Öğrencilerin Yiyecek Maddeleri Satın Alma Aşamasındaki Tutum ve

Tablo 7.2.25’te Đlköğretim öğrencilerinin yiyecek maddeleri satın alma aşamasındaki tutum ve davranışlarından aldıkları puan ortalamalarına ilişkin bilgiler incelenmiştir

Tablo 7.2.25 Öğrencilerin Yiyecek Maddeleri Satın Alma Aşamasındaki Tutum ve Davranışlarından Aldıkları Puan Ortalamalarına Đlişkin Đstatistiki Bilgiler

Öğrencilerin Yiyecek Maddeleri Satın Alma Aşamasındaki Tutum ve

Davranışları

χ

±S

χ

1. Yiyeceklerin fiyatına her zaman bakar. 4,47 ± 0,06

2. Üretim ve Son kullanma tarihine dikkat eder 4,50 ± 0,07

3. Yiyecekleri almadan önce ambalajını kontrol eder. 4,27 ± 0,07 4. Annesinin-babasının satın aldığı marka dışına çıkmaz. 2,66 ± 0,09

5. Satın alınan yiyeceğin markasına önem verir. 3,97 ± 0,08

6. Yiyecek satın alırken televizyondaki reklamlardan etkilenir. 3,57 ± 0,09 7. Yiyecek satın alırken arkadaşlarından etkilenir. 3,37 ± 0,09

8. Sürekli aynı yerlerden alışveriş yapar 2,67 ± 0,09

9. Kalitesini düşünmeden ucuz fiyatlı olan yiyecek maddesini satın alır. 4,02 ± 0,09

10. Ambalajının güzel olmasına dikkat eder. 2,82 ± 0,11

11. Canımın istediği bir yiyeceği düşünmeden satın alır. 3,49 ± 0,09

12. Yeni çıkan ürünleri hemen dener. 3,19 ± 0,09

Tutum cümlelerinden alınan toplam puan 46,82 ± 5,93

Tablo 7.2.25’ten de anlaşılacağı gibi, yiyecek maddeleri satın alma aşamasındaki tutumlar içerisinde en çok puanı alanlar “Üretim ve Son kullanma tarihine dikkat eder” (4,50

± 0,99),“Yiyeceklerin fiyatına her zaman bakar” (4,47 ± 0,18), “Yiyecekleri almadan önce ambalajını kontrol eder” (4,27 ± 0,94) tutum cümleleridir. En az puan alan tutum cümlesi ise, “Annesinin-babasının satın aldığı marka dışına çıkmaz” (2,66 ± 1,28), “Sürekli aynı yerlerden alışveriş yapar” (2,67 ± 1,23), “Ambalajının güzel olmasına dikkat eder” (2,82 ± 1,45) tutum cümleleridir.

Öğrencilerin yiyecek maddeleri satın alma sırasındaki tutum ve davranışlarından aldıkları toplam puanların ortalaması 60 puan üzerinden, 46,82 ± 5,93 puan olarak bulunmuştur. Öğrencilerin aldıkları yüksek puan, onların yiyecek maddeleri satın alma sırasındaki doğru tutum ve davranışlara sahip olduklarını göstermektedir.

BÖLÜM IV.

8. SONUÇ VE ÖNERĐLER

• Bu araştırma, ilköğretim öğrencileri ve annelerinin yiyecek satın alma davranışları ve bunu etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla, 170 öğrenci ve 170 anne üzerinde yürütülmüştür.

• Araştırmanın sonuçlarına göre öğrencilerin ortalama yaşı (

χ

±S

χ

) 12,78 ±0,06, annelerin ortalama yaşı (

χ

±S

χ

)) 37,6 ±0,39’dur.

• Annelerin %75,9’u ilköğretim, %18,8’iortaöğretim, %5,3’ü üniversite mezunudur. • Annelerin %77,7’si yiyecek alışverişinde peşin ödeme yaparken kredi kartı ile ödeme yapanların oranı %23,2’dir. Yiyecek alışverişinde yapılan ödeme şekli ile anne ve babaların eğitim durumu arasındaki fark önemli bulunmuştur(P<0,05).

• Annelerin %62,4’ü yiyecek alışverişlerini eşleri ile yapmayı tercih ettikleri belirlenmiştir.

• Annelerin yiyecek satın alırken dikkat ettikleri en önemli faktörler; yiyeceğin sağlık üzerine etkisi (%94,1), yiyeceğin besleyici özelliği (%87,6), yağ oranının az oluşu (%75,3) olarak saptanmıştır.

• Öğrencilerin yiyecek satın alırken dikkat ettikleri en önemli faktörler; üretim ve son kullanma tarihi (%88,2), yiyeceğin sağlık üzerine olumlu etkisi (%84,1), kalite belgesine sahip olması (%80) olarak belirlenmiştir.

• Öğrencilerin harçlıklarını en çok yiyeceğe harcadıkları saptanmıştır(Erkek %57,6, kız %55,3). Cinsiyet faktörü ile harçlığın harcanma yeri arasında önemli bir ilişki olduğu istatiksel analiz ile belirlenmiştir(P<0,05).

• Erkek öğrencilerin %43,5’i, kız öğrencilerin %45,9’u yiyecek alışverişine ailesi ile gitmektedir.Yapılan ki kare(χ²) analizi sonucu erkek ve kız öğrencilerin alışverişe kiminle gittiği konusunda anlamlı bir fark bulunmuştur(P<0,05).

• Annelerin %62,3’ü çocuklarının alışveriş listesi dışında talep ettikleri yiyecekleri almama nedeni olarak yiyeceğin sağlıksız olmasını göstermektedir.

• Öğrencilerin ailelerinden satın almalarını istedikleri yiyeceklerin başında et ürünleri (%22,74) gelmektedir. Đkinci sırada istenilen yiyecek, şeker-şekerleme (%13,62)’dir. Öğrencilerin meyve (%3,82) ve sebze (%8,72) tercihleri son sırada yer almaktadır.

• Annelerin %30,6’sı kırmızı eti, %42,4’ü süt ve süt ürünlerini haftalık satın almaktadır. • Annelerin %94,1’i yiyecek satın almada, yiyeceğin sağlık üzerindeki olumlu etkisi faktörünü çok önemli olarak belirtmişlerdir.

ÖNERĐLER

• Adölesan dönemde kazanılan beslenme alışkanlıkları, yetişkin dönemdeki beslenme alışkanlıklarının ve besin seçiminin temelini oluşturmaktadır. Bu nedenle bu dönemde sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırabilecek ve besin seçimi yapabilmeyi olanaklı hale getirecek beslenme eğitiminin verilmesi gereklidir.

• Kişisel olarak yapılması gerekenler ise, alışverişe gitmeden önce liste hazırlanmalı, alınacak yiyecek maddeleri fiyat çeşit ve bolluk yönünden karşılaştırmalı, yiyecek maddelerinin üretim ve son kullanma tarihi gibi faktörlere dikkat edilmelidir.

• Sağlıklı bir nesil için toplumdaki bireylerin beslenme bilgi düzeyleri arttırılmalı, çocukların ve onları yetiştiren annelerin bilinçli bir tüketici olarak yetiştirilmesi için eğitim programları düzenlenmelidir.

• Bu çalışmanın farklı yaş gruplarına da uygulanması daha geniş veriler ve sonuçlar elde etmek açısından önem arz etmektedir.

• Annelerin ve çocukların satın alma davranışları yaş, öğrenim durumu, sosyo-ekonomik durum göz önüne alınarak daha kapsamlı araştırmaların yapılması toplum açısından yararlı olacaktır.

KAYNAKLAR

Altunışık, R., Mert, K.(2001). Tüketicilerin Alışveriş Merkezlerindeki Satın Alma Davranışları Üzerine Bir Çalışma: Tüketiciler Kontrolü Yitiriyor Mu?. 6. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiri Kitabı, .ĐĐBF Bilgi Đşlem Birimi Baskısı, Erzurum

Anonim, (2004). TC Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi. Gökçe Ofset, 70 s., Ankara.

Aras Okumuş ve Bulduk(2003). Tüketicilerin Süpermarketlerdeki Alışveriş Alışkanlıkları ve Ürün Seçimini Etkileyen Etmenler.Dokuz Eylül Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 40,70-8.

Arlı, M., Şanlıer, N., Küçükkömürler, S., Yaman, M.(2003). Anne ve Çocuk Beslenmesi, Đstanbul Pagem Yayıncılık.

Arslan, D., Yeşildal, N.(2003). Halk Sağlığı Bakış Açısıyla Adölesanlarda Beslenme, Sted Dergisi, 12(10),386.

Bağcı Bosi, T., Çamur, D., Güler, Ç.(2007). Hacettepe Üniversitesinde Çalışan Bazı Personelin Gıda Satın Alırken Dikkat Ettikleri Özelliklerin ve Gıda Katkı Maddeleri Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin Saptanması, Beslenme ve Diyet Dergisi, 35(1):9-16. Başer, M.(2006). Tüketicilerin Gıda Ürünleri Satın Alma Kararlarında Ambalajın ve Etiket

Bilgilerinin Etkisi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara

Baykan, S. ve Demirci, A. (2003). Evli Tüketicilerin Gıda Satın Alma Davranışları Üzerine Bir Araştırma, Standart Ekonomik ve Teknik Dergi, 42(495).82-90

Baxter,S. D., Thompson, O.W., Davis,H.C.( 2000). Fourth-Grade Chıldren’s Observed Consumptıon Of, And Preferences For, School Lunch Foods. Nutrition Research (20)3: 439-443.

Bilir Akpınar, Ş. (2004). Çocuklar Haydi Yemeğe!Reklamlar Başlıyor. Çoluk Çocuk Dergisi, 34,25-27.

Breen, F.M., Wardle, J., Plomin, R. (2006). Heritability of Food Preferences in Young Children. Physiology&Behavior 88, 443-447.

Budak, N., Çiçek, B. ,Şahin, H.,(2005). Kayseri Đlinde Tüketicilerin Besin Alışverişine Yönelik Davranışları, Beslenme ve Diyet Dergisi,33(2),71-81

Bumin Köksal, G. (2007). Okul Çağı Çocuklarında Sağlıklı Beslenme. Ankara Kolejliler Dergisiı, 87.

Çelebi, K., Kavas, A. ve Kavas, A. (1991). Besin Etiketi, Tüketici Algılaması Tercihi ve Đçerik Analizi, Beslenme ve Diyet Dergisi. 20(2): 209-219.

Çınar, R. (2007). Perakende Gıda Ürünlerinde Etiketin Önemi Tüketiciler Üzerindeki Etkileri ve Bir Alan Araştırması, Pazarlama Dünyası Dergisi, Temmuz Sayısı.

Conner, M.T. (1993). “Understanding Determinants of Food Choice: Contributions From Attitude Research”. British Food Journal. Volume95(9):27-31.

Çinpolat, Ç (2006). Tüketicilerin Besin Etiketleri Üzerindeki Bilgilere Đlişkin Tutum Ve Davranışlarının Belirlenmesi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara

Demir, H. (1995). “Adölesan Beslenmesi” Güncel Pediatri Dergisi ,1,94-95.

Demirağ, K., Ova, G., Gölge, E., Düşel, D. ve Akın, V. (2003). Gıda Reklamlarının Tüketici Üzerine Etkileriyle Đlgili Bir Araştırma, Dünya Gıda, 9 (12),71-75.

Dikmen, D. (2006). Đlköğretim Öğrencilerinin Beslenme Davranışları ve Televizyon Reklamları.(Đlköğretim Okulu Örneği Keçiören), Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara

El, S.N. ve Kavas, A. (1994). Besin Etiketlemesi Konusunda Son Yasal Gelişmeler, II. Gıda Mühendisliği Kongresi. Gaziantep Üniversitesi Matbaası, S:296-301. Gaziantep.

Epstein,L. H., Kelly, K. D., Handley,E.A., Roemmich,J.N., Paluch, R.A. (2006). Relationship of mother and child food purchases as a function of price: A pilot study, Science Direct, Appetite,47, 115-118.

Erdem, A. (2005). Firmalarda Bütünleşik Pazarlama Đletişimi Stratejilerinin Belirlenmesinde Tüketici Davranışlarının Önemi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Konya.

Erdoğan, A.(2003). Ekonomik Kriz Dönemlerinde Tüketicilerin Gıda Ürünlerini Satın Alma Eğilimleri Üzerinde Bir Alan Araştırması, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi ,Erzurum.

Ersoy, G.( 1989). Beslenme Eğitimi Alan ve Almayan Đlkokul Çocuklarının Yiyecek Seçiminde Televizyon Reklamlarından Etkilenme Durumu, Beslenme ve Diyet Dergisi,18,165-175.

Ersoy, S.(2005). Đlköğretim Öğrencilerinin Tüketici Eğitimine Yönelik Bilgi ve Tutum Düzeyleri, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi,Ankara.

Ersoy, S., Önay, D.(2008). Tüketicilerin Gıda Harcamalarına Yönelik Görüşlerinin Bir Đncelemesi, VI.Uluslararası Beslenme ve Diyetetik Kongresi, s:285.

Gökalp, F (2007). Gıda Ürünleri Satın Alma Davranışında Ambalajın Rolü, Ege Akademik Bakış, 7(1),79-97

Gökçay, G. , Garibağaoğlu, M. (2002). Çocukluk ve Ergenlik Döneminde Beslenme, Ergenik Döneminde Beslenme. Saga Yayınları, 1. Baskı, Đstanbul, s:118-129.

Göktolga, Z.G., Bal, S.G., Karkaciğer, O.(2006). Factors Effecting Primary Choice of Consumers in Food Purchasing:The Turkey Case, Science Direct, Food Control, 17,884-889.

Green, D.H.(1988). Consumers in the Economy.South-Western Publishing Co.Ohio,U.S.A. Grunert, C.S.; Kristensen K.(1990). On Some Factors Influencing Consumers’ Demand For

Organically Grown Foods.Enhancing Consumer Choice .(Ed: Robert N. Mayer).Amerikan Council on Consumer Interests.Columbia, Missouri, U.S.A.

Guidetti, M.ve Cavazza, N.(2008). Structure of the Reletionship Between Parents’ and Children’s Food Preferences and Avoidences:An Explorative Study, Science Direct, Appetite 50, 83-90

Güler, A. (2003). Đköğretim Đkinci Kademesinde Eğitim Gören Öğrencilere Verilen Beslenme Eğitiminin Öğrencilerin Beslenme Durumu, Bilgi ve Alışkanlıklarına Etkisi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

Güler, B.ve Özçelik, A.Ö. (2002). Çalışan ve Çalışmayan Kadınların Yiyecek Satın Alma, Hazırlama Davranışları Üzerine Bir Araştırma. Ankara.

Gürel, E. (2004). “Pazarlamada Yeni Eğilim: Çocuklara Yönelik Pazarlama”. Çoluk Çocuk Dergisi, 34,32-35.

Hendy, H.M., Williams, K.E., Comise, T.S.(2005). KidsChoise School Lunch Program Increases Children’s Fruit and VegetableAcceptance, El Sevier, Appetite, 45,250-261 Işık, N. (1995). Adölesan Çağında Beslenme, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,

Yayınlanmamış Seminer Çalışması, Ankara.

Đçin Akçalı, S. (2004). Tüketim Toplumunda Çocukluğun Yitişi. Çoluk Çocuk Dergisi, 34,23-24

Đslamoğlu, A H (2003). Tüketici Davranışları, Giriş, Beta Basım, Đstanbul.

Kanbur Öksüz, N. (2006). Adölesana Yaklaşım, Pediatrik Bilimler Dergisi, Cilt:2, Sayı:7,9- 10.

Kavas, G. ve Kınık, Ö. (2000). Gıdaların Etiketlenmesi ve Etiket Standartlarına Uygunluğunun Đncelenmesi. Gıda Dergisi , 10,77-85.

Kayhan Yardımcı, F (1994). Beslenme Eğitimi Alan ve Almayan Đlkokul Öğrencilerinin Televizyon Reklamlarından Etkilenme Durumlarının Đncelenmesi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Đzmir

Kearney, M., Kearney J.M., Dunne A. and Gibney M.J.(1999). Sociodemographic determinants of perceived inuences on food choice in a nationally representative sample of Irish adults, Public Health Nutrition 3(2), 226-219

Kocabaş, F., Kocabaş, B. (2004). Televizyon Reklamlarının Çocuk Sağlığı Üzerindeki Etkileri. Çoluk Çocuk Dergisi, 34,28-30.

Koç, M. (2004). Gelişim Psikolojisi Açısından Ergenlik Dönemi ve Genel Özellikleri, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,17,:231-256.

Kotler,P (1997). Marketing Management,Analysis Planning,Đmplementation and Control , 173

Köksal, E.(2006). Türkiye’de Okul Çağı Çocuklarda Beslenme, Sağlık Durumu ve Uygulamalar. V. Uluslar arası Beslenme ve Diyetetik Kongresi, s:43.

Köksal, E., Bilgili, N. ve Topçu, A.(2003). Ankara Đli Gülveren Bölgesinde Yaşayan Ev Hanımlarının Besin Satın Alma ve Etiket Okuma Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi. Sağlık ve Toplum, 13(2), 77-83

Kutluay Merdol, T.(1999). Beslenme Eğitimi Rehberi. Özgür Yayınları.Đstanbul

Kutluk, M. T.(2006). Adölesanlarda Koruyucu Sağlık Hizmetleri, Pediatrik Bilimler Dergisi,(2)7,11.

Küçükaslan, N.(2003). Toplumsal Đlişkiler ve Protokol, Paradoks, Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, (e-dergi).

Küçükkömürler, S.(2002). Anne ve Çocuk Beslenmesi, Adölesan Çağında Beslenme, I.Baskı Pagem Yayıncılık. Ankara.

Mucuk, Đ.(1990). Pazarlama Đlkeleri, Der Yayınları, Đstanbul.

Nicklaus, S, Boggio, V.,Chabanet C., Issanchou, S.(2004). A Prospective Study of Food Preferences in Childhood. Food Quality and Preference 15 :805–818

Noble, C., Coney, M., Eves, A., Kipps, A., Lumbers, M.( 2000). Food Choice and School Meals: Primary Schoolchildren's Perceptions of The Healthiness of Foods and The Nutritional Implications of Food Choices. Journal of Hospitality Management 19: 413- 432.

O’Dougherty M., Story M., Stong J.(2006). “Observations of Parent-Child co-shoppers in Supermarkets: Children’s Involment in Food Selections Parental Yielding and Refusal Strategies”, J.Nutf Education Behav., 38:183-188.

Özgen, Ö.ve Gönen, E.( 1992). Đlkokul Çağındaki Çocukların Tüketim Davranışları Üzerine Bir Araştırma, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yüksek Lisans Tezi, Ankara. Özgen, L (2004). Tüketicilerin Besin Etiketi Okuma Alışkanlıkları,Beslenme Etiketi ve

Ambalaj Tercihleri Đle Đlişkili Faktörler, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara.

Pekcan ,G. (1999). Beslenme Sorunlarının Önlenmesi:Besin,Beslenme Plan ve Politikalarının Önemi.Ankara Đli Beslenme Alışkanlıkları ve Mutfak Kültürü, Vekam Yayın.1:129- 134. Ankara.

Penpeçe, D (2006). Tüketici Davranışlarını Belirleyen Etmenler:Kültürün Tüketici Davranışları Üzerindeki Etkisi, Kahramanmaraş Sütçü Đmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.

Sağlam,F., Gümüş, A. ve Dokcan, B. (1999). Tüketicilerin Besin Satın Alımına Đlişkin Bilgi, Tutum ve Davranışları, Beslenme ve Diyet Dergisi, 28 (1), 39-46.

Şahbaz, S. (2000). Gıda Tüketiminde Yönelimler. Gıda Bilimi ve Teknolojisi Dergisi, 2,65-66 Şahin, A Özer, B Ş (2006). Beslenme Kültüründeki Farklılıkların Bayan Tüketicilerin Gıda

Ürünleri Satın Alma Davranışları Üzerindeki Etkileri, .DEÜ.ĐĐBF Dergisi,.21(1),127- 145

Şanlıer, N ve Şeren, S (2005). Tüketicilerin Besin Satın Alma Bilinçlerinin Değerlendirilmesi, Üçüncü Sektör Kooperatifçilik, 149,12 .

Şanlıer ,N. ve Şeren, S. (2004). Süper Marketlerden Besin Satın Alırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar, Standard 43 (515), 38-40.

Skinner, J.D., Carruth, B. R., Bounds, W., Ziegler, P.J.,( 2002). Children’s Food Preferences: A Longitudinal Analysis. Journal of The American Dietetic Association 102 (11): 1638-1647

Talas, C. (2006). Kadınların Besin Güvenliği Đle Đlgili Davranışlarının Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

Tek, Ö B.(1999). Pazarlama Đlkeleri(Global Yönetimsel yaklaşım Türkiye Uygulamaları, 8.Baskı Beta Baskı Đstanbul.

Topuzoğlu, A., Hıdıroğlu, S., Ay, P., Önsüz, F., Đkiışık, H.(2007). Tüketicilerin Gıda Ürünleri ile Đlgili Bilgi Düzeyleri ve Sağlık Risklerine Karşı Tutumları, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6 (4),253-258.

Toprak, Đ., Şentürk, Ş., Yüksel, B., Özer, H., Çakır, B., Bideci, A.E.(2002). Okul Öncesi Çağ Çocuklarının Beslenmesi, Toplumun Beslenmede Bilinçlendirilmesi. Ankara.

Tunçdoğan, Đ. ve Tunçdoğan, A. (2005). Çocuğumuz ve Sağlıklı Beslenmesi. Papatya Yayıncılık. 1.Basım. Đstanbul.

Turell, M. (1998). Socioeconomic Differences in Food Preference and Their Influence on Healty Food Purchasing Choices, Journal of Human Nutrition and Dietetics.(11)2:1 35- 155

Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (2003). Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etüdleri Enstitüsü.Ankara.

Ünal, S. ve Erciş, A.(2006). Tüketicilerin Kişisel Değerlerinin Satın Alma Tarzları Üzerindeki Etkisi, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1,23-48

WHO. The Impact of Food and Nurition on Public Health.The Case for Food& Nurition poliey and Action Plan for the European Region of WHO 2003.

EKLER EK I:

ĐLKÖĞRETĐM ĐKĐNCĐ KADEME ÖĞRENCĐLERĐNĐN VE

ANNELERĐNĐNYĐYECEK SATIN ALMA DAVRANIŞLARINI ETKĐLEYEN FAKTÖRLERÜZERĐNE BĐR ARAŞTIRMA

ANKET FORMU Anket No :

(Annelere uygulanacak anket) A. KĐŞĐSEL BĐLGĐLER

Yaşı :

Eşinin Yaşı :

Öğrenim Durumunuz : Eşinizin Öğrenim Durumu : Ailedeki birey sayısı :

Ailenizin aylık ortalama geliri ne kadardır?(maaş,kira vb.)……….YTL

B.YĐYECEK SATIN ALMA DAVRANIŞLARI 1.Yiyecek alışverişlerinizi ne tür ödeme ile yaparsınız?

a)Peşin b)Kredi Kartıyla c)Taksitle d)Diğer………

2.Yiyecek alışverişine en çok kiminle çıkarsınız?

a)Yalnız b)Eşimle beraber c)Çocuklarımla beraber d)Diğer………….

3. Yiyecek satın alırken sizin için önemli olan faktörleri önemlilik derecesine göre sıralayın her bir faktör için bir önemlilik derecesi işaretleyin

4.Satın aldığınız yiyeceğin ambalajının üzerindeki etiketi okur musunuz? a)Evet ( ) b)Hayır ( ) c)Bazen ( )

5.Cevabınız Evet ise etiket ve/veya ambalaj üzerinde okuduğunuz bilgileri belirtiniz. a) Sadece üretim ve son kullanma tarihini

b) Sadece hazırlanış tarifini c) Besin değerine bakarım

d) Đçeriğine bakarım e) Hepsi

6. Hayır veya Bazen ise nedenini belirtiniz. a) Gerek duymuyorum.

b) Etiket üzerindeki bilgileri anlamıyorum. c) Gerçeği yansıttığını düşünmüyorum. d) Đlgimi çekmiyor.

e) Yazıları çok küçük.

f)Diğer Belirtiniz………

7. Yiyecek alışverişi sırasında çocuklarınızın, alış veriş listesi dışında istediği bir yiyeceği satın alır mısınız?

a)Genellikle Satın Alırım b) Genellikle Satın Almam c)Bazen Satın Alırım

8. Yiyecek alışverişi sırasında çocuklarınızın, alış veriş listesi dışında istediği bir yiyeceği satın almama nedeniniz nedir?

a) Sağlıksız olduğunu düşünüyorum.

b) Öncelikli ihtiyaç olmadığını düşünüyorum. c) Alış veriş bütçesinde yer almıyor.

d) Fiyatı yüksek buluyorum. e)Diğer………

9.Aşağıdaki faktörleri kendinize uygun şekilde işaretleyiniz. Faktörler Ö n em si z Ç o k A z ö n em li B ir a z Ö n em li Ç o k ö n em li 1.Eşimin tercihleri 2. Çocukların tercihleri

3.Sağlık üzerindeki olumlu etkisi 4.Kendi tercihlerim

5. Fiyatı

6. Yiyecek maddesinin besleyici özelliği

7.Yiyecek maddesinin aile üyelerinin sağlık durumuna uygunluğu

8.Yiyecek maddesinin doyuruculuğu

9.Hazırlama ve pişirmede sağladığı kolaylık 10.Üretim ve son kullanma tarihi

11.Ambalajının güzel olması 12.Markası

13.Kullananların tavsiyesi

14.Yiyecek maddesinin kolay bulunuşu 15.Reklamlar

16.Düşük kalorili oluşu 17.Doğal-organik oluşu 18.Alışkanlıklarım 19.Çevreyi koruma etkisi 20.Yağ oranının az olması

10.Aşağıdaki tutum cümlelerini uygun olan seçeneği işaretleyiniz.

Yiyecek Maddelerini Satın Almadan Önce

K es in li k le K a tı lı y o ru m K a tı lı y o ru m K a ra rs ız ım K a tı lm ıy o ru m m Kes in li k le K a tı lm ıy o ru m

1. Evdeki yiyecek stokunu kontrol eder, ihtiyaçları saptarım 2. Đhtiyacım olan yiyecek maddelerinin listesini hazırlarım. 3. Satın alınacak yiyecek maddelerinin miktarlarını ve yaklaşık fiyatlarını alışveriş listesine yazarım

4. Arkadaş veya yakınlarımın tavsiyelerini dikkate alırım. 5. Alışveriş yapacağım yerleri fiyat, çeşit ve bolluk yönünden karşılaştırırım.

6. Alışveriş yaptığım yerlerin temiz olması benim için önemlidir. 7. Alışverişe çıkarken karnımın tok olmasına dikkat ederim. 8. Devamlı aynı yerden alışveriş yaparım.

Yiyecek Maddelerini Satın Alma Aşamasında

9. Yiyecek maddelerinin raflardaki muhafaza edilme koşullarına dikkat ederim.

10. Yiyecek maddelerinin üretim ve SKT dikkat ederim. 11. Ambalajında yiyecek maddesinin ve üretici firmanın adı ve adresinin belirtilip belirtilmediğine dikkat ederim.

12. Yiyecek maddesinin ambalajında kalite belgesinin olup olmadığına bakarım (ISO, TSE, HACCP).

13. Yiyecek maddelerinin Sağlık veya Tarım Bakanlığı'ndan izninin olup olmadığına dikkat ederim.

14. Yiyecek maddesinin ambalajının ezilmiş, delinmiş olup olmadığına dikkat ederim.

15. Ürünü satın alırken ambalajından etkilenirim.

16. Aynı yiyecek maddesinde cam/kağıt-karton ambalajlı olanları , alüminyum ambalajlı olanlarına tercih ederim.

17. Aynı yiyecek maddesinde plastik ambalajlı olanları satın alırım. 18. Yeni çıkan markalı yiyecekleri bir kez denemek için satın alırım. 19. Đki farklı markadan pahalı olanını daha kaliteli olacağı

düşüncesiyle satın alırım.

11. Aşağıdaki listede bulunan yiyecekleri satın alırken ne kadar sürelik ihtiyacınızı karşılamasını hedeflersiniz? Đşaretleyiniz.

Yiyecekler Günlük 2-3 Günlük Haftalık 15 Günlük Aylık Mevsimlik Ekmek Süt, yoğurt Kırmızı et Tavuk Balık Yumurta Salam, sosis Sucuk Pastırma Pirinç, makarna, bulgur Un, şeker Kuru soğan, patates Sebze, meyve Kuruyemiş Sıvı yağ margarin ve katıyağ Reçel, bal, pekmez Gazlı içecekler Şeker, lokum, şekerleme Bisküvi Çikolata Cips

12. Aşağıdaki yiyecekleri genellikle nereden satın alırsınız. Yiyecekler Seyyar

satıcı

Bakkal Manav Pazar Kasap Market

Süt Yoğurt Peynir Et Tavuk Balık Sucuk Salam, sosis Yumurta Sıvı yağ, katı yağ,margarin Tereyağ Zeytin K.Baklagil Makarna, pirinç, bulgur Sebze,meyve Patetes,soğan

ĐLKOKUL ÖĞRENCĐLERĐNĐN YĐYECEK SATINALMA DAVRANIŞLARINI ETKĐLEYEN FAKTÖRLER

(Öğrencilere uygulanacak anket) Anket NO:

Okulu : Sınıfı : Yaş :

Cinsiyet : O Bay O Bayan

1. Ailenden harçlık alıyor musun?

a) Evet b)Hayır

2. Ne kadar zamanda bir harçlık alıyorsun?

a)Günlük b)Haftalık c)Aylık d)Đstediğim zaman

3. Ne kadar harçlık alıyorsunuz?...YTL./

4. Harçlığını en çok nelere harcarsın?

a)Yiyecek b) Kitap, dergi vb. c)Sinema/ Đnternet/Cd vb.

5. Ailen tarafından alışverişe gönderilir misin? a) Evet b)Hayır

6. Alışverişe kiminle gidersiniz?

a)Yalnız b)Annemle beraber c)Babamla beraber d)Ailece

7. En fazla nereden yiyecek satın alırsınız?

a) Süpermarket/Bakkal b)Okul kantini c)Seyyar Satıcı

8. Aşağıdaki tabloda yer alan 10 farklı yiyecekten ailenizin sizin için satın almasını istediğiniz ilk üç yiyeceği rakamlarla(1, 2, 3) belirtiniz.

Yiyecek adları Tercih sırası Sebze Meyve Et ürünleri Normal Süt /Yoğurt Meyveli süt / Yoğurt

Gazlı-gazsız içecekler (Kola ,fanta vb.) Çikolata,

Şeker, şekerleme Cips,

Bisküvi

9. Yiyecek satın alırken dikkat edilmesi gereken kuralları nasıl edindiniz? a)Ebeveynlerimden öğrendim.

b)Arkadaşlarımdan öğrendim. c)Öğretmenlerimden öğrendim.

d)Kitle iletişim araçlarından öğrendim.

10. Satın aldığınız yiyecek maddelerinin etiketini okur musunuz?

11.Yiyecek satın almaya ilişkin tutum ve davranışlara katılım durumunuzu aşağıdaki tablodan işaretleyiniz. Tutum ve Davranışlar K es in li k le k a tı lı y o ru m K a tı lı y o ru m K a ra rs ız ım K a tı lm ıy o ru m K es in li k le K a tı lm ıy o ru m

1. Yiyeceklerin fiyatına her zaman bakarım. 2. Yeni çıkan ürünleri hemen denerim.

3. Yiyecekleri almadan önce ambalajını kontrol ederim. 4.Satın aldığım yiyeceğin markasına dikkat ederim. 5. Yiyecek satın alırken televizyondaki reklamlardan etkilenirim.

6. Yiyecek satın alırken arkadaşlarımdan etkilenirim 7. Sürekli aynı yerlerden alışveriş yaparım

8.Üretim ve Son kullanma tarihine dikkat ederim.

9.Kalitesini düşünmeden ucuz fiyatlı olan yiyecek maddesini satın alırım.

10.Annemin-babamın satın aldığı marka dışına çıkmam. 11.Ambalajının güzel olmasına dikkat ederim.

12.Canımın istediği bir yiyeceği düşünmeden satın alırım.

12.Aşağıdaki tutum cümlelerine size uygun olan önem derecesini işaretleyiniz. Faktörler Ö n em si z Ç o k A z ö n em li B ir a z Ö n em li Ç o k ö n em li

1.Yiyecek maddesinin besleyici özelliği 2.Sağlık üzerindeki olumlu etkisi 3.Fiyatı

4.Yiyecek maddesinin doyuruculuğu 5.Üretim ve son kullanma tarihi 6.Ambalajının güzel olması 7.Markası

Belgede İlköğretim ikinci kademe öğrencileri ve annelerinin yiyecek satın alma davranışları ve bunu etkileyen faktörler üzerine bir araştırma (sayfa 66-86)