TÜRKİYE Çizelge 1 Türkiye’nin Genel Görünümü
2. AVRUPA BİRLİĞİNE UYUM SÜRECİNDE YAPILAN VE ÖNGÖRÜLEN ÇALIŞMALAR
2.1.1. Öğretim Materyaller
Öğretim materyalleri ile ilgili AB standartlarında çalışmalar başlatılarak, ders kitabı ile birlikte aktif öğrenme yöntemine uygun, öğrenci merkezli anlayışla “öğrenci çalışma kitapları” ve “öğretmen kılavuz kitapları” hazırlanması ve uygulamaya konulmasını kısmen sağlanmış ve bu çalışmalar devam etmektedir. Öğretim materyallerinin kullanımını sağlamak amacıyla, 2.300 ilköğretim müfettişine hizmet içi eğitim verilmiş, AB’deki öğretim materyalleri ve yeni bilgi teknolojileri konusunda hizmet içi eğitimin verilmesi planlanmıştır.
Öğrenci merkezli eğitim amacı ile modern ders kitabı hazırlama çalışmalarını yönlendirmek ve rehberlik etmek amacıyla, Avrupa Birliği Ülkelerinde örnek ders kitabı ve öğretim programları getirilmiştir. Başkanlığımız bünyesinde Yabancı Ders Kitapları ve Öğretim Programları İnceleme Bürosu açılarak ilgililerin hizmetine sunulmuştur.
“Avrupa Birliği Ülkeleri Eğitim Politikaları” ve “Avrupa Birliği Ülkeleri Eğitim Denetimi” adlı iki ayrı doküman hazırlanarak kitap haline getirilmiş ve ilgililerin istifadesine sunulmuştur.
GEORG ECKER Ders Kitapları Enstitüsü ile birlikte ortak yürütülen bir çalışmayla her branşta ders kitaplarının görsel ve eğitsel tasarım yönünden düzenlenmesi, Tarih ve Coğrafya ders kitaplarında yer alan konuların AB eğitim politikalarına uyumunun sağlanması çalışmaları devam etmektedir.
2.2. YÖNETİM
Avrupa Birliğine uyum sürecinde, personel yönetiminin sorumluluk alanlarında bulunan her konu; dünyanın ortak değerleri olarak önem kazanan, demokratikleşme, hukukun üstünlüğü, insan hak ve özgürlükleri gibi kavramlar ölçüt ve gösterge alınmak suretiyle sorgulanmakta, incelenmekte ve değerlendirilmektedir. Bu sorgulama, inceleme ve değerlendirme sonucunda personel yönetiminin sorumluluk alanlarında bulunan konular yeniden tanımlanmakta ve içerikleri, yeni tanımlarına bilgi ve teknolojiden en üst düzeyde yararlanma koşullarına göre doldurulma sürecinde bulunmaktadır. Bu anlamda; 3797 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Yasanın 4359 sayılı Yasayla değişik 53,56,61 ve 62 nci maddeleri hükümleri doğrultusunda personel yönetiminin sorumluluk alanlarından;
• Yönetici atama, • Öğretmen atama,
• İlköğretim müfettişi atama, • Norm Kadro.
konuları yeniden düzenlenmiştir. Bu düzenlemelerde hukukun üstünlüğü,
demokratikleşme ve insan hakları temel değerler olarak alınmıştır.
Milli Eğitim Bakanlığında, eğitim yöneticiliğinin merkez örgütünde şeften müsteşara, taşra örgütünde şeften milli eğitim müdürüne kadar, görev tanımları esas alınarak kurumsallaştırılması yolu açılmıştır. Avrupa Birliği ülkelerinin eğitim yöneticiliği alanında sahip oldukları profesyonel kadrolara ülkemiz eğitim yönetiminde de sahip olmanın fırsat ve olanağı yaratılmıştır. Bu kadrolara 3797 sayılı Yasa ve yönetmeliklerle getirilen güvenceler de, Avrupa Birliği ülkelerinde, eğitim yönetiminde istikrar yaratan ve verimliliği sağlayan güvencelerle paralel bulunmaktadır.
Merkez ve taşra örgütü yönetim görevlerinin “görev tanımları” yapılarak, yönetim görevine atanacaklarda bulunması gereken nitelik ve özellikler nesnel temellerde saptanmıştır.
Yöneticilerin değerlendirilmesinde; kılavuzlayan değerlendirme ilkeleri ile değerlendirme ölçüt, gösterge ve standartları belirlenmiştir. Merkez ve taşra örgütü yöneticilerine “Yıllık İş Plânı” yapma yükümlülüğü getirilmiştir. Değerlendirmenin “Yıllık İş Plânında” yer alan amaç ve hedeflerinin belirlenen standartlarda yapılıp yapılmadığına göre denetleneceği hüküm altına alınarak, Avrupa Birliği ülkelerinde olduğu gibi personel değerlendirmesinde sübjektiflikten objektifliğe geçen süreç başlatılmıştır.
Yönetici değerlendirme sistemi, süreç odaklı bir niteliğe kavuşturularak, iyi ve kötü iş başarım durumları personele anında bildirilmektedir. Süreç odaklı değerlendirme yolu ile personelin her hatası bir eğitim fırsatı olarak görülmekte ve sıfır hatalı hizmet üretimine odaklanılmaktadır.
Birinci sicil amiri ile kendi “Yılık İş Plânını” hazırlayan her yönetici, hangi görevi ne zaman hangi standartta yapacağını sene başında planlamakta ve değerlendirilmesinin de buna göre yapılacağını bilmektedir. Değerlendirilme sürecinde her yönetici, birinci sicil amirince doldurulan ilk değerlendirme raporu I hakkında, yazılı görüşünü vermekte ayrıca da sicil amiri ile değerlendirilme durumu hakkında görüşme ve tartışma hakkına sahip bulunmaktadır. Ayrıca, her yönetici sene sonunda Yönetmelik eki “Öz değerlendirme Formu” ile iş başarımını etkileyen konular hakkındaki görüşlerini sicil amirine bildirmektedir. Bu yolla değerlendirme sisteminin objektifliği yanında, demokratik ilişkilerle desteklenme sürecide başlatılmıştır. Böylesi bir değerlendirme sistemi, Avrupa Birliği ülkelerinin büyük çoğunluğunda uygulanan performans değerlendirme sistemine kategorik anlamda yaklaşımı da vurgulamaktadır.
Yöneticilerin görevindeki başarı durumu, yükselmeye uygun olup olmadıkları ve sicil amirlerince verilen karara göre hangi eğitimi almaları gerektiği Yönetmelik eki “Eğitim ve Geliştirme Plânı” ile belirlenmektedir. Bu şekilde personele verilecek eğitim ihtiyacı, somut veriler üzerinde saptanılmaktadır. Merkez ve taşra örgütü yöneticilerinin yükselmelerinde olmazsa olmaz koşulların başında, yükselecekleri görevle ilgili alınacak hizmet içi eğitim sonunda yapılacak değerlendirme sınavında başarılı olmaları gelmektedir. Personelin yükselmesi ile eğitim ilişkisinin Avrupa Birliği ülkeleri standartları bağlamında geliştirilmesi süreci başlatılmıştır ( Milli Eğitim Bakanlığı, 2003).
ALMANYA
Çizelge 2. Almanya’nın Genel Görünümü
Alanı (km2) 357 030
Nüfusu (2000) 82 017 000
Ülkenin resmi adı Federal Almanya
Cumhuriyeti
Ekonomi Yapısı Yüksek Gelir
Kişi başına düşen gayri safi milli hasıla (2000) US$ 22,753
İnsan Gelişim İndeksi, HDI (1999) 0.921
162 ülke içinde İnsan Gelişim İndeksi, HD (1999)
17
Zorunlu eğitimin süresi 12 yıl
Ortalama okul yaşam süresi (1998) 15.3 yıl
Okur-yazar olmayanların oranı ....
Eğitim sisteminin temel prensipleri ve yasal dayanakları
Federal Almanya Cumhuriyeti’nde, eğitim sistemi ile ilgili sorumluluk anayasa’da devletin federal yapısıyla belirlenir.Anayasa herhangi başka bir düzenlemede bulunmadığı sürece, hükümetin icraat yetkisi eyaletlere verilmiştir. Devlet okulları çoğunlukla eyalet ve yerel yönetim tarafından ortak olarak yönetilirler. Eğitim personelinin ve diğer personelin maaşları eyalet tarafından karşılanır. Okulların kurulmasından, bakımından ve finansından sorumlu olan yerel yöneticiler (Kommunen), okulun yürütülmesinden sorumlu organlar anlamında Schulträger olarak adlandırılırlar.
Eğitimsel yasamadan ve eğitim siteminin yönetiminden temelde eyaletler sorumludur. Eğitim, Kültür ve Bilim Bakanlığı (The Ministries of Education, Cultural Affairs and Science) eyaletler’ deki eğitim, bilim ve kültürden sorumlu en üst yöneticilerdir. Onların sorumluluk alanları genellikle okullar, yüksek öğretim, kütüphaneler, sanat ve kültürün yanı sıra devletle, dini ve ideolojik topluluklar arası ilişkiler, yerel tarih, anıtların ve sit alanlarının korunması ve bazı eyaletlerde spor ve gençlere yönelik sosyal yardımı da içerir (World Data on Educatıon, 2003 S.14).
Unvan
İlkokul seviyesi (Ondört eyalet’de 6 ile 10 yaşları arasında, iki eyalet’de 6 ile
12 yaşlarındaki öğrenciler): Rektor (Grundschule), Sonderschulrektor (Sonderschule).
Ortaokul seviyesi (11 ile 15/16 yaşları arası öğrenciler): Rektor
(Hauptschule), Realschulrektor (Realschule), Sekundarschulrektor (Sekundarschule), Regelschulrektor (Regelschule), Sonderschulrektor (Sonderschule), Studiendirektor/Oberstudiendirektor (Gymnasium), Rektor/Oberstudienrat/Direktor (Gesamtschule)
Lise seviyesi (15/16 ile 19 yaşları arasındaki öğrenciler): Studiendirektor /
Oberstudiendirektor/Direktor (head of the upper level of the Gymnasium, head of Gesamtschule with the gymnasiale Oberstufe, head of vocational schools).
Okul yöneticilerinin ve yardımcılarının unvanları ve ücret dilimleri okulların öğrenci sayılarına bağlı olarak değişmektedir. Bu nedenle, aynı okul türü için okul yöneticilerinin unvanı farklı olabilir. Burada, genel terim olan Schulleiter kullanılmaktadır.
Denetim yetkisi
Okul yöneticileri (Schulleiter), 16 eyaletin Eğitim ve Kültür Bakanlarının üst seviyeyi Bezirksregierungen (bölgesel okul departmanları) veya Oberschulämter (bağımsız üst okul kurumları)’nın orta seviyeyi ve Schulämter (yerel yönetimlerinin okul bürolar)’nın alt seviyeyi oluşturduğu üçlü yönetim sistemine karşı sorumludurlar.
Bu bağlamda okulun yöneticisi olarak okul yöneticileri, okulun üst düzey yöneticilerine karşı okulu yasal çerçeveler içinde yönetmekle sorumludurlar.
Schulleiter bir bütün olarak okulun eğitimsel ve pedagojik çalışmasından sorumlu olmasına rağmen, okulun özerkliği finans açısından oldukça sınırlıdır.Özel okullar da devletin denetimine, örneğin eyaletin Eğitim ve Kültür Bakanlığı (The Ministry of Education and Cultural Affairs of the Land) kanalıyla tabidir.
Diploma
Diploma (ve temel eğitim ) gerekmektedir. Okullarda öğretmenler için gerekli olan aynı formal eğitim okul müdürlerinde de aranmaktadır.
Mesleki deneyim
Adayların mesleki deneyime sahip olmaları ve okul türünde veya Schulleiter pozisyonun olduğu okullarda kıdemli bir konumda olmaları gerekmektedir.
Adayların öğretim hizmeti esnasında uygulanan periyodik değerlendirmelerde iyi dereceler almış olmaları gerekmektedir.
Görevlendirme süreci
Yeni bir Schulleiter seçilmesi gerektiğinde, münhal olan yerin Bakanlık bülteninde veya gazetelerde ilan edilmesi gerekir. Görevlendirme sürecinde adayın yeteneği ve kabiliyeti dikkate alınır. Bir öğretmenin Schulleiter pozisyonuna terfi edilmesinden önce, adayın mesleki performans değerlendirmesi dikkate alınır. Bazı eyaletlerde, okulun oluşumuna hizmet eden yerel yöneticiler ve Schulkonferenz (ebeveynlerden, öğretmenlerden ve öğrencilerden olaşan danışma organı) Schulleiter’in seçilmesinde görev alırlar. Schulkonferenz’ın bir adayın seçilmesi veya reddedilmesi konusunda oynadığı rol eyaletler arasında değişim gösterir.
Sağlam’ın da belirttiği gibi, okul yöneticisi, o okul türünde öğretmen olarak çalışmış kişiler arasından seçilir. Okul yöneticisi aynı zamanda o okulun yöneticisidir.Yönetici, Eğitim Bakanlığınca çıkarılan yasalar ve yönetmelikler çerçevesinde okulun genel yönetiminden, eğitim-öğretim işlerinin yürütülmesinden, bütçesinden ve okul kurlu ile öğretmen kurulunun aldığı kararların uygulanmasından sorumludur. Yasalar gereği okul kurulunun yetkili olduğu konularda aldığı kararlar, okul müdürü için bağlayıcıdır ( Sağlam, 1999: 11 ).
Tayin
Tayin eyaletin Eğitim ve Kültür Bakanı tarafından yapılır.
Pozisyon ve rol
Schulleiter’in pozisyonu geleneksel olarak prestijli olmuştur ve bu durum hala böyle düşünülür. Schulleiter öğretim personelinin bir üyesi olarak, eğitimsel ve pedagojik konulardan sorumludur.Schulleiter, Lehrerkonferenz (Öğretmenler Konseyi) ve Schulkonferenz’le yakın iletişim içinde olmalıdır.
-Schulleiter’in prestiji eğitimsel birikiminden (yönetimden değil) kaynaklanır; Schulleiter "öncü" öğretmendir.
-Schulleiter’in otoritesi diğer öğretmenlere eğitimsel konularda rehberlik etmede ve okulun kalitesini halka tanıtmadaki yeteneğine bağlıdır.
-Schulleiter öğretmenlerin değerlendirilmesi, uygun eğitim organizasyonun ve okulda bir bütün olarak pedagojik çalışmanın yapılmasını sağlamakla sorumludur.
Yönetimsel Sorumluluklar
Schulleiter, Eyalet Bakanlığı ve yerel yönetime karşı okulun idari görevlerine karşı sorumludur.Schulleiter eğitimle ilgili olan ve olmayan bütün personelin idaresi ile ilgilidir.
Schulleiter, bir yardımcı müdür ve derslerin zaman çizelgesini hazırlayan, okulun rehberlik hizmetleri ve kütüphanesi gibi işlere bakan elemanlarla desteklenir.
Schulleiter, bütün öğrencilerin devamını takip etmek ve okul kurallarının işlerliğini sağlamak, sağlığın korunması ve kaza önleme kurallarının takibini sağlar. Schulleiter, Schulkonferenz (ebeveynlerden, öğretmenlerden ve öğrencilerden olaşan danışma organı)’na başkanlık eder ve onun kararlarını uygular.
Finansal sorumluluklar
Schulleiter'in finansal özerkliği, öğretmenlerin maaşları eğitim elemanlarının işvereni olan Eyalet Bakanlığı - Ministry of the Land – tarafından direkt olarak ödendiğinden sınırlıdır.Mevcut harcamaların karşılanması için kaynakların kullanımı genellikle yerel yönetimin sorumluluğunda olmakla beraber, bu işlerin yürütülmesi için bütçenin bir kısmı okul müdürünün yönetimine verilebilir.Yerel yönetim aynı zamanda eğitim materyallerinin, kitapların ve aynı zamanda öğrencilerin okul ulaşımının finansmanı sağlamakla yükümlüdür.
Eğitimsel Sorumluluklar
Schulleiter hangi öğretmenlerin hangi sınıfları ve dersleri alacağı, haftalık ders programının hazırlanması, öğrencilerin derslerden önce ve molalar esnasında denetiminin sağlanması, mevcut olmayan öğretmenlerin yerinin doldurulması ve bütün öğretmenlerin aynı iş yüküne sahip olmasının temini gibi konuları belirler. Schulleiter ders gözlemlerine dayalı olarak öğretmenlerin değerlendirilmesinden sorumludur. Schulleiter’in raporları ve değerlendirmeleri bireysel olarak öğretmenlerin mesleki bilgilerinin yanısıra, öğretme yeteneklerini de kapsar.
Schulleiter sınıfları ziyaret eder ve öğrencilerin gelişim sergilediklerinden emin olmak için onların yazılı çalışmalarını kontrol eder.
Okul ve halk ilişkilerinde sorumluluk
Schulleiter, okulun dışarıdaki kurumlarla ve bireylerle ve özellikle yönetimi oluşturan yerel yönetimle ve genel halkla yüz yüze görüşmeler yapan temsilcisidir.
Öğretim aktiviteleri
Schulleiter’in öğretim saati, bir okuldaki sınıfların ve öğrencilerin sayısına bağlı olarak değişir.Örneğin bir ortaokul (Gymnasium)’da, bir öğretmenin haftalık ders yükü 23 ila 27 saat arasında değişir.Bu sayı bir Schulleiter için 1000 öğrencili bir okulda haftada minimum 2 ila 11 arasında değişir.
Değerlendirme süreçleri
Memur olarak Schulleiter konumunda olanlarda, mesleklerinin belli dönemeçlerinde (tayin, terfi) değerlendirilme süreçlerine tabi tutulurlar.
Ulusal seviyede bir Schulleiter (Arbeitsgemeinschaft der Schulleiterverbände Deutschlands - ASD) derneği ,genel olarak da eyalet seviyesinde de dernekler bulunmaktadır.
Hizmet içi eğitim
Geçen birkaç yıl içerisinde, eyaletler personel yönetimi odaklı (değerlendirme, terfi, motivasyon), okul organizasyonu, eğitimsel meseleler ve yönetim konularında daha fazla hizmet içi eğitim sunmuşlardır (Eurydice, 2005: 44- 47)
AVUSTURYA
Çizelge 3. Avusturya’nın Genel Görünümü
Alanı (km2) 83 860
Nüfusu (2000) 8 080 000
Ülkenin resmi adı Avusturya
Cumhuriyeti
Ekonomi Yapısı Yüksek Gelir
Kişi başına düşen gayri safi milli hasıla (2000) US$ 23,357
İnsan Gelişim İndeksi, HDI (1999) 0.921
162 ülke içinde İnsan Gelişim İndeksi, HD (1999) 16
Zorunlu eğitimin süresi 9 yıl
Ortalama okul yaşam süresi (1998) 14.7 yıl
Okur-yazar olmayanların oranı ….
( Unesco, 2004)
Eğitim sisteminin temel prensipleri ve yasal dayanakları
Avusturya eğitim sisteminde, federal ve bölgesel birimler eğitim alanında belirtilen yasaların ve yönetmeliklerin uygulamasında sorumlulukları ortak olarak yürütürler. Eyalet seviyesinde, ortak bir federal ve bölgesel bir okul yönetim yapısı bulunur. Federal seviyesindeki yönetim zorunlu eğitimin sorunlarıyla ilgilenir (Eurydice, General Administration 2.6).
Unvan
Kullanımdaki unvanlar okulun tipine göre değişir:
Federal ilköğretim ve lise okullarında (Bundesschulen): Direktor; zorunlu eğitimde: ilkokul: Volksschuldirektor; genel ortaokul: Hauptschuldirektor; Özel okullar: Sonderschuldirektor; Meslek liseleri: Berufsschuldirektor.
Denetim yetkisi
Okul müdürleri öğretmenler gibi ya federal devlet tarafından (genel olarak ortaokul ve lise mesleki eğitim) ya da eyalet tarafından ( mecburi genel eğitim, mecburi mesleki eğitim) istihdam edilir.
Okullarda eğitim vermek için gerekli olan aynı vasıflar aranmaktadır.
Mesleki deneyim
Adayın mesleki deneyimi (ve kıdemi) adayların karşılaştırmalı değerlendirme sürecinde dikkate alınan kriterlerden biridir.
Görevlendirme süreci
Okul müdürlükleriyle ilgili boş kadrolar halka ilan edilir. Adaylar müracaatlarını resmi kanallar yoluyla ilgili yönetime – Dienstbehörde- iletirler.
Temel seçim kriterleri mesleki özellikler, kişisel yetenek ve değerlendirme sonuçlarıdır. Halihazırda, daha objektif bir değerlendirme ölçütü belirlemek için planlar yürütülmektedir.
Federal düzeyde Birlik (Öğretmenler Birliği) - Bund (Bundeslehrer)- tarafından istihdam edilmiş öğretmenlerden, ülke düzeyinde eğitimden sorumlu olan - collegiate assemblies of the Landesschulräte- en iyi üç adayı seçer ve en başarılı adayı seçecek ve atayacak olan Federal Eğitim ve Kültür Bakanı’na - Federal Minister for Education and Cultural Affairs- teklifte bulunur.
Bölgesel seviyede devlet - Land (Landeslehrer)- tarafından istihdam edilen öğretmenlerde İl Okul Yönetimi’nin -Landesschulräte- kanaatini beyan etme yetkisi bulunmakla beraber, yerel hükümet yetkilileri müdürün seçilmesinden ve atanmasından sorumludur.
Tayin
Okul müdürünün pozisyonu kalıcıdır. Okul müdürleri memur yasasında (Beamten-Dienstrechtsgesetz) öğretmenlerin atamalarını düzenleyen Landeslehrer yasasında belirtilen şartlar dışında bir okuldan diğerine transfer edilemezler.
Pozisyon ve rol
Okul müdürleri okuldaki bütün öğretmenlerin ve diğer kadrolarda bulunan personelin doğrudan hiyerarşik üstüdür. Okul müdürünün işi okulu idare etmektir.
Okul müdürünün okulu için öğretmen seçinde bir etkisi yoktur.
Yönetimsel Sorumluluklar
Okul müdürü yasaları, yönetmelikleri ve eğitim yöneticilerinin talimatlarını uygulamakla yükümlüdür. Okul müdürü okullun ilgili gruplarıyla -Schulforum- toplantılar düzenler ve toplantılarda varılan kararları uygulamakla sorumludur.
Okul müdürleri farklı bütçe kalemleriyle birlikte okula tahsis edilen bütçeyi kullanır ve okulun yıllık raporunu hazırlar.
Eğitimsel Sorumluluklar
Okul Eğitim Yasası (Schulunterrichtsgesetz) uyarınca, okul müdürleri öğretmenlere onların eğitim ve öğretim aktiviteleri hakkında tavsiyede bulunur. Okul müdürleri herhangi bir zamanda diledikleri zaman, öğrencilerin gelişimlerini kontrol etmek için eğitimi denetleme hakkına sahiptir.
Okul ve halk ilişkilerinde sorumluluk
Okul müdürü okul ve denetim yetkisine sahip kişiler arasındaki ilişkileri düzenler. Okul müdürü aynı zamanda okul ve veliler arasındaki ilişkileri güçlendirmekle sorumludur.
Öğretim aktiviteleri
Okul müdürlerinin ders yükünün olup olmaması okulun büyüklüğüne bağlıdır.
Değerlendirme süreçleri
Okul müfettişleri okul müdürünün faaliyetlerini izler. Onlar okul müdürlerini gözlemleme, teftiş etme ve tavsiye etmekle sorumludur. Okul yönetiminin herhangi bir eksiğinin tespit edilmesi durumunda, bu durumu ilgili organlara rapor etmeleri gerekmektedir.
Okul Yöneticileri dernekleri
Bütün eğitimsel sektörlerde dernekleri (Verbände) veya okul müdürlerinin çalışan gruplarını (Arbeitsgemeinschaften) görüyoruz. Ortaokul eğitiminde (allgemeinbildende höhere Schulen) Länder düzeyinde federal seviyede bir şemsiye organizasyonuyla koordine edilen eğitim dernekleri kurulmuştur.
Okul müdürleri derneklerinin (Direktorenverbände) işlevi mesleki federasyonların işleviyle orantılıdır.
Hizmet içi eğitim
Okul müdürlerine yönelik birçok eğitim semineri düzenlenmektedir. Temel konular: çatışma yönetimi, iletişim ve personel yönetimi, sınıflarda öğretimin gözlemlenmesi, öğretmenlerin değerlendirilmesi, eğitim hukuku, okulların yönetimi ve organizasyonu, okul gelişimi (Eurydice, 2005: 68-72).
DANİMARKA
Çizelge 4. Danimarka’nın Genel Görünümü
Alanı (km2) 43 090
Nüfusu (2000) 5 320 000
Ülkenin resmi adı Danimarka Krallığı
Ekonomi Yapısı Yüksek Gelir
Kişi başına düşen gayri safi milli hasıla (2000) US$ 30,141
İnsan Gelişim İndeksi, HDI (1999) 0.921
162 ülke içinde İnsan Gelişim İndeksi, HD (1999) 15
Zorunlu eğitimin süresi 9 yıl
Ortalama okul yaşam süresi (1998) 15.6 yıl
Okur-yazar olmayanların oranı ….
( Unesco, 2004)
Eğitim sisteminin temel prensipleri ve yasal dayanakları
Yasal çerçeve içerisinde, Danimarka’da eğitimden temelde sorumlu olan ( Anaokulu, sanatsal çalışma içeren yüksekokulları, üniversite eğitimi, araştırma programları ve askeri eğitim hariç) hükümetin bir üyesi olan Eğitim Bakanıdır.Danimarka kamu yönetiminde devamlılık geleneği vardır. Bu sebeple, yüksek düzeyli devlet memurlar nadiren politik olarak atanırlar (Eurydice, S:4).
Unvan
Genel terim: Skoleleder
İlkokul ve ortaokul seviyesi (folkeskole): Skoleinspektør Lise seviyesi (genel) : Rektor
Denetim yetkisi
Devlet genel olarak eğitimi yerel yöneticiler kanalıyla yürütür:
• Kreş, ilk ve ortaokul – folkeskole- (7 ila 16 yaşlarındaki öğrenciler) için belediyeler.
• Genel lise seviyesi içinse il özel idareleri.Bazı okullar özelken ( öğrencilerin % 10 ve devlet yardımı almakta), diğer okullar devlet tarafından idare edilir.
Diploma
Aynı seviyedeki eğitim kurumlarında öğretmenlik için gerekli diplomalara sahip olmak, Danimarka vatandaşı olmak ve iyi bir sicile sahip olmak.
Mesleki deneyim
Öğretim deneyimine sahip olma şartı gözetilmektedir.
Görevlendirme süreci
Belediyeler ve il özel idaresinde ihtiyaç duyulan kadrolar ilan edilir. Adaylar skolebestyrelse (ebeveynlerden ve öğretmenlerden oluşan ve okulun sınıf başına düşen azami öğrenci sayısı, okul bütçesi ve okulun aktivite planı gibi konularını belirlemeden sorumlu organ) tarafından değerlendirilir ve tavsiye edilir. Seçim, diplomalar (özgeçmiş) ve mülakat neticesinde belediye konseyi tarafından yapılır.
Tayin
İlk ve ortaokul müdürlerinin tayinleri belediye, lise müdürlerininse il özel idaresi tarafından yapılır.
Pozisyon ve rol
Okul müdürlerinin okula karşı yönetimsel ve eğitimsel sorumluluğu vardır.Onlar, okulun aktivitelerinde skolebestyrelse (ebeveynlerden ve öğretmenlerden oluşan organ) ve belediye konseyine karşı sorumludurlar.
Yönetimsel Sorumluluklar
Okul müdürü, onaylanması için skolebestyrelse (ebeveynlerden ve öğretmenlerden oluşan organ) bir okul aktivite planı sunar.Okul müdürü, okulun düzgün işlemesinden ve okul binalarının bakımından sorumludur.
Okul müdürü, sınıf başına düşen azami öğrenci sayısı, okulun bütçesi ve malzeme ihtiyacı gibi konularda tavsiyeler içeren taslaklar sunar.
Okul müdürü belediye konseyine,öğretmenlerin ve personelin işe alınması işten atılması konusunda fikir beyan eder.
Finansal sorumluluklar
Okul müdürü, yetkili yönetim tarafından (belediye veya il özel idare) verilen fon çerçevesinde bir okul aktivite planı hazırlar ve onaylanması için skolebestyrelse (ebeveynlerden ve öğretmenlerden oluşan organ) sunar. Finansın idaresinden okul müdürü sorumludur.
Eğitimsel Sorumluluklar
Okul müdürü eğitimsel meselelerde geniş bir özerkliğe sahiptir.Okul müdürü eğitim personeli arasında ders programının hazırlanması, sınıfların oluşumu ve öğrencilerin kaydedilmesi gibi konuları taksim edilmesinden sorumludur.
Okul müdürü eğitimsel konuları, okuldaki bütün öğretmenlerden oluşan pedagojik konseyle (paedagogisk råd) okul müfredatı, sınıf oluşumu, kursların dağıtımı, geziler için kurallar,deneyler ve benzeri konuları tartışır.
Okul ve halk ilişkilerinde sorumluluk
Okul müdürü öğrencilerle ilgili bütün spesifik kararları alır.
Öğretim aktiviteleri
Okul müdürü ders vermeye devam eder; derslerin saatleri okulun büyüklüğüne göre değişir.
Değerlendirme süreçleri
Okul müdürünün diğer devlet memurları gibi iki yıllık staj süresi vardır.
Okul Yöneticileri dernekleri
İlk ve ortaokul (folkeskole) seviyesinde okul müdürleri derneği ”Danmarks skolelederforening” diye isimlendirilir.
Genel lise seviyesinde okul müdürleri derneği “Gymnasieskolernes Rektorforening” diye isimlendirilir.
Hizmet içi eğitim
İlk ve ortaokul seviyesinde hizmet içi eğitim “Royal Danish School of Educational Studies” tarafından organize edilir.
Lise seviyesinde hizmet içi eğitim “Department of Upper Secondary Education” tarafından organize edilir (Eurydice, 2005: 41-43).
FİNLANDİYA
Çizelge 5. Finlandiya’nın Genel Görünümü
Alanı (km2) 338 150
Nüfusu (2000) 5 172 000
Ülkenin resmi adı Finlandiya Cumhuriyeti
Ekonomi Yapısı Yüksek Gelir
Kişi başına düşen gayri safi milli hasıla (2000) US$ 23,377
İnsan Gelişim İndeksi, HDI (1999) 0.925