2) ÜFE endeksindeki artış %12 olarak dikkate alınacaktır.

İstenen: Prof. Dr. Ali Destan’ın yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olduğu gelir kalemlerini ve bu gelir üzerinde ödeyeceği gelir vergisi hesaplayalım.

58

Gelirin Türü Beyan Durumu Gayrisafi Tutarı İstisna Gider Safi Tutar

Serbest Meslek Kazancı^.

-Muayenehane - 45.000 Beyan edilecektir 45.000 18.000 27.000

-Telif Kazancı -12.000 İstisnaya tabi olduğu İçin beyan

edilmeyecektir 12.000 12.000 -

Zirai Kazanç İşletme büyüklüğü ölçüsünü aştığından beyan

edilecektir. 40.000 - 5.000 35.000

Gayrimenkul Sermaye İradı -Konut (1.800x12)-21.600 -işyeri (2.500x12)-30.000

Mükellefin beyan edilecek toplam geliri 34.000 lirayı aştığından işyeri kirası beyan edecektir.

Ayrıca bir takvim yıllında elde edilen tevklfata tabi tutulmamış GMSİ toplamı 1.800 lirayı aştığından konut kirası da beyan edecektir.

Mevduat faizi beyan edilmeyecek. Mükellefin beyan edilecek toplam geliri 34.000 lirayı aştığından kar payı beyan edilecektir

16.000 ½

8.000 - 8.000

Diğer Kazanç ve İratlar

(Değer Artışı Kazancı) Beyan edilecektir.

180.000 12.000 134.400 [120.000 +

(120.000x0.12)1 33.600 Milli Piyango İkramiyesi Gelir Vergisine tabi değil

Topam Safi Kazanç ve İrat 163.800 İndirimler

- Geçmiş Yıl Zararları - 7.000 - Samsunspor’a Sponsorluk - 5000 (10.000/2) - Gıda Bankacılığına Bağış - 6.000 - MD.E.B. Bağış - 4.000

22.000

Gelir Vergisi Matrahı 141.800 Hesaplanan GV (80.000 lirası icinı18.480, 61.800 lirası için (61.800x%35) 21.630) ( 18.480+21630= 40.110 40.110 Mahsuplar -Geçici Vergi - 12.000 –

Örnek (Basit Usul): Çarşamba’da terzi olarak faaliyette bulunan ve basit usulde vergilendirilen mükellef (Y) 9.000 TL kar elde etmiştir. Mükellef (Y), çalışma gücünün asgari % 65’ini kaybetmiş olup, ikinci derece sakatlık indiriminden yararlanmaktadır. Mükellef (Y), yıl içinde 1.800 TL SGK (4/b, Bağ-Kur) primi ödemiştir. Mükellefin beyanı aşağıdaki gibi olacaktır.

Ticari Kazanç 9.000 TL

SGK (4/b, Bağ-Kur) Primi 1.800 TL

Kalan [9.000- 1.800 7.200 TL

Sakatlık İndirimi (460 x 12) 5.520 TL

Vergiye Tabi Gelir (Matrah) [7.200- 5.520] 1.680 TL Hesaplanan Gelir Vergisi [1.680 x %15] 252 TL

Ödenecek Gelir Vergisi 252 TL

2016 yılında ücret dışındaki gelirlere uygulanacak gelir vergisi tarifesi

Gelir dilimi Vergi oranı

14.800 TL'ye kadar % 15

34.000 TL'nin 14.800 TL'si için 2.220 TL, fazlası % 20

80.000 TL'nin 34.000 TL'si için 6.060 TL,, fazlası % 27

80.000 TL'den fazlasının 80.000 TL'si için 18.480 TL, fazlası % 35

59

BEYANNAMENİN DÜZENLENMESİ VE VERİLMESİ VERGİNİN TARHI VE ÖDENMESİ