Gelir eşitsizliği çalışmalarında yaşanan en önemli zorluklarından biri, konu ile ilgili veri yetersizliğidir. Farklı gelir eşitsizliği ölçüm
karşılaştırmalı bir veri serisi elde etmek neredeyse imkânsızdır. Çünkü pek çok ülke, düzenli aralıklarla veri seti oluşturacak çalışma yapmamaktadır. Ayrıca veri setlerinin çoğunluğunu gelişmiş ülkelerin, kısmen de diğer gelişmişlik seviyesine ait ülkelerin oluşturması konu hakkında karşılaşılan bir başka zorluktur. Ancak bu zorluklara rağmen gelir eşitsizliği ile ilgili pek çok veri tabanı da bulmak mümkündür. Bunlar arasında en önemlileri Tablo 16’da belirtilmektedir:
Tablo 16: Gelir Eşitsizliği Veri Tabanları The Chartbook of
Economic Inequality: 100 yıllık bir dönem aralığını kapsayan, yaklaşık 25 ülkenin hane halkı harcanabilir gelir eşitsizliği, kazanç eşitsizliği, en yüksek gelir payları, servet eşitsizliği ve yoksulluk endeks verileri hazırlanmaktadır.
Luxembourg Income
Study (LIS): 1980 yılından sonraki dönem aralığını kapsayan, yaklaşık 50 ülkenin Gini katsayısı, Atkinson katsayısı, yüzdelik oranlar, vergi öncesi ve vergi sonrası gelir, yoksulluk endeks verileri hazırlanmaktadır.
World Bank
(PovcalNet): 1981 yılından sonraki dönem aralığını kapsayan, global ölçekte pek çok ülkenin Gini katsayısı ve yoksulluk endeks verileri hazırlanmaktadır.
Incomes across the Distribution Database:
1978 yılından sonraki dönem aralığını kapsayan, yüksek gelirli 27 OECD ülkesinin Gini katsayısı verileri hazırlanmaktadır.
University of Texas Inequality Project (EHII):
1963 yılından sonraki dönem aralığını kapsayan, 154 ülkenin Gini katsayısı ve Theil endeks verileri hazırlanmaktadır.
World Income Inequality Database (WIID):
Bazı çalışmaların 1867 yılı olmak üzere genellikle 1960 yılından sonraki dönem aralığını kapsayan, 159 ülkenin Gini katsayısı verileri hazırlanmaktadır.
Deininger-Squire
Data (World Bank): 1947-1995, 1965-1985 dönem aralıklarını kapsayan, pek çok ülkenin Gini katsayısı verileri hazırlanmaktadır. All The Ginis Dataset
(World Bank): 1950 yılından sonraki dönem aralığını kapsayan, 164 ülkenin Gini katsayısı verileri hazırlanmaktadır. OECD: 1950-2010, 1975-2010 dönem aralıklarını kapsayan, OECD’ye üye ülkelerin çeşitli gelir eşitsizliği ölçüm katsayı verileri hazırlanmaktadır.
Kaynak: Dünya Bankası, Veriler, www.ourworldindata.org, Erişim Tarihi: 25.09.2019.
Sıralı ve düzenli bir veri serisi elde etmek için yapılan araştırmalar sonucu, en uygun seçimin Frederick Solt (2019) tarafından hazırlanılan "The Standardized World Income Inequality Database (SWIID)" isimli çalışması olduğuna karar verilmiştir. Gelir eşitsizliğinin sebepleri ve sonuçları hakkında sağlıklı bilgilere sahip olabilmek, karşılaştırılabilir verilerin yeterliliğine bağlıdır. Bu veri seti çalışmasının amacı da uluslararası çapta araştırma yapanlara geniş bir veri aralığı sağlamaktır. 1960-2017 dönem aralığını (belirtilen dönem aralığı tüm ülkeler için geçerli değildir), 196 ülkeyi ve 15.549 Gini katsayısını içeren kapsamlı bir çalışmadır. Ayrıca Gini katsayısının elde edilmesinde, geniş bir popülasyon ve çeşitli veri kaynakları kullanılmıştır. Yapılan bu çalışmada bağımlı değişken, Gini katsayısı; bağımsız değişkenler ise sırasıyla: enflasyon oranı, kişi başı GSYH, kişi başı GSYH², işsizlik oranı, ticari açıklık, kamu harcamaları ve nüfus artış hızıdır. Gini katsayısı verileri, 2019 yılında Frederick Solt’un en son güncellediği SWIID (Version 8.1) veri setinden; diğer değişkenlerin verileri ise Dünya Bankasından temin edilmiştir.
4.2.1. Modelde Kullanılan Değişkenlerin Tanımlayıcı Açıklamaları
Modelde bağımlı ve bağımsız değişkenlerin tanımlayıcı açıklamaları Tablo 17’de belirtildiği gibidir:
Tablo 17: Modelde Kullanılan Değişkenlerin Tanımlayıcı Açıklamaları
Gini Katsayısı: GINI Temel eşitsizlik yöntemleri arasında gösterilen Gini katsayısı, iki şekilde belirlenmektedir. Vergi ve transfer öncesi eş değer hane halkı gelirindeki eşitsizliği ölçen, brüt Gini katsayısı; vergi ve transfer sonrası eşdeğer hane halkı harcanabilir gelirdeki eşitsizliği ölçen, net Gini katsayısıdır. Bu çalışmada, brüt Gini katsayısı verileri kullanılmıştır.
Enflasyon Oranı: INF Nominal GSYH’nin reel GSYH’ye oranını ifade eden GSYH deflatörü, enflasyon oranını ifade etmek için kullanılmıştır. Bir bütün olarak ekonomideki fiyat değişimlerini göstermektedir.
Kişi başı GSYH: GDPper GSYH’nin toplam nüfusa bölümü ile elde edilen kişi başı GSYH’yi ifade etmektedir. İşsizlik Oranı: UNEMP International National Organization (ILO)
tarafından temin edilen işsizlik oranlarını yansıtmaktadır. Herhangi bir işte çalışmaksızın iş arayan kesimi ifade etmektedir.
Ticari Açıklık: OPENNE
SS Toplam mal ve hizmetlerin ihraç ve ithal tutarlarının GSYH içerisindeki payını ifade etmektedir.
Kamu
Harcamaları:
EXPEN Mal ve hizmet alımları için yapılan cari harcamaları, ulusal savunma ve güvenlik harcamalarını da içeren devletin nihai tüketim harcamalarını ifade etmektedir.
Nüfus Artış Hızı: POP Bir ülkede yerleşik toplam nüfustaki yıllık artışları ifade etmektedir.
Kaynak: Solt, Measuring Income Inequality Across Countries and Over Time: The Standardized World Income Inequality Database, 2019; Dünya Bankası, Veriler, www.ourworldindata.org, Erişim Tarihi: 25.09.2019.
4.2.2. Modelde Kullanılan Ülke Grupları
Modele alınan ülkeler veya ülke grupları, literatürde yapılan çalışmalar dikkate alınarak belirlenmeye çalışılmıştır. Üst, orta ve düşük gelirli ülkeler: Dağdemir (1998), Rose ve Viju (2014), Jovanovic (t.y) gelişmemiş, gelişmekte olan ve gelişmiş ülkeler: Chu, Davoodi ve Gupta (2000), Li ve Zou (2002), Maurer ve Yeşin (2004), Beck, Kunt ve Levine (2007), Agnello (2014), Hermes (2014), Park (2015), Alam ve Paramati (2016), Argun (2016), Jauch ve Watzka (2016), Topuz ve Dağdemir (2016), Chen, Huang ve Ku (2015), Siami-Namini ve Hudson (2015), Nantob (2015) OECD ülkeleri: Avcı ve Avcı (2017) Avrupa Birliği ülkeleri: Thalassinos, Uğurlu ve Muratoğlu (2012) Afrika ülkeleri: Batuo, Guidi ve Mlambo (2010), Anyanwu (2011) Asya ülkeleri: Park (2015) Latin Amerika ülkeleri: Dobson ve Dobson (2010) geçiş ekonomisi ülkeleri: Franco ve Gerussi (2013), Rose ve Viju (2014) demokratik olan ve demokratik olmayan ülkeler: Maurer (2008) gibi çeşitli ülke grupları üzerine yapılan çalışmalardır.
Gini katsayıları ile ilgili veri yetersizliği de göz önünde tutularak -diğer değişkenlerle birlikte- belirli bir dönem aralığı içerisinde en uygun ülke grupları oluşturulmaya çalışılmıştır. Bu ülke grupları, 2018 yılında Dünya Bankası tarafından yapılan sınıflandırmaya göre seçilmiştir. Bu sınıflandırmaya göre kişi başı GSYH 3.896-12.055 dolar arası olanlar, üst-orta gelirli; kişi başı GSYH, 12.056 dolar ve yukarısı olanlar yüksek gelirli ülkelerdir. Üst-orta gelirli ülkeler,
belirtilmiştir. Seçilen gelişmiş 17 ülkenin dönem aralığı, 1991-2016; gelişmekte olan 18 ülkenin ise 1991-2015’tir. Bu ülkeler, Tablo 18’de gösterildiği gibidir:
Tablo 18: Modelde Kullanılan Ülke Grupları
Gelişmiş Ülkeler:
A.B.D, Avustralya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Kanada, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Yeni Zelanda, Porto Riko, Singapur, İspanya ve İsveç
Gelişmekte Olan Ülkeler:
Arjantin, Belarus, Brezilya, Bulgaristan, Çin, Kolombiya, Kosta Rika, Dominik Cumhuriyeti, Ekvador, Malezya, Meksika, Paraguay, Peru, Romanya, Rusya, Güney Afrika, Tayland ve Türkiye
Kaynak: Çalışma ile ilgili kaynaklardan derlenerek hazırlanmıştır.