Öğretmenlerin VatandaĢlık Eğitiminde Hangi Etkinlikleri Ne Sıklıkta

Bu bölümde öğretmenlerin vatandaşlık eğitiminde hangi etkinlikleri ne sıklıkta kullandıklarına yönelik öğretmen görüşleri incelenmiştir. Bu amaçla öğretmenlere öğretmen merkezli, öğrenci merkezli ve okul dışı proje ve aktiviteleri içeren 10 faaliyet sorusu karışık şekilde yöneltilmiştir. Analizi kolaylaştırmak amacıyla öğretmenlerin vatandaşlık eğitiminde kullandıkları etkinliklere ilişkin betimsel bilgiler öğretmen merkezli, öğrenci merkezli ve okul dışı proje ve aktiviteler şeklinde sıralanarak Tablo 20‟de gösterilmiştir.

Tablo 20.

Öğretmenlerin Vatandaşlık Eğitiminde Hangi Etkinlikleri Ne Sıklıkta Kullandıklarına Yönelik Öğretmen Görüşlerine İlişkin Bilgiler

Maddeler _{n S}

I.7. Öğretmen soru-cevap tekniği kullanır. 280 3.42 1.10

I.8. Öğretmen ders anlatır ve öğrenciler not alır. 280 2.85 1.06

I.3. Öğrenciler ders kitaplarını işler. 280 2.99 1.07

I.4. Öğrencilere fazladan çalışma kağıtları verilir. 280 2.41 1.01 I.1. Öğretmen sınıfta bir konu seçer ve tartışılmasını ister. 280 2.36 .86 I.5. Öğrenciler gruplar halinde farklı konularda çalışmalar ve

sunumlar yapar.

280 2.43 .97

I.6. Öğrenciler rol oynama ve simülasyon çalışmaları yapar. 280 2.15 .94 I.9. Öğretmen derste tartışmalı konular hakkında tartışma

ortamı yaratır.

280 2.80 1.01

I.2. Öğrenciler okul dışında bilgi toplayacakları projelerde yer alır.

280 2.25 .85

Tablo 20 incelendiğinde öğretmenlerin öğretmen soru-cevap tekniği kullanır görüşüne “çok sık” ( =3.42), öğrenciler ders kitaplarını işler görüşüne “sık sık” ( =2.99), öğretmen ders anlatır ve öğrenciler not alır görüşüne “sık sık” ( =2.85), öğretmen derste tartışmalı konular hakkında tartışma ortamı yaratır görüşüne “sık sık” ( =2.80), öğrenciler toplum içerisinde aktivitelere katılır görüşüne “bazen” ( =2.49), öğrenciler gruplar halinde farklı konularda çalışmalar ve sunumlar yapar görüşüne “bazen” ( =2.43), öğrencilere fazladan çalışma kağıtları verilir görüşüne “bazen” ( =2.41), öğretmen sınıfta bir konu seçer ve tartışılmasını ister görüşüne “bazen” ( =2.36), öğrenciler okul dışında bilgi toplayacakları projelerde yer alır görüşüne “bazen” ( =2.25), öğrenciler rol oynama ve simülasyon çalışmaları yapar görüşüne “bazen” ( =2.15) olarak cevap verdikleri görülmektedir.

“Öğretmen soru-cevap tekniği kullanır” görüşü öğretmenlerin eğitim düzeyine göre

[t(278)= .656, p> .05], fakültede vatandaşlık eğitimi alma durumuna göre [ t(278)= 1.821, p>

.05], vatandaşlık eğitimi ile ilgili hizmetiçi eğitime katılma durumuna göre [ t(278)= .156, p> .05], mesleki kıdemlerine göre [F(2-277)= .287, p>.05] ve cinsiyetlerine göre [ t(278)= .169, p> .05] anlamlı bir farklılık göstermemektedir.

“Öğretmen ders anlatır ve öğrenciler not alır” görüşü öğretmenlerin eğitim düzeyine göre

[t(278)= .474, p> .05], fakültede vatandaşlık eğitimi alma durumuna göre [ t(278)= .219, p>

.05], vatandaşlık eğitimi ile ilgili hizmetiçi eğitime katılma durumuna göre [ t(278)= .581, p> .05], mesleki kıdemlerine göre [F(2-277)= 1.854, p>.05] ve cinsiyetlerine göre [ t(278)= 1.155, p> .05] anlamlı bir farklılık göstermemektedir.

“Öğrenciler ders kitaplarını işler” görüşü öğretmenlerin eğitim düzeyine göre [t(50.828)= 1.255, p> .05], fakültede vatandaşlık eğitimi alma durumuna göre [ t(278)= 1.865, p> .05], vatandaşlık eğitimi ile ilgili hizmetiçi eğitime katılma durumuna göre [ t(278)= .830, p> .05], mesleki kıdemlerine göre [F(2-277)= 1.735, p>.05] ve cinsiyetlerine göre [ t(278)= .721, p> .05] anlamlı bir farklılık göstermemektedir.

“Öğrencilere fazladan çalışma kağıtları verilir” görüşü öğretmenlerin eğitim düzeyine göre

[t(278)= .519, p> .05], fakültede vatandaşlık eğitimi alma durumuna göre [ t(278)= .472, p>

.05], vatandaşlık eğitimi ile ilgili hizmetiçi eğitime katılma durumuna göre [ t(278)= .705, p> .05], mesleki kıdemlerine göre [F(2-277)= .308, p>.05] ve cinsiyetlerine göre [ t(278)= 1.066, p> .05] anlamlı bir farklılık göstermemektedir.

90

“Öğretmen sınıfta bir konu seçer ve tartışılmasını ister” görüşü öğretmenlerin eğitim düzeyine göre [t(278)= .740, p> .05], mesleki kıdemlerine göre [F(2-277)= .287, p>.05] ve cinsiyetlerine göre [ t(272.126)= .800, p> .05] anlamlı bir farklılık göstermezken öğretmenlerin vatandaşlık eğitimi ile ilgili hizmetiçi eğitime katılma durumları ile bu görüşleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmaktadır [t(41.893)= 2.285, p< .05]. Bu görüşe ilişkin hizmetiçi eğitime katılan öğretmenlerin puan ortalamaları ( =2.76) katılmayan öğretmenlerin puan ortalamalarından ( =2.29) daha yüksektir.

Başka bir anlatımla vatandaşlık eğitiminde kullanılan yöntemlerden birisi olan öğretmenin sınıfta bir konu seçmesi ve tartışılmasını istemesi konusunda vatandaşlık eğitimi ile ilgili hizmetiçi eğitime katılan öğretmenlerle katılmayan öğretmenlerin görüşleri farklılaşmaktadır. Hizmetiçi eğitime katılan öğretmenler katılmayan öğretmenlerden daha yüksek oranda vatandaşlık eğitiminde öğretmenlerin bir konu seçtiği ve öğrencilerin tartıştığı yöntemi kullandıklarını ifade etmektedirler.

“Öğretmen sınıfta bir konu seçer ve tartışılmasını ister” görüşü ile öğretmenlerin fakültede vatandaşlık eğitimi alma durumları arasında da anlamlı bir farklılık bulunmaktadır [t(99.717)= 3.006, p< .05]. Bu görüşe ilişkin fakültede vatandaşlık eğitimi alan öğretmenlerin puan ortalamaları ( =2.65) almayan öğretmenlerin puan ortalamalarından ( =2.27) daha yüksektir.

Başka bir anlatımla vatandaşlık eğitiminde kullanılan yöntemlerden birisi olan öğretmenin sınıfta bir konu seçmesi ve tartışılmasını istemesi konusunda fakültede vatandaşlık eğitimi alan öğretmenlerle almayan öğretmenlerin görüşleri farklılaşmaktadır. Fakültede vatandaşlık eğitimi alan öğretmenler almayan öğretmenlerden daha yüksek oranda vatandaşlık eğitiminde öğretmenlerin bir konu seçtiği ve öğrencilerin tartıştığı yöntemi kullandıklarını ifade etmektedirler.

“Öğrenciler gruplar halinde farklı konularda çalışmalar ve sunumlar yapar” görüşü öğretmenlerin eğitim düzeyine göre [t(278)= 1.692, p> .05], fakültede vatandaşlık eğitimi alma durumuna göre [ t(278)= .936, p> .05], vatandaşlık eğitimi ile ilgili hizmetiçi eğitime katılma durumuna göre [ t(44.093)= 1.421, p> .05], mesleki kıdemlerine göre [F(2-277)= .156, p>.05] ve cinsiyetlerine göre [ t(278)= .038, p> .05] anlamlı bir farklılık göstermemektedir. “Öğrenciler rol oynama ve simülasyon çalışmaları yapar” görüşü öğretmenlerin fakültede vatandaşlık eğitimi alma durumuna göre [ t(278)= 1.664, p> .05], vatandaşlık eğitimi ile ilgili hizmetiçi eğitime katılma durumuna göre [ t(44.812)= 1.475, p> .05], mesleki

kıdemlerine göre [F(2-277)= 1.495, p>.05] ve cinsiyetlerine göre [ t(278)= 1.845, p> .05] anlamlı bir farklılık göstermezken öğretmenlerin eğitim düzeyi ile bu görüşleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmaktadır [t(278)= 2.750, p< .05]. Bu görüşe ilişkin lisans mezunu öğretmenlerin puan ortalamaları ( =2.21) lisansüstü mezunu öğretmenlerin puan ortalamalarından ( =1.78) daha yüksektir.

Başka bir anlatımla vatandaşlık eğitiminde kullanılan yöntemlerden birisi öğrencilerin rol oynaması ve simülasyon çalışmaları yapması konusunda lisans mezunu öğretmenlerle lisansüstü mezunu öğretmenlerin görüşleri farklılaşmaktadır. Lisans mezunu öğretmenler lisansüstü mezunu öğretmenlerden daha yüksek oranda vatandaşlık eğitiminde öğrencilerin rol oynadığı ve simülasyon çalışmaları yaptığı yöntemi kullandıklarını ifade etmektedirler. “Öğretmen derste tartışmalı konular hakkında tartışma ortamı yaratır” görüşü öğretmenlerin eğitim düzeyine göre [t(278)= .633, p> .05], fakültede vatandaşlık eğitimi alma durumuna göre [ t(278)= 1.279, p> .05], vatandaşlık eğitimi ile ilgili hizmetiçi eğitime katılma durumuna göre [ t(278)= .964, p> .05], mesleki kıdemlerine göre [F(2-277)= .673, p>.05] ve cinsiyetlerine göre [ t(278)= .838, p> .05] anlamlı bir farklılık göstermemektedir. “Öğrenciler okul dışında bilgi toplayacakları projelerde yer alır” görüşü öğretmenlerin eğitim düzeyine göre [t(278)= .899, p> .05], fakültede vatandaşlık eğitimi alma durumuna göre [ t(91.942)= 1.177, p> .05], vatandaşlık eğitimi ile ilgili hizmetiçi eğitime katılma durumuna göre [ t(278)= .864, p> .05], mesleki kıdemlerine göre [F(2-277)= .195, p>.05] ve cinsiyetlerine göre [ t(278)= 1.220, p> .05] anlamlı bir farklılık göstermemektedir.

“Öğrenciler toplum içerisinde aktivitelere katılır” görüşü öğretmenlerin eğitim düzeyine göre [t(278)= 1.692, p> .05], mesleki kıdemlerine göre [F(2-277)= 1.454, p>.05] ve cinsiyetlerine göre [ t(278)= .318, p> .05] anlamlı bir farklılık göstermezken öğretmenlerin vatandaşlık eğitimi ile ilgili hizmetiçi eğitime katılma durumları ile bu görüşleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmaktadır [t(45.304)= 2.140, p< .05]. Bu görüşe ilişkin hizmetiçi eğitime katılan öğretmenlerin puan ortalamaları ( =2.86) katılmayan öğretmenlerin puan ortalamalarından ( =2.43) daha yüksektir.

Başka bir anlatımla vatandaşlık eğitiminde kullanılan yöntemlerden birisi olan öğrencilerin toplum içerisinde aktivitelere katılması konusunda vatandaşlık eğitimi ile ilgili hizmetiçi eğitime katılan öğretmenlerle katılmayan öğretmenlerin görüşleri farklılaşmaktadır. Hizmetiçi eğitime katılan öğretmenler katılmayan öğretmenlerden daha yüksek oranda

92

vatandaşlık eğitiminde öğrencilerin toplum içerisinde aktivitelere katılması yöntemini kullandıklarını ifade etmektedirler.

“Öğrenciler toplum içerisinde aktivitelere katılır” görüşü ile öğretmenlerin fakültede vatandaşlık eğitimi alma durumları arasında da anlamlı bir farklılık bulunmaktadır [t(92.324)= 2.289, p< .05]. Bu görüşe ilişkin fakültede vatandaşlık eğitimi alan öğretmenlerin puan ortalamaları ( =2.77) almayan öğretmenlerin puan ortalamalarından ( =2.40) daha yüksektir.

Başka bir anlatımla vatandaşlık eğitiminde kullanılan yöntemlerden birisi olan öğrencilerin toplum içerisinde aktivitelere katılması konusunda fakültede vatandaşlık eğitimi alan öğretmenlerle almayan öğretmenlerin görüşleri farklılaşmaktadır. Fakültede vatandaşlık eğitimi alan öğretmenler almayan öğretmenlerden daha yüksek oranda vatandaşlık eğitiminde öğrencilerin toplum içerisinde aktivitelere katılması yöntemini kullandıklarını ifade etmektedirler.

4.3.2. Öğretmenlerin VatandaĢlık Eğitiminin Daha Etkili Olabilmesi Ġçin Nelere Ġhtiyaç Duyduklarına Yönelik GörüĢlerine ĠliĢkin Bulgular

Bu kısımda vatandaşlık eğitiminin daha etkili olabilmesi için öğretmenlerin görüşleri incelenmiştir. Bu amaçla öğretmenlere vatandaşlık eğitimini geliştirmeye yardımcı olabilecek 10 öneri sunulmuş ve öğretmenlerden en önemli gördükleri 3 maddeyi işaretlemeleri istenmiştir. Vatandaşlık eğitiminin daha etkili olabilmesi için öğretmenlerin görüşlerine ilişkin bilgiler Tablo 21‟de gösterilmiştir.

Tablo 21.

Öğretmenlerin Vatandaşlık Eğitiminin Daha Etkili Olabilmesi İçin Nelere İhtiyaç Duyduklarına Yönelik Görüşlerine İlişkin Bilgiler

Maddeler _%

J.1. Daha fazla malzeme ve ders kitapları 9.6

J.2. Daha iyi malzeme ve ders kitapları 21.8

J.3. Öğretim yöntemleri konusunda ayrıca verilecek eğitimler 28.2 J.4. Vatandaşlık eğitimi konusunda ayrıca verilecek eğitimler 54.3 J.5. Farklı konularda diğer öğretmenlerle daha fazla işbirliği 10.7

J.6. Vatandaşlık eğitimine daha çok zaman ayrılması 38.5

J.7. Konu hakkında uzmanların işbirliği yapması 54.3

J.8. Bu konudaki projelere fırsat verilmesi 34.3

J.9. Müfredat dışı aktiviteler için daha çok kaynak ayrılması 32.5

Tablo 21 incelendiğinde, öğretmenlerin %54.3‟ünün “Vatandaşlık eğitimi konusunda ayrıca verilecek eğitimleri” ve yine aynı oranla %54.3‟ünün “Konu hakkında uzmanların işbirliği yapmasını” ve öğretmenlerin %38.5‟inin “Vatandaşlık eğitimine daha fazla zaman ayrılması” gerektiğini vatandaşlık eğitiminin geliştirilmesi için en önemli 3 madde olarak gördükleri belirlenmiştir. Bunu sırasıyla %34.3 ile “Bu konudaki projelere fırsat verilmesi”, buna yakın bir oranla %32.5 “Müfredat dışı aktiviteler için daha çok kaynak ayrılması”, %28.2 ile “Öğretim yöntemleri konusunda ayrıca verilecek eğitimler”, %21.8 ile “Daha iyi malzeme ve ders kitapları”, %15.7 ile okul kararlarına daha fazla özerklik tanınması”, %10.7 ile “Farklı konularda diğer öğretmenlerle daha fazla işbirliği” ve %9.6 ile “Daha fazla malzeme ve ders kitapları” izlemektedir.

4.3.3. Öğretmenlerin VatandaĢlık Eğitiminde Kullandıkları Değerlendirme