ÇALIŞMA SAHASINDA NÜFUS

Çalışma sahasının sınırları idari bir sınır olmadığından, Tarsus ilçesinin yerleşmeleri dolayısıyla da nüfusun tamamı araştırma sahası içinde yer almamaktadır. Her ne kadar çalışma sahasına Tarsus’un 129 köyünden sadece 53 köyü girmesine rağmen, havza nüfusunda çok büyük değişiklik görülmemektedir.

Çünkü Tarsus ilçe merkezi en fazla nüfusa sahip olan yerleşim merkezi olup, araştırma sahasında yer almaktadır. Tarsus ilçe geneli 2007 toplam nüfusu 318.553’tür. Çalışma sahasındaki Tarsus nüfusu ise 293.211’dir. (Tablo 2. 2).

Tablo 2. 2. Tarsus İlçe Nüfusunun Havzadaki Durumu (2007) Tarsus ilçesi Toplam

Nüfusu (2007) Araştırma Sahasındaki Tarsus Nüfusu Araştırma Sahası Dışı Tarsus Nüfusu 318.553 293.211 20.342 %100 94 6

Kaynak: TUİK Nüfus Verileri (2007)

Bu durumda Tarsus nüfusunun %94’ü çalışma sahası içerisinde yer almaktadır. Bunun sebebi ise, en fazla nüfusa sahip olan Tarsus ilçe merkezinin çalışma sahasında yer almasıdır. Çamlıyayla ilçesinin ise tüm köyleri dolayısıyla da

0 50.000 100.000 150.000 200.000 250.000 300.000 350.000 1935 1940 1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1997 2000 2007 Yıllar Nü fu s

tüm nüfusu havza içerisinde yer almaktadır. Şekil 2.2’den de anlaşılacağı üzere çalışma alanındaki en önemli nüfus Tarsus ilçesinde yaşamaktadır.

94% 6%

Araştırma Sahasındaki Tarsus Nüfusu Araştırma Sahası Dışı Tarsus Nüfusu

Şekil 2.2. Tarsus İlçesi’nin Toplam Nüfusunun Havza Nüfusuna Oranı (2007)

Çalışma sahasında 305.055 kişi olan toplam nüfusun sadece 11.844 kişisi Çamlıyayla’da yaşamakta olup, bu da %4’lük bir oran teşkil etmektedir. Geri kalan %96 gibi çok yüksek olan oran ise, Tarsus ilçesinin merkezi ile kasaba ve köylerine ait nüfustur (Tablo 2. 3, Şekil 2. 3).

Tablo 2.3. Havzadaki Nüfusun İlçelere Dağılımı (2007) Çalışma Sahasının Toplam

Nüfusu (2007)

Tarsus ilçesi Çamlıyayla ilçesi

305.055 293.211 11.844 %100 96 4

Kaynak: TUİK Nüfus Verileri (2007)

96% 4%

Tarsus İlçesi Çamlıyayla İlçesi

rağmen, oran olarak sadece %4’lük bir dilime karşılık gelmektedir. Bu da gösteriyor ki, çalışma sahasında Tarsus ilçesi nüfusunun büyük bir etkisi söz konusudur.

Araştırma alanında, 1990 yılı verilerine göre toplam 281.697 olan nüfusun 196.334’ü ilçe merkezlerinde (%69,7), 85.633’ü köy ve kasabalarda (%30,3) bulunmaktadır (Tablo 2.4).

Tablo 2.4. Çalışma Sahasındaki Yerleşmelerin Nüfusları (1990–2007) Çamlıyayla İlçesi

Yer Adı 1990 2000 2007 Yer Adı 1990 2000 2007 Yer Adı 1990 2000 2007

Merkez 8.826 8.806 4.272 Fakılar 747 1047 698 Korucak 401 352 346

Bağçatağı 150 135 118 Giden 99 101 86 Sarıkavak 1401 1157 945

Belçınar 691 626 485 Karalın 427 510 350 Sarıkoyak 365 309 292

Darıpınarı 713 781 760 Kisecik 254 246 240 Sebil (B) 5.366 4.894 3.252

Toplam 19.440 18.964 11.844

Tarsus İlçesi

Yer Adı 1990 2000 2007 Yer Adı 1990 2000 2007 Yer Adı 1990 2000 2007

Merkez 187.508 216.382 229.921 Çiriştepe 205 222 209 Kurbanlı 215 179 157

Bağcılar (B) 2.569 3.945 2.578 Dadalı 284 306 250 Mantaş 362 309 302

Akçakocalı 105 88 77 Dedeler 542 822 787 Meşelik 615 512 429

Akgedik 588 358 817 Eskişehir 163 151 123 Nacarlı 1.021 994 __

Aliağa 784 962 736 Gürlü 96 38 64 Özbek 1.005 1.064 963 Aliefendi oğlu 1.150 1.020 972 Dorak 273 252 243 Pir ömerli 370 415 330

Atalar (B) 2.025 3.454 2.151 Hasanağa 212 128 111 Sağlıklı 1.245 1.657 1.511

Bağlarbaşı 1.144 1.189 Huzurkent

(B)

17.410 24.656 12.553 Sayköy 470 456 439

Bahşiş (B) 2.787 5.770 2.445 İbrişim 572 584 587 Sucular 803 262 264

Belen 793 851 721 İncirli

kuyu

475 434 444 Takbaş - 723 854

Beylice 1.003 1.054 977 Kaklıktaşı 373 358 361 Taşkuyu 401 416 426

Bolatlı 829 1.227 1.284 Kaleburcu 799 885 917 Tepeköy 275 216 195

Boztepe 209 327 287 Karadiken 701 675 576 Topaklı 443 451 462

Böğrüeğri 358 544 523 Karadirlik 654 794 720 Ulaş 1.833 1.429 1.425

Büyükköseba lcı

359 285 272 Kerimler 281 297 270 Yalamık 297 397 296

Cinköy 815 813 763 Kayadibi 436 399 346 Yeniçay 187 176 126

Çakırlı 861 872 867 Kösebalcı 360 339 307 Yeşiltepe

(B)

2.569 2.447 2.652

Çamtepe 189 307 254 Köselerli 372 254 185 Sarıveli 523 564 495

Çavdarlı 419 423 370 Kulak 766 680 747 Tasçılı 742 735 769

Aladağlı 378 329 311 İncirgediği _ 180 143 Tepetaş

pınar

261 230 224

Toplam 243.484 286.286 278.588

2000 yılında 327.639 olan nüfusun 225.188’i (%68,7) ilçe merkezlerinde, geriye kalan 102.451’i (%31,3) ise köy ve kasabalarda bulunmaktadır. 2007 verilerine göre 305.055 olan bu nüfusun, 234.193’ü ilçe merkezlerinde, 32.871’i kasabalarda ve 37.991’i de köylerde yaşamaktadır. Buna göre nüfusun %76,8’i şehirlerde, %23,2’si köy ve kasabalarda bulunmaktadır (Tablo 2.4).

1990 yılında %69,7 olan şehir nüfus oranı 2000 yılında çok az bir düşmeyle %68,7 olmuş, ancak 2007 yılında %76,8’e yükselmiştir. Şehir nüfus oranı artış gösterirken, köy ve kasabada yaşayan nüfus oranları 1990’da %30,3 iken, 2007 yılında %23,2’ye kadar düşmüştür.

Tamamı havza içerisinde kalan Çamlıyayla ilçesinde 1990’da nüfus 19.440 iken, 2000 yılında 18.964 ve 2007 yılında 11.844 kişi olmuştur. Yani ilçe sürekli nüfus kaybı yaşamıştır. Bunda ilçedeki ekonomik sebepler başrol oynamakta olup, iş imkânlarının sınırlı olması, Tarsus ilçesine, Mersin ve Adana il merkezlerine yakın olması ve buralarda iş olanaklarının fazlalığı da etkili olmuştur. Burada en dikkati çeken durum ise; Çamlıyayla ilçe merkezinde 2000 yılında 8.806 olan nüfusun 2007 yılında 4.272 olması yani nüfusun yarıdan fazlasının buradan ayrılmış olmasıdır.

İlçe maalesef göç vermekle birlikte, aslında nüfustaki bu denli büyük değişikliğin bir nedeni de 2007 yılındaki nüfus sayımında T.C kimlik numarası ve adrese dayalı nüfus kayıt sisteminin oluşturulmasıyla alakalıdır. Çünkü daha önceki sayım günlerinde insanlar başka kentlerde oturuyor olsalar bile kendi memleketlerinde sayılmışlardır. Ayrıca maalesef nüfus rakamlarında maniple yapılmış, yani bazı vatandaş birkaç kez sayılarak rakamlar şişirilmiştir. Yine son sayımın sonbahar ve kış ayları boyunca yapılmış olması da etkilidir. Ancak son sayım insanların daimi bulundukları yerde sayılmalarına sebebiyet vermiştir. 1990 yılından 2000 yılına geçişte sadece Fakılar köyünün nüfusu 747’den 1.047’ye yükselmiş, diğer köyler ve Sebil’de nüfus azalmış, bu azalma 2007’de daha da belirginleşmiştir. Ancak şu da unutulmamalıdır ki bu nüfusun verileri yaz aylarında çok farklı olmaktadır. On binlerde olan nüfus, yazın yüz bini geçmektedir. Bunda da yaylacılık faaliyeti etkendir. Çünkü yayla turizmi dolayısıyla buraya gelen nüfusta ciddi artış olmakta ve bunun sonucunda nüfus yüz bin kişiyi bulmaktadır. Ancak bu

nüfus gerek saha gözlemlerine, gerekse yöre halkı ve idarecileri ile yapılan görüşmelere göre tahmini olarak belirtilmiştir.

Tarsus ilçesi genelinde ise 1990’da 262.527 kişi olan nüfus, 2000’de 308.675 kişiye ulaşırken, 2007’de Tarsus genelinde de bir azalma olmuş ve nüfus 293.211 kişi olmuştur. Genelde böyle bir değişim söz konusu olsa da Tarsus ilçe merkezine bakıldığında, nüfusun 1990’da 187.508, 2000’de 216.382 ve 2007’de 229.921 olduğu görülmüştür. Demek ki kırsal alanda belli bir azalma olmuş olsa bile, Tarsus ilçe merkezi için bu durum söz konusu değildir. Bunda Tarsus’un son yıllarda hızlı bir gelişme göstermesi ve buna bağlı olarak da göç alması etkili olmuştur. Yani burada köyden kente göç hareketi kesin olarak görülmektedir. Ayrıca Tarsus ilçe merkezinin bu denli büyümesine bağlı olarak yakınında bulunan bazı köyler artık Tarsus’un bir mahallesi konumuna gelmiş, dolayısıyla da Tarsus ilçe merkezinin nüfusuna dâhil edilmiştir. Buna en güzel örnek Bağlarbaşı ve Nacarlı köyleri verilebilir. Tablo 2.4’de görüldüğü gibi bu köylerin 2007 verileri yoktur.

Kasabalara bakıldığında araştırma sahasındaki 7 kasabadan 6’sında (Yeşiltepe hariç) 2007 yılında nüfus artışı görülmemektedir. Hatta öyle ki Gülek’te nüfus (1990) 5.791 kişi’den (2000) 9.831 kişiye yükselmiş olmasına rağmen, 2007’de 3.988 kişiye düşmüş, değişim %58 olmuştur. Yine Huzurkent’te 2000 yılında 24.656 olan nüfus yaklaşık % 50 azalarak 12.553’e inmiştir. Bunu da Tarsus’un cazibe merkezi olmasına bağlamak yanlış olmasa gerektir.

Tarsus Çayı Havzası’nda nüfus miktarı 2007 yılı hariç sürekli artmıştır. Genelde düzenli bir nüfus artışı söz konusudur. Ancak 2007’de nüfus verileri 2000 yılı nüfus miktarının altında kalmıştır. Nüfus artış oranları ise çok değişken bir özellik göstermekte olup, kendi içinde bir uyumsuzluk ortaya koyar (Tablo 2.5, Şekil 2.4).

Tarsus Çayı Havzası’nın nüfusu, 1935–1940 yılları arasında 2.308 kişi artmış ve yıllık ortalama artış hızı ‰ 6 olmuştur. 1940–1945 yılları arasında 6.783 kişi artmış, yıllık ortalama artış ‰ 16’da kalmıştır. Bu devrede yıllık ortalama artış hızı

bir önceki döneme göre artmış olsa bile diğer dönemlere göre düşüktür (Tablo 2.5). Bunun nedenleri arasında o yıllarda patlak veren II. Dünya Savaşı sebebiyle her an savaşa girme ihtimaline karşı askerlik çağına gelen erkek nüfusun büyük çoğunluğunun askere alınması ve ekonomik sıkıntılar vardır (Şahin, Doğanay ve Özcan, 2005).

1945–1950 yılları arasında nüfus miktarı sürekli bir artış göstermektedir. 1945 yılında 86.915 olan nüfus, 6.783 kişilik bir artışla 1950’te 99.206 olmuştur. Bu yıllar arasında yıllık ortalama artış hızı genel olarak ‰28 olmuştur. Bunda savaş döneminden sonra ülkenin kalkınmasına önem verilmesi ve bu yönde yapılan çalışmalar etkili olmuştur. 1950–1955 arasında ise nüfus artış hızı bir önceki döneme göre azalma göstermiş, nüfus artış oranı ‰ 24’de kalmıştır (Tablo 2.5, Şekil 2.4).

Tablo 2.5. Çalışma Alanında Nüfus Değişim Oranları (1935–2007)

Sayım Yılları Toplam Nüfus Artış miktarı Yıllık Ortalama Artış (‰) 1935 77.824 ¨¨¨ ¨¨¨ 1940 80.132 2.308 0,6 1945 86.915 6.783 1,6 1950 99.206 12.291 2,8 1955 111.117 11.911 2,4 1960 129.305 18.188 3,3 1965 143.419 14.114 2,1 1970 162.220 18.801 2,6 1975 198.894 36.674 4,5 1980 219.673 20.779 2,1 1985 263.573 43.900 3,9 1990 312.235 48.662 3,7 1997 323.909 11.674 0,5 2000 367.169 43.260 4,4 2007 330.397 36.772 -1,4

ikinci artış gerçekleşmiştir. Bu dönemde nüfus 11.911 kişi artmış, yıllık ortalama artış hızı ‰33 olmuştur. Aynı dönemde Türkiye genelinde yıllık ortalama nüfus artış hızının ‰29 olduğu göz önünde bulundurulursa, bunun sebebi bu dönemde ülke genelinde hızlı bir kalkınma programı başlatılmasındandır.

1965–1970 yılları arasında nüfus miktarında önemli bir düşüş göze çarpmaktadır. Bu dönemde nüfus 14.114 kişi artmış ve yıllık ortalama artış hızı ‰ 21 de kalmıştır. Bunda bazı yerleşmelerin Tarsus ilçesinden ayrılması ve yurtdışına yapılan göçler etkili olmuştur.

Sayım dönemleri arasında en büyük artış 1970–1975 yılları arasında yaşanmıştır. Bu dönemde nüfus, 36.674 kişi artmış ve yıllık ortalama artış hızı ‰ 45 olarak gerçekleşmiştir. Bu önemli ölçüdeki artışın nedeni, köyden kente göç ve özellikle Doğu ve Güneydoğu illerinden Tarsus İlçe merkezine yapılan göçlerdir.

0 50.000 100.000 150.000 200.000 250.000 300.000 350.000 400.000 1935 1940 1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1997 2000 Sayım Yılları T o p lam N ü fu s M iktar ı -2 -1 0 1 2 3 4 5 Y ıll ık A rt ış O ra n la rı (% )

Şekil 2.4. Çalışma Alanında Nüfus Değişim Oranları (1935–2007)

Yine sağlık hizmetlerinin iyileştirilmiş olması, özellikle o bölgede fazlaca görülen sıtma gibi hastalıklarla mücadele de etkili olmuştur. 1980 yılına gelindiğinde ise yine nüfus artışının bir önceki döneme göre azaldığı ve ‰21 kadar düştüğü görülmüştür.

1980–1990 yılları arasında nüfus düzenli bir artış göstermiştir. 1980 yılında 219.673 olan nüfus, 20.779 kişilik bir artışla 1985’de 263.573 olmuştur. 1990’da ise 312.235 olan nüfusun yıllık artış oranı ‰37 olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemdeki nüfus artışında bölgede yeni sanayi tesislerinin açılması ve buna bağlı olarak ilçede ticaretin gelişmesi, çeşitli eğitim ve sağlık kurumlarının açılması gibi nedenler etkili olmuştur.

1990 yılından 1997 yılına gelinceye kadar nüfusun artışı oranında önemli bir düşüş olmuştur. 1990–1997 yılları arasında ‰5 oranında düşen yıllık ortalama artış hızının bu denli düşmesinde, ilçeden ülkenin değişik yerlerine yapılan göçlerin etkisi vardır.

1997–2000 yılları arası ise nüfus artışının 1975’den sonra en fazla olduğu dönemi kapsamaktadır. Bu dönemde ‰44 olan bu artış oranında nüfus 43.260 kişi artmış, nüfus 367.169’a yükselmiştir. Bunun sebepleri araştırıldığında ekonomik gerekçeler nedeniyle göç olayının hızlanması olduğu saha tespitlerinde de ortaya çıkmıştır (Şekil 2.4).

2000–2007 yılları arası ise ilk kez nüfusun ve nüfus artış oranının düştüğü yıllar olarak ortaya çıkmıştır. Nüfus 36.772 kişi azalmış ve yıllık nüfus artış hızı ‰ -14 olmuştur. Çamlıyayla ilçesi yoğun nüfus hareketlerine sahne olmakta başta Mersin olmak üzere Adana, İstanbul ve Ankara gibi ilere göç vermektedir. Tarsus ilçesi de göç vermektedir. Ancak, bu kadar büyük oranda bir değişim yaşanmamıştır. Bize göre bu rakamların bu kadar fazla değişim göstermesinde 2007 yılında sayımın adrese dayalı ve TC kimlik numarası esasına göre yapılmış olması etkilidir. Çünkü geçmiş yıllardaki sayımlarda bazı kişiler sayılmadığı veya bazı yerlerde mükerrer yazımların olduğu herkesin malumudur; işte son veriler bu bakımdan ayrı bir önem arz eder.