ÇalıĢmada Kullanılan Öğretim Planı

AraĢtırma kapsamında kullanılan öğretim planı oluĢturulurken öncelikli olarak aĢağıda açıklanan kriterler dikkate alınmıĢtır.

7 ve 8. sınıf öğrencileriyle yürütülen bu programda, müzik eğitimi açısından bu yaĢtaki çocukların zihinsel, fiziksel ve müzikal beceri ve birikimlerini göz önünde bulundurulmalıdır. AraĢtırmanın hedefi olan kültürel aidiyet ve kimlik oluĢumu için gerekli içerikleri taĢıması bir yana ses geniĢlikleri ve ölçü yapısı öğrencilere uygun Türk halk müziği ezgileri seçilmesi gereklidir. Burada da 2-3-4 zamanlı basit ölçüler (6/8 ve 6/4 ölçüler de olabilir) ile 5-7-9 zamanlı aksak ölçüler (5 zamanlının simetrik katlanmıĢı olan 10 zamanlılar da olabilir) dıĢına çıkmak bu öğrencilerin seviyeleri için uygun olmayabilir.

Aksak yapıda olan 5-7-9 zamanlı eserlerde de en basit olan varyasyonlular tercih edilmelidir. Yani 5 zamanlı için (2+3), 7 zamanlı için (2+2+3) ve 9 zamanlı için (2+2+2+3) Ģeklinde. Bunun dıĢındaki ölçü yapıları bu yaĢ gurubu öğrenciler için karmaĢık olabilir. Diğer taraftan çalmaları yanında seslendirmeleri de

düĢünüldüğünde, ses genliği 1 oktavı geçmeyen türkülerin seçilmesi uygun olacaktır. Seçilen eserlerde yöresel çeĢitlilik mutlaka olmalı ve mümkünse toplumsal/kültürel aidiyet açısından öne çıkan ezgiler tercih edilmelidir. Bu bölümde çocukların seviyesi ve çeĢitlilik, dikkate alınması gereken unsurlardır. Bu Ģartlara uyanlar arasından seçilen ezgilerin sosyokültürel/tarihi/ahlaki/millî mesajlar içeriyor olması da araĢtırma açısından ikincil derecede önemli olan diğer unsurlardır (A. Özdek ile kiĢisel iletiĢim, 9 Ocak 2018).

Yukarıda belirtilen kriterler esas alınarak “YurtdıĢında YaĢayan Ġlköğretim Öğrencilerinin Bağlama/Saz Eğitimi Yoluyla Edindiği Kazanımların Değerlendirilmesi (BiĢkek-Kırgızistan Örneği)” isimli doktora tez çalıĢmasının uygulama ayağı gerçekleĢtirilmiĢtir.

Bu bölümde çalıĢmada kullanılan öğretim planı yalnızca baĢlıklar halinde verilmiĢ olup öğretim planının tamamına ekler bölümünden ulaĢılabilir.

ÇalıĢmada kullanılan öğretim planı baĢlıklar halinde Ģu Ģekildedir;

- Birinci ve ikinci ders saati nota ile türkü seslendirme ve bağlama/saz ile çalabilme eğitimine ön hazırlık çalıĢmaları yapılması.

- Üçüncü ders saati bağlama/saz‟ın Türk kültürü içerisindeki yeri ve önemi tarihi geliĢimi fiziksel özellikleri hakkında bilgi verilmesi.

- Dördüncü ders saati bağlama/saz çalımında doğru oturuĢ tutuĢ ve duruĢ çalıĢmaları yapılması.

- BeĢ ve altıncı ders saatleri temel mızrap kalıpları ve sap üzerinde basit parmak egzersizleri çalıĢmaları yapılması.

- Yedinci ders saati doğru mızrap yönleri ve parmak numaraları ile gam çalıĢmaları yapılması.

- Sekiz dokuz ve onuncu ders saatleri baĢlangıç seviyesine uygun türküler ile deĢifre ve bağlama/saz üzerinde hâkimiyet çalıĢmaları yapılması.

- On birinci ders saati “Hekimoğlu” türküsünün hikâyesi, künye bilgileri ve sadeleĢtirilmiĢ notası üzerine çalıĢmalar yapılması.

- On ikinci ders saati “Drama Köprüsünden Gece Mi Geçtin (Debreli Hasan)” türküsünün hikâyesi, künye bilgileri ve sadeleĢtirilmiĢ notası üzerine çalıĢmalar yapılması.

- On üçüncü ders saati “Beni Hor Görme GardaĢım” türküsünün künye bilgileri ÂĢık Veysel hakkında bilgi verilmesi ve sadeleĢtirilmiĢ notası üzerine çalıĢmalar yapılması.

- On dördüncü ders saati “Burçak Tarlası” türküsünün hikâyesi, künye bilgileri ve sadeleĢtirilmiĢ notası üzerine çalıĢmalar yapılması.

- On beĢinci ders saati “Bitlis‟te BeĢ Minare” türküsünün hikâyesi, künye bilgileri ve sadeleĢtirilmiĢ notası üzerine çalıĢmalar yapılması.

- On altıncı ders saati “Atabarı” türküsünün hikâyesi, künye bilgileri ve sadeleĢtirilmiĢ notası üzerine çalıĢmalar yapılması.

- On yedinci ders saati “Çayda Çıra Yanıyor” türküsünün hikâyesi, künye bilgileri ve sadeleĢtirilmiĢ notası üzerine çalıĢmalar yapılması ve Çayda Çıra oyunu hakkında bilgi verilmesi.

- On sekizinci ders saati “Ah Bir AtaĢ Ver” türküsünün hikâyesi, künye bilgileri ve sadeleĢtirilmiĢ notası üzerine çalıĢmalar yapılması ve zeybek oyunu hakkında bilgi verilmesi.

- On dokuzuncu ders saati “Havada Bulut Yok” türküsünün hikâyesi, künye bilgileri ve sadeleĢtirilmiĢ notası üzerine çalıĢmalar yapılması.

- Yirminci ders saati “Yüksek Yüksek Tepelere Ev Kurmasınlar” türküsünün hikâyesi, künye bilgileri ve sadeleĢtirilmiĢ notası üzerine çalıĢmalar yapılması.

- Yirmi birinci ders saati “Hey On BeĢli” türküsünün hikâyesi, künye bilgileri ve sadeleĢtirilmiĢ notası.

- Yirmi ikinci ders saati “Ardahan‟ın Yollarında” türküsünün künye bilgileri ve sadeleĢtirilmiĢ notası üzerine çalıĢmalar yapılması ve halaylar hakkında bilgi verilmesi.

- Yirmi üçüncü ders saati “Oynayın Gız Oynayın” türküsünün künye bilgileri ve sadeleĢtirilmiĢ notası üzerine çalıĢmalar yapılması ve horonlar hakkında bilgi verilmesi.

- Yirmi dördüncü ders saati “Nar Danesi” türküsünün künye bilgileri ve sadeleĢtirilmiĢ notası üzerine çalıĢmalar yapılması ve oyun havaları ile NeĢet ErtaĢ hakkında bilgi verilmesi.

- Yirmi beĢinci ders saati “ĠĢte Gidiyorum ÇeĢm-i Siyahım” türküsünün künye bilgileri ve sadeleĢtirilmiĢ notası üzerine çalıĢmalar yapılması ve ÂĢık Mahzuni Ģerif hakkında bilgi verilmesi.

- Yirmi altıncı ders saati “Çanakkale Ġçinde Aynalı ÇarĢı” türküsünün hikâyesi, künye bilgileri ve sadeleĢtirilmiĢ notası üzerine çalıĢmalar yapılması.

- Yirmi yedinci ders saati “Bülbülüm Altın Kafeste” türküsünün künye bilgileri ve sadeleĢtirilmiĢ notası üzerine çalıĢmalar yapılması ve Atatürk ve müzik iliĢkisi hakkında bilgi verilmesi.

- Yirmi sekizinci ders saati “Ordunun Dereleri” türküsünün hikâyesi, künye bilgileri ve sadeleĢtirilmiĢ notası üzerine çalıĢmalar yapılması.

- Yirmi dokuzuncu ders saati “ÇarĢambayı Sel Aldı” türküsünün hikâyesi ve künye bilgileri ve sadeleĢtirilmiĢ notası üzerine çalıĢmalar yapılması.

- Otuzuncu ders saati “Osman PaĢa” türküsünün konusu Osman PaĢa‟nın tanıtılması türkünün künye bilgileri ve sadeleĢtirilmiĢ notası üzerine çalıĢmalar yapılması.

ÇalıĢma toplamda 30 ders saati olarak planlanmıĢtır. Program bağlama/saz‟da bozuk düzenine uygun hazırlanmıĢ ve yürütülmüĢtür. (1 ders saati 60 dk.)

3.1.1. ÇalıĢmada Kullanılan Akort ÇeĢidi (Düzen) Karar Sesi Öğrenme Stratejisi ve Öğrenme-Öğretme Yöntem ve Teknikleri

- Bağlama/saz eğitiminde uzun sap bağlama/saz, geleneksel bozuk düzen (görece olarak; alt la, orta re, üst sol) akort ile kullanılmıĢtır.

- Ġlköğretim öğrencilerinin ses geniĢlikleri dikkate alındığında; bağlama/saz‟ın alt boĢ teli piyanonun si sesine akort edilerek öğretilen türkülerin öğrencilerin ses geniĢliği içerisinde kalması sağlanmaya çalıĢılmıĢtır.

- ÇalıĢmada, bağlama/saz eğitimi uygulanırken, öğretme stratejisi olarak “sunuĢ yolu ile öğretim” öğrenme-öğretme yöntem ve teknikleri olarak

“anlatma, gösterip yaptırma, dinleyerek öğretme, problem çözme ve bireysel çalıĢma” yöntem ve teknikleri tercih edilmiĢtir.