Çalışma yapraklarının yararları

Çalışma yaprakları öğrenciler için gerekli olduğu düşünülen bilgilerin sistemli ve ekonomik bir şekilde sunulabileceği veya öğrenci tarafından keşfedilebileceği bir materyal özelliğine sahiptir. Bilgilerin, kavramların hem sistemli bir şekilde anlatılması hem de birbirleri ile ilişkilerinin öğrencilere kavratılmasında çalışma yaprakları etkin bir şekilde kullanılabilir. Çalışma yaprakları ile kavramların kritik özellikleri, diğer kavramlarla ilişkileri, düzenli ve sistemli şekilde verilebilir. Böylece öğrencilerin kavramları daha kolay anlamalarına katkı sağlanmış olur. Yine çalışma yaprakları ile öğrenciler, önceki bilgilerini sorgulama imkânı bulabilir ve kavramlar hakkında eksiklikleri veya yanlışları varsa düzeltebilirler. Bu yapraklar “anlamlı öğrenmelerin gerçekleştirilmesi” hedefine ulaşmada da öğretmenlere yardımcı olabilir. Çalışma

yaprağı ile bireyin, öğrenmeler arasındaki değişik bağlantıları kurması, bilgileri örgütlemesi, uzun süreli hafızada depolaması ve gerektiğinde hatırlayarak yeni durumlara transfer etmesi kolaylaştırılabilir. Böylece bireylerin anlamlı öğrenmelerine katkı sağlanmış olunur. Ayas vd (2004) yaptıkları çalışmada hazırlanan çalışma yapraklarının, öğrencilerin derse katılımlarını arttırdığını, olayları daha iyi kavramalarını ve zihinlerinde daha iyi yapılandırmalarını sağladığını ve kavramla ilgili bilimsel açıdan gelişim gösterdiğini, yanlış ya da eksik kavramların giderilmesinde etkin olduğunu belirtmektedirler.

Çalışma yaprakları ile ilgili literatür incelendiğinde, çalışma yapraklarının, iyi tasarlandıklarında, öğrencilerde beklenen davranış değişikliklerinin oluşmasına yardım edebilecek bir yöntem olduğu vurgulanmaktadır (Kurt 2002; Saka ve Akdeniz 2001; Yiğit vd 2000; Saka vd 2002). Çalışma yapraklarının sadece ders işlenişi sırasında değil ödevlendirmelerde de etkili olduğu öne sürülmektedir. (Akkoyunlu 2005). Yapılandırmacı yaklaşıma göre, klasik anlayışla hazırlanan bilgi depolamaya yönelik ev ödevleri, yerini öğrencilerin keyifle yaptıkları ve onların zihinsel yeteneklerini her yönüyle geliştirmek için hazırlanan öğretim materyallerinden birinin de çalışma yaprakları olduğunu belirtmektedir.

Çalışma yaprakları öğrencilerde “yaratıcılık becerilerinin geliştirilmesi” nde de yardımcı olabilir. Nitekim öğrenciler çalışma yapraklarının gerek biçimsel/görsel unsurlarıyla gerekse içerik/konularıyla çalışırken yeni boyutlar, bağlantılar keşfeder. Bilgileri yeni formlara dönüştürür onları örgütleyerek resim, çizim vb. unsurlarla destekleyerek yaratıcılık yönünü geliştirir. Bilgilerin, bireyin belleğinde örgütleniş biçimi problem çözme becerisini de etkiler. Bireyin belleğindeki yapılaşmış bilgiler problem çözmeyi kolaylaştırır. Böylece öğrencilerin problem çözme becerilerinin gelişmesine katkılar sağlanmış olunur. Matematik derslerinde kullanılacak çalışma yaprakları ile öğrenciler konulara, kavramlara farklı açılardan bakmayı, bilgileri irdelemeyi, konu hakkında akıl yürüterek muhtemel sonuçları görebilmeyi öğrenir.

Hemen hemen bütün derslerde kullanılabilen resim, şekil ve şemalarla renklendirilebilen ayrıca mini fıkra ve diyaloglarla, öğrenciyi hem eğlendiren hem de motivasyonunu sağlayan çalışma yaprakları, öğrencilerin derse olan ilgilerini artırıp onların öğrenme-öğretme sürecine aktif olarak katılmalarını sağlayarak, kalıcı ve etkili öğrenmede önemli bir rol üstlenmektedir (Coştu ve Ünal 2004). Geleneksel, yani öğretmenin ön planda olduğu ve öğrencinin pasif kaldığı öğretim ortamlarında öğrenciler bir süre sonra sıkılmaya başlarlar ve derse olan ilgileri dağılır, motivasyonlarını kaybederler. Öğrencilerin dikkatlerini toplamak, onları öğretim sürecinin içine dâhil etmek ve dersin verimini artırmak için çalışma yapraklarından faydalanılabilir. Çalışma yapraklarının kullanılmasıyla sınıfta oluşan monotonluk giderilerek derse yeni bir canlılık getirilebilir ve öğrenme daha zevkli bir faaliyete dönüştürebilir. Öğrenciler böyle bir ortamda derse katılmaktan zevk alırlar ve derste gerçekleştirilmek istenen davranış değişikliklerini daha kolay bir şekilde yerine getirebilirler.

Çalışma yaprakları bireysel ya da grup çalışması olarak kullanılabilme niteliğine sahip bir öğretim aracıdır. Öğrencileri aktif hale getiren çalışma yaprakları bireysel ya da grup çalışmalarında kullanılarak, öğrenciye hem bireysel çalışma hem de akranlarıyla etkileşim imkânı sunup, bilgiyi yapılandırma fırsatı yaratabilir. Bu sayede öğrencilerin bireysel ya da grupla çalışma becerileri geliştirilebilir. Çalışma yaprakları grup çalışması olarak hazırlandığı veya çözüldüğünde öğrenciler grup içinde belli kurallar dâhilinde sorumluluklarını yerine getirerek, grupla çalışma ile kazanılabilecek çeşitli becerilerini geliştirirler, öğrenciler bu süreçte fikir alış-verisinde bulunur, tartışır, doğru olduğunu düşündüklerine karar verirler ve öğrenciler arasındaki iletişim ve etkileşim daha canlı olur. Bireysel kullanıldığında, öğrencilerin bireysel çalışma becerilerini geliştirmelerine olanak sağlanır ve her öğrenci öğrenme hızına göre çalışma fırsatı bulur. Ayrıca her öğrenci yürütülen etkinlik üzerine düşünme fırsatı yakalayacaktır. Bu sayede öğrenci anlamadığı noktalar üzerinde daha detaylı düşünebilme imkânına sahip olur ve öğrenmenin daha net bir şekilde gerçekleşmesi sağlanır. Çalışma yaprakları sınıfta grup çalışması veya bireysel çalışma seklinde hazırlanıp uygulanabileceği gibi ev ödevi olarak da verilebilir. Böylece öğrencilerin okul dışında, eğlenerek ve sıkılmadan

konu tekrarı yapmaları sağlanıp, öğrenilen kavramların günlük olarak pekiştirilmesi sağlanır.

Çalışma yapraklarının öğrencilere faydalı olduğu kadar öğretmenler içinde faydaları mevcuttur. Öncelikle çalışma yaprakları öğretmenlerin de kendilerini geliştirmelerine katkı sağlayabilir. Öğretmen bir konu hakkında çalışma yaprağı hazırlarken hem içerik hem de görsellik açısından bir inceleme yapacaktır. Konuyu özet olarak etkili bir şekilde kâğıt üzerine aktarmaya çalışacaktır. Öğretmen konuları sistemli hale getirme, bilgileri yeniden organize etme, bunları görsel unsurlarla destekleme gibi işlemleri gerçekleştirirken, bir arayış içine girer. Bu arayış güçlü ve zayıf yönlerin fark etmesi, öğretmenlik bilgi ve becerilerini geliştirmesi konusunda ona yeni fırsatlar sunar ve böylece kendini de geliştirme imkânı bulur. Ayrıca çalışma yaprakları aynı içeriğin farklı zamanlarda birbiriyle tutarlı olarak sunulmasını sağlar. Yani bir sınıfın farklı şubelerinde dersi olan bir öğretmen, çalışma yapraklarının yardımıyla, bir konu içeriğini tüm şubelerde, günün yorgunluğunun, aynı konuyu anlatmanın vermiş olduğu bıkkınlığın ve sınıfların mevcut yapısının neden olabileceği olumsuz etkileri minimize ederek, daha tutarlı bir şekilde dersini anlatabilir. Böylece, öğretmen tüm şubelerde aynı verimlilikte ders işleyeceğinden, sınıflar arasında öğretmenin performans eksikliliğinin neden olabileceği farklılıklar ortadan kalkacaktır. Çalışma yaprakları, tekrar tekrar kullanılma özelliğine sahip olması ve fotokopi ile çoğaltılabilmesi nedeniyle, öğretmenlerin her defasında materyal geliştirmek için zaman harcamalarının önüne geçeceğinden, öğretmenlerin derse hazırlık aşamasında ve ders esnasında kullanım kolaylığı sağlamasından dolayı da ders işleniş esnasında zamandan tasarruf etmelerine yardımcı olacaktır.

Bir matematik kavramı hakkındaki fikirlerin yazılması yöntemi, öğrencilerin kritik düşünme ve düşündüklerini organize etme gücünü artırır. Çalışma yaprakları matematiksel kavramların öğrencilerden yazılı olarak istemesine olanak sağladığından, öğrencilerin kritik düşünmelerini ve düşündüklerini organize etmelerini sağlar. Aşkar ve Işıksal (2003)’a göre: Matematik konularının öğretilmesi ve etkili bir öğrenme ortamının oluşturulması için öğretmenlerin, çalışma yapraklarının kullanımını

yaygınlaştırması gerekmektedir. Matematik derslerinde bu tür materyallerin kullanımı öğrencilerin başarısını ve matematik dersine karşı tutumlarını da olumlu yönde etkileyecektir.

Çalışma yapraklarının yararlarını maddeler halinde sıralayacak olursak (Hand and Treagust 1991; Toumasis 1995; Ardahan ve Ersoy 2000; Ceylan vd 2000; Yiğit vd 2000; Harrison and Treagust 2001; Saka ve Akdeniz 2001; Coştu vd 2002; Kurt ve Akdeniz 2002; Coştu ve Coştu vd 2003; Ev 2003; Ünal 2004):

Örgencilerin daha aktif bir şekilde rol almasını sağlar.
Öğretim ortamının zenginleştirilmesini sağlar.

Çalışma yaprakları herhangi bir konunun özetlenmesi, tekrarlanması veya pekiştirilmesi hususunda öğrencilere kolaylık sağlar.

Çalışma yaprakları içeriği basitleştirerek, konuların anlaşılmasını kolaylaştırır.
Belli bir fikrin göz önünde canlandırılmasına yardımcı olur.

Basit ve ucuz malzemelerle yapılabilecek deneyleri içermesi durumunda öğrencilerin fen bilimlerine karşı olumlu tutum geliştirmelerini sağlar.

Hedef davranışların gerçekleşip gerçekleşmediğinin net olarak ortaya konulmasını sağlar.

Öğrenmeyi zevkli hale getirir ve sonuçlar çıkarmayı alışkanlık haline dönüştürür.
Çalışma yaprakları hem öğretmene hem öğrenciye öğrenme ortamında iletişimde bulunma ve yararlı düşüncelerin paylaşılması fırsatını verir.

Öğrencilerin derse olan ilgi ve dikkatlerinin artırılmasına katkıda bulunur.
Fikir, işlem ve süreçlerin sırasının gösterilmesine yardımcı olur.

Dersi monotonluktan kurtarır.

Çalışma yaprakları anlamlı öğrenmelerin gerçekleşmesine ve öğrenmelerin kalıcı olmasına katkıda bulunur.

Çalışma yaprakları içeriği basitleştirerek, konuların anlaşılmasını kolaylaştırır.
Çalışma yapraklarında yer alan sorulara öğrencilerin verdiği cevaplar sayesinde öğretmen sınıfta farkında olmadığı öğrencilerin (içine kapanık, pasif) düşünceleri üzerindeki örtüyü açabilir.

Üst düzey düşünme becerileri kazandırır.

Çalışma yapraklarında herhangi bir konunun işlem basamakları veya deneyin yapılış aşamaları belirli bir sıra içerisinde verilebilir.

Öğrencilerin birlikte iş yapabilme yetilerini geliştirir.

Öğrencilerin sorumluluk, kendine güven ve özsaygı gibi davranışlarını olumlu yönde geliştirir.

Öğretim süreci sonunda değerlendirmeyi sağlar.

Öğrencilerin demokrasi bilincinin gelişmesine yardımcı olur.

Öğrenci-öğrenci, öğrenci-öğretmen iletişimi ve etkileşimini geliştirir.
Öğrencilere öğrenilecek konu üzerinde pratik yapma olanağı sağlar.

Çalışma yaprakları, öğrencilere önemli matematiksel kavramları analiz etme ve tanımlama, görsel ve sözel anlamları bütünleştirerek bu kavramların anlamlarını düşünmeleri fırsatını verir.

Sınıf ortamını daha canlı ve zevkli hale getirir.

Öğrencilerin ezbercilikten kurtulup, kendi buldukları kuralları unutmamalarını sağlar.

Öğrencilerin derse karşı ilgilerini arttırır, kendi öğrenmelerinden sorumlu olmalarını sağlar, gerekli bağlantılar kurarak, kavramları zihinlerinde yapılandırarak etkili kavram öğretimi gerçekleştirir, kavram yanılgılarını giderir ve başarıyı arttır.

Öğrencilerin yaptıkları işte bireysel veya grup olarak yeteneklerini karsılaştırmada yardım eder.

Öğrencileri kavrama ulaştırmada ve öğrencilerin öğrenme düzeyini, öğretimin etkililiğini belirlemede eğitimcilere yardımcı olur.

Çalışma yaprakları zamandan tasarruf sağlar.

Karmaşık fikirlerin basite indirgenerek anlatılmasına katkıda bulunur.

Gereksiz yazımlar olmaksızın öğrencilerin sorulan konu veya durum hakkındaki görüşlerini kaydetme imkânı sağlar.

Öğrencilerin bilişsel süreç becerilerini geliştirir.

Çalışma yaprakları, öğretmene öğrencilerin yanlış anlamalarını ve oluşturdukları yanlış kavramları ortaya çıkarma olanağı sunar.

Öğrencilere faydası olmayacak gereksiz bilgi edinmemelerini sağlar.
Çalışma yaprakları soyut konuların somutlaştırılarak sunulmasını sağlar.

Öğrencilere kendi öğrenme hızlarında, öğretmenden bağımsız bir şekilde öğrenmeleri için fırsat yaratır.

Đçinde yer alan soru ve yönergelerle bir sınıf organizatörü olarak görev yapar.
Öğretimin canlı ve eğlenceli hale getirilmesini kolaylaştırır.