Çalışma alanındaki hava kalitesi

İl ve ilçe merkezlerinde hava kalitesinin belirlenmesi için imisyon ölçümleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na ait Hava Kalitesi İzleme İstasyonları araçılığıyla yapılmaktadır. 2002 yılından 2010 yılına kadar Zonguldak il merkezinde ölçülen ortalama, minimum, maksimum PM10 konsantrasyonları ve bir önceki yılın aynı

dönemine göre degişim oranları Tablo 4.4’te gösterilmiştir. Bu ölçümlerin 2002 yılı ile 2007 yılı Ekim ayı arasındaki bölümü Sağlık Bakanlığı tarafından yapılmıştır. TUİK (Türkiye İstatistik Kurumu) web sitesinde çevre istatistikleri bölümünde yer alan ve Tablo 4.4’te gösterilen Zonguldak iline ait PM10 ölçüm değerlerinin, Ulusal

Hava Kalitesi İzleme Ağı'ndan 2008, 2009 ve 2010 yılları için elde edilen değerler ile birebir aynı olmadığı göz önünde bulundurulması gereken bir başka noktadır.

41,450556 Kuzey Enlemi ve 31,783611 Doğu Boylamı koordinatlı Çevre ve Şehircilik Bakanlığına ait Zonguldak Hava Kalitesi İzleme İstasyonu’ndan elde edilen verilerle, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012 ve 2013 yıllarında yapılmış olan PM10

ölçümleri için, günlük ortalamalar kullanılarak zaman serisi grafikleri oluşturulmuştur. 2008 yılı ortalama PM10 konsantrasyonlarını gösteren zaman serisi

grafiği Şekil 4.2’de gösterilmiştir. Benzer şekilde 2009, 2010, 2011, 2012 ve 2013 yıllarına ait ortalama PM10 konsantrasyonlarını gösteren zaman serisi grafikleri de

sırasıyla Şekil 4.3, Şekil 4.4, Şekil 4.5, Şekil 4.6, ve Şekil 4.7’de sunulmuştur (URL- 5).

Tablo 4.4. Zonguldak il merkezinde PM10 konsantrasyonları (TUİK, 2012)

Yıllar Ortalama PM10

(µg/m3

)

Bir önceki döneme göre değişim oranları (%) PM10 (µg/m3) Minimum Maksimum 2002-2003 114 5 357 2003-2004 108 -5 5 336 2004-2005 109 1 11 495 2005-2006 59 -46 4 283 2006-2007 77 5 294 2007 125 50 218 2008 101 35 245 2009 82 -19 20 225 2010 67 -18 18 189

2008 yılında ortalama PM10 konsantrasyonu 96 µg/m3’dür. Günlük ortalamalarda en

düşük PM10 konsantrasyonu 34 µg/m3, en yüksek PM10 konsantrasyonu ise 244

µg/m3_{’dür. 2008 yılında, istasyonda 105 gün partikül madde ölçümü yapılamamıştır.}

2009 yılı ortalama PM10 konsantrasyonlarını gösteren zaman serisi grafiği Şekil

4.3’de gösterilmiştir. 2009 yılında ortalama PM10 konsantrasyonu 80 µg/m3 olarak

ölçülmüştür. Günlük ortalamalarda en düşük değer 19 µg/m3_{, en yüksek değer ise}

224 µg/m3’dür. 2009 yılında, istasyonda sadece 25 gün partikül madde ölçümü yapılamamıştır.

20010 yılı ortalama PM10 konsantrasyonlarını gösteren zaman serisi grafiği Şekil

4.4’de gösterilmiştir. 2010 yılında da ortalama PM10 konsantrasyonu 65 µg/m3’dür.

Günlük ortalamalarda en düşük PM10 konsantrasyonu 17 µg/m3, en yüksek PM10

konsantrasyonu ise 188 µg/m3 olarak ölçülmüştür. 2010 yılında, istasyonda 59 gün partikül madde ölçümünün yapılamadığı görülmektedir.

Şekil 4.4. Zonguldak 2010 yılı PM10 ölçümleri

2011 yılı ortalama PM10 konsantrasyonlarını gösteren zaman serisi grafiği Şekil

4.5’de gösterilmiştir. 2011 yılında ortalama PM10 konsantrasyonu 86 µg/m3’dür.

2011 yılı için günlük ortalamalarda en düşük PM10 konsantrasyonu 21 µg/m3, en

yüksek PM10 konsantrasyonu ise 215 µg/m3’dür. 2011 yılında, adı geçen istasyonda

63 gün partikül madde ölçümü yapılamamıştır.

2012 yılı ortalama PM10 konsantrasyonlarını gösteren zaman serisi grafiği Şekil

4.6’da gösterilmiştir. 2012 yılında ortalama PM10 konsantrasyonu 71 µg/m3’dür.

Günlük ortalamalarda en düşük PM10 konsantrasyonu 17 µg/m3, en yüksek PM10

konsantrasyonu ise 211 µg/m3’dür. 2012 yılında, istasyonda 46 gün partikül madde ölçümü yapılamamıştır.

2013 yılı ortalama PM10 konsantrasyonlarını gösteren zaman serisi grafiği Şekil

4.7’de gösterilmiştir. 2013 yılında ortalama PM10 konsantrasyonu 77 µg/m3’dür.

Günlük ortalamalarda en düşük PM10 konsantrasyonu 23 µg/m3, en yüksek PM10

konsantrasyonu ise 261 µg/m3’dür. 2014 yılında, istasyonda 41 gün partikül madde ölçümü yapılamamıştır.

Şekil 4.5. Zonguldak 2011 yılı PM10 ölçümleri

Şekil 4.7. Zonguldak 2013 yılı PM10 ölçümleri

Tablo 1.2’de gösterilen PM10 sınır değerleri kullanılarak 2008 ve 2013 yılları

arasında Zonguldak Hava Kalitesi İzleme İstasyonu’nda ölçülen PM10

konsantrasyonlarının sınır değerleri aşıp aşmadığına bakılmıştır. KVS değerinin yönetmelik gereği 18 gün aşılmasına izin verildiğinden 2008 ile 2012 yılları arasında Zonguldak’ta KVS değerinin aşılmamış olduğunu söylemek mümkündür. Ancak 2013 yılında KVS değeri toplam 59 gün aşılmıştır. UVS değerinin ise Zonguldak’ta 2008 yılında 33 gün, 2009 yılında 47 gün, 2010 yılında 30 gün, 2011 yılında 110 gün, 2012 yılında da 100 ve 2013 yılında da 110 gün aşıldığı belirlenmiştir (Tablo 4.5). Kış Sezonu Ortalama değeri ise 2008-2009 sezonunda 2 gün, 2009-2010 sezonunda 6 gün, 2010-2011 sezonunda 7 gün, 2011-2012 sezonunda 29, 2012-2013 sezonunda 50 gün ve 2013-2014 sezonunda da 82 gün boyunca aşılmıştır. Kış ortalaması sınır değerlerin aşıldığı günlerin sayısı Tablo 4.6’da gösterilmiştir.

Tablo 4.5. Zonguldak’ta PM10 ölçümlerinin UVS ve KVS değerlerini aştığı günlerin

sayısı

Yıllar 2008 2009 2010 2011 2012 2013

PM10 konsantrasyonunun KVS

değerini aştığı gün sayısı 0 0 0 0 0 59

PM10 konsantrasyonunun UVS

Tablo 4.6. Zonguldak’ta PM10 ölçümlerinin kış sezonu ortalaması sınır değerlerini

aştığı günlerin sayısı

Kış Sezonları 2008- 2009 2009- 2010 2010- 2011 2011- 2012 2012- 2013 2013- 2014 PM10 konsantrasyonunun Kış Sezonu Ortalaması değerini aştığı gün sayısı

2 6 7 29 50 82

2008 ve 2013 yılları arasındaki Zonguldak’ta ölçülen ortalama PM10

konsantrasyonlarına bakıldığında, 2008 yılından 2010 yılana kadar bir azalma trendi mevcuttur (Tablo 4.7). Zaman serisi grafiklerindeki mevsimlik değişimlere bakıldığında yaz değerlerinin kış değerlerine kıyasla oldukça düşük olduğu görülmektedir. Dolayısıyla, partikül madde emisyonlarının başlıca kaynağı olarak kış döneminde kullanılan yakıtların tüketilmesi olduğu söylenebilir. İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından yapılan denetimler ve kısmen de olsa uygulanan cezai yaptırımlar sonucunda lavvarlanmamış kömür kullanımı azaltılmaya çalışılmış ve bunun sonucunda da 2008 yılında 96 µg/m3 _{olan yıllık ortalama PM}

10 değeri,

2009 yılında 80 µg/m3

ve 2010 yılında da 65 µg/m3 olarak belirlenmiştir. Ancak bu değer 2011 yılı için 86 µg/m3

, 2012 yılı için 71 µg/m3 ve 2013 yılı için de 77 µg/m3 olarak ölçülmüştür. Bununla beraber, geçiş döneminde sınır değerlerin kademeli azaltılması nedeniyle KVS değeri 2013 yılında toplam 59 gün aşılmış ve UVS değerini aşan günlerin sayısında da son yıllarda bir artış trendi gözlenmiştir. Kış sezonu ortalamasının aşıldığı gün sayısında da geçen yıllar boyunca bir artış söz konusudur. Özetle, PM10 konsantrasyonu bakımından, önceki yıllarda yönetmelikler

açısından temiz sayılabilecek Zonguldak ili atmosferinin geçiş döneminin sonunda doğru daha kirli olarak değerlendirilmesi gerektiği ortadadır.

Tablo 4.7. Zonguldak 2008-2013 yılları PM10 ölçümleri değerlendirmesi

Yıllar 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ortalama (µg/m3 ) 96 80 65 86 71 77 Standart Sapma (µg/m3 ) 44,0 42,9 33,4 38,9 36,0 42,8 Minimum (µg/m3 ) 34 19 17 21 17 23 Maksimum (µg/m3 ) 244 224 188 215 211 261