Ö2’nin Sınıf içi Uygulamalarına Yönelik Gözlem Bulguları

Ö2 derslerini sınıf ortamında gerçekleştirmektedir. Ö2’nin derslerinde sorgulama süreçlerine yerverme düzeyi genel olarak düşüktür. Özellikle “model oluşturma”

sürecine hemen hemen hiç yer vermemekte, “yorum yapma”, “planlama-araştırma” ve

“hipotez kurma” süreçlerine ise çok az yer vermektedir. Diğer süreçlere yer verme düzeyi de ortalama puanların altındadır (Bkz. Çizelge 4.2). Ö2’nin sorgulama süreçlerine yönelik gerçekleştirdiği etkinlikler aşağıda verilmiştir:

41 Gözlem yapma

Ö2 sorgulama sürecinde gözleme dayalı etkinliklere fazla yer vermemiş gösteri şeklinde gerçekleştirmiştir. Ö2 sınıf ortamında dersleri genellikle geleneksel yöntemlere uygun anlatım, soru-cevap vb. teknikler kullanarak ilerletmiş yenilikçi uygulamalara kısıtlı olarak yer vermiştir.

Öğretmen bağlantı kablosunu pil ve ampulü tek bir öğrenciye vererek öğrenciye tahtada çizmiş olduğu basit elektrik devresini, verilen araç-gereçle oluşturmasını istemiştir. Sınıfa solunum sistemine ait bir materyal getirmiş, öğrencileri materyal, araç-gereç ve bilgi kaynakları sağlayarak gözlem yapmaya yöneltecek ortam hazırlamıştır.

Ö2 elektrik konusunu similasyonla göstermesi sırasında öğrencilere yönelttiği

“Elektrik devrelerinde lamba parlaklığını azaltmak için ne yapılabilir? Ampulün sayısını artırırsak ne olur?’’ gibi sorularla öğrencilerin bilimsel farkındalık kazanması sağlamıştır.

Öğretmen 2 seri bağlı ampul,1 reosta ve 2 pilden oluşan basit bir elektrik devresini öğrencilere similasyon aracılığıyla göstererek;

Ö2: Elektrik devrelerinde lamba parlaklığını azaltmak için ne yapılır?

Öğrenci: Pili azaltabiliriz.

Öğrenci: Ampulü artırabiliriz.

Öğretmen similasyon üzerinde öğrencilerin söyledikleri cavapları tek tek denemiştir.

Öğretmen nesneler ve materyaller arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirleme, sınıflama, ölçme gibi etkinliklere yer vermiştir.

Öğrenci diyafram hakkında bilgi okumuştur. Öğretmen bir öğrenciyi model olarak belirlemiş, tahtaya kaldırarak nefes almasını istemiş ve öğretmen eliyle öğrencinin akciğerinin üstüne elini koyarak nefes alıp vermesini ve diğer öğrencilerin de bunu izlemesini istemiştir. Öğretmen sonra diyaframın hareketini tahtaya çizmiştir. Ö2 burada öğrencilere ilgilerini çeken, merak uyandıran örnekler sunarak gözlem yapmalarını sağlamıştır.

42

Öğrenci materyal üzerinden solunum sisteminin organlarını saymıştır. Öğretmen sol akciğer ve sağ akciğer arasında farklılık olduğunu söylemiştir. Öğrenciler boyut farklılığından bahsetmiştir. Ö2 burada gözlem sırasında öğrencilere sorular sorarak öğrencilere bilimsel farklılık kazandırmaya çalışmıştır.

Soru Sorma

Ö2 öğrencilere soru sorma fırsatı versede ağırlıklı olarak kendisi daha çok soru sormakta ders genel olarak öğretmenin sorduğu sorularla ilerlemektedir.

Ö2: Arabanın camı soğukken koltuk neden sıcaktır?

Ö2 bu sorusuyla öğrencinin zihninde soru işareti oluşmuştur.

Ö2: Evlerimizde hangi ev araçlarında ısı yalıtımı var?

Öğrenci: Fırın, buzdolabi vs.

Öğrenci: Pencerede de ısı yalıtımı var mı?

Öğretmen farkında olmadan kısmen de olsa öğrencileri araştırılabilir soru sorma konusunda desteklemiştir.

Hipotez Kurma

Öğretmen ders süresince öğrencilerin fikirlerine kısmen önem vermekte hipotez kurma aşamasında öğrencileri yeterli düzeyde desteklediği söylenememektedir.

Öğrenci: Pil ve ampul sayısı aynı olduğunda ampul daha parlak yanar. Pil ve ampul 3 tane olduğunda ampul daha parlak yanar.

Arkadaşları buna karşı çıkarlar.

Ö2 bir olay ya da durum hakkındaki farklı fikirlerin ortaya çıkmasına ve öğrencilerin laboratuvar ortamında gerçekleştirilebilir düzeyde hipotez kurmalarına kısmen ortam sağlamıştır.

43

Ö2: Isıyı iyi ileten katılar olduğu gibi elektriği en iyi ileten de katılardır. Peki bu yalıtkanlar elektriği neden iletmezler (Elektriğin iletkenlik durumu önceki konuda anlatılmıştı).

Öğrenci: Direnci fazla olduğu için

Öğretmen burada kısmen de olsa öğrencilerde yansıtıcı düşünme becerilerinin kullanılmına fırsat vermiştir (Önceki deneyimleri ile ilgili fikirleri).

Planlama- Araştırma

Ö2 tek bir öğrencisine sınıf ortamında elektrikle alakalı gösteri deneyi yaptırmıştır.

Öğretmen sınıf içi etkinliklerine çok fazla yer vermemekle birlikte yapılan etkinlikleri gösteri şeklinde gerçekleştirmiştir.

Ö2 basit elektrik devresinde bulunması gereken bağlantı kablosunu, pil ve ampulü öğrenciye vermiş ve tahtaya öğrenciye çizdirmiş olduğu basit elektrik devresini çizime uygun olarak yapmasını istemiştir. Öğrenciye pil, ampul ve teli nasıl kullanacağı hakkında bilgi vermek için tahtaya çizilen çizimleri kullanmasını istemiştir. Ö2 böylece kısmen öğrencilerin keşfetmelerini sağlayacak deney malzemeleri, araç gereçler sunmuş ve öğrencilerin doğrudan kullanabilecekleri materyallerin, bilgi kaynaklarının ve deney malzemelerinin kullanımını göstermiştir.

Öğretmenin sınıfa solunum sistemini gösteren materyalle girmesi öğrencilerin keşfetmelerini sağlayacak deney malzemeleri, araç- gereçler sunmasına örnek olarak gösterilebilir.

Ö2: Isı yalıtımı çatılarda hangi malzeme ile sağlanıyor?

Öğrenci: Cam yünü.

Öğrenci: Hocam silikon da yalıtım malzemesi değil mi?

Ö2: Hayır silikon yapıştırıcıdır, ısı yalıtımı görevi yapmaz.

Öğretmen kısmen öğrencinin fikirlerinin düzgün bir şekilde test edilmesi için gerekli olduğu yerlerde öğrenciye rehber olmuştur.

44 Tahminde Bulunma

Öğretmen sorularıyla öğrencileri tahminde bulunmaları konusunda desteklemiş ve her bir öğrencinin diğer öğrencilerin söylediklerine saygı duyduğu bir atmosfer ortamı sağlamıştır.

Ö2: Isıyı iyi ileten katılar ile elektriği iyi ileten katılar aynıdır. Yalıtkanlar elektriği neden iletmiyorlar? (Elektriğin iletkenlik durumu önceki konuda anlatılmıştı. Henüz yalıtkanlar anlatılmamıştır.)

Öğrenci: Direnci fazla olduğu için.

Öğretmen öğrencilerin tahminde bulunurken sahip olduğu ön bilgilerden ve eldeki verilerden yararlanmaları konusunda teşvik etmiştir.

İletişim Kurma

Ö2 ağırlıklı olarak öğrenci-öğretmen iletişimine önem vermiş öğrenci-öğrenci iletişimine çok önem vermemiştir. Bu sebeple işbirlikli öğrenme grupiçi öğrenme gibi sınıf içi sosyal becerileri önemsediği pek söylenemez.

Öğretmenin öğrenciden kalbin çalışmasını şekille anlatmasını istemesi, öğrencinin kalbin kulakçık ve karıncıklarının çalışmasını anlatırken karıncık ve kulakçıkların kasılıp gevşeme durumunu anlatması, öğretmenin öğrencilere toplanan ve sunulacak verinin türüne uygun, izleyici için uygun sunum yöntemlerini seçmede yardımcı olduğunu göstermekte ve öğrenciden tablo, grafik, çizelge, yazılar, çizimler, modeller ve resimlerle fikirlerini sunar maddesine uygunluk göstermektedir.

Öğretmen öğrencilere ders esnasında sorular sorar ve cevap alır bu şekilde öğrencilerin fikirlerine önem verdiği anlaşılmaktadır.

Yorum Yapma

Ö2’nin yöneltmiş olduğu sorularla öğrencilere kısmen de olsa öğrenme sürecinde yorum yapma fırsatı sağlandığı söylenebilir.

45

Öğretmenin öğrenciye kalbin kasılıp gevşeme durumunu anlatmasını istemesi ve öğrencinin eliyle kasılıp gevşeme durumunu modellemesi öğretmenin öğrencileri tablo, grafik ve resim yoluyla verilerin yorumlanmasına teşvik ettiğinin göstergesidir.

Ö2: Evlerin ve sıcak su panallerinin güney cepheye yapılma sebebi nedir?

Öğretmen öğrencilerin ne bulduklarını, nasıl açıklayacaklarını ortaya çıkaran açık uçlu sorular sormuştur.

Model Oluşturma

Öğretmen genel anlamda derslerinde “model oluşturma” sürecine yer vermemiştir. 4 haftalık süre zarfında yanlızca bir konuda model oluştumaları için fırsat vermiştir.

Öğretmen öğrenci tarafından tahtaya çizilen elektrik devresinin yapılması sırasında öğrenciye model oluşturması için zaman bakımından esneklik sağlamıştır.

Değerlendirme

Öğretmen değerlendirme aşamasında çoğunlukla soru-cevap yöntemini kullandığından geleneksel ağırlıklı değerlendirme ön plana çıkmaktadır.

Öğretmen öğrenme sürecinde öğrencilere sorular sorarak ve öğrencilerden birine deney malzemelerini verip devreyi kurdurarak öğrenme sürecinde kısmen de olsa öğrencinin aktif katılımını da göz önünde bulundurduğu söylenebilir. Gözlem yapma, tahminde bulunma, soru sorma, yorum yapma, planlama-araştırma, iletişim kurma, model oluşturma hipotez kurma becerilerini kısmen kullanarak öğrencilerde bilimsel sorgulama becerilerinin kısmen de olsa gelişmesine önem vermiştir.