Çeşit ve Karmaşa Yönetimi

Çeşit ve karmaşa yönetimi kitlesel bireyselleştirmede başarı için gerekli bir faktördür. Çeşitliliğin artması, karmaşanın artmasının yanı sıra maliyetlerin artmasına, ölçek ekonomisinin ortadan kalkmasına ve ürün hayat döngülerini koordine etmede zorluklara neden olur. Çeşit yönetimi ürün çeşitliliğini arttırmayı kontrol eden metotları barındırır. Ürünün modüler hale geririlmesi, pek çok üründe ortak modüllerin kullanılmasıyla çeşitlilik yaratılması karmaşayı büyük oranda azaltır. (Blecker ve Abdelkafi, 2006: 17) Çeşitlilik problemiyle karşı karşıya kalan firmalar müşteri isteklerine sipariş üzerine üretim, sipariş üzerine montaj, sipariş üzerine yapılandırmayla yanıt vermeye çalışırlar. Günümüzde, CNC makineleri gibi gelişmiş üretim makineleri üretimde esnekliği ve çevikliği sağlar. Bu makineler farklı müşteri ihtiyaçlarıyla ortaya çıkan çeşitliliğin yarattığı karmaşayı ortadan kaldırır. Aynı zamanda, müşteri ihtiyaçlarından ürün yapılandırma ve planlamasına kadar da çeşitliliği yönetmek önemlidir. Burada üretim kaynak planlaması (MRPII) ve kurumsal kaynak planlaması (ERP) sistemleri kullanılır (Tseng ve Jiao, 2001: 13).

BEŞİNCİ BÖLÜM

TÜRKİYE’DE HAZIR MUTFAK SEKTÖRÜNDE KİTLESEL

BİREYSELLEŞTİRME STRATEJİSİ: LINEADECOR MARKASI İNCELEMESİ

5.1. HAZIR MUTFAK SEKTÖRÜ

Mutfak, eskiden yalnızca evin yemek pişirme ve yeme yeri olarak kullanılırken günümüzde değişen yaşam tarzlarıyla birlikte mutfak anlayışı da değişmiştir. Mutfak yeni teknolojiler sayesinde giderek daha konforlu bir mekan ve misafirlerin ağırlandığı alan haline gelmiştir (www.emlakhaberleri.com). Geçmişte mutfak kişiye özel olarak marangozlar tarafından üretilirdi. Günümüzde mutfağın artan önemiyle birlikte Türkiye’de markalı mutfaklar ortaya çıkmıştır. Mutfak sektörü sipariş üzerine üretim yapan merdivenaltı üreticiler olarak tabir edilen marangoz ve atölyelerden ve hazır mutfak üreticilerinden oluşan bir sektördür.

“Hazır mutfak” tanımı günlük konuşma diline yerleştiği için genel olarak bu ifade kullanılsa da, doğru tanımı “modüler mutfak”tır. Hazır denmesinin nedeni modüllerin önceden üretilip stoklanmış olmasıdır. Yani bir mutfağı hazır olabilmesi için ilk şart önceden üretilmiş ve bir yerde stoklanmış olmasıyken, diğeri birbirine eklenen modüller halinde olmasıdır. Bir başka deyişle, zaman içinde isteğe bağlı olarak yeni modüllerin kolaylıkla eklenmesi veya çıkarılması mümkün olmalıdır. Bu açıdan bakıldığında ithal ürünlerin tamamı, belli bir marka altında ve önceden üretilerek depolarda demonte olarak müşteriye sunulmayı bekleyen yerli üretim mutfaklar da hazır mutfak kapsamı içinde yer alır. Marangozlar tarafından yapılan mutfak dolapları hazır mutfak kapsamında yer almaz (Ankastrede hızlı büyüme, 15.02.2012).

Hazır mutfak modüler halde üretilir. Fakat, modüler olarak üretilmesine rağmen tamamen standart olarak satılan hazır mutfaklar da vardır. Standart mutfaklara örnek

olarak Türkiye’nin bilinen yapı marketlerinden Koçtaş’ta satılan hazır mutfaklar verilebilir. Aksesuarlar, tezgahlar, mutfak dolapları, mutfak masasıyla teslim edilen mutfakların fiyatları 700-1500 arasında değişmektedir. Satış sonrası eve teslim hizmetini de ücretsiz sunan Koçtaş’ta tüm ürünler iki yıl garantilidir (Koçtaş, 2012). Koçtaş’ın hazır mutfak modellerinin ölçüleri Tablo 5.1’de gösterilmiştir.

Tablo 5.1. Koçtaş’ın Hazır Mutfak Özellikleri

Kaynak: www.koctasmobilya.org/koctas-hazır-mutfak/

Koçtaş internet sitesinde yer alan Fantasia Fix Adria modeli standart bir ürün olarak 349,00 TL gibi sabit ve uygun bir fiyatla satılmaktadır. Kullanılan malzeme, ölçüler, fiyata dahil olan parçalar, tasarım bilgileri, ürüne dahil olmayan parçalar ve hizmetler internet sitesinde detaylı olarak verilmiştir. Ürün standart bir ürün olduğu için internet üzerinden ya da perakende dükkanlarında satılır.

Koçtaş’ın Hazır Mutfak Özellikleri

 2,40m

 Baza, laminat tezgah, taç, pvc, süpürgelik, ışık bandı fiyata dahildir.

 Üst Modül kurulu durumda: 240 cm, yükseklik:72 cm 1.Modül:60cm

2.Modül:75 cm 3.Modül:45cm

4. Modül (aspiratör modülü):60cm

 Alt Modül kurulu durumda: 180 cm, yükseklik:85 cm 1.Modül:60cm

2.Modül:75 cm

3.Modül (çekmeceler):45cm  Membran kapaklar

 Demontedir

Şekil 5.1. Koçtaş’ın Standart Hazır Mutfak Örneği (www.koçtaş.com.tr)

Standart hazır mutfakların aksine marka mutfaklar kullanıcı beğenisine sunulan çok çeşitli renk ve özelliklerin yanı sıra hızlı teslimat ve kalite garantisi gibi avantajlarla ön plana çıkar. Modüler mutfak üreticileri müşterilerin istekleri doğrultusunda tasarladıkları mutfakları 3-D yazılımlarda hazırlayıp proje ve görsel sunumlarla üretim öncesi müşterilerine sunar (www.evinşaat.com). Lineadecor Firması Yönetim Kurulu Başkanı Ecemiş, modüler mutfağın diğer mutfaklara göre birçok avantajı olduğundan bahsetmektedir. Modüler mutfak, arızalandığında veya hasar gördüğünde kolaylıkla değiştirilebilir, ve mutfaktaki mekan en uygun şekilde değerlendirilir. Modüler mutfağın standart ölçülerde değerlendirilmesi verimliliği arttırır ve modüler mutfakla tüketici daha ekonomik daha kaliteli ürün elde etmiş olur. Modüler mutfakların marangozların yaptığı mutfaklara göre daha ucuz ve daha uzun ömürlü olduğundan ve modüler mutfakların 20- 30 yıl kullanılabildiğinden bahsetmektedir (www.sondakika.com.tr).

Türkiye hazır mutfak ile 1980’lere doğru tanışmıştır. Hazır mutfak sektöründe faaliyet gösteren ilk önemli örnek Eczacıbaşı’nın Selenası’dır. 1990’lardan itibaren hazır mutfak sektörü ivme kazanmaya başlamıştır. Yabancı firmalarla lisans anlaşması yapılarak yerli üretime geçilmiştir. Günümüzde hazır mutfak ithalatı ve üretimi ile ilgilenen firma sayısı elliyi geçmiştir ve artmaya devam etmektedir. Lineadecor, Arçelik, Vestel, İstikbal hazır mutfak konusunda yerli üretimin önde gelen markalarıdır. Marka sayısı 70 dolayındadır. Ayrıca, hazır mutfak sektörünün her yıl yüzde 15 oranında büyüdüğü düşünülmektedir (Ankastrede hızlı büyüme, 12.02.2012).

Türkiye’de inşaat sektörüne bağlı olarak hazır mutfak sektörü son yıllarda büyük gelişme göstermiştir. Ahşap Mutfak ve Banyo Mobilyası Sanayici ve İthalatçıları Derneği (MUDER) ‘nin Yönetim Kurulu Başkanı Seyfi Ayaksan mutfak dolapları sektörünün 2011 yılında yüzde 11 büyümeyle 825000 adede ve 1 milyar 800 milyon TL lik pazar büyüklüğüne ulaştığını söylemiştir. 2011 yılında yüzde 11’lik büyüme oranının içindeki mevcut konutlardaki eski mutfakların yenilenmesi ile oluşan yenileme pazar payının yüzde 40 olduğuna dikkat çeken Ayaksan, eskiden Türkiye’de mutfak yenileme süresinin 15-20 yıl iken, artık genç nüfusun gelir düzeyindeki artışa paralel olarak mutfakların 12- 15 yıl gibi daha kısa aralıklarla değiştirileceğini ifade etmiştir (www.emlakkulisi.com, 14.04.2012). Nolte marka mutfağın Türkiye CEO’su Türkiye’de hazır mutfağa artan bir talep olduğundan fakat merdivenaltı üreticilerin sektörün gelişmesini engellediğinden bahsetmektedir. Sektördeki en büyük problem ise merdivenaltı üretimin yüzde 85'lere kadar ulaşmasıdır (www.emlakkulisi.com, 12.02.2012).