Madde 52. GENEL SEKRETERİN ARAŞTIRMALARI
Bir Sözleşmeci Taraf Devlet, Avrupa Konseyi Genel Sekreterinin talebi üzerine, Sözleşme hükümlerinin etkili bir biçimde uygu-lanmasını iç hukukunda nasıl güvence altına aldığı konusunda açıklama sunar.
Madde 53. MEVCUT İNSAN HAKLARININ KORUNMASI Bu Sözleşmenin hiç bir hükmü, Sözleşmeci Tarafların iç hukukla-rında güvence altına aldıkları insan haklarını ve temel özgürlükleri kısıtlayacak ve taraf oldukları anlaşmalardaki yükümlülüklerini azaltacak biçimde yorumlanamaz.
Madde 54. BAKANLAR KOMİTESİNİN YETKİLERİ
Bu Sözleşmenin hiç bir hükmü Bakanlar Komitesinin, Avrupa Konseyi Statüsü tarafından kendisine verilen yetkileri kullanılma-sını engellemez.
Madde 55. DİĞER UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM VASITALARINA BAŞVURMAMA
Sözleşmeci Taraflar, özel olarak uzlaşmaya varmadıkça, bu Söz-leşmenin yorumlanması ve uygulanmasından kaynaklanan bir uyuşmazlığı çözmek için bu Sözleşmede yer alan başvuru yolu dı-şında, aralarında yürürlükte bulunan başka bir anlaşmaya, sözleş-meye veya bildiriye başvurmama konusunda anlaşmışlardır.
Madde 56. ÜLKESEL UYGULAMA
1. Bir Devlet, Sözleşmeyi onaylaması sırasında veya onaydan sonra, Avrupa Konseyi Genel Sekreterliğine hitaben bir bildirimde bulu-narak, bu maddenin dördüncü fıkrasına göre bu Sözleşmenin uy-gulanma kapsamına uluslararası ilişkiler bakımından sorumlu ol-duğu diğer ülkelerin de girdiğini beyan edebilir.
2. Sözleşme, bildirimde belirtilen ülke veya ülkelerde, bu bildiri-min Avrupa Konseyi Genel Sekreterine ulaşmasından itibaren otuz gün sonra yürürlüğe girer.
3. Sözleşme hükümleri bu ülkelerdeki yerel koşulların gerekleri göz önünde tutularak uygulanır.
4. Bu maddenin birinci fıkrasına göre bildirimde bulunan bir Dev-let daha sonra her hangi bir zamanda, Mahkeme’nin otuz dördüncü maddeye göre bireylerin, hükümet dışı örgütlerin ve birey toplu-luklarının yaptıkları başvuruları kabul etme yetkisini, bildirimin ilgili bulunduğu bir veya birden fazla ülke namına kabul ettiğini bildirebilir.
Madde 57. ÇEKİNCELER
1. Bir Devlet Sözleşmeyi imzalarken veya onay belgesini tevdi ederken, kendi ülkesinde yürürlükte bulunan bir yasa bu Sözleş-menin belirli bir hükmüyle bağdaşmadığı ölçüde, SözleşSözleş-menin o hükmüne çekince koyabilir. Bu madde, genel nitelikte çekinceler koyma imkanı vermez.
2. Bu maddeye göre konan çekinceler, söz konusu yasanın özet bir açıklamasını da kapsar.
Madde 58. SÖZLEŞME’DEN ÇIKMA
1. Bir Sözleşmeci Taraf Devlet bu Sözleşmeden ancak, Sözleşmeye taraf olduktan beş yıl sonra ve Avrupa Konseyi Genel Sekreterine hitaben göndereceği bildirimin içinde yer alacak olan uyarıdan altı ay sonra çıkabilir. Genel Sekreter bu bildirimden diğer Taraf Dev-letleri bilgilendirir.
2. Bu tür bir çıkma bildirimi ilgi Taraf Devleti bu Sözleşme ile üst-lendiği yükümlülüklerden, bildirimin yürürlüğe girme tarihinden önce bu tür yükümlülüklerini ihlal oluşturabilecek tasarrufları ba-kımından kurtulması sonucunu doğurmaz.
3. Avrupa Konseyi üyeliği sona eren bir Sözleşmeci Devletin, aynı koşullarla bu Sözleşmenin Tarafı olma sıfatı da sona erer.
4. Elli altıncı maddeye göre bu Sözleşmenin uygulanacağı bildiril-miş ülkeler bakımından Sözleşmeden çıkma da yukarıdaki fıkra hükümlerine göre yapılır.
Madde 59. İMZA VE ONAY
Bu Sözleşme, Avrupa Konseyi üyelerinin imzalarına açıktır. Söz-leşme onaylanır. Onaylama belgeleri Avrupa Konseyi Genel Sekre-teri'ne verilir.
Avrupa Birliği bu Sözleşme’ye katılabilir.
Bu Sözleşme, on onay belgesinin verilmesinden sonra yürürlüğe girer.
Sözleşme’yi daha sonra onaylayacak olan imzacılar için Sözleşme, onaylama belgesinin verilmesinden itibaren yürürlüğe girer.
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri, Sözleşme'nin yürürlüğe girdiği-ni, Sözleşme'yi onaylayan Yüksek Sözleşmeci Taraflar’ın adlarını ve daha sonra gelecek olan onaylama belgelerinin verilişini bütün Avrupa Konseyi üyelerine bildirir.
P-14 - Madde 18. Son ve geçici hükümler
1. Bu Protokol, aşağıdaki şekilde bağlanma iradesini açıklayan, Sözleşme’yi imzalamış olan Avrupa Konseyi üyesi Devletlerin im-zasına açıktır.
a. onay, kabul veya uygun bulma bakımından çekincesiz olarak imzalamak; veya
b. onay, kabul veya uygun bulma şartıyla imzalamak
2. Onay, kabul veya uygun bulma belgeleri, Avrupa Konseyi Genel Sekreterliğinde saklanır.
P-14 - Madde 19.
Bu Protokol, Sözleşme’nin bütün taraflarınca, 18. madde hükümle-rine göre Protokol ile bağlanma iradelerini açıkladıkları tarihten itibaren üç aylık bir sürenin sona ermesini izleyen ayın ilk günü yürürlüğe girer.
P-14 - Madde 20.
1. Bu Protokolün hükümleri, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, Mahkeme önünde devam etmekte olan bütün başvurulara olduğu gibi, Bakanlar Komitesi tarafından yerine getirilmeleri izlenmekte olan bütün sonkararlara da uygulanır.
2. Bu Protokolün 12. maddesiyle Sözleşme’nin 35(3)(b). bendine ek-lenen yeni kabuledilebilirlik kriteri, bu Protokolün yürürlüğe gir-mesinden önce kabuledilebilir bulunmuş başvurulara uygulan-maz. Yeni kabuledilebilirlik kriteri, bu Protokolün yürürlüğe gir-mesini izleyen iki yıl içinde, Mahkeme’nin sadece Daireleri ve Bü-yük Dairesi tarafından uygulanır.
P-14 - Madde 21.
Bu Protokolün yürürlüğe girdiği tarihte görevlerinin ilk dönemle-rinde bulunan yargıçların görev süreleri, kendiliğinden toplam dokuz yıla uzar. Diğer yargıçların görev süreleri, kendiliğinden iki yıl daha uzadıktan sonra tamamlanır.
P-14 - Madde 22.
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri, bu Protokol ile ilgili aşağıdaki konuları Avrupa Konseyi üyesi Devletlere bildirir:
a. bir imza,
b. onay, kabul, uygun bulma belgesi verilmesi,
c. on dokuzuncu maddeye göre bu Protokolün yürürlüğe girdiği ta-rih,
c. bu Protokol ile ilgili başka her hangi bir bildirim veya haber.
Aşağıda imzası bulunanlar, usulüne uygun biçimde yetkilendiril-miş olarak, bu Protokol imzalamışlardır.
İNSAN HAKLARI AVRUPA MAHKEMESİ İÇTÜZÜĞÜ
(1 Haziran 2010)
Yazı İşleri Müdürlüğünün Notu:
(Mahkeme İçtüzüğünün bu yeni baskısı, 1 Haziran 2010 tarihinde yürürlüğe giren İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin 14 Numaralı Protokolündeki değişiklikleri dikkate alarak Mahkeme genel kurulu tarafından kabul edilen değişiklikleri içermektedir. Sözleşme’nin 14 Numaralı Protokolünün geçici temelde hükümlerinin uygulanmasına onay veren Yüksek Sözleşmeci Taraflarca Mahkeme önündeki yargılamalarda uygulanan bir ek biçiminde İçtüzükte zaten bir dizi değişiklik gerçekleştirilmişti. Bunlar: (i) tek yargıçlı oluşum ve (ii) üç yargıçlı Komitelerdir. Yeni baskı, şimdi 14 Numaralı Protokolün yürürlüğe girmesiyle bu eklemenin yerine geçmiş bulunmaktadır.
Herhangi bir ek metin ve güncelleştirme, Mahkeme’nin web sitesinde (www.echr.coe.int) yayınlanacaktır.)
İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi,
İnsan Haklarını ve Temel Özgürlükleri Korumaya dair Sözleşmesi ve Protokollerini dikkate alarak,
Mevcut İçtüzüğü oluşturmuştur:
Madde 1 (Tanımlar)
Bağlam aksini gerektirmedikçe, bu İçtüzüğün amaçları bakımından:
(a) “Sözleşme” terimi, İnsan Haklarını ve Temel Özgürlükleri Koru-maya dair Sözleşme ve Protokollerini;
(b) “Mahkeme Genel Kurulu” deyimi, genel kurul halinde toplanan İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi’ni;
(c) “Büyük Daire” deyimi, Sözleşme'nin 26(1). fıkrası uyarınca oluş-turulan on yedi yargıçlı Büyük Daireyi;
(d) “Bölüm” terimi, Sözleşme'nin 25(b) bendinde uyarınca belirli bir dönem için Mahkeme genel kurulu tarafından kurulan bir Daireyi ve
“Bölüm Başkanı” ifadesi de Sözleşme'nin 25(c) bendi uyarınca Mah-keme genel kurulu tarafından Bölüm Başkanı olarak seçilen yargıcı;
(e) “Daire” terimi, Sözleşme'nin 26(1). fıkrası uyarınca oluşturulan yedi yargıçlı bir Daireyi ve “Daire Başkanı” deyimi de bir “Daire”ye başkanlık eden yargıcı;
(f) “Komite” terimi, Sözleşme'nin 26(1). fıkrası uyarınca kurulan üç yargıçlı bir Komiteyi ve “Komite Başkanı” terimi “Komite”ye başkan-lık eden yargıcı;
(g) “tek yargıçlı oluşum” [hakimlik] terimi, Sözleşme'nin 26(1). fıkra-sı uyarınca görev yapan tek bir yargıcı;
(h) “Mahkeme” terimi, Mahkeme genel kurulunu, Büyük Daireyi, bir Bölümü, bir Daireyi, bir Komiteyi veya Sözleşme'nin 43(2). fıkrasında öngörülen beş yargıçlı kurulu;
(i) “ad hoc yargıç” deyimi, seçilmiş bir yargıcın dışında, Sözleşme'nin 26(4). fıkrası ve İçtüzüğün 29. maddesi uyarınca Büyük Daire veya bir Daire üyesi olarak görevlendirilmiş bir kimseyi;
(j) “yargıç” veya “yargıçlar” deyimleri, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi tarafından seçilmiş yargıçları veya ad hoc yargıçları;
(k) “Raportör Yargıç” deyimi, İçtüzüğün 48 ve 49. maddelerindeki görevleri yerine getirmek üzere görevlendirilmiş bir yargıcı;
(l) “yargıç olmayan raportör” terimi, Sözleşme'nin 24(2). fıkrası gere-ğince tek yargıçlı oluşumlara yardımcı olmak üzere görevlendirilen Yazı İşleri Müdürlüğünün bir üyesini;
(m) “delege” terimi, Daire tarafından bir delegasyonda görevlendi-rilmiş bir yargıcı ve “delegasyon başkanı” deyimi, Daire tarafından delegasyona başkanlık yapmak üzere görevlendirilmiş delegeyi;
(n) “delegasyon” terimi, delegelerden, Yazı İşleri mensuplarından ve delegasyona yardımcı olmak üzere görevlendirilmiş diğer kimselerin oluşturduğu bir organı;
(o) “Yazı İşleri Müdürü” deyimi, yerine göre Mahkeme Yazı İşleri Müdürünü veya Bölüm Yazı İşleri Müdürünü;
(p) “taraf” veya “taraflar” terimleri:
- başvurucuyu veya davalı Sözleşmeci Devletleri;
- başvurucu (kişi, hükümet dışı örgütler veya bireyler topluluğu), Sözleşme'nin 34. maddesine göre başvuruda bulunanları;
(q) “üçüncü taraf” deyimi, Sözleşme'nin 36(1), (2) ve (3). fıkralarında öngörülen ve bir duruşmaya katılma veya yazılı mütalaa verme hak-kını kullanan veya bunları yapması için davet edilen bir Sözleşmeci
Devleti, ilgili kimseyi ya da Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komise-ri’ni;
(r) “duruşma” veya “duruşmalar” terimleri, bir başvurunun kabuledilebilirlik ve/veya esas aşamasında veya karar düzeltme ve-ya istişari mütalaa talebiyle veve-ya taraflardan birin ve-ya da Bakanlar Komitesinin yorum talebiyle ya da Sözleşme'nin 46(4). fıkrasına vası-tasıyla Mahkeme’nin önüne getirilen bir yükümlülüğün yerine getiri-lip getirilmediği meselesiyle bağlantılı olarak yapılan sözlü yargıla-maları;
(s) “Bakanlar Komitesi” deyimi, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'-ni;
(t) “eski Mahkeme” ve “Komisyon” terimleri, Sözleşme'nin eski 19.
maddesine göre kurulmuş, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi'ni ve İnsan Hakları Avrupa Komisyonu'nu
ifade eder.
BAŞLIK I - MAHKEME’NİN ÖRGÜTLENMESİ VE ÇALIŞ-MASI
BÖLÜM I - YARGIÇLAR