3. BÖLÜM
4.2. Öğrencilerin Beceri Eğitimine İlişkin Değerlendirmelerine Ait
4.2.9. Öğrencilerin Yükseköğretim Düzeyinde Turizm Eğitim
Tablo 4.16.
Öğrencilerin Yükseköğretim Düzeyinde Turizm Eğitimi Almalarına İlişkin Görüşleri
n % n % n % n % n % 9 3 7,1 2 2,8 7 16,7 15 35,7 15 35,7 10 24 8,3 6 2,1 56 19,4 67 23,3 135 46,5 11 13 8,7 10 6,7 24 16 39 26 64 42,7 12 24 16,4 8 5,5 31 21,2 34 23,3 49 33,6 1,173 1,225 1,276 1,424 St anda rt S apm a İFADELER K es in lik le Ka tılm ıyor um Ka tılm ıyor um Ne Ka tıl ıyor um Ne Ka tılm ıyor um Ka tıl ıyor um K es in lik le kat ılı yor um Yüksek öğretim düzeyinde turizm eğitimi almayı düşünüyorum. Sı nı f A ritm etik O rta la m a 3,881 3,983 3,873 3,520
Tablo 4.16’da öğrencilerin yükseköğretim düzeyinde turizm eğitimi alma durumlarına ilişkin sorulara katılma düzeyleri verilmiştir. Öğrencilerin “yükseköğretim düzeyinde turizm eğitimi almayı düşünüyorum” ifadesine verdikleri cevapların aritmetik ortalaması 9. sınıfta 3,881, 10. sınıfta 3,983, 11. sınıfta 3,873 ve 12. sınıfta da 3,520 ile katılıyorum çıkmıştır. Buna göre öğrencilerin gelecekte turizm ile ilgili eğitimlerine devam etmek istedikleri rahatlıkla söylenebilir.
4.3. Araştırmanın Hipotez Testlerine Ait Bulgular
4.3.1. Ortaöğretim Düzeyinde Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Öğrenim Gördükleri Okullara Göre Beceri Eğitimi Algılamalarına İlişkin Bulgular
Tablo 4. 17’de öğrencilerin öğrenim gördükleri okullara göre beceri eğitimini algılamalarına(H1) ilişkin anova test sonuçları verişmiştir. Buna göre Kumburgaz
Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi öğrencilerinin beceri eğitimi değerlendirmeleri 3,985 ortalama ile en yüksek çıkmıştır. Bu okulu 3,938 ortalama ile Küçükçekmece Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi öğrencileri takip etmektedir. Beceri eğitimine en olumsuz yaklaşan okullar ise 3,517 aritmetik ortalama ile Şile Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi öğrencileri ve 3,543 ortalamayla Etiler Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi öğrencileri gelmektedir. Anova test sonuçlarına göre p<0,05 olduğu için okulların beceri eğitimini algılamalarında anlamlı bir farkın bulunduğu görülmektedir. Bu nedenle H1 Hipotezi
reddedilememiştir. Okulların bulunduğu çevreye ve öğrenci düzeyine göre beceri eğitimi algılamalarında fark olduğu söylenebilir.
Tablo 4.17.
Öğrencilerin Okul Türleri Açısından Beceri Eğitimi Algılarının Farklılaşması (ANOVA)
n
s.s.
F
p
165 3,844 b 0,551 83 3,938 c 0,592 67 3,543 a 0,558 125 3,744 b 0,589 85 3,985 c 0,503 101 3,517 a 0,641 626 3,771 0,596Okullar
10,381 0,000 *Şile Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi Zeytinburnu M.İ.M. Otel. ve Tur. Mes. Lis. Küçükçekmece İMKB Otel. ve Tur. Mes. L. Etiler Otel. ve Tur. Meslek Lisesi
Selimpaşa Otel. ve Tur. Meslek Lisesi Kumburgaz Otel. ve Tur. Meslek Lisesi
Toplam
X
4.3.2. Ortaöğretim Düzeyinde Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Öğrenim Gördükleri Bölümlere Göre Beceri Eğitimi Algılamalarına İlişkin Bulgular
Öğrencilerin öğrenim gördükleri bölümlere göre beceri eğitimi algılamaları(H2) t
testi yoluyla karşılaştırılmıştır. Tablo 4. 18. incelendiğinde, öğrencilerin bölümlere göre beceri eğitimini algılamalarının anlamlılık düzeyi 0,022 bulunmuştur. Bu ifadeye göre p<0,05 olduğu için konaklama ve seyahat hizmetleri alanı öğrencileri ile yiyecek içecek hizmetleri alanı öğrencileri arasında anlamlı bir fark bulunmaktadır. Tablodan yiyecek içecek hizmetleri alanının aritmetik ortalaması 3,724 ve konaklama ve seyahat hizmetleri alanı aritmetik ortalamasının da 3,834 olduğu görülmektedir. Otelcilik ve turizm meslek lisesi öğrencilerinin beceri eğitimi algılamaları bölümlere göre farklılık göstermektedir. Buna göre H2 Hipotezi reddedilememiştir.
Tablo 4.18.
Öğrencilerin Bölüm Türleri Açısından Beceri Eğitimi Algılarının Farklılaşması (t-testi)
n
s.s.
t
p
361 3,724 0,612
265 3,834 0,568
Bölümler
-2,229 0,022
Yiyecek İçecek Hizmetleri Alanı
Konaklama ve Seyahat Hizmetleri Alanı
X
4.3.3. Ortaöğretim Düzeyinde Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Yaş Dağılımlarına Göre Beceri Eğitimi Algılamalarına İlişkin Bulgular
Öğrencilerin yaş dağılımlarına göre beceri eğitimi algılamaları(H3) anova testi
yoluyla karşılaştırılmıştır. Tablo 4.19’da görüldüğü üzere; beceri eğitimine en olumsuz yaklaşan 3,42 aritmetik ortalama ile 19 yaş ve üzeri öğrenciler oluşturmaktadır. Bu öğrencileri 3,57 ortalamayla 18 yaş öğrencileri takip etmektedir. Beceri eğitimine daha olumlu yaklaşan yaş grupları ise 3,95 ve 3,94 aritmetik ortalamalar ile 14 ve 16 yaş öğrencileridir. Anova test sonuçlarına göre p<0,05 olduğu için, yaş dağılımlarının beceri eğitimi algılamalarında anlamlı bir farkın bulunduğunu ortaya çıkarmaktadır. Bu nedenle H3 Hipotezi reddedilememiştir. Öğrencilerin yaşları büyüdükçe, beceri
eğitimine ve dolayısıyla turizm sektöründe çalışmaya, daha olumsuz yaklaştıkları söylenebilir.
Tablo 4.19.
Öğrencilerin Yaş Dağılımları Açısından Beceri Eğitimi Algılarının Farklılaşması (ANOVA)
n
s.s.
F
p
2 3,957 a 0,553 47 3,855 a 0,587 239 3,939 a 0,542 195 3,698 b 0,582 129 3,573 b 0,591 14 3,428 b 0,887 626 3,771 0,596Yaş
8,904 0.000 * 19 yaş ve üzeri 14 yaş 15 yaş 16 yaş 17 yaş 18 yaş Toplam X* : p<0,05, a, b: farklı harfleri taşıyan gruplar arasında anlamlı farklılık vardır (p<0,05).
4.3.4. Ortaöğretim Düzeyinde Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Cinsiyet Dağılımlarına Göre Beceri Eğitimi Algılamalarına İlişkin Bulgular
Tablo 4.20’de öğrencilerin cinsiyet dağılımlarına göre beceri eğitimi algılamalarının(H4) t testi yoluyla karşılaştırma sonuçları görülmektedir. Beceri eğitimi
algılamalarının aritmetik ortalaması bayan öğrencilerde 3,838 ve bay öğrencilerde 3,729‘dur. Öğrencilerin cinsiyet dağılımına göre beceri eğitimi algılamalarının anlamlılık düzeyi de 0,026 bulunmuştur. Bu sonuç 0,05’den küçük olduğu için, öğrencilerin beceri eğitimini değerlendirmelerinde cinsiyetlere göre anlamlı bir farkın olduğunu göstermektedir. Buna göre H4 Hipotezi reddedilememiştir.
Tablo 4.20.
Öğrencilerin Cinsiyet Dağılımlarına Göre Beceri Eğitimi Algılarının Farklılaşması (t-testi)
n
s.s.
t
p
239 3,838 0,516 387 3,729 0,637Cinsiyet
2,225 0,026 Bayan Bay X4.3.5. Ortaöğretim Düzeyinde Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Öğrenim Gördükleri Sınıflara Göre Beceri Eğitimi Algılamalarına İlişkin Bulgular
Öğrencilerin sınıf dağılımlarına göre beceri eğitimini algılamaları(H5) anova
testi yoluyla karşılaştırılmıştır. Tablo 4.21 genel olarak incelendiğinde; sınıf dağılımlarına göre öğrencilerin beceri eğitimi değerlendirmeleri p<0,05 olarak bulunmuştur. Bu sonuç, sınıflara göre beceri eğitiminde anlamlı bir farkın bulunduğunu göstermektedir. Öğrencilerin beceri eğitimi değerlendirmelerinin aritmetik ortalaması 9. sınıfta 3,893, 10. sınıfta 3,899, 11. sınıfta 3,748 ve nihayet 12. sınıfta da 3,506 olarak gerçekleşmiştir. Buna göre H5 Hipotezi reddedilememiştir. Özellikle iki sezon beceri
eğitimine giden öğrencilerin, diğer öğrencilere göre beceri eğitimine daha olumsuz yaklaştığı görülmektedir.
Tablo 4.21.
Öğrencilerin Sınıf Dağılımlarına Göre Beceri Eğitimi Algılarının Farklılaşması (ANOVA)
n
s.s.
F
p
42 3,893 b 0,479 288 3,899 b 0,560 150 3,748 b 0,546 146 3,506 a 0,656 626 3,771 0,596Sınıflar
15,819 0,000 * 9. sınıf 10. sınıf 11. sınıf 12. sınıf Toplam X* : p<0,05, a, b: farklı harfleri taşıyan gruplar arasında anlamlı farklılık vardır (p<0,05).
4.3.6. Ortaöğretim Düzeyinde Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Okul Seçimlerinde Kim Etkili Oldu Sorusuna Verdikleri Cevaplara Göre Beceri Eğitimini Algılamalarına İlişkin Bulgular
Tablo 4. 22’de öğrencilerin bu okulu seçerken kimden etkilendiniz sorusuna verdikleri cevaplara göre beceri eğitimini algılama farklılıklarına(H6) ilişkin anova test
sonuçları verişmiştir. Buna göre; “kendi isteğimle seçtim” şeklinde ifade eden öğrencilerinin beceri eğitimi değerlendirmeleri 3,849 aritmetik ortalama ile en yüksek çıkmıştır. “Arkadaşlarımdan etkilendim” diyenlerin aritmetik ortalaması 3,567, “Ailemin isteği ile seçtim” diyenlerin aritmetik ortalama 3,558 ve “ilköğretimde
öğretmenlerim yönlendirdi” şeklinde ifade edenlerin aritmetik ortalaması ise 3.462’dir. Anova test sonuçlarına göre, p<0,05 olduğu için öğrencilerin bu okulu seçerken etkilenme durumlarına göre beceri eğitimini algılamalarında anlamlı bir farklılık olduğu görülmektedir. Bu nedenle H6 Hipotezi reddedilememiştir. Öğrencilerin kendi
istekleriyle bu okulu seçmelerinde onların beceri eğitimine yönelik değerlendirmelerini olumlu etkilediği söylenebilir.
Tablo 4.22.
Öğrencilerin “Bu Okulu Seçerken Kimden Etkilendiniz” Sorusuna Verdikleri Cevapların Dağılımına Göre Beceri Eğitimi
Algılarının Farklılaşması (ANOVA)
n
s.s.
F
p
470 3,849 a 0,556 93 3,558 b 0,647 21 3,567 b 0,551 42 3,462 b 0,700 626 3,771 0,596Sınıflar
11,857 0,000 *Kendi isteğimle seçtim Ailemin isteği ile seçtim Arkadaşlarımdn etkilendim
İlköğretimde öğretmenlerim yönlendirdi
Toplam
X
* : p<0,05, a, b: farklı harfleri taşıyan gruplar arasında anlamlı farklılık vardır (p<0,05).
4.3.7. Ortaöğretim Düzeyinde Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin İşletme Tercihleri Değişkenine Göre Beceri Eğitimini Algılamalarına İlişkin Bulgular
Öğrencilerin işletme tercihleri değişkenine göre beceri eğitimini algılamaları(H7)
anova testi yoluyla karşılaştırılmıştır. Tablo 4.23 genel olarak incelendiğinde; öğrencilerin beceri eğitimi değerlendirmelerinin aritmetik ortalaması konaklama işletmesi tercihine göre 3,791, seyahat acentesi tercihine göre 3,832, ve yiyecek içecek işletmesi tercihine göre de 3,745 olarak gerçekleşmiştir. İşletme tercihlerine göre öğrencilerin beceri eğitimi değerlendirmeleri p>0,05 olarak bulunmuştur. Bu sonuç, işletme tercihlerine göre öğrencilerin beceri eğitimi algılamalarında anlamlı bir farkın bulunmadığını göstermektedir. Buna göre H7 Hipotezi reddedilmiştir. Elde edilen
bulgular, öğrencilerin işletme tercihleri ile beceri eğitimi algılamalarında anlamlı bir farkın oluşmadığını göstermektedir.
Tablo 4.23.
Öğrencilerin “Beceri Eğitimi Yaptığınız/Yapmak İstediğiniz İşletme Nedir” Sorusuna Verdikleri Cevapların Dağılımına Göre Beceri Eğitimi
Algılarının Farklılaşması (ANOVA)
n
s.s.
F
p
208 3,791 0,583 74 3,832 0,553 344 3,745 0,612 626 3,771 0,596 0,822 0,440 Konaklama İşletmesi Seyahat AcentasıYiyecek İçecek İşletmesi
Toplam
X
4.3.8. Ortaöğretim Düzeyinde Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Beceri Eğitimi Yaptıkları/Yapmak İstedikleri İşletmeyi Kim Buldu Sorusuna Verdikleri Cevaplara Göre Beceri Eğitimini Algılamalarına İlişkin Bulgular
Tablo 4.24.
Öğrencilerin “Beceri Eğitimi Yaptığınız/Yapmak İstediğiniz İşletmeyi Kim Buldu” Sorusunun Dağılımına Göre Beceri Eğitimi
Algılarının Farklılaşması (ANOVA)
n
s.s.
F
p
254 3,821 0,584 291 3,713 0,622 81 3,823 0,519 626 3,771 0,596 2,61 0,075 Kendin BuldumKoordinatör öğretmen/Okul İdaresi Buldu Tanıdık ve Arkadaş Yardımıyla Buldum
Toplam
X
Tablo 4. 24’de öğrencilerin beceri eğitimi yaptıkları/yapmak istedikleri işletmeyi kim buldu sorusuna verdikleri cevaplara göre beceri eğitimini algılama farklılıklarına(H8) ilişkin anova test sonuçları verişmiştir. Buna göre; beceri eğitimi
yapılan/yapmak istenilen işletmeyi “kendim buldum” şeklinde ifade eden öğrencilerinin beceri eğitimi değerlendirmeleri 3,821, “koordinatör öğretmen/okul idaresi buldu” diyenlerin aritmetik ortalaması 3,713, “tanıdık ve arkadaş yardımıyla buldum” diyenlerin aritmetik ortalaması da 3,823 olarak gerçekleşmiştir. Anova test sonuçlarına göre, anlamlılık düzeyi 0,075 bulunmuştur. Bu sonuç p>0,05 olduğu için öğrencilerin beceri eğitimi yapılan/yapmak istenilen işletmeyi bulma durumlarına göre beceri
eğitimini algılamalarında anlamlı bir farkın olmadığını göstermektedir. Be nedenle H8
Hipotezi reddedilmiştir. Öğrencilerin beceri eğitimi yapılan işletmeyi bulma durumlarına göre beceri eğitimi algılamalarında anlamlı bir farklılık yoktur.
5. BÖLÜM
SONUÇ VE ÖNERİLER
Turizmde kalitenin arttırılmasına yönelik olarak ülkemizde sektöre eleman yetiştiren çeşitli eğitim kurumları vardır. Bu eğitim kurumlarından en önemlilerinden biri de otelcilik ve turizm meslek liseleridir. Bu eğitim kurumlarında verilen teorik bilginin yanı sıra, uygulamalı dersler ve uygulama bağlamında yerine getirilmesi zorunlu olan beceri eğitimi süreci vardır. Beceri eğitimi, öğrencileri eğitim dönemleri içerisinde, gelecekte yapacakları mesleğe hazırlama, okulda öğrendikleri teorik bilgi ve becerileri işletmelerde uygulama imkanı sağlaması bakımından oldukça önemli bir yere sahiptir. Beceri eğitimi, öğrencilerin iş yaşamını tanıma, deneyim kazanma ve sorun çözme yeteneğini geliştirdiği için öğrencilerin hayatındaki ilk iş tecrübesi olma özelliğini de kendi içinde barındırır.
Bu araştırmada, ortaöğretim düzeyinde turizm eğitimi alan öğrencilerin beceri eğitimi öncesindeki ve sonrasındaki, beceri eğitimi değerlendirmelerinin ne yönde olduğu ortaya çıkartılmıştır.
Otelcilik ve turizm meslek lisesi öğrencilerinin beceri eğitimi değerlendirmelerini ölçmek amacıyla hazırlanan anket formlarından elde edilen genel sonuçlar şu şekilde tespit edilmiştir.
Araştırma, İstanbul ilinde bulunan altı Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesinde gerçekleştirilmiştir. Anket, bu okullarda okuyan 265 Konaklama ve Seyahat Hizmetleri Alanı ve 361 Yiyecek İçecek Hizmetleri Alanı öğrencisi olmak üzere toplam 626 öğrenciye uygulanmıştır. Ankete katılan öğrencilerin 387’si bay ve 239’u bayandır. Araştırmaya en çok 288 öğrenci ile 10. sınıf öğrencisi katılırken, bu sınıfı 150 öğrenci ile 11. sınıf ve 146 öğrenci ile 12. sınıf takip etmektedir.
Araştırmaya katılan öğrencilerin % 75,1’i bu okullara kendi istekleriyle geldiklerini belirtmişlerdir. Öğrencilerin bu okullara kendi istekleriyle gelmesi, onların
bu mesleğe kolay adapte olmalarını sağlayacaktır. Birer potansiyel turizm çalışanı olan öğrencilerin, bu mesleği severek yapmaları açsından bu oran önemlidir.
Araştırma, okul idaresi ve koordinatör öğretmenlerin işletme bulma konusunda öğrencilere yardım ettiğini göstermektedir. Okullar, beceri eğitimi başlamadan önce işletmelerle irtibata geçip, öğrencilere uygun işyeri bulmaya gayret etmektedir. Araştırmadan, öğrencilerin kendilerinin de işyerlerini buldukları anlaşılmaktadır.
Elde edilen bulgular, beceri eğitimine yönelik sorulan sorulara genel olarak 9. ve 10. sınıf öğrencilerinin, 11. ve 12. sınıf öğrencilerine oranla daha olumlu cevaplar verdikleri göstermektedir. Bu bulgular bize, beceri eğitimine giden öğrencilerin, beceri eğitimi hakkında olumsuz düşüncelere sahip olmaya başladıklarını göstermektedir.
Öğrenciler, okulda alınan eğitimi, beceri eğitimi için kısmen yeterli bulmaktayken, “turizm eğitimi almış olmam görevimi yerine getirirken kolaylıklar sağlar” ifadesine olumlu cevaplar vermişlerdir. Bu sonuç, öğrencilerin turizm eğitimine verdikleri önemi vurgularken, okulların verdikleri eğitimin beceri eğitimi için yeterli olmadığını göstermektedir.
Turizm sektörü, işgücü olarak turizm eğitim kurumlarında okuyan öğrencilerden faydalanan ve önemli ölçüde öğrenci çalıştıran bir sektördür. Bu nedenle işletmeler ve öğrenciler açısından eğitim - öğretim döneminin turizm işletmelerinin yoğun personele ihtiyaç duyacağı aylara göre planlanması önem arz etmektedir. Öğrencilerin bu bağlamda sorulan soruya, beceri eğitiminin süresini ve dönemini uygun buldukları görülmektedir.
Elde edilen diğer bir bulgu ise öğrencilerin beceri eğitimleri süresince mesleki bilgi ve becerilerini geliştirdiğine ilişkin görüşleridir. Beceri eğitiminin en önemli amaçlarından birisi de öğrencilerin uygulama düzeyinde kendilerini geliştirmeleridir. Öğrenciler, beceri eğitimi ile mesleki anlamda eksik bilgi ve becerilerini tamamlama fırsatı bulmaktadır. Sorulara verilen cevaplar incelendiğinde, gerek beceri eğitimine gitmemiş öğrenciler, gerekse beceri eğitimini tamamlamış öğrencilerin beceri eğitiminin onların mesleki bilgi ve becerilerine katkı sağladığına inandıklarını ortaya çıkarmaktadır. Öğrencilerin sektörü tanımaları ve gelecekte bu işi yapmalarına karar
vermeleri açısından beceri eğitiminin faydalı olduğu söylenebilir. Ayrıca beceri eğitimi onların kendilerine olan güven duygusunun gelişmesine de katkı sağlamaktadır.
Okulun beceri eğitimi süresince öğrencilerle ilgilenmelerine ilişkin öğrenci değerlendirmelerinde, henüz beceri eğitimine gitmemiş olan öğrencilerde, işletmelerde çıkabilecek sorunlarda, öğrencilerle ilgilenileceği düşüncesinin var olduğudur. Beceri eğitimine gitmiş olan öğrencilerin ise okula daha az güvendiği görülmektedir. Özellikle iki kez beceri eğitimine gitmiş olan 12. sınıf öğrencilerinin okula olan güvenlerinin oldukça azaldığı söylenebilir. Bu bağlamda koordinatör öğretmenlerin işletmeleri ziyaret etmelerinin faydalı olacağı görüşü var olsa da, öğretmelerin işletmelerde öğrencilerin haklarını tam olarak koruyamadığı görülmektedir.
Diğer yandan, “Öğrenciler beceri eğitimi başlamadan önce okulda beceri eğitimi uygulaması ile ilgili yeterli bilgi verilmektedir” ifadesine ilişkin farklı değerlendirmelerde bulunmuşlardır. Beceri eğitimi ile sektörü tanımaya başlayan 11. ve 12. sınıf öğrencilerin bu soruya verdikleri cevapların aritmetik ortalamasının düşük olduğu gözden kaçmamaktadır. Buradan anlaşılabileceği gibi, öğrenciler beceri eğitimlerini tamamlamaları ile birlikte sektörü tam olarak tanımaya başlamakta ve böylece okulda beceri eğitimi ile ilgili yeterli derecede bilgi verilmediği görüşü çoğalmaktadır.
Öğrenciler beceri eğitimini gerçek iş hayatına hazırlaması açısından yararlı bulmaktadır. Her bakımdan mesleğe hazırlayan beceri eğitimi, önemle üzerinde durulması gereken bir konudur. Ayrıca öğrenciler beceri eğitimini gelecekte iş bulmaları konusunda bir fırsat olarak görmektedir. Beceri eğitimi öğrenciler için birer referans niteliği taşımaktadır.
Beceri eğitiminde verilen ücretle ilgili ifadeye bütün öğrencilerin olumsuz yaklaştıkları görülmektedir. Elde edilen bulgular, özellikle beceri eğitimlerini tamamlamış öğrencilerin hak ettikleri ücreti alamadıkları yönündedir. Diğer bir ifadeden de, öğrencilerin işletmelere çok fazla güvenmedikleri sonucu ortaya çıkmaktadır.
Öğrencilerin beceri eğitimindeki eğitici personel ve çalışanlarla ilgili sorulara da çok farklı cevaplar verdikleri görülmektedir. Özellikle, beceri eğitimine gitmemiş olan
öğrenciler bu sorulara olumlu cevaplar vermişken, beceri eğitimini tamamlamış öğrenciler ise olumsuz görüş bildirmişlerdir. Beceri eğitimi süresince öğrencilerle ilgilenen eğitici personelin yaklaşımının, bu cevaplar üzerinde etkili olduğu bir gerçektir.
Beceri eğitiminin bir başka yansıması da; öğrencilerin, sektöre bakış açısı ve ortaöğretim düzeyinde turizm eğitimi sonrası turizm sektöründe çalışma isteği ile ilgilidir. Araştırmanın sonucunda, okula yeni başlayan 9. sınıf öğrencisinin mezun olduktan sonra bu meslekte çalışmayı düşünmesi oldukça yüksek görülürken, 12. sınıf öğrencisinde, mezun olduktan sonra turizm sektöründe çalışma isteğinde azaldığı görülmektedir. Beceri eğitiminin insan ilişkileri, koordinasyonlu çalışma ve mesleki açıdan kendine güven kazandırma konusunda önemli katkılarının bulunduğunu, yaşanan olumsuzlukların ise mesleğe ve turizm işletmelerine olan güveni azalttığını göstermektedir. Yaşanan olumsuzluklar sonucunda da, öğrenciler turizm mesleğinden soğumaktadır.
Öğrencilerin üniversiteye girişte meslek liselerine uygulanan katsayı engelinin ortadan kalkması ile başka bölümlere tercihleri kayabilse de, araştırma ile öğrencilerin mezun olduktan sonra gelecekte turizm ile ilgili eğitimlerine devam etmek istedikleri rahatlıkla söylenebilir. Ayrıca anketin uygulama aşamasında öğrencilerle yapılan görüşmelerde, öğrenciler sınavsız geçiş haklarını da kullanarak en azından bir meslek yüksekokul düzeyinde turizm eğitimi almayı düşündüklerini ifade etmişlerdir.
Bu çalışmada ayrıca, öğrencilerin beceri eğitimi algılamalarının öğrenim gördüğü okul ve bölümlere, yaş, cinsiyet, sınıf gibi değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadıklarını ortay koymak üzere t testi ve anova testi uygulanmıştır. Araştırma sonuçları incelendiğinde; Öğrencilerin öğrenim gördükleri bölüm ve cinsiyet değişkenine göre yapılan t testi sonucunda öğrencilerin aralarında anlamlı bir farkın bulunduğu saptanmıştır. Öğrencilerin öğrenim gördüğü okul, yaş, sınıf ve okul seçiminde etkilendikleri kişiler değişkenine göre yapılan anova testi sonucunda da öğrencilerin aralarında anlamlı bir farklılık bulunmaktadır. Fakat öğrencilerin beceri eğitimini algılamalarında, işletme tercihi seçimi ve beceri eğitimi yapılan işletmeyi bulma durumuna göre anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Öğrencilerin beceri eğitimi
algılamalarında, okul, bölüm, yaş, sınıf, cinsiyet ve okul seçiminde etkilendikleri kişi değişkenleri dikkate alındığında, farklılık bulunmaktadır.
Turizm eğitimi alan öğrenciler beceri eğitimi ile turizm sektörünü bire bir tanıma imkanı bulmaktadırlar. Öğrencilerin ilerde bu sektörde çalışmaya devam edip etmemelerinde en önemli etkenlerden birisi de beceri eğitimi sürecinin sorunsuz yaşanmasıdır. Bu bağlamda araştırma kapsamında beceri eğitimi ile ilgili aşağıdaki önerilerde bulunulmuştur:
1. Öğrencilerin bu okullara kendi istekleriyle geldiği görülmekle birlikte, okulun amaç ve işlevlerini tam olarak bilmedikleri ortaya çıkmaktadır. Beceri eğitimi ile birlikte sektörle ilk kez tanışan öğrenciler, beklentilerine uymayan bu okullardan soğuyabilmektedir. Bu nedenle öğrencilere ilköğretimde gerekli bilgilerin verilmesi ve yönlendirmelerin daha sağlıklı yapılaması gerekmektedir.
2. Okullarda verilen eğitimin, beceri eğitiminde kullanılacak şekilde planlanması ve bu doğrultuda kalitesinin arttırılması gerekmektedir. Bu kapsamda, turizm eğitimi veren okullarda öğretim programlarının içeriği sektördeki güncel uygulamalar takip edilerek yenilenmeli, uygulamaya daha çok ağırlık verilmelidir.
3. Bu derslerde kullanılan eksik araç ve gereçler tamamlanmalıdır. Okullar da çağın şartlarına uygun araç ve gereçlerle donatılmalıdır. Ayrıca uygulama derslerinde kullanılmak üzere bakanlıkça bir ödenek gönderilmelidir.
4. Beceri eğitimi ve uygulamalı derslerin bir parçası olan uygulama oteli, mümkün olduğunca her okul bünyesinde bulunmalıdır. Böylece öğrenciler, işletmelerde yapacakları beceri eğitimine daha hazır gidebileceklerdir.
5. Uygulamanın önemli bir bölümünü oluşturan beceri eğitimi konusunda gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Bu düzenlemeler beceri eğitiminin süresi, planlanması, uygulanması ve beceri eğitimi sürecinin okullar tarafından gerektiği gibi takibi üzerine yoğunlaşmalıdır. Öğrencilerin turizm sektöründe çalışma isteğini etkileyen beceri eğitimi döneminin sorunsuz yaşanması, hem sektör hem de öğrenciler açısından, önemlidir.
6. Beceri eğitiminin, edinilen teorik bilgilerin pekiştirilmesi açısından önemi unutulmamalıdır. Bu amaçla; Eğitim kurumları ile turizm işletmeleri arasında birbirini tamamlayan bir turizm eğitimi yapılmalı, öğrencilere, okulda edindiği teorik bilgileri beceri eğitimi esnasında uygulama olanağı verilmeli ve bilgilerinin pekiştirilmesi sağlanmalıdır. 7. Okul idaresi tarafından öğrencilere beceri eğitimi konusunda
bilgilendirme yapılmalıdır. Özellikle beceri eğitiminin başlamasından önceki dönem olan mart ya da nisan ayında öğrencilere seminer şeklinde beceri eğitimi ile ilgili bilgiler aktarılmalıdır. 3308 sayılı kanun ile birlikte öğrencilere tanınan haklar anlatılmalıdır.
8. Öğrenciler beceri eğitimleri sürecinde belirli periyotlarda koordinatör öğretmenleri tarafından denetlenmektedir. Bu denetlemeler öğrenciler açısından çok önemlidir. Fakat zaman zaman koordinatör öğretmen yada işletmeler tarafından kaynaklanan sorunlar nedeniyle bu denetimler gerektiği gibi yapılamamaktadır. Yapılan denetimlerde, mümkünse öğrenci ile işletmede, yüz yüze görüşmeler yapılmalı ve her öğrenci için bir dosya tutularak öğrencinin gelişimi takip edilmelidir.
9. Turizm işletmeleri ile turizm okulları arasında işbirliği geliştirilmelidir. Sektör temsilcileri zaman zaman okullara davet edilerek, öğrencilere seminer verilmeli, sektörün özellikleri anlatılmalıdır. Okullarda okutulacak turizm dersleri müfredatlarında sektör temsilcilerinin de katılımı sağlanarak daha fazla verim alınabilir.