BÖLÜM-5
E- Öğrenme ve BT Servisinin Sürekli İyileştirilmesi
Bu aşamada E-Öğrenme ve uygulama süreçleri, öğretim tasarımı açısından ürün ve süreç iyileştirme, BT yönetimi açısından ise sürekli iyileştirme kapsamında yaklaşılmaktadır. E-Öğrenme sistemi, diğer uygulamalar ve eğitim programlarıyla karşılaştırılmakta, sistemin daha geniş kullanım imkânları araştırılmakta, öğretim tasarımı ve uygulama geliştirmeye yönelik iyileştirmeler gerçekleştirilmektedir. E-Öğrenme sisteminin BT yönetimi çerçevesinde aynı zamanda yedi-adımlı BT iyileştirme süreçlerinden geçirilmesiyle uzun vadeli uygulanabilirliği sağlanmış olmaktadır.
BİLGİ VE İLGİLİ TEKNOLOJİLER İÇİN KONTROL HEDEFLERİ Bilgi ve İlgili Teknolojiler İçin Kontrol Hedefleri (Control OBjectives for Information and related Technology) (COBIT), literatürde BT yönetim modeli olarak benimsenen ve yaygın kullanılan standartların başında gelmektedir. Organizasyonun iş hedeflerine ulaşmasında, BT ve iş hedeflerinin birbirini desteklemesinde, BT etkinliklerinin kabul gören süreç modelleri olarak tasarlanmasında, BT kaynaklarının ortaya çıkarılmasında ve yönetim kontrol hedeflerinin tanımlanmasında önemli roller üstlenmektedir (ITGI, 2007). COBIT çok sayıda uzman görüşü alınarak oluşturulan bir süreç odaklı yönetim ve kontrol çerçevesini sunmakta, işletmelerin hedefleri için gereken BT kaynaklarının yönetimi ve kontrolünü sağlayacak süreçleri modellemektedir. Bir kontrol listesi formatında ilk olarak 1996 yılında ortaya konulan COBIT’de bilginin verimliliği, bütünlüğü, erişilebilirliği, güvenilirliği, etkinliği, gizliliği ile düzenlemelere uyumluluğu ölçütlerini ön plana çıkmaktadır. 1998 yılında bir BT kontrol standardı olması, kontrol kavramlarının gelişmesiyle de 2000 yılından sonra bir BT yönetim modeline dönüşmüştür.
İş süreçleriyle BT süreçlerinin birbirlerine uyumlu ve eşgüdümlü yürütülme zorunluluğu, COBIT’in zaman içerisinde yaygın bir BT yönetişim (IT governance) modeli olarak literatürde yerini almasını sağlamıştır.
COBIT’de BT etkinlikleri, dört ana faaliyet alanında yer alan BT süreçlerinden oluşmaktadır. Bu faaliyet alanları, Planlama ve Organizasyon,
Tedarik ve Uygulama, Hizmet ve Destek, İzleme ve Değerlendirme faaliyet alanlarıdır. Bu etki alanlarında BT ile ilgili toplam 34 süreç bulunmaktadır (Şekil 3). Genel olarak Planlama ve Organizasyon BT, çözüm ve servis hizmetlerinin yönlendirilmesini; Tedarik ve Uygulama, geliştirilen çözümlerin servise dönüştürülmesini; Hizmet ve Destek, ilgili BT çözümlerinin kullanıcılara yönelik uygulanabilir hale getirilmesini sağlamaktadır. İzleme ve Değerlendirme faaliyet alanı ise BT ile ilgili süreçlerin planlandığı gibi yürütüldüğünün takibi ve kontrolünü gerçekleştirmektedir. COBIT’in temel olarak sağladığı kurumsal faydalar şunlardır (ITGI, 2007):
¾ İş hedefleri ile BT hedeflerinin stratejik ve işlemsel seviyede ilişkilendirilmesi,
¾ BT süreç ve işlevlerinin kurumsal yöneticiler tarafından daha iyi anlaşılması,
¾ BT ile ilgili sorumlulukları tanımlarken süreçlerin sahiplerini belirlemesi,
¾ Kurum yöneticileri, BT yöneticileri ve müşteriler arasında ortak bir dil ve yaklaşımın oluşturulması,
¾ BT ile ilgili risk analizi ve risk yönetimine yardımcı olurken aynı zamanda BT ile ilgili kalite yönetiminin gerçekleştirilmesidir.
Planlama ve Organizasyon faaliyet alanı, işletme hedeflerine ulaşmada etkili olabilecek BT ile ilgili strateji ve uygulamaları, kurumsal stratejik vizyonun hayata geçirilmesi ile farklı bakış açılarını içeren planlama ve yönetim etkinliklerini içermektedir.
Bu aşamada, BT süreçleri ile işletme stratejilerinin uyumluluğu, uygun kaynak kullanımı, BT hedeflerinin anlaşılırlığı, risk yönetimi, BT ile ilgili sistemlerinin kalitesine yönelik sorulara cevap aranmaktadır. Tedarik ve Uygulama faaliyet alanında belirlenen stratejiler uygulamaya dönüştürülmektedir. BT çözümlerinin belirlenmesi, geliştirilmesi veya temin edilmesi, uygulamaya konulması ve iş süreçleriyle bütünleştirilmesi yine bu aşamada yerine getirilmektedir. Yeni BT projelerinin iş ihtiyaçlarını karşılayıp karşılayamadıkları, bütçe sınırlılıkları içinde zamanında gerçeklenme durumu, yeni sistemlerin işleyen sistemleri etkilemeden devreye sokulabilmeleri gibi konular üzerinde durulmaktadır.
Hizmet ve Destek alanında, BT hizmetinin verilmesi, sürekliliği ve desteğin sağlanması ile BT güvenliğiyle ilgili etkinlikler bulunmaktadır. Bu faaliyet
alanında verilen BT hizmetleriyle iş önceliklerinin uyumu, maliyetlerinin optimize edilmesi, bilgi sistemlerinin güvenli ve etkin kullanımı gibi hususlar ele alınmaktadır. İzleme ve Değerlendirme faaliyet alanında performans yönetimi, BT iç kontrol ve takibi ve BT kurallarına uyum konularına dikkat edilmektedir.
Şekil 3.
COBIT Bilgi Teknolojileri Yönetim ve Kontrol Modeli (Uysal vd. 2010) Organizasyonların temel gereksinimlerinden birisi kendisiyle ilgili bilgi sistem ve BT durumlarını belirlemesi, diğeri ise BT süreçlerinde hangi seviyede yönetim ve kontrol tedbirlerine ihtiyaç olunduğuna karar vermesidir (ITGI, 2008). Bunun için, BT süreçlerinde objektif olarak nelerin ve nasıl ölçüleceğinin açıkça ortaya konması, ölçüm araçlarının edinilmesi, organizasyonun BT konusunda nerede olduğuyla birlikte hangi noktaya kadar maliyet etkin gelişme göstereceğinin belirlenmesi gerekmektedir. Bu bağlamda COBIT, BT süreçleri için gerekli olgunluk modellerini
AI1 Otomasyon çözümlerinin tanımlanması AI2 Uygulama yazılımlarının tedariki ve sürdürümü AI3 Teknolojik altyapının tedariki ve sürdürümü AI4 Operasyon ve kullanıma imkân tanıma AI5 BT kaynaklarının sağlanması AI6 Değişikliklerin yönetimi
AI7 Çözüm ve Değişikliklerin kurulumu ve geçerlenmesi PO1 Stratejik bir BT planının tanımlanması PO2 Bilgi mimarisinin tanımlanması PO3 Teknolojinin yönünün belirlenmesi
PO4 BT organizasyonu ile süreç ve ilişkilerin tanımlanması PO5 BT yatırımlarının yönetimi
PO6 Yönetimin niyet ve yönünün ilişkilendirilmesi PO7 BT İnsan kaynaklarının yönetimi PO8 Kalite yönetimi
PO9 BT risklerinin analizi ve yönetimi PO10 Projelerin yönetimi
DS1 Hizmet seviyelerinin belirlenmesi ve yönetimi DS2 Üçüncü parti hizmetlerinin yönetimi DS3 Performans ve kapasite yönetimi DS4 Hizmet sürekliliğinin sağlanması DS5 Sistemlerin güvenliğinin sağlanması DS6 Maliyetlerin belirlenmesi ve dağıtımı DS7 Kullanıcıların eğitimi ve öğretimi DS8 Yardım masası ve olay yönetimi DS9 Konfigürasyon yönetimi DS10 Problemlerin yönetimi DS11 Veri yönetimi DS12 Fiziksel çevre yönetimi DS13 İşlemlerin yönetimi
ME1 BT performansını izleme ve değerlendirme ME2 İç kontrolü izleme ve değerlendirme ME3 Harici gereksinimlere uyumluluğun sağlanması ME4 BT yönetimin sağlanması
TEDARİK VE UYGULAMA HİZMET VE
DESTEK
İZLEME VE DEĞERLENDİRME PLANLAMA VE ORGANİZE
ME1- ME2- ME3- ME4
AI1- AI2- AI3- AI4- AI5- AI6- AI7
DS1 - DS2- DS3- DS4- DS5- DS6 - DS7 - DS8- DS9- DS10 DS11-DS12- DS13
PO1-PO2-PO3-PO4-PO5-PO6-PO7-PO8-PO9-PO10
sağlayacak, iş ve BT hedeflerine yönelik BT performans hedef ve ölçütlerini sunacak, bu süreçler için ihtiyaç duyulan BT etkinliklerini belirleyerek organizasyonun BT yönetim ihtiyaçlarına cevap verecek bir model olarak karşımıza çıkmaktadır. COBIT 4.1 standardının etki alanlarında yer alan 34 süreçten her birinin seviyesi Yetenek Olgunluk Modeliyle (Capability Maturity Model) tespit edilmektedir.
Olgunluk modelinin sıfır olgunluk seviyesinde BT süreçlerine yönelik bir farkındalık olmadığı gibi organizasyon içinde belirgin BT yönetim süreçleri de bulunmamaktadır. Birinci olgunluk seviyesinde kurum BT konularının ele alınması gerektiğini hissetmekle birlikte BT ile ilgili ihtiyaçlara standart süreçler olmadan anlık ve olay tabanlı çözümler getirmektedir.
İkinci olgunluk seviyesinde benzer süreçler farklı kişilerce yerine getirilirken sorumluluklar bireylerin kendi inisiyatifine bırakılmıştır. Üçüncü olgunluk seviyesinde mevcut süreçler standartlaştırılarak doküman altına alınmasına karşın BT süreç yönetiminde üst seviyede bir gelişmişlik mevcut değildir.
Bu seviyede BT süreçlerindeki değişimi ölçmek de mümkün değildir.
Dördüncü olgunluk seviyesinde yöneticiler, süreç ve işlemlerin uyumluğunu izleyerek süreçlerin istenildiği gibi işlemediği durumlarda gerekli tedbirleri almaktadırlar. Beşinci olgunluk seviyesinde BT süreçleri en iyi uygulamalar seviyesine getirilmekte, elde edilen ölçüm ve sonuçlara göre organizasyonun iş ve BT hedeflerinde istenilen kaliteyi arttıracak önlemler alınmaktadır (ITGI, 2007).
COBIT 4.1 dokümanında bulunan BT süreçleri sırasıyla dört kısımda tanımlanmaktadır. Birinci kısımda süreç şelale biçimde yapılandırılarak gösterilmektedir. Bu kısımda sürecin hangi iş amaçlarıyla ilgili BT hedeflerini karşıladığı, sürecin BT amaçları, bu amaçların hangi BT etkinlikleriyle gerçekleştirildiği ve ölçüm kriterlerinden bahsedilmektedir.
İkinci kısımda BT ile ilgili planlanan seviye ve etkinliğe ulaşmada gerekli olan BT kontrol hedefleri belirtilmektedir. Üçüncü kısımda sürece ait girdi ve çıktılar ile BT etkinlikleriyle ilgili kişileri belirten sorumluluk çizelgesi, hedeflerin nasıl ölçüleceği ve metrikler gösterilmektedir. Dördüncü kısımda ise yetenek olgunluk seviyelerindeki beş seviyeye göre sürecin BT ile ilgili neleri karşılaması gerektiği açıkça ifade edilmektedir.
COBIT’İN IEEE 1484.1 E-ÖĞRENME STANDARDI İLE BÜTÜNLEŞTİRİLMESİ
IEEE 1484.1 standardı, bilgi teknolojileri destekli öğretim ortamlarının sistem tasarımı ve bu ortamların bileşenlerine yönelik üst seviye E-Öğrenme tasarım mimarisini tanımlamaktadır (IEEE, 2001). Bu standart, eğitim ve öğretim teknolojileri kapsamındaki öğretim sistemleri, bilgisayar destekli öğretim, akıllı öğretim sistemleri vb. öğretim sistemlerinin tasarımını içermekte, E-Öğrenmeyi geniş bir yelpazede kapsamaktadır. Doğal olarak bu standart E-Öğrenme tasarımına pedagojik, içerik, platform vb. açılardan yansız bir yaklaşım sergileyerek yeni teknolojilerin öğrenme sistemleriyle uzun vadede uyumlu olabilmesine imkân tanımaktadır. Mevcut ve gelecekteki öğretim sistemlerini anlamaya yönelik bir çerçeve sunarak kritik sistem ara yüzleri aracılığıyla birlikte çalışabilirliği sağlamaktadır. Bu standardın temel amacı, tasarım ve uygulamaya ilişkin teknik detayları belirlemeden farklı türden öğretim sistemlerinin tasarımına olanak tanımaktır (IEEE, 2001).
IEEE 1484.1 standardında birden beşe kadar mimari olarak beş soyut tasarım katmanı bulunmaktadır. Birinci katmanda, öğrenen tarafından bilgi edinilmesi ve transferi amacıyla tasarlanması gereken etkileşimlerle ilgilenilmektedir. İkinci katmanda daha çok öğrenenle ilişkili tasarım ölçütleri dikkate alınmaktadır. Üçüncü katmanda, teknoloji destekli bir öğretim sisteminin temel bileşenleri tanımlanmaktadır. Dördüncü katmanda, öğretim sistemi açısından uygulama öncelik ve yaklaşımları ele alınmaktadır. Son olarak beşinci katmanda, dördüncü katmanda belirlenen öncelik ve bilgi teknolojilerine dayalı bir öğrenme mimarisi açıklanmaktadır.
Beş katmanlı bu mimari yapıda, tasarım ve uygulamayla ilgili teknik detaylara girilmeden katmanların kendi aralarındaki tasarım öncelikleri belirlenmektedir (Şekil 4).
Buna göre, ikinci katmanda dikkate alınan bireysel özellikler, beşinci katmandaki bilginin sunum biçimine nazaran daha belirgin rol oynayacaktır.
Üçüncü katman dışındaki bütün katmanlarda mümkün olduğu kadar soyutlamaya gidilerek sistem tasarımına esnek ve uyarlanabilir bir özellik kazandırılmaya çalışılmaktadır. Ancak üçüncü tasarım katmanı, sistem tasarım ölçütleri açısından diğer katmanlara göre daha bağlayıcı ölçütlere sahiptir. Daha önce belirtildiği gibi etkili E-Öğrenme tasarımı için COBIT ve IEEE 1484.1 standardını bütünleştirilmesi gerektiği düşünülmektedir. Her iki standardın ortak olduğu en önemli nokta uygulama detaylarına girmeden tasarım, yönetim ve kontrol süreçlerini esnek yapıda tanımlamalarıdır.
Şekil 4’de görüldüğü gibi önerilen tasarım modelinde COBIT’deki ana etkinlik alanları, IEEE 1484.1 2010).
Şekil 4.
COBIT’in IEEE 1484.1 Standardıyla Bütünleştirilmesi (Uysal vd. 2010)
Önerilen tasarım modelindeki 1, 2, 3, 4, ve 5’nci tasarım katmanları, altıncı BT katmanındaki Planlama ve Organizasyon etki alanında bulunan PO2-Bilgi mimarisinin tanımlanması, PO9 BT risklerinin analizi ve yönetimi, PO10-Projelerin yönetimi süreçleriyle ilişkilidir (Şekil 3). Tedarik ve Uygulama etki alanındaki AI1 Otomasyon çözümlerinin tanımlanması, AI2-Uygulama yazılımlarının tedariki ve devamlılığı, AI6-Değişikliklerin yönetimi, AI7 -Çözüm ve değişikliklerin kurulumu ve geçerlenmesi gibi BT süreçleri yine 4 ve 5’nci tasarım katmanıyla ilişkilidir.
Hizmet ve Destek etki alanındaki DS3-Performans ve kapasite yönetimi, DS4-Hizmet sürekliliğinin sağlanması, DS5-Sistemlerin güvenliğinin sağlanması, DS6-Maliyetlerin belirlenmesi ve dağıtımı, DS7-Kullanıcıların
Öğretim Ortamı
Öğrenenler Katman 1 Öğrenen-Ortam Etkileşimleri
Katmanı
Katman 2 Öğrenenle İlgili Tasarım Kriterleri Katmanı
Değerlendirme Katman 3 IEEE 1484.1 LTSA
Sistem Bileşenleri Katmanı
Uygulama
Öğrenen
Öğretim Koç
Kaynakları Kayıtlar
Katman 4 Uygulama Öncelik ve Yaklaşımları
Katman 5 Kodlama / Uygulama Ara Yüzleri ve Protokoller Katmanı
Gereksinimler İşlevsellik
Mantıksal Yapı Kavramsal Model
Ara Yüzler / Kodlama / Ağ Katmanları / Veri Formatları
Katman 6 BT Katmanı
(COBIT)
Planlama ve Organizasyon
Tedarik ve Uygulama
Hizmet ve Destek İzleme ve Değerlendirme BU KATMAN, BT TASARIM VE UYGULAMA KATMANI OLARAK EKLENMİŞTİR
eğitimi ve öğretimi, DS8-Yardım masası ve olay yönetimi, DS9-Konfigürasyon yönetimi, DS10-Problem yönetimi ve DS11-Veri yönetimi gibi BT süreçleri yine 5’nci tasarım katmanıyla işlevsel bağlantıları bulunmaktadır. İzleme ve Değerlendirme etki alanındaki süreçler ise bütün E-Öğrenme tasarım katmanlarında dikkate alınması gereken BT süreçleri olarak karşımıza çıkmaktadır.
SONUÇ
BT yönetim standartlarının en belirgin amacı, kurumların stratejik iş amaçları ile BT yönetim süreçlerini aynı hedefler doğrultusunda uyumlu hale getirmektir. Böylece, bilgi yoğun işlem ve süreçler birer BT servisi olarak tasarlanıp yönetilebilmektedir. E-Öğrenme sistemleri de bireyin eğitim ve bilgi edinme süreçlerine yönelik önemli bir uygulama yöntemlerinden birisi olup aynı zamanda BT yönetimi açısından birer BT servisi olarak ele alınmayı gerektirmektedirler. Bununla birlikte E-Öğrenme kapsamında geliştirilen öğretim sistemleri, bilgi teknolojilerinin gelişimine paralel olarak daha da karmaşık bilgi sistemleri içinde yer almaya devam edeceklerdir. Bu bağlamda, bilgi teknolojileri yönetim modelleriyle uyumlu olamayan E-Öğrenme uygulamalarının, uzun vadede yönetim ve öğretimsel açıdan maliyet etkin çözüm ve sonuçlar doğuramayacağı düşünülmektedir.
Bu bölümde, COBIT ve ITIL BT yönetim modellerine genel hatlarıyla değinilirken E-Öğrenme tasarım süreçlerine her iki model doğrultusunda farklı açılardan yaklaşılmıştır. COBIT, E-Öğrenme uygulamalarıyla ilgili gerekli BT kontrol hedef ve standartlarını ortaya koyarken ITIL ise bu hedeflere ulaşmada BT servislerinin nasıl tasarlanıldığının altını çizmektedir.
Sonuç olarak, bu bölümde kavramsal düzeyde ele alınan BT yönetim modelleri ile bütünleşik E-Öğrenme tasarım yaklaşımları çeşitli bilimsel araştırmalarla desteklenmelidir ve konuyla ilgili farklı değişkenleri içeren deneysel ve nitel çalışmaların yapılmasının gerektiği düşünülmektedir.
KAYNAKLAR
Arraj, V., (2010). ITIL: The basics. (www.best-management-practice.com).
Cukusic, M., Alfirevic, N., Granic, A., & Garaca, Z. (2010). E-Learning process management and the e-learning performance: Results of a European empirical study. Computers & Education, 1–2.
Czerniewicz, L., & Brown, C. (2009). A study of the relationship between institutional policy, organisational culture and e-learning use in four South African universities. Computers & Education, 53, 121–131.
Chao, R-J., & Chen, Y-H. (2009). Evaluation of the criteria and effectiveness of distance e-learning with consistent fuzzy preference relations. Expert Systems with Applications, 36, pp. 10657–10662.
Hsu, C-M., Yeh, Y-C., & Yen, J. (2009). Development of design criteria and evaluation scale for web-based learning platforms. International Journal of Industrial Ergonomics 39-pp. 90-95.
IEEE 1481.4. (2001). Draft standard for learning technology-learning technology systems architecture (LTSA). Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc. New York, NY.
ISACA (IT Governance Institute) (2010). Monitoring of internal controls and IT exposure draft. (http://www.isaca.org).
ITGI (IT Governance Institute) (2007). COBIT 4.1: Framework, control objectives, management guidelines, maturity models. ISBN 1-933284-72-2 . ITGI (IT Governance Institute) (2008). Aligning Cobit 4.1, ITIL V3 and ISO/IEC 27002 for business benefit. (http://www.itgi.org).
ITSMF (IT Service Management Form) (2007). An introductory.overview of ITIL V3 http://www.itsmfi.org/files/itSMF_ITILV3_Intro_Overview_0.pdf Johnson, R.D., Hornik, S. & Salas, E. (2008). An empirical examination of factors contributing to the creation of successful e-learning environments.
International Journal of Human-Computer Studies. 66–356–369.
Lee, B-C, Yoon, J-O., & Lee I. (2009). Learners’ acceptance of e-learning in South Korea: Theories and results. Computers & Education,53, pp. 1320–1329.
O’Droma, M. S., Ganchev, I., & McDonnell, F. (2003). Architectural and functional design and evaluation of e-learning VUIS based on the proposed IEEE LTSA reference model. Internet and Higher Education. 6-263-276.
OSU (The Ohio State University), (2003). e-Learning Implementation Strategy and Plan. (http://www.osu.edu).
Shih, M., Feng, J., & Tsai, C-C. (2008). Research and trends in the field of e-learning from 2001 to 2005: A content analysis of cognitive studies in selected journals Computers & Education, 51, pp. 955–967.
Solms B. (2005). Information Security governance: COBIT or ISO 17799 or both? Computers & Security 24 ,pp. 99-104.
Sun, P-C., Cheng H.K., & Finger, G. (2009). Critical functionalities of a successful e-learning system-An analysis from instructors' cognitive structure toward system usage. Decision Support Systems, 48, 293-302.
Tao, Y-H. (2008). Typology of college student perception on institutional e-learning issues-An extension study of a teacher’s typology in Taiwan.
Computers & Education, 50, pp. 1495–1508.
Tuttle B., & Vandervelde, S. D. (2007). An empirical examination of Cobit as an internal control framework for information technology. International Journal of Accounting Information Systems, 8-24-263.
Uysal. M. P (2010). Öğretim etkinlikler kuramı ve BDÖ tasarımına yeni bir dinamik yaklaşım. Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Sayı 2.
Uysal, M.P., Karapınar E.,ve Parlakkılıç A. (2010). COBIT ve E-Öğrenme.
4. International Computer & Instructional Technologies Symposium. Selçuk University, Konya, Türkiye.
Waterhouse, S., & Rogers, R. O. (2004). The importance of policies in e-learning instruction. The IT Practitioner’s Journal Educause Quarterly, 27 (3). (http://www.educause.edu/pub /eq/eqm04/eqm0433.asp).
YAZARA İLİŞKİN
Dr. Murat Paşa UYSAL, Kara Harp Okulu, Ankara.
Murat Paşa UYSAL, Mayıs 1969 tarihinde Ankara’da doğmuştur. İlk ve orta öğrenimini Ankara ve İstanbul’da tamamlamıştır. 1991 yılında Kara Harp Okulu (KHO) Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümünden mezun olmuştur. 1998–1999 yıllarında Ege Üniversitesi Uluslararası Bilgisayar Enstitüsü’nde bilgisayar
mühendisliği dalında bilgi sistem subay temel eğitimini tamamlamıştır. 2002 yılında Çankaya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü’nde bilgisayar mühendisliği dalında yüksek lisans derecesini almıştır. 2007 yılında Amerika Birleşik Devletleri KKK (Army) Lojistik Üniversitesi’nde Yöneylem Araştırması ve Sistem Analizi konularında eğitim programlarını tamamlamıştır. 2008 yılında Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü’nde Eğitim Teknolojisi dalında “Doktor” unvanını kazanmıştır.
KHO’da yazılım mühendisliği, veritabanı yöneticiliği, öğretim elemanlığı ile Gürcistan Müşterek Harp Okulu’nda öğretim elemanlığı görevlerini yürütmüştür. Yazılım mühendisliği, veritabanı yönetimi, yapay zekâ programlama teknikleri, akıllı öğretim sistemleri, bilgi teknolojileri ve yönetimi, e-öğrenme ve bilgisayar destekli öğretim konularında çalışma ve akademik araştırmalarına devam etmektedir. Halen, KHO SAVBEN’de, Teknoloji Yönetimi Ana Bilim Dalı Başkanlığı görevini sürdürmektedir.
Dr. Murat Paşa UYSAL
Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, 06600-ANKARA Tel : 0-312-417 51 90 / 5016
GSM: 0-530-877 69 91 Faks: 0-312-419 02 85
Emails: mpuysal@kho.edu.tr ya da mpuysal@gmail.com